Iris door Caja Cazemier

Zakelijke gegevens: Titel van het boek: Iris
Naam van de auteur: Caja Cazemier
Naam van de uitgever: Van Holkema & Warendorf
Jaar van verschijnen: 1995 Korte uitleg waarom het boek gekozen is: Ik had eigenlijk geen idee welk boek ik wilde gaan lezen voor het boekverslag, dus ben ik achter in het Nederlandse tekstboek gaan bladeren. Daar staan allemaal titels die geschikt zijn voor de derde klas. De naam Caja Cazemier kwam me bekend voor omdat ik daar als eens eerder een boek van had gelezen. Dus vandaar mijn keuze voor het boek Iris. Korte eerste reactie: Dit boek leek me wel leuk toen ik de achterkant las, hoewel ik natuurlijk nog niet wist waar het over ging. Maar ik dacht dat het een levensloop was van een meisje en dat soort boeken lees ik altijd graag. Dus mijn eerste reactie was positief.
Korte samenvatting van de inhoud: Het verhaal gaat over Iris, Iris is zestien jaar oud en heeft een vriendje. Zijn naam is Bart. Iris is weggelopen van thuis, omdat haar moeder (Leonie) haar niet ziet staan. Ze probeert wel goed voor haar te zorgen, maar dit loopt verkeerd. Iris kent haar echte vader niet. Die is weggegaan toen ze twee was en in Australië gaan wonen. Leonie heeft Iris altijd voorgehouden dat ze teveel en ongewenst was. Als ze dan met Gijs (haar nieuwe vriend) trouwt en zij samen een tweeling krijgen, is er bijna helemaal geen aandacht meer voor Iris. Iris en Gijs kunnen niet met elkaar overweg. Als de tweeling een jaar wordt, krijgen ze veel cadeautjes en heel veel aandacht. Een paar dagen later is Iris jarig, maar voor haar is er niemand thuis, er ligt een envelop met geld als cadeautje, en verder mag ze de restjes taart opeten. Dit is haar teveel en ze loopt weg. Ze gaat naar haar beste vriendin, Saskia. Zij en haar ouders vangen Iris op. Ze wil absoluut niet terug naar huis, dus wordt er een maatschappelijk werker ingeschakeld. Zo wordt Iris in een pleeggezin geplaatst. Dit is maar voor korte tijd. Na een paar maanden bij Herbert en Erica gaat ze naar een leefgroephuis. Een huis waar jongeren bij elkaar wonen met een groepsleider. Het lijkt Iris heel leuk, maar ook erg moeilijk. Als ze eenmaal in het leefgroephuis zit gaat het helemaal fout. Ze heeft ruzie met iedereen, komt te laat voor het eten, en ziet Bart vaker dan toegestaan. De anderen uit het leefgroephuis zijn Ilona, een zorgzaam type, Tosca en Stephanie (twee zussen), Ferry en Jan. Jan is de jongste (13 jaar) en iedereen bemoedert hem. Tosca en Stephanie zien allebei Ferry wel erg zitten en zo is er alsmaar een strijd om zijn aandacht. Wubbe is een groepsleider en mentor van Iris. Als Iris wat meer gewend is en het wat beter gaat tussen haar en de andere bewoners vraagt Ferry of ze mee wil doen in zijn band. Ze willen een paar meiden hebben als achtergrondkoortje. Dit wil Iris heel erg graag. s’ Avonds vraagt Iris aan Ilona hoe het haar lukt om zoveel make- up te kopen. Ilona vertelt dan dat ze soms wel eens wat heeft gejat, maar meestal zelf koopt. De anderen vertellen dan ook dat ze dat doen en Iris voelt zich stom, omdat ze nog nooit wat heeft gestolen. Een paar dagen later probeert ze bij de Hema oogschaduw te pikken, maar ze wordt gepakt. Hier leert ze wel van, want door dit voorval, en het spijbelen op school, mag ze niet meezingen in de band van Ferry. Dit vindt ze natuurlijk niet leuk, helemaal niet als ze erachter komt dat Stephanie in haar plaats zingt. De repetities kostten veel tijd en zo kan ze meer tijd besteden aan haar schoolwerk. Dit doet ze ook, maar toch mag ze eigenlijk niet over. Uiteindelijk mag ze extra taken maken en een herexamen doen voor Duits. Als ze dit in de zomervakantie haalt, mag ze wel naar de volgende klas. Ze krijgt steeds meer ruzie met Bart, die niet meer zoveel geduld voor Iris heeft en Iris kan ook even niet zo goed tegen al zijn aandacht. Ze heeft rust nodig. Op een ochtend komt Ferry de kamer van Iris binnen. Jasmijn is haar stem kwijt en ze kan niet in het koortje zingen. Van de leiding mag Iris nu wel meezingen, en hier is ze natuurlijk heel erg blij mee. Na het optreden danst ze met Ferry, en Bart ziet dat. Hoewel dit vrij onschuldig was, is Bart wel jaloers en boos en hij maakt het uit met Iris. Niet alleen om het dansen, maar omdat het al een tijdje niet goed ging. Na een tijdje van rust voor allebei, (Iris moet veel leren voor school en ze gaat met de groep op vakantie, Bart gaat op vakantie naar Noorwegen) komen ze elkaar weer tegen in de stad. Ze drinken wat en Bart komt naar haar toe als ze d’r herexamen heeft gemaakt. Hoewel ze echt hard heeft geleerd, heeft ze het tocht niet gehaald en ze moet deze klas nog een keer overdoen. Bart troost haar en zo gaat de verkering weer aan. Dan komt Ilona met groot nieuws. Er komt een kamer vrij en ze kan op zichzelf gaan wonen. Ze is blij, maar Iris vindt het niet zo leuk. Ze heeft intussen een hele goede band met Ilona en ze kunnen erg goed met elkaar overweg. Na een paar weken begint alles weer in een sleur te raken. Op school is het niet leuk, met Bart begint het weer hetzelfde te gaan. Ilona is weg, en Thijs is voor haar in de plaats gekomen. Eerst negeert ze Thijs en gaat ze niet met hem om, maar opeens komt hij een shagje roken bij haar op de kamer, ze beginnen te kletsen en kunnen wel goed met elkaar overweg. Na een tijdje komt Thijs elke dag een shagje roken op haar kamer. Iris merkt dat ze verliefd op hem wordt, maar ze houd ook nog van Bart. Op een gegeven moment gebeurt het dan toch, ze zoent met Thijs. Ze weet niet wat ze moet doen, maar uiteindelijk vertelt ze het Bart, en daardoor gaat het weer uit tussen hen. Iris wil ook niets meer met Thijs. Ze wil even helemaal niets meer. Ze legt het wel weer bij met Bart, maar meer dan een vriendschap zal dit niet worden. Verder heeft Iris ondertussen een hoop geleerd. Ze weet waarom ze altijd zo dwars is geweest, ze dacht altijd dat niemand haar aardig vond, dat zij niet bestond, omdat ze zo vaak in de steek gelaten was. Aan het einde van het verhaal heeft ze geleerd dat mensen nog wel gewoon vrienden kunnen blijven, ook al gaan verhuizen. Dan betekent het nog niet meteen dat er weer iemand is die haar in de steek laat. Ook krijgt Iris weer contact met Leonie. De eerste afspraak samen gaat goed. Ze praten een beetje onwennig met elkaar, maar het gaat wel goed. Zo is er weer hoop voor Iris in de toekomst. Bespreking van de volgende verhaalaspecten: Fictie en werkelijkheid: Dit boek was duidelijk een voorbeeld van een fictie- verhaal. Het gaat niet over werkelijke gebeurtenissen. De personen bestaan immers niet echt en wat er zich in het verhaal afspeelt is niet echt gebeurd. Toch wordt het verhaal heel realistisch beschreven. Bij het lezen over de personages stelde ik me echte mensen voor. Ik zag het hele verhaal voor me als in een film. Ook wordt in het verhaal het uiterlijk van de personen beschreven. Het zou in dit geval ook kunnen dat de schrijfster een deel van haar eigen ervaringen verwerkt heeft, omdat de gebeurtenissen heel gedetailleerd worden beschreven en omdat je veel vanuit de gedachten van de hoofdpersoon leest. Hoe de schrijfster haar onderwerp ook vorm geeft, het boek is en blijft fictie. De werkelijkheid is in het boek zo veranderd en aangepast dat er een verzonnen verhaal is ontstaan. Spanning en open plekken: Dit boek wordt voor het grootste gedeelte aan één stuk door verteld. Er wordt wel af en toe een sprongetje in de tijd gemaakt. Bijvoorbeeld: Er is net een belangrijke gebeurtenis geweest en dan begint het volgende hoofdstuk met: twee weken later……… Het is dus niet zo dat je midden in het verhaal begint met lezen. Opvallend aan dit boek is wel dat het begint met een telefoongesprek tussen de hoofdpersoon en haar vriendin. Dit zorgt ervoor dat je het eerst niet zo goed snapt, maar dit wijst zicht echter snel. Ik vind dar het boek ook genoeg spanning bevat. Er gebeuren geen hele spannende achtervolgingen of zo, maar