1. Zakelijke gegevens Auteur: Tessa de Loo (pseudoniem voor Tineke Duyvené) Titel: Isabelle Uitgever:Wolters Noordhoff Jaar van uitgave: 1995 Plaats van uitgave: Groningen Aantal bladzijden: 73 Jaar van eerste druk: 1989 Plaats van eerste druk: Amsterdam Genre: psychologische novelle, modern sprookje 2. Eerste reactie A Keuze: Dit is een van mijn eerste boekverslagen dat ik echt een boek heb gekozen naar dunheid, ik heb 'm dan ook in een ochtend uitgelezen. De achterkant klonk op zich wel leuk, maar het zou anders zeker geen reden zijn geweest om het boek te lezen. B Inhoud: Qua verhaal vind ik het boek best goed, maar het is meer een verhaal om een film van te maken. Ik vind het irritant dat alle figuren die in het verhaal een rol van betekenis spelen karikaturen zijn, uitersten, echt heel erg 'typetjes'. Ook bijvoorbeeld de stamgasten van het café hebben niet meer diepgang dan 'potentieel geile mannen', niemand wordt beschreven als net dat kleine beetje anders, het zijn allemaal 'standaard stamgasten' met alle vooroordelen en stereotypes die daar bij horen.
3. Verdieping A Samenvatting: Op een dag verdwijnt de bekende filmster Isabelle Amable in een bergachtige streek in Frankrijk. Politie en mensen uit de streek doorzoeken de hele omgeving systematisch, maar zonder resultaat. Na een maand intersieve zoektochten geeft men het op. Maar Bernard Buffon, de schoolmeester uit het dorp, geeft niet op. Elke dag trekt hij de bergen in op zoek naar zijn idool, of zit hij in de kroeg te wachten tot de moordenaar zich verspreekt. In het laatste huis aan de route die Isabelle moet hebben gelopen woont Jeanne Butor met haar twee pittbulls. Overdag werkt ze aan haar schilderijen, en 's nachts werkt ze achter de bar van het dorpscafé. Jeanne is als het ware de verpersoonlijking van de lelijkheid, zoals Isabelle Amable de verpersoonlijking van de schoonheid is, en ze is daardoor totaal verstoten uit de maatschappij. De enige reden dat ze in het café mag werken is omdat de baas aan de andere serveersters zat. Jeanne maakt schilderijen van de dood. Ze schildert de aftakelingsproces als de dood nadert of nadat de dood is ingetreden. Hier maakt ze series schilderijen van die beginnen bij een nog 'vers' lijk en eindigen bij het skelet. Het enige wat volgens haar nog ontbreekt aan haar verzameling schilderijen is het stervingsproces van een mens. Mede met deze gedachte, en omdat Isabelle's schoonheid niet kan aanvaren, ontvoert Jeanne met behulp van haar honden Isabelle en sluit ze haar op in haar kelder, zonder eten. De eerste weken gebruikt ze om te schilderen hoe haar schoonheid verwelkt, maar na enkele weken begint Isabelle vragen te stellen, en zet ze zich daardoor als een mens op de kaart, en niet meer als een 'ding', zoals Jeanne's gewoonlijk kadaver-modellen waren. Ze krijgt voor het eerst wat te eten, en ondertussen dat zij eet, vertelt Jeanne haar treurige leven, waarin alles wordt verprutst door haar 'oogverblindende' lelijkheid. Isabelle probeert daar tegenover te stellen dat schoonheid ook niets alles is, en vertelt in plaats van haar eigen, gelukkige jeugd de jeugd van Marlyn Monroe alsof het haar jeugd is. Door deze treurige tegenverhalen ontdooit Jeanne enigszins, en gaat ze Isabelle meer en meer als haar (eerste en enige) vriendin zien dan als het studieobject dat Isabelle eerst was. Maar als in het verhaal de 'happy-end' lijkt te zijn ingetreden, en Jeanne en Isabelle als 'eeuwige vriendinnen' bij elkaar lijken te blijven, vertelt Bernard in het café, waar Jeanne normaal gesproken zichzelf totaal 'onzichtbaar' maakt, wat deze avond niet lukt omdat ze voor het eerst in haar leven even gelukkig is, dat Isabelle helemaal geen ongelukkige jeugd heeft gehad. Isabelle heeft dus gelogen! De volgende ochtend gaat alles weer op de ijzige manier waarmee Jeanne haar werk begon, want ze is vastbesloten haar werk nu snel te gaan afmaken. Door deze onverwachtte wending ziet Isabelle geen andere oplossing als zichzelf 'nep' op te hangen, een filmtruuk die ze ooit heeft moeten uitvoeren in haar carrière, en als Jeanne weg is hopen dat ze haar 'cel'-deur in de verwarring open laat staan. Haar bedoeling was dan weer uit haar strop te klimmen en dan te vluchten, maar de honden van Jeanne gooien de strobalen om waar ze weer terug op moet klimmen en dus hangt ze daar machteloos op hulp te wachten. Bernard had de vorige dag in zijn gesprek met Isabelle iets verdachts gehoord, en hij besluit de volgende dag naar haar huis te gaan om op onderzoek uit te gaan. Hij vindt daar Isabelle, waarvan iedereen dacht dat ze al lang dood was, en bevrijdt haar uit haar strop. Jeanne is ondertussen gevlucht omdat ze bang is voor politie en omdat ze het niet meer ziet zitten. Voor Bernard, voor wie Isabelle een obsessie was, hij was al sinds zijn jeugd verliefd op haar, valt Isabelle enorm tegen, omdat ze veel te menselijk is, en omdat ze niet wil dat Jeanne vervolgd zou worden, ze is in haar leven al genoeg gestraft voor en door haar lelijkheid. Door deze teleurstelling 'verandert' Bernard als het ware zijn obsessie van 'mooi' naar 'lelijk' en gaat hij voortaan elke dag de bergen in op zoek naar Jeanne. Niet met haatgevoelens, maar weer als een soort obsessie. B Onderzoek van de verhaaltechniek: De schrijfstijl: De schrijfstijl lijkt op het eerste gezicht 'gewoon', zoals de meeste boeken zijn geschreven: de schrijfstijl lijkt niet als instrument gebruikt om een extra dimensie aan het boek te geven. Maar er zit toch nog iets leuks in het boek verstopt. Het boek is namelijk geschreven als een soort 'modern sprookje', en dus begint het boek ook heel standaard met 'niet lang geleden', het valt me nog mee dat hij niet eindigt met 'en ze leefden nog lang en gelukkig' Nee, ze hebben de andere mogelijkheid genomen: 'the never ending story'. Nog steeds dwaalt Jeanne ergens door de bergen, en nog steeds gaat Bernard haar elke dag zoeken. Brrrr, straks durf ik de bergen niet meer in… Ook zit er nog een naamgrapje verborgen in het boek. Alle namen zijn terug te voeren naar het karikatuur dat de naam draagt. (zozo, moeilijke zin) Isabelle Amable bijvoorbeeld: 'belle' = mooi, 'amable' = iets van 'liefhebbaar'. De achternaam van Jeanne Bitor is een verbastering van 'butor', wat 'reiger' betekent. Te ver gezocht? Het wordt letterlijk in het boek genoemd; Jeanne werd er volgens het verhaal vroeger mee gepest. Zelfs de derde hoofdpersoon Bernard Buffon heeft een woordgrapje: Buffon spreek je in het frans uit als 'Bouffon' en dat betekent 'nar'. De namen zeggen dus wat de personen zijn: mooi, lelijk en raar. De verhaalfiguren: Wat opvalt is dat de verhaalfiguren allemaal karikaturen zijn, types, meer de marionetten van het verhaal zoals de schaakstukken voor een schaker zijn; met eigen gewoontes en mogelijkheden, maar zonder echte diepgang en verandering. De enige persoon die nog een beetje een verandering meemaakt is Jeanne. De ruimte: De ruimte en plaats spelen een heel belangrijke rol in 'Isabelle'. Sowieso had dit verhaal zo niet kunnen verlopen in een stad, die aan de ene kant minder sociale controle heeft, en aan de andere kant ook nergens genoeg privacy om ergers bloot te kunnen zwemmen (dat was wat Isabelle deed toen ze verdween). Maar ook de ruimtes hebben een speciale betekenis. Het huis van Jeanne is bijvoorbeeld zo'n hekse-huisje, afgelegen, groot, maar amper bewoond. Perfect voor een ontvoering dus. De vertelwijze: Het boek is geschreven met een alwetende verteller, waardoor je meer weet als de personen die in het boek rondlopen. Je weet bijvoorbeeld al dat Jeanne weet dat Isabelle een nepverhaal heeft verzonnen, maar Isabelle gaat er op dat moment nog steeds van uit dat Jeanne bijna ontdooid is. C Op zoek naar de thematiek: Het belangrijkste thema dat terug te vinden is in dit boek is de strijd tussen lelijk en mooi, en de onrechtvaardigheid, oneerlijkheid en belangrijkheid van uiterlijk. Uiterlijk neemt een veel grotere plaats in in onze maatschappij als je zou denken, door lelijkheid word je niet alleen gepest op de basisschool en de middelbare school waardoor je een minderwaardigheidscomplex kan oplopen, het achtervolgt je je hele leven. Zonder dat je er iets aan kan doen of veranderen ben je voor de rest van je leven verdoemd als je lelijk bent, en van succes verzekerd als je knap bent. Een tweede thema die te vinden is in dit boek is een wat diepere; het thema 'sprookje'. Isabelle is het onschuldige mooie meisje, het Sneeuwwitje dat eerst dood lijkt te zijn, maar wordt gered door, nee geen prins, maar meer een 'dolende zot'. Jeanne is de lelijke heks, (kies maar uit welk sprookje) die in haar door struiken overwoekerd 'kasteel', of in ieder geval een kast van een huis woont (Doornroosje). Het begin van het verhaal begint heel sprookjes-achtig met 'niet lang geleden' en ook de titel kan je terugvoeren op een sprookje. Hij klinkt immers redelijk als 'La belle et la bête' (een sprookje uit 'sprookjes van moeder gans'), en dat is precies waar het verhaal over gaat. D Plaats in de literatuurgeschiedenis: Dit stuk van een leesverslag vind ik zo'n grote onzin! Iedereen schrijft dit ergens uit over of haalt het van internet, zonder het eigenlijk echt te lezen. Je leest het wel, maar een uur later heb je echt geen idee meer wat de achtergrond van het boek is. En tijdstromingen? Dat bekijk je toch pas tegen de tijd dat blijkt dat je het op je examen moet weten. Ik zoek wel weer of ik het ergens kan vinden… veel plezier met de kennis dat Tessa de Loo sinds 1994 in het Portugese Coimbra woont! Tessa de Loo is geboren op 1946 in Bussem. Ze heeft het grootste deel van haar leven doorgebracht in Oss, tot ze in 1994 verhuisd is naar Coimbra in Portugal. Ze had een hekel aan haar omgeving, Oss was zeer katholiek, en zij was daarentegen niet gelovig. Ze heeft Nederlands gestudeerd en ze ontving onder andere de Anton Wachter-Prijs en de debutantenprijs. Terugkerende thema's van de Loo zijn: individu ten opzichte van het collectief, relatie man-vrouw, het burgelijke van de samenleving. Andere weken van haar: verhalenbundel: Meisjes van de suikerwerkfabriek, novellen: Het rookoffer, romans: Mean der, De Tweeling (succesvol, over de verwerking van de oorlog). 4. Beoordeling Het verhaal van het boek vind ik heel goed verzonnen, maar het geheel is te matig uitgewerkt. Vooral met het thema mooi/lelijk had de schrijfster veel meer kunnen doen. Ze heeft maar één probleem aan het licht gebracht, terwijl je, als je jezelf als schrijver/ster in zo een lelijk persoon verplaatst, met veel meer vragen en problemen had kunnen komen. Dat is jammer. Zo vind ik het ook jammer dat de personen in het boek zo weinig diepgang hebben, zoals ik al heb gezegd bij B-verhaalfiguren. Met dit verhaal had je een 3x zo dik boek kunnen schrijven die net zo goed niet verveeld had, maar dan had je veel meer diepgang in de personen kunnen brengen. Dit boek vind ik meer een schets, de verhaallijn van een boek, waar nog langer over nagedacht moet worden, en waar de subtiele details die een boek tot een goed boek maken nog in aangebracht moeten worden. Jammer… Over het thema van het boek ben ik wel heel tevreden. Er zit een maatschappijkritische toon in, en je opent de ogen van mensen als je een boek schrijft over het onderschatte belang van schoonheid om in de maatschappij ver, of zelfs maar ergens te komen. Je zou je haast afvragen hoe de schrijfster er uit ziet. Ik vind het thema heel origineel maar het ligt met deze uitersten van lelijk en mooi toch buiten mijn dagelijks leven. Toch zijn deze uitersten nodig geweest om duidelijk te maken welke invloed uiterlijk eigenlijk heeft in onze maatschappij. Op zich is volledige sluiering, zoals dat in sommige Islamitische landen het geval is, een oplossing zijn voor dit probleem, maar ik zie dit niet als een serieuze oplossing voor in onze westerse maatschappij. Dit zal wel een van de vele onoplosbare maatschappelijke problemen zijn, omdat de basis voor dit probleem onze traditie en normen en waarden zijn. Er zitten heel veel vanzelfsprekende onrechtvaardigheden en als je jezelf afvraagt 'waarom' ook veel idiote vanzelfsprekendheden in onze normen en waarden. Maar pas als iemand dat wat normaal en vanzelfsprekend is op een goeie manier in twijfel trekt beseffen wij ons dat iets onterecht vanzelfsprekend is. Dit is dan ook de taak die veel schrijvers zichzelf geven, en ik denk dat het Tessa de Loo gelukt is weer een stukje onterechte vanzelfsprekendheid te localiseren. Helaas zal het niets veranderen aan de wereld, maar het is goed het je te realiseren. Conclusie: goed idee, matige uitwerking.