Joël door Carry Slee

A.Mijn eerste persoonlijke reactie

Toen ik de kaft van dit boek zag, dacht ik: ‘Hé, een nieuw boek van Carry Slee!’ en kocht ik het. Ik dacht dat het weer een boek was, waarin best wel heftige onderwerpen worden besproken, maar dat zelf best wel snel wegleest. Ik had ook al gehoord dat het een mooi boek was, maar ik was toch wel een beetje verbaasd. Het boek gaat over genderkinderen en dit is, volgens mij, een onderwerp wat Carry Slee nog niet eerder in haar boeken heeft voor laten komen. Toen ik begon met lezen, merkte ik dat het niet in Carry Slee’s normale schrijfstijl is geschreven. Alles wordt best wel omslachtig beschreven, terwijl ze normaal gesproken wel gelijk verteld waar het over gaat.

 Desondanks vind ik het een erg mooi boek, omdat het verhaal erg ontroerend is en het einde ontzettend verrassend. Uit alle recensies van vrienden en kennissen die het boek ook gelezen hadden, heb ik kunnen opmaken dat niemand wist hoe het boek zou eindigen, en dat eigenlijk niemand dit verwacht had. Dit vond ik erg leuk, want ik houd wel van boeken waarin je een beetje na moet denken over wie nou eigenlijk ‘de dader’ is en ik vind het al helemaal leuk als er helemaal niets klopt van het vermoeden dat je in je hoofd had!

B. Samenvatting

Joël is een meeslepend boek over genderkinderen en de dood van Luna. Het verhaal begint met de begravenis van Luna. Haar ex-vriend is er ook en hij beweert dat hij twee weken voor haar dood voor het laatst contact met Luna heeft gehad. Eva, ze is al genoemd in het voorgaande stuk, krijgt door het toeval de mobiel van Eva in handen en ziet dat Luna de avond van het ongeluk nog met Remco heeft gebeld. Ze vindt dit verdacht, maar haar andere vriendinnen Nathalie en Fleur beweren dat het niets is en dat hij gewoon in de war is door de dood van zijn ex-vriendin.

Wie de hoofdpersoon van het verhaal is, wordt eigenlijk niet helemaal duidelijk, omdat het verhaal uit verschillende perspectieven is geschreven. In de meeste gevallen wordt het verhaal verteld vanuit de ogen van Eva of door middel van brieven die aan Luna gestuurd zijn, maar er zijn ook een paar stukken door de ogen van Nathalie en Fleur geschreven.

 Het grote probleem van Eva, Fleur en Nathalie is het feit dat hun vriendin Luna gestorven is, en hier worstelen ze alledrie mee. Ze proberen het allemaal op hun eigen manier te verwerken en dit gaat niet altijd goed. Eva zoekt krampachtig naar de reden van Eva’s dood, Nathalie stort zich in een onmogelijke liefde en Fleur wil zo ver mogelijk van de plaats van het ongeluk vandaan. Daarom gaat ze studeren in Afrika. Joël heeft als probleem dat hij is opgegroeid in een klein dorp, waar hij zijn gevoelens niet durft en niet kan uiten. Als hij dit uiteindelijk wel doet, levert dit verscheidene benarde situaties op.

Behalve Eva, Fleur, Nathalie, Luna en Joël zijn ook Remco, Rutger, Jim, Bart en Arthur erg belangrijk. Remco is het ex-vriendje van Luna. Eva verdenkt hem van de moord op Luna, en in een groot deel van het boek is dit het onderwerp. Rutger was eerst een vriend van Joël, maar in een later stadium van het verhaal verraad hij hem om bij de ‘club’ te komen. Jim is een muzikant en Nathalie is helemaal tot over haar oren verliefd op hem. Hij gaat naar Los Angeles en zij gaat met hem mee! Bart is het vriendje van Eva, maar stiekem vindt ze Arthur veel leuker, omdat Arthur echt om haar geeft.

Joël heeft eigenlijk met niemand een goede relatie, totdat hij naar de middelbare school gaat. Hier krijgt hij een vriendin, die Kim heet. Zij is lesbisch en is daar heel open over. Hij bewondert haar daarom en wilde dat hij dat ook kon. Zijn vader haat Joël als hij verteld dat hij in het verkeerde lichaam is geboren. Elke vorm van contact wordt vermeden en Joël is hier heel verdrietig over.

Het verhaal speelt zich grotendeels af in Utrecht, maar de brieven worden geschreven vanuit een klein dorpje in Zeeland. Het speelt zich af in deze tijd en in de jeugd van Joël, want hier gaan de brieven over.

Zoals ik dus al verteld had bestaat het verhaal uit verschillende verhaallijnen. Één hiervan is de beleving van Eva in het heden en een andere zijn de brieven die Joël aan Luna stuurt. Soms wordt er als afwisseling ook een hoofdstuk geschreven vanuit het perspectief van Nathalie of Fleur, maar dit maakt het, wat mij betreft, wel wat verwarrend.

Het blijkt dat Joël zich in zijn latere leven heeft laten ombouwen, maar dat dat nog niet compleet is en zichzelf Fleur heeft genoemd. En jawel, dit is dezelfde Fleur als de vriendin van Eva, Nathalie en Luna. Ook blijkt het dat Remco onschuldig was, omdat hij die bewuste avond op het politiebureau zat, omdat hij een politieagent had uitgescholden. Luna heeft Eva verteld dat ze eigenlijk op meisjes valt, maar dat niet durft te vertellen, omdat Remco nogal agressief kan reageren. Luna was verliefd op Fleur en zodra ze het heeft uitgemaakt met Remco, wat ook al een hele heisa veroorzaakte, vertelt ze Fleur over haar geheime liefde. Hierop vertelt Fleur dat ze eigenlijk geen meisje is, maar zich wel zo voelt. Luna voelt zich belazerd en wil Fleurs mannelijke geslachtsdeel zien. Fleur duwt Luna weg, waardoor ze uit het raam valt. Wat een tragisch ongeluk...

 
C.Lees- en kijkervaringen beschrijven

Normaal gesproken trekt dit onderwerp mij niet echt, en volgens mij gaan er ook niet heel veel boeken over dit onderwerp. Dit was dan ook het eerste boek dat ik over dit onderwerp gelezen had, en ik vond het erg indrukwekkend. Het heeft me echt aan het denken gezet en ik kijk nu ook op een andere manier tegen genderkinderen aan. Het verhaal was erg verrassend en mijn vermoeden kwam totaal niet uit. Het verhaal is redelijk goed uitgewerkt. De verhaallijn wordt vlot verteld en er wordt als het ware ‘ingezoomd’ op de belangrijke delen van het verhaal. Ik vind wel dat het liefdesleven van Eva iets te uitvoerig beschreven wordt, want ik vond dit het minst interessante stuk uit het verhaal. Dit was het eerste verhaal dat ik over dit onderwerp las, en ik heb dus geen ander materiaal om het mee te vergelijken.

In het verhaal zitten zoveel verschillende gebeurtenissen dat ze elkaar eigenlijk opvolgen. Je hebt het ene stuk nog niet eens afgelezen en het volgende stuk begint alweer... Dit is wel wat rommelig, maar het houdt mijn aandacht wel vast! Ik vond de gebeurtenissen in ieder geval niet herkenbaar, maar dat kan voor iedereen anders zijn. Wel vond ik het verhaal geloofwaardig geschreven, al is het wel een beetje onwaarschijnlijk. Carry Slee weet het zo te schrijven dat het overkomt alsof het werkelijkheid is. Ik vond Joël, zoals ik eerder ook al vertelde, een erg verrassend boek. Het einde pakte compleet anders uit dan dat ik verwachtte en dat is toch één van je bedoelingen als schrijver... Omdat ik absoluut niet had verwacht wat er ging komen vond ik het ook erg origineel, dus complimenten voor Carry Slee! Ik vond het wel een ongewoon verhaal, maar ik denk dat er in het heden best zoiets zou kunnen gebeuren, ook al is dat niet in mijn leven.

De hoofdpersoon gaat echt voor je leven, omdat het zo geschreven is. Als ik het lees, kan ik me helemaal in Joël of Eva inleven. Carry Slee heeft het zo geschreven dat ik me er goed ik kan verplaatsen. Ik weet niet hoe ze dat gedaan heeft, maar de zinnen zijn niet te moeilijk en er worden geen woorden gebruikt die ik niet snap. Hetzelfde heeft ze eigenlijk met alle personages gedaan, op een paar personen na. Er zijn ook een paar personen die nauwelijks in het boek voorkomen en daar kan ik me moeilijker in verplaatsen. De hoofdpersonen zijn niet per se helden waarop ik zou willen lijken; Joël is een genderkind en ik heb er respect vor dat hij het zo lang tussen zoveel mensen die zijn ‘echte ik’ niet respecteren, heeft kunnen leven, maar ik zou niet per se op hem hoeven te lijken. Eva is eigenlijk een doodgewoon meisje, totdat Luna sterft. Ik heb er ook respect voor dat zij zo goed met haar verdriet om kan gaan, maar ik zou absoluut niet op haar willen lijken, omdat ik bang ben dat ik dat niet aankan... Sommige personen uit het boek gedragen zich, wat mij betreft, erg keurig, terwijl anderen alle regels aan hun laars lappen. Zo is het natuurlijk niet netjes van Eva, om Remco zomaar van moord te beschuldigen, terwijl ze eigenlijk nauwelijks bewijs had. Eva heeft zich in de rest van het boek eigenlijk niet misdragen. Remco daarentegen wel. Remco heeft een politieagent in elkaar geslagen en uitgescholden, op de avond van Eva’s moord. Dit is natuurlijk niet de bedoeling, maar het was tegelijkertijd wel zijn alibi. Nathalie en Fleur gedragen zich als doodgewone tieners, wat ze per slot van rekening ook zijn. Joël gedraagt zich absoluut niet zoals hij eigenlijk hoort te doen. Ik vind dat hij het veel te zwaar heeft gehad en zich gewoon staande heeft moeten houden tijdens zijn hele jeugd. Wat mij betreft heeft ieder kind recht op een warm huis en een lieve familie en dat heeft Joël niet gehad. Rutger heeft zich niet gedragen zoals dat hoorde, want ik geloof dat het niet de bedoeling is dat je iemand die jou heeft geholpen, verraad en voor schut zet als je hem niet meer nodig hebt. Dit is namelijk wel hetgeen wat Rutger bij Joël deed. Hij zette hem eigenlijk gewoon bij het oud vuil, en ik vind dat niemand zo behandeld hoort te worden. Ik vond eigenlijk bijna alle personages wel verrassend, maar Joël zelf sprong er wat mij betreft wel uit, omdat er uit het boek wel bleek hoe een sterk karakter hij heeft en ik ben gewoon trots op hem, ook al is het een fictief persoon. Dit boek heeft mij wel degelijk beïnvloedt, omdat ik eerst wel wist wat genderkinderen waren, maar er nooit over na had gedacht hoe moeilijk zij het hebben en hoeveel pijn zij moeten lijden. Dat besef ik dankzij dit boek veel beter. Joël veranderd in de loop van zijn leven, wat best logisch is. Hij laat zich ombouwen, dus hij ondergaat een hele grote, begrijpelijke verandering. Eva verandert ook, omdat ze haar beste vriendin verliest. Ze wordt hier als het ware wat ‘harder’ en bouwt een soort van muur om zich heen, waar ze niemand snel doorheen zal laten. Ik denk dat ik hetzelfde zou hebben, als je beseft dat je degene van wie je houdt en die je aardig vindt, binnen één klap kunt verliezen. Midden in het boek gaat Eva naar Derek Ogilvie en dit zou ik dus nooit doen. Ten eerste, omdat ik daar niet in geloof, maar dat kan voor iedereen natuurlijk anders zijn, en ten tweede, omdat je dan een verhaal dat best wel privé en persoonlijk is, deelt met de rest van de wereld door middel van de televisie. Dit zou ik nooit doen, maar iedereen mag dat voor zichzelf bepalen.