de schrijfster heeft er wel voor gezorgd dat het verhaal boeiend blijft en dat je steeds graag wil weten hoe het verder gaat. Personages Hieronder heb ik de belangrijkste personen uit het boek kort beschreven: - Iris: zij is de hoofdpersoon. Ze heeft veel problemen thuis en loopt daarom ook weg. Ze is snel heel bot en afstandelijk tegen mensen, omdat ze door veel mensen in de steek gelaten is. Ze denkt dat niemand haar aardig vindt en dat iedereen maar bij haar weggaat. Ze voelt zichzelf te veel. Ze probeert haar problemen te verbloemen door zich heel stoer en groot te gedragen, maar diep in haar hart is ze eigenlijk heel onzeker. - Saskia: Ze is de enige vriendin van Iris. Saskia steunt haar in alles en helpt haar door de moeilijke tijden heen. Als Iris wegloopt van huis, dan vangt Saskia haar op en mag Iris een tijdje bij haar wonen. - Leonie: Leonie is de biologische moeder van Iris. Ze is hertrouwd met Gijs en ze hebben samen een tweeling. Als Iris nog thuis woont, maken ze alleen maar ruzie. Ze is helemaal gestresst van de drukte. Ze bedoelt het allemaal wel goed, maar ze weet zich eigenlijk geen raad met Iris. - Bart: Hij is de vriend van Iris. Hij is een hele lieve jongen die altijd iedereen wel wil helpen. Hij is altijd erg bezorgd om Iris en dat werkt nog wel eens op haar zenuwen. Iris vindt Bart soms te bemoeizuchtig, hoewel ze stiekem zijn aandacht ook best fijn vindt. - Ilona: Ilona is een huisgenootje van Iris in het leefgroephuis. Ze is ongeveer zeventien jaar en ze zit al een paar jaar in het huis. Haar ouders zijn verongelukt en haar tante, bij wie ze een paar jaar heeft gewoond, kan niet meer voor haar zorgen. Ilona wordt een vriendin van Iris. Iris moet in het begin nog niet zoveel van haar weten, ze vindt haar zo bezorgd. Later merkt Iris dat ze ook heel erg met Ilona kan lachen. - Wubbe, Donald, Jeanette en Joanne: Zij zijn de leiders in het leefgroephuis. Ze hebben om de beurt een dag dienst in het huis. Iris kan niet goed opschieten met Wubbe. Hij is haar mentor. Altijd als ze iets gedaan heeft moet ze bij Wubbe komen en dan krijgt ze straf. Met Donald, Jeanette en Joanne kan Iris beter opschieten. Van hen krijgt ze bijna nooit straf, want ze zijn er bijna nooit. - Jan, Tosca, Stephanie en Ferry: De overige huisgenoten van Iris in het leefgroephuis. Tosca en Stephanie zijn zusjes. Iris kan niet goed met hen opschieten. Ze zijn precies het tegenovergestelde van Iris, dus hebben ze best vaak ruzie. Jan is de jongste in huis. Hij is dertien en wordt daarom heel erg bemoederd door iedereen. Iris gaat niet veel met hem om. Ferry, Iris vindt hem wel een ‘lekkerding’, alleen hij kan soms heel kinderachtig doen. Dan komt er later nog een jongen, Thijs, die komt als Ilona weggaat. Met Thijs krijgt Iris wat, terwijl ze ook nog verkering heeft met Bart. Opbouw Het verhaal wordt verteld in de logisch- chronologische volgorde. De gebeurtenissen worden verteld in de volgorde waarin ze plaatsvinden. De ene gebeurtenis komt logisch voort uit de vorige en je leest na elkaar wat er is gebeurd, zoals in de werkelijkheid. Het verhaal begint in het ‘ouderhuis’ van Iris. Ze heeft weer eens ruzie met haar moeder. Dit is helemaal aan het begin van het verhaal. Daarna volgt de ene na de andere gebeurtenis. Het verhaal begint als het ware met een soort inleiding. Hierin lees je wie de hoofdpersoon is en langzaam kom je er ook achter wat haar probleem is. Ook het einde van het verhaal vind ik goed opgebouwd. Iris heeft haar leven weer een beetje op orde en tussen haar en haar moeder is het ook geen oorlog meer. De relatie met Bart heeft ze dan net verbroken, maar ze besluiten gewoon vrienden te blijven, omdat dat beter werkt tussen hen. Iris kijkt weer veel positiever tegen het leven aan en ze gaat er weer voor. Ik vind dit een zeer geschikt moment om het boek af te sluiten, want het verhaal is rond. Als er nu nog een stuk achteraan zou komen, dan zou het denk ik al snel langdradig worden.
Tijd: Het verhaal speelt zich af in het heden. Dit wordt gelijk duidelijk, want het verhaal begint met een telefoongesprek. Die hadden ze in de Middeleeuwen natuurlijk nog niet! Ook wordt het uiterlijk van de personages beschreven en hieruit kun je ook wel afleiden dat het verhaal zich nu afspeelt. De verlooptijd van het verhaal is ongeveer zes maanden. Opvallend aan het verhaal is dat er veel terugblikken in voorkomen waarin Iris denkt aan de tijd dat ze het nog wel fijn had met haar moeder, vóórdat Gijs en de tweeling er waren. Er worden geen of weinig tijdsprongen gemaakt in het verhaal en als er een sprongetje werd gemaakt, dan was dit niet storend. Thema en motieven: De hoofdgedachte in dit boek is eigenlijk het feit dat Iris hele erge problemen heeft met haar moeder en daarom het huis uitgaat. Dit is het belangrijkste onderwerp, het thema. Het verhaal bestaat uit verschillende motieven. Enkele voorbeelden van motieven uit het boek zijn: - Iris houdt het niet langer uit thuis en ze loopt weg, naar het huis van Saskia. - Iris wordt in een pleeggezin geplaatst - Iris krijgt wéér nieuw onderdak, deze keer in het leefgroephuis. Uit deze verschillende motieven kun je opmaken dat Iris niet langer thuis wil wonen en dat ze vervolgens verschillende woonomstandigheden meemaakt. Iris krijgt helemaal negatieve gedachtes over zichzelf en ze verandert in een bot meisje. Niemand vindt het nog leuk om met haar om te gaan. Als je deze conclusie bekijkt en vervolgens de hoofdgedachte, dan lijken deze twee best wel op elkaar. De overeenkomsten in de motieven laten samen zien wat het thema van het verhaal is. Vertelsituatie: Het verhaal wordt verteld door één persoon. De personale vertelsituatie. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van één personage. Het is net of er geen verteller is, maar dat het verhaal zichzelf vertelt. Ook lees je af en toe het verhaal door de ogen van de hoofdpersoon. Dan is het net of als lezer even in de huid van Iris kruipt. Ruimte: Het verhaal speelt zich af in Nederland. De precieze plek wordt niet duidelijk maar je kunt uit de manier van vertellen wel opmaken dat Iris in een dorp woont en niet in een grote stad. Het verhaal speelt zich eigenlijk de hele tijd af in dezelfde plaats. Weliswaar in verschillende vertrekken, maar het is de hele tijd in hetzelfde dorp. Het huis van Leonie, het huis van het pleeggezin en het leefgroephuis staan dus niet ver van elkaar af. De precieze beschrijving van het ‘uiterlijk’ van de verschillende huizen ontbreekt, dus de schrijfster laat je vrij in het voorstellen van de huizen. Als alles letterlijk verteld wordt in het boek, dan wordt het verhaal vaak een beetje saai, omdat je je eigen fantasie dan niet meer kunt gebruiken. Ik stel me bijvoorbeeld het leefgroephuis voor als een beetje een kil en grauw gebouw van de buitenkant, maar van de binnenkant lijkt het me best gezellig. Een gekleurde, grote woonkamer en een klein, knus keukentje. Van de kamers van de bewoners heb ik echt geen idee hoe ze er uit zien, maar die zijn eigenlijk ook helemaal niet belangrijk. Ze spelen geen rol in het verhaal. Alleen de kamer van Iris wordt een beetje beschreven. Ik stel me het leefgroephuis een beetje voor als een studentenhuis, maar misschien denkt een andere lezer hier wel heel anders over. Dit vind ik ook het leuke aan een boek, dat iedereen die het leest als het ware een andere film voor zich ziet. Taalgebruik: Ik vind het taalgebruik in dit boek helemaal niet lastig om te lezen. Dat komt omdat er geen of weinig moeilijke woorden gebruikt worden. Als er een keer een woord tussenzit die je niet kent, dan kun je vaak uit de zin wel opmaken wat daarmee bedoeld wordt. Er komen weinig dialogen voor in dit verhaal. Het wordt meer vanuit een personale vertelsituatie verteld. De dialogen die wel in het boek staan zijn heel duidelijk. Ik vind dat de taal goed past bij de personages, want de personages zijn tieners en die hebben soms een beetje hun ‘eigen taaltje’. Deze taal heeft de schrijfster op een herkenbare, subtiele manier toegepast in het verhaal. Ik vind dit boek ook heel geschikt om in de derde te lezen, want het is natuurlijk altijd leuk om over leeftijdsgenoten te lezen en hun problemen zijn ook wel interessant, omdat je ze misschien zelf wel hebt of herkent uit je omgeving. Het woordgebruik past ook in de leeftijdscategorie dertien tot en met zestien jaar, want het is duidelijk geen kinderboek meer, maar het is ook nog geen volwassen literatuur. De naam jeugdliteratuur past hier wel bij.
Informatie over de auteur: Caja Cazemier werd op vijf september 1958 geboren in Spijkernisse. Ze is nu dus 47 jaar oud. Na haar middelbare schoolopleiding werkte ze een jaar in de gezinsverzorging. Daarna ging ze Nederlandse taal- en letterkunde studeren. Ze heeft ongeveer tien jaar als docente Nederlands gewerkt. In 1996 begon ze met boeken schrijven en stopte ze met lesgeven. Caja Cazemier heeft drie kinderen. Ze schrijft vooral jeugdromans. In die boeken beschrijft ze personen en problemen die heel herkenbaar zijn voor haar doelgroep, jongeren. Ze schrijft met name voor meisjes, omdat die vaak wat gevoeliger en onzekerder zijn als jongens. Caja schrijft ook over onderwerpen als: homoseksualiteit, de relatie met ouders, seksueel misbruik, eenzaamheid, hoogbegaafdheid, vriendschap, verliefdheid en dood. Dit zijn typisch onderwerpen die jongeren aangaan. Jongeren kunnen zich heel onzeker voelen over dit soort zaken. De schrijfster vindt het belangrijk dat haar doelgroep zich herkent in haar verhalen en door het lezen ervan beter met hun problemen om kan gaan. In haar boeken worstelen de hoofdpersonen vaak met problemen en proberen er soms van weg te vluchten, maar komen uiteindelijk op een punt waarop ze hun problemen onder ogen zien en er iets aan gaan doen. Dit was ook in mijn boek het geval. Iris denkt dat niemand haar mag en dat ze een mislukkeling is. Door veel mensen om zich heen te hebben die het tegendeel bewijzen, komt ze erachter dat ze best de moeite waard is. En dan ziet het leven er opeens een stuk leuker uit. Caja heeft ook een aantal informatieve survivalgidsen geschreven voor kinderen van ongeveer twaalf jaar oud. Ze is één keer getipt door de Nederlandse kinderjury en ze heeft nog altijd veel plezier in het schrijven. Elk jaar verschijnen er nog één of twee boeken van haar. Enkele andere boeken die Caja Cazemier geschreven heeft zijn: 1992: Portret van Sanne
1996: Minkes tegenbeeld
2000: Bijna veertien
2002: De eerste keer
2003: Survivalgids voor brugklassers
2004: Kussen en krullen
2005: Geen bericht, goed bericht Mijn persoonlijke beoordeling: Ik vond het een heel goed boek. Het was erg realistisch geschreven, maar wel op een vlotte manier, zodat het niet langdradig werd. Het is spannend, soms heel emotioneel, maar toch ook interessant. Ik kon me helemaal in Iris verplaatsen en dat leest altijd gemakkelijk. Het is behoorlijk heftig wat Iris allemaal meemaakt. Een meisje van zestien dat wegloopt van huis. Ik ben er, nadat ik het boek uit had, echt wel over gaan nadenken. Sommige kinderen hebben het gewoon niet fijn thuis, of ze worden zelfs mishandeld. In mijn directe omgeving komt dit gelukkig, naar mijn weten, niet voor, maar er zullen ook vast op mijn school wel leerlingen zijn met vergelijkbare problemen. Alleen je kunt het nooit zien aan de buitenkant. Ze houden zich stoer, net als Iris om het voor de buitenwereld zo veel mogelijk te verbergen. Dit boek is heel geloofwaardig geschreven. Het is net echt. Je leert erg veel van dit boek. Hoe een ander zich voelt of kan voelen en hoe je zo’n iemand daar misschien mee kan helpen. Dit boek vind ik zeker een aanrader voor iedereen van dertien tot en met zestien jaar, omdat ik denk dat het zowel leuk is voor jongens als voor meisjes. Het is niet zo heel dik, dus ook voor mensen die niet zo van lezen houden is dit boek geschikt. Ik zelf had ‘m in drie keer lezen uit!