In de zon kijken door Anne Provoost

ANNE PROVOOST IN DE ZON KIJKEN

Zakelijke gegevens
Eerste druk: maart 2007
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 202
Uitgever: Querido, Amsterdam

Gegevens voorkant
Op de voorkant staat een afbeelding van een meisje in een nette jurk. Het is de afbeelding van een schilderij uit een Engels museum

Genre
“In de zon kijken”is een psychologische roman over kind-zijn, rouwverwerking, verdriet, schuld en eenzaamheid.

De flaptekst
Een mens verspilt tijd omdat hij denkt dat hij er meer dan genoeg van heeft. We schoven alles voor ons uit. Natuurlijk deden we dat. Nooit gedacht dat plotseling alles voorbij zou zijn.’
Chloë Vanderweert woont met haar ouders en haar halfzusje op het Australische platteland. Als haar vader na een val van zijn paard om het leven komt, probeert haar moeder het bedrijf draaiende te houden. Langzaam verliest ze haar greep op de situatie.
In de zon kijken is een roman over een meisje en de dood, een portret van een rouwende moeder, gezien door de ogen van een kind.

De schrijfster zelf over de roman
'Ik schrijf over het kijken van een moeder naar haar dochter, en over wat er gebeurt als de blik in gevaar is. Mijn interesse gaat vooral naar hoe een kind naar de problemen van de volwassenen kijkt, en hoe volwassenen op de aanblik van het kind reageren. Het boek gaat uiteraard vooral over rouw en genezing.
Ik ben al een tijd op zoek naar een vertelstem die wars is van auctoriale en personele commentaar. Ik schrijf in de tegenwoordige tijd, wat erg nieuw voor me is. Ik probeer een uitgebeende manier van vertellen uit. Ik sta mezelf op geen enkel moment toe commentator te zijn, niet op de werkelijkheid en niet op het verhaal.'

Het niveau

Anne Provoost die tot dusver alleen enkele jeugdromans heeft geschreven, heeft zich met een knap debuut op de markt voor volwassenen gestort. De overgang naar de literatuur heeft ze zich eenvoudiger gemaakt door het perspectief van een achtjarig meisje te nemen dat observeert en registreert vanuit dat goed volgehouden vertelstandpunt. Je ziet als lezer Chloë ouder worden en steeds beter zien kijken naar de dingen die volwassenen om haar heen beleven. Ze observeert haar moeder die zelf steeds minder kan zien. Daardoor ontstaan een mooi verhaal zonder echt plot. Zoals in een aantal recensies genoemd, heeft Provoost een mooie suggestieve manier van vertellen. Je moet het boek dan ook eigenlijk wel twee keer goed lezen. Dat is op zich niet zo’n probleem want door de ruime bladspiegel en de mooie uitgave is het lezen op zich een plezierige aangelegenheid. Nergens ook heeft Provoost ruwe of seksueel getinte passages nodig om de spanning te wekken. Een mooi nummer voor de literatuurlijst, dat meer dan de standaardwaardering verdient: drie punten. Ik denk dat Provoost op beide terreinen: dat van de jeugdliteratuur en die van de volwassenen kan blijven doorgaan. Hopelijk blijft ze de tijd nemen om een boek te componeren. In ieder geval is “In de zon kijken.” als debuutroman een pareltje in de ruwe zee van de moderne roman.

Structuur en verhaalopbouw
Er zijn twaalf hoofdstukken in de roman die alle een titel hebben. Het zijn eigenlijk een soort min of meer losse scènes die aan elkaar verbonden worden door het thema. Op deze fragmentarische wijze zullen kinderen delen van de werkelijkheid ervaren. De vertelling van deze hoofdstukken staat voor een belangrijk deel in chronologische volgorde. Alleen het voorlaatste hoofdstuk doorbreekt de chronologische volgorde. Dit hoofdstuk speelt zich af met Kerstmis voorafgaande aan het eerste hoofdstuk waarin de vader van Chloë van zijn paard is gevallen. Het verklaart waarom de neef van Chloë tijdens de jacht van de partij is.

Het verhaal begint met een opening in handeling (de val van Greg van het paard) en heeft min of meer een open einde. Je weet als lezer niet hoe Chloë een en ander zal verwerken. De vertelde tijd is ongeveer anderhalf jaar. De verteltijd is 202 bladzijden en door de ruime bladspiegel een kleine drie uur.

Perspectief
De vertelster van de roman is de achtjarige Chloë Vanderweert . Zij vertelt vanuit een kinderlijk perspectief de gebeurtenissen rondom de dood van haar vader en de rouwperiode van haar moeder. Ze vertelt in de o.t.t. Alleen het voorlaatste hoofdstuk wordt verteld in d e o.v.t. Het gaat er bij de schrijfster vooral om een zienswijze van het kind op de wereld van de volwassenen te laten zien.