Het verhaal is in het begin erg spannend opgebouwd, maar later verzwakt dit wat, doordat Carry Slee de lezer dan alleen nog maar brieven laat lezen. De brieven zijn technisch goed en ook mooi geschreven, maar ik hou zelf in dit geval wel van wat afwisseling. Het verhaal begint dus met de begrafenis van Luna, waarna je over het leven van Eva leest. Door middel van terugblikken wordt het verhaal steeds duidelijker en later maakt ze het weer ingewikkelder met behulp van deze brieven. Deze opbouw heb ik nog niet eerder meegemaakt en klinkt heel ingewikkeld, maar daar heb je tijdens het lezen eigenlijk weinig tot geen last van. Het slot maakt het verhaal echt af en zonder het slot zou het verhaal een open einde hebben, en dat is iets waar ik persoonlijk niet van hou, omdat ik dan allemaal verschillende scenario’s ga bedenken en ik vind het leuker als dat al voor je bedacht is. In de meeste gevallen is een gesloten einde ook mooier geschreven dan een scenario dat je eigen antwoord is op een open einde. Het slot maakt de echte dader van de dood van Luna duidelijk, terwijl iedereen, zelfs Eva, zich erbij neer heeft gelegd dat het een ongeluk was. De dader leest een brief die hij/zij zelf heeft geschreven en omdat hij/zij wil dat niemand erachter komt dat hij/zij de ware oorzaak van Luna’s dood is, verbrandt hij/zij de brief.

Het verhaal is, anders dan dat ik van Carry Slee gewend ben, best wel omslachtig beschreven. Ik heb hier geen problemen mee, want het lijkt me lastig om een leuk, vlot verhaaltje te schrijven over zo’n zwaar onderwerp, maar voor sommige mensen zou dit kunnen betekenen dat het een lastig boek is. Ikzelf ben het daar dus niet mee eens, maar ik vind het ook geen gemakkelijk boek. Laat ik zeggen dat ik het een boek vind dat voor mij het juiste niveau heeft; niet te makkelijk en ook niet te moeilijk. Joël bestaat voor het grootste deel uit beschrijvingen, en voor een kleiner deel uit dialogen. Ik vind dat dit niet ten koste gaat van het verhaal, het is een mooi verhaal en ik zou de balans tussen dialogen en beschrijvingen niet willen veranderen.

 
E. Over Carry Slee

Ik denk dat dit stuk een beetje standaard is, omdat veel kinderen hun boekverslag over een boek van Carry Slee houden. Toch moet ik het even vertellen!

Carry Slee werd in 1949 geboren in Amsterdam. Toen ze de middelbare school had afgerond, ging ze naar de universiteit in Utrecht en werkte ze als dramadocent op het voortgezet onderwijs. Ze schreef als eerste voor de ‘Bobo’ en ze begon met ‘Keetje Karnemelk’. Dit was een verhaal dat ze elke avond aan haar dochters vertelde, en toen uitgegeven werd. Naast kleuterboeken begon ze later ook voor oudere kinderen te schrijven. Dit waren dus 10+ boeken. Ze schrijft ook voor volwassenen en sinds kort schrijft ze ook voor 16+, waaronder dus Joël. In haar boeken schrijft Carry over onderwerpen als discriminatie, drugs, homoseksualiteit en pesten en dat werd zeer gewaardeerd door de doelgroep.