Auteur
Adriaan van Dis
Titel
Indische Duinen, Meulenhoff, Amsterdam, 1997–17, 314 blz. (eerste druk 1994) Genre
Indische Duinen is een novelle. Eerste reactie
Keuze
Ik heb Indische Duinen gekozen om te lezen omdat mevrouw Nieboer mij dat heeft geadviseerd. Na de omslag gelezen te hebben was ik helemaal verkocht. Dit boek wilde ik lezen.’ Inhoud
Ik vind het een mysterieus boek en ook heel aangrijpend. Maar sommige passages zijn verwarrend en dit maakt het soms erg ingewikkeld. Dit komt volgens mij omdat veel dingen door elkaar staan. Van Dis gebruikt naar mijn idee graag flashbacks. Het is ook een mooi boek omdat het op het eerste gezicht heel simpel lijkt terwijl er tussen de regels meer schuilt gaat dan alleen een makkelijk verhaal. Verdieping
Samenvatting

Indische Duinen gaat over een moeder die met haar gezin vanuit een kamp in oud Indië terugkeren naar Nederland waar ze in een oud kolonie huis in de Duinen komen te wonen. Samen met Justin de man van de moeder van het gezin maar niet de vader van de dochters(Jana, Ada en Saskia). De oorlog en het Japans kamp liggen achter hen, maar Nederland biedt geen rust. Toch wordt er een zoon geboren. Voor het gezin is hij een buitenstaander, hij weet niks van het Japanse kamp en de boot, hem is het leed gespaard gebleven, maar toch lijdt hij. Zijn vader wil hem harden voor de volgende oorlog en dit gebeurt op een manier die wat weg heeft van mishandelen. Maar vader overlijdt wanneer zijn zoon / de hoofdpersoon 11 jaar is. Na 46 jaar ontrafelt deze zoon de geheimen en leugens van zijn familie. Bij de dood van zijn halfzuster Ada vindt hij haar dagboeken waardoor hij gaat nadenken over het Indische verleden van zijn ouders en de band die hij had met zijn vader. De zoektocht van de hoofdpersoon gaat over het heden en zijn Indische verleden en zijn moeilijke jeugd. Hij ontdekt veel, ook in zijn gevoel. Langzamerhand ontstaat er een beeld van de man, je gaat met hem meeleven en hem begrijpen. Hij staat voor de problemen van de tweede-generatie. De generatie die niet in Indië geboren is, maar wel te maken krijgt met de frustraties van hun ouders. Waar hij onder lijdt maar ook van geniet en van leert. Zonder oplossing maar met een gedachte over het heden en verleden, om zo verder te kunnen met zijn leven. Zo loopt het boek ook af. Onderzoekvan de verhaaltechniek
schrijfstijl
De schrijfstijl in dit boek is varieerend. Dit komt doordat er verschillende passages in voorkomen waarin gevoelens telkens anders zijn. De schrijver gebruikt sarcasme, ironie maar ook ontroering en humor. ruimte
De ruimte in het verhaal is groot, een paar landen, waaronder Nederland, Oud Indië en Canada. In deze landen speelt het verhaal zich af op verschillende plaatsen. De kalendertijd die beschreven is, is ongeveer vier maanden. Deze periode begint vanaf de dood van een zus van de hoofdpersoon, waardoor hij zijn zoektocht naar zijn vader, zijn verleden en zichzelf begint, en eindigt bij de dood van een andere zus. De hele voorgeschiedenis wordt aan de hand van flashbacks verteld. De proloog is ook een flashback en maakt geen deel uit van de kalendertijd van 4 maanden. De vertelde tijd is circa 46 jaar. Soms komen er ook verwijzingen in voor die niet onder flashbacks vallen. verhaalfiguren
De hoofdpersoon uit het boek is een man met een licht getinte huid, somber in doen en laten, maar toch vriendelijk overkomend. Een masker draagt hij, maar dat is wel figuurlijk. Hij komt uit een moeilijk milieu, moeder met man en drie kinderen die vanuit een kamp in Nederland komen te wonen. En in Nederland nog een zoon krijgen, de ik-figuur tevens hoofdpersoon. Zijn gevoelens zijn eigenlijk de rode draad in het verhaal. Hij zit geestelijk behoorlijk in de knoop, omdat zijn ouders dit ook zaten. Hij kan er met niemand over praten. Eigenlijk is hij de goedheid zelve. In moeilijke periodes probeert hij het gezin bij elkaar te houden , zoekend naar een oplossing voor cijfert hij zichzelf weg. Uiteindelijk gaat hij over zichzelf nadenken en komen alle weggedrukte gevoelens boven. De bijfiguren in het verhaal zijn de familieleden van de hoofdpersoon. Bij deze figuren komen in sommige situaties bepaalde gevoelens boven. Hierdoor worden de figuren iets duidelijker, ze spelen in sommige passages zelfs een beetje de hoofdrol. Dus worden ze ook wel round character genoemd. Er zijn ook flat characters in dit verhaal zoals de begrafenisondernemer. situaties
Het boek begint met de aankomst van de familie in Nederland. Dan gaan we 46 jaar verder in de tijd en gaat de zus van de hoofdpersoon dood. Hiermee begint het eigenlijke verhaal over het leven van de hoofdpersoon en zijn problemen. De oorzaken en gevolgen worden beschrijven met flashbacks en gedachtes van de ik-figuur. Op het einde van het boek sterft er nog een zus van de hoofdpersoon en dit is eigenlijk de afloop. Dan heeft hij het probleem een plaatsje kunnen geven in zijn leven. Vertelwijze
Dit verhaal heeft een wisselend perspectief maar voor het grootste deel is het een ik-verhaal. Want de verteller vertelt zijn belevenissen. Alleen sommige stukken zijn auctoriaal. Op zoek naar de thematiek
Het belangrijkste thema van dit boek is de trauma’s die kinderen van kampgevangenen overhouden aan het leven van hun ouders, want dat heeft ook uitwerking op de kinderen. Het boek is tevens een problematische liefdesverklaring aan de overleden vader van de hoofdpersoon. Ook al bezorgde deze hem een harde en moeilijke jeugd. Nu na al die jaren begrijpt hij zijn vader. Dit is vooral duidelijk in het stuk over de zoon van een van zijn zussen. Hij wil deze jongen beschermen voor alle nare dingen die het leven kan brengen. Dat wou zijn vader ook, en dat begrijpt hij nu pas. Alleen zijn vader kon dit gevoel van bescherming niet met liefde uiten maar deed dit met haat en afstandelijk gedrag. Naar mijn mening is het verband tussen de titel en het thema, dat het niks met elkaar te maken heeft. Want ‘Indische Duinen’ horen niet bij elkaar. Het eerste deel is ‘Indische’ en de ‘Duinen’ zijn Nederlands. Net als de hoofdpersoon, hij is ook voor een gedeelte Nederlands en heeft Nederlandse problemen maar ook een gedeelte Indisch, van zijn ouders, waarvan hij ook problemen heeft. Plaats in de literatuurgeschiedenis
Het is een sterk autobiografische roman die zich in de jaren '90 afspeelt. Het is ook in deze tijd geschreven. Het is dus een hedendaagse roman. De roman komt zeer realistisch over en dit komt denk ik doordat de schrijver ook zoiets heeft meegemaakt. De zoon, tegelijkertijd schrijver en hoofdpersoon, verteld het verleden zoals hij het zich herinnert, het hem verteld is en zoals hij het leest in dagboeken van zijn zus. In het verhaal staat wat hij achtereenvolgens doet, met daartussen enkele flashbacks. Er komen pijnlijke, ontroerende, lachwekkende en hartverscheurende gebeurtenissen in voor. In de tijd dat deze roman geschreven is werd het mogelijk je mening te uiten over alles. Dit boekt komt op mij ook een beetje over als een meningsuiting. De schrijver wil laten zien dat er nog steeds geleden wordt onder het Jappenkamp van de Tweede Wereldoorlog. Ook al is het niet meer door de gevangenen van toen. Ik zou niet weten of deze stijl van schrijven typerend is voor de schrijver, want ik moet nog aan het boek ‘In de Japanse zon’ van Adriaan van Dis beginnen. Alleen de titel neigt erna, dat je gaat denken dat het weer over Japanse kampen in oud Indië gaat. Beoordeling

Ik vond het op zich wel een mooi boek. Alleen sommige stukken waren naar mijn mening een beetje saai. Het is op die momenten iets te langdradig waardoor ik snel mijn gedachten laat afdwalen naar andere dingen dan het boek. Ook al gebeurt dit, toch had ik telkens weer een beetje de drang om toch door te lezen want je bouwt in de loopt van het verhaal een band op met de hoofdpersoon en je wilt graag weten hoe het met hem afloopt. Telkens als je verder leest worden er meer dingen duidelijk en kom je er achter hoe dingen precies in elkaar steken. Deze opbouw vind ik best vervelend maar het geeft ook een soort spanning, de schrijver heeft deze opbouw goed gekozen want ik zou niet weten hoe je het anders een beetje spannend zou moeten houden in zo’n soort verhaal. Daarom vind ik de flashbacks in het boek de leukste stukken, want deze verschaffen duidelijkheid. Een minder leuk stuk vond ik het einde, omdat het een openen einde is, en dan is het boek afgelopen en ik weet niet hoe het afloopt, terwijl ik dat juist zo graag wil weten. Het kan me dan dagenlang dwarszitten en het blijft maar malen door mijn hoofd. Je blijft maar denken over de afloop. Dat is jammer, maar als je dat gevoel hebt wat ik net beschreef denk ik dat het boek wel indruk heeft gemaakt. Eigenlijk wil ik geen vergelijking met een ander boek aangaan. Maar omdat ik net ‘Het zwarte licht’ van Harry Mulish heb gelezen, wat ook iets weg had van een autobiografie, denk ik dat Adriaan van Dis veel minder zweverig en mysterieus schrijft. Wat naar mijn menig ten goede komt aan het verhaal. Het thema van het boek is realistisch, de schrijver heeft durven uiten wat er werd en wordt gedacht en gevoeld over Japanse kampen en kampen over het algemeen. Voor mij is het thema niet herkenbaar maar ik denk dat het je aan het denken zet, mij in ieder geval wel, en je hierdoor gaat realiseren dat zulke dingen nooit meer mogen gebeuren. Ook al gebeurt het niet meer, de problemen die het heeft veroorzaakt zijn nog lang niet van de wereld verdwenen. Ik vind ook dat Adriaan van Dis zijn mening over dit thema netjes verwoord, af en toe is zijn taalgebruik iets te moeilijk voor mij, maar als je verder leest begrijp je de woorden die onbekend zijn wel door de zinnen waar ze in staan. Mijn eindconclusie is dan ook dat ik het een erg eigenzinnig en apart boek vind waar ik van genoten heb. Daar zou ik het een ander zeker wil aanraden want het is leuk om te lezen en het opent ook een beetje meer je ogen over de problemen die mensen hebben veroorzaakt in oorlogen.