Over deze manier van schrijven, zegt Provoost in een interview met “De Morgen” het volgende: " Ik zou niet schrijven als ik geen lezers had. Hopelijk praten ze terug, in hun hoofd. Daartoe gebruik ik vormelijke kunstgrepen, deconstrueer ik mijn verhaal, schraap ik expliciete informatie weg zodat lezers het opnieuw kunnen opbouwen in hun fantasie. In de zon kijken bevat genoeg leemtes en vliedende factoren om het op een verbeeldingsvolle manier te lezen.
"'Losse eindjes' noemde een criticus dat onlangs. 'Je komt nergens te weten waarom die moeder ooit naar Australië is geëmigreerd, of hoe het ongeluk met de paarden juist gebeurde.' Zo'n kritiek haalt heel het opzet van dit boek onderuit. Ik weet zelf goed waarom die vrouw daar woont. Ooit heb ik er een heel hoofdstuk over geschreven. Maar ik heb het weggeknipt, omdat Chloë zich als achtjarig meisje niet afvraagt waarom haar moeder twintig jaar geleden naar Australië verhuisd is. Ik ben ook een immigrant in Antwerpen. Mijn kinderen vragen niet: waarom wonen wij in Borgerhout? Ze vragen: waarom wonen oma en opa in de Westhoek. Dát is de vraag vanuit hun perspectief, en de vragen van het kind heb ik in dit boek willen stellen."

En in een
interview met Boek (april 2007) geeft de schrijfster nog aan: ““Ik koos een vertelstijl die het dichtst kwam bij hoe ik mijn kindertijd heb ervaren: als losse eindjes, flitsen van herinneringen, ongekaderde informatie, kennis zonder begrip.” Het boek bevat twaalf hoofdstukken, stuk voor stuk flarden uit het leven van Chloë. “Ik denk niet dat het meisje veel interpreteert of conclusies trekt, ze observeert vooral, ze zuigt informatie op als een spons. De lezer legt, veronderstel ik, meer verbanden dan zij. Haar herinneringen zijn snapshot, schijfjes leven waar ze niet veel vat op heeft. Het zijn de dingen die haar bijblijven en indruk maken: de reacties op de dood van haar vader, de pogingen van haar moeder om haar verdriet te verwerken.”

Titelverklaring
“In de zon kijken”is ook de titel van een hoofdstuk in de roman. Linda, Chloës moeder die een gezichtafwijking heeft waardoor ze blind dreigt te worden, kijkt elke dag hoeveel haar gezichtvermogen achteruitgaat. In het genoemde hoofdstuk doet ze dit door naar de zon te kijken door fotonegatieven heen.

Tijd en decor
Hoewel het verhaal van alle tijden en niet gebonden aan een speciaal jaar lijkt, is het toch een vertelling uit de 21e eeuw. Enkele keren hoort Chloë haar moeder telefonisch tegen haar Belgische tante praten over terroristische aanslagen in Europa. Die van juli 2005 in Londen lijken dan het meest voor de hand te liggen. Een ander modern gegeven is dat Linda vraagt aan Rockie wat voor drank hij aan Chloë heeft gegeven. Ze noemt dan de term “breezer.” (blz. 162) Verder zijn er nauwelijks gegevens in de roman waaruit de tijd zou zijn af te leiden.

Het Australische platteland is het decor van de roman. Zo’n decor vergroot natuurlijk het besef van ruimte maar ook van eenzaamheid en verstilling.

Samenvatting van de inhoud
In Australië leven Linda en Greg samen met Chloë en Ilana (een puber uit een eerdere relatie van Linda) op het platteland. Ze hebben Europese roots: een zus van Linda woont nog in België en ook de naam Vanderweert doet Vlaams aan. Greg heeft nog een broer die in Greenmark woont en ook naar “downunder” is geëmigreerd. Het is wel even wennen, want de jaargetijden lopen precies omgekeerd aan die in Europa. Zo is het met Kerstmis (voorlaatste hoofdstuk) hoogzomer.

In het eerste hoofdstuk wordt de achtjarige Chloë geconfronteerd met een gebeurtenis waarvan ze niet direct weet wat er aan de hand is. Ze mag het huis niet binnen en de dokter is gewaarschuwd. Ze moet daarna met haar buurman Rockie en diens vrouw Lorne de paarden (ook het paard van haar vader Greg ) in zee gaan baden. Ze moet ’s nachts in een tent bij Lorne slapen, maar het lukt haar niet te slapen. Eigenlijk wordt ze dus bij het ongeluk van haar vader weggehouden. Wanneer Chloë thuiskomt, ziet ze dat haar vader in een rolstoel zit.

En hij heeft een witte kraag om zijn nek. Hij lijkt verlamd te zijn (dwarslaesie?) Haar moeder Linda heeft een oogafwijking, waardoor ze steeds slechter gaat zien.

In het volgende hoofdstuk komt er een “trooper” (politiebeambte) die het ongeluk dat haar vader is overkomen, zal onderzoeken. Hij ondervraagt Rockie en ook Sandy de 17-jarige neef van Chloë. Die is misschien bij het ongeluk met de merrie betrokken. Er wordt weinig direct verteld, maar wel veel gesuggereerd. De mannen waren op jacht gegaan en nadat ze de goede opbrengst van gevangen kwartels hadden gevierd met zelfgestookte citroenjenever (limono) was het paard van haar vader gesteigerd, gevallen en was hij door de hoef van één van de andere paarden aan het hoofd geraakt.
Ook nu wordt Chloë met haar oudere zusje Ilana overal buiten gehouden, maar ze komen veel te weten doordat ze samen de trooper afluisteren wanneer hij Rockie ondervraagt. Zestien dagen na de val van het paard overlijdt de vader van Chloë.

In het derde hoofdstuk is Ilana het puberzusje van Chloë uit school niet thuisgekomen, maar naar de stad gegaan waar ze haar eigen vader heeft opgezocht. Deze Maurice is de eerste echtgenoot van Linda. Het contact tussen hen is nog wel goed. Linda gaat met de auto naar Maurice hoewel ze slecht kan zien, eigenlijk is dat wel een beetje onverantwoord. Chloë mag weer niet bij bepaalde gesprekken zijn en ze wordt naar boven gestuurd waar Ilana met de andere kinderen speelt. Er is een muis in bad gevallen: Ilana en Chloë scheppen hem met een beker eruit. Dan gaan ze op zoek naar Maurice en Linda. Ze horen hen ergens in een kast bezig, maar doen die toch open en dan zijn de foto’s die Maurice en Linda aan het ontwikkelen zijn, mislukt. Het zijn foto’s die Linda heeft gemaakt van de dode vader Greg. Linda maakt overal foto’s van, vooral van Ilana en dat benauwt het meisje zo erg dat ze niet langer in de buurt van Linda wil zijn. Her rare maar alziende oog van haar moeder maakt haar onrustig. Ze mag dan ook bij Maurice blijven wonen.

In een volgend hoofdstuk gaat Linda ’s nachts baden in een kreek. Chloë is haar achterna gegaan en ziet haar moeder met kroos in haar haar en al uit het water komen. Het is een bizarre situatie en Linda weet er eigenlijk ook niet goed raad mee. Ze gaat in bad en vraagt of Chloë ook in bad komt. Die wil dat niet en ze wil eigenlijk ook niet in het bed met haar moeder slapen. Het is eigenlijk een rare situatie. Ze voelt toch ook geen veiligheid bij haar moeder

In het volgende hoofdstuk ontfermt Chloë zich over een zieke hond die in de buurt van een verlaten woning van een veearts rondzwerft. Ze vraagt aan haar moeder of ze een hond mag, maar die wil dat niet vanwege de poes die ze onlangs van Maurice heeft meegenomen. Chloë gaat enkele dagen achter elkaar naar de zieke hond en ontmoet op een dag ook de veearts; ze vraagt hem de hond beter te maken. De veearts wil hem meenemen in zijn vliegtuigje en zal hem enkele dagen later weer terugbrengen. Maar hij keert even later al terug: de hond is in de lucht gestorven. Chloë wil hem begraven. Haar moeder komt op het laatste moment te paard aanrijden en vraagt wat er aan de hand is.

Een ander dier dat sterft is de wombat, die wordt door haar moeder doodgereden. Ze is naar een bloemenverkoper Ka-Bloom gegaan en heeft een beetje een oogje op hem, maar Chloë had de boel bedorven door zich in de winkel verwend te gedragen. Enigszins boos was Linda in de auto gestapt, maar ze heeft een beperkt gezichtvermogen en rijdt de wombat dood. Chloë wil hem begraven net als de hond. Ze neemt de wombat mee in de kofferbak en begraaft hem in de buurt van haar vaders graf. De bloemenkoopman komt Linda enige tijd later helpen door een gietijzeren hek om het graf van Greg te plaatsen. Zijn zoon die meekomt, is niet sympathiek. Tijdens de werkzaamheden vindt Peter een hoefijzer dat hij aan Chloë wil geven omdat het geluk brengt. Die loopt boos weg. Peter weet niet wat er aan de hand is. Het lijkt erop als Linda en deze Peter wel wat met elkaar willen, maar aan het einde van de dag gaat hij toch gewoon naar huis, terwijl hij eerst van plan was om te blijven slapen.
Hij heeft wel het hoefijzer meegenomen.

Een andere man die Linda ontmoet, is een student die ze heeft leren kennen in de wachtkamer van de kliniek waar ze onder behandeling is. Maar Chloë heeft deze man al eerder gezien. Ze is op haar pony in de buurt gekomen van de plek waar haar vader door het ongeluk met de merrie om het leven is gekomen (Terrence Falls] en ze ziet daar een visser in het water staan. Die is nogal agressief tegen een vis die hij met een stok wil doodslaan. Hij vraagt aan Chloë wanneer hij haar ontdekt of ze zijn hoed wil aanreiken, maar het meisje zorgt ervoor dat zijn hoed in het water verdwijnt. Wanneer ze de man later bij een tankstation ontmoeten, doet hij net alsof hij haar niet kent. Hij brengt hen wel naar huis met de boodschappen en hij ziet de hoed van Greg hangen. Hij vraagt aan Chloë of hij de hoed mag hebben, omdat iemand zijn hoed in het water heeft gegooid. Bij het vertrekt vraagt de man waarom Linda zo verdrietig lijkt. Hij vindