Joe Speedboot door Tommy Wieringa

Boekverslag door een scholier
4e klas vwo | 457 woorden
12 mei 2013
4 keer beoordeeld

4 keer beoordeeld

Fransje Hermans, de verteller van het verhaal, is na een ongeluk invalide geraakt en heeft voorgoed zijn spraakvermogen verloren. Hij is de zelfbenoemde chroniqueur van het dorp Lo…

Fransje Hermans, de verteller van het verhaal, is na een ongeluk invalide geraakt en heeft voorgoed zijn spraakvermogen verloren. Hij is de zelfbenoemde chroniqueur van het dorp Lomark. Zijn fascinatie voor de nieuweling Joe Speedboot is grenzeloos: Joe Speedboot, de jongen die zijn eigen naam gekozen heeft en op zijn vijftiende al bommenlegger, vliegtuigbouwer en bewegingsfilosoof is. Nauwgezet observeert Fransje hoe nog een nieuwkomer de natuurlijke orde van het dorp komt verstoren: Joe’s stiefvader Papa Afrika, een zachtaardige Nubiër met gazellenogen die een kleine scheepswerf begint op de oever van de Rijn. Dan verschijnt de geheimzinnige Picolien Jane, een beeldschone Zuid-Afrikaanse, aan wie Fransje zijn kronieken opdraagt en voor wie levenslange vriendschappen op het spel worden gezet. In haar komen alle verhalen samen, met noodlottige gevolgen.

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE

Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter.

Meer informatie

Wieringa, T., Joe Speedboot. Amsterdam, 20055 [2005]. De Bezige Bij.

Inhoudsweergave
Joe Speedboot is een roman over illusies en desillusies, vriendschap en verraad, liefde en rivaliteit. Het toont het lot van nieuwkomers in Lomark, een dorp met een onverwerkt verleden. Het ingeslapen dorp wordt wakker geschud. De verteller van het verhaal is Fransje Hermans. Na een ongeluk is hij invalide geraakt en heeft hij zijn stem verloren. Nauwgezet observeert hij de personen en gebeurtenissen. Hij is gefascineerd in de nieuwkomer Joe Speedboot, een vijftienjarige vliegtuigingenieur, bommenlegger en bewegingsfilosoof. Fransje raakt bevriend met hem en Engel en Christof. Na het eindexamen gaan ze ieder hun eigen weg. Fransje wordt brikettenperser, Joe en Engel vertrekken naar de kunstacademie en Christof gaat rechten studeren. Na enkele jaren is iedereen gedesillusioneerd terug in Lomark. Dromen zijn niet uitgekomen, idealen zijn vervlogen. ‘(…) we zijn niet gestorven, noch zijn we van gedaante veranderd. We zijn hier nog’.

Stijl
Hierboven is het verhaal zeer kort samengevat. Maar ook zonder het verhaal is Joe Speedboot indrukwekkend. Het taalgebruik is niet moeilijk en de zinnen zijn eenvoudig. De schrijfstijl is treffend. Het liefst zou ik Joe Speedboot als scheurkalendervorm willen hebben. Elke dag een mooie, humoristische of filosofische zin. Het boek is namelijk een constructie daarvan. Over elke zin is nagedacht. Dat maakt het zo dynamisch. Er zijn veel filosofische zinnen die blijven hangen. Zo definieert Wieringa vriendschap (‘wanneer je iemand zo goed kent, als een deel van jezelf dat je liever niet onder ogen zou willen zien') en God (‘je ziet alles en je zegt niets’). Ook maakt hij Joe tot bewegingsfilosoof.

De sfeer van Wieringa’s geschapen wereld komt goed over. Het boek bevat mooie ruimtebeschrijvingen vol gevatte beeldspraak en originele metaforen. Bovendien worden die afgewisseld met humoristische zinswendingen. Muziek waarop je eeuwig kunt blijven dansen.

Mening
Net als het doek in Specht en zoon is Fransje een soort alwetende verteller. Een bijzonder perspectief. Hij staat buiten het verhaal en heeft een redelijk objectieve kijk op de gebeurtenissen. Over zijn eigen situatie spreekt hij grappig sarcastisch. Op het einde wordt hij meer betrokken in het verhaal. Zo gaat hij naar bed met de knappe PJ, op wie hij al lang verliefd was. Dit vond ik jammer omdat het niet geloofwaardig overkwam.

Met dit boek kan ik Wieringa associëren met Nescio. Nescio schept ook een sterke sfeer. Hij heeft mooie ruimtebeschrijvingen en maakt ook gebruik van metaforen. Zijn boeken hebben een diepere betekenislaag. Bovendien lijken de motieven op elkaar. Zowel Nescio als Joe Speedboot gaat over desillusie, vrijheid, volwassenheid, vervlogen verlangens en machteloosheid. Joe Speedboot gaat over deze motieven, maar het ‘oppervlakteverhaal’ is ook boeiend. De belevenissen, de bijfiguren, de (driehoeks)relaties. Daarin verschilt het van Nescio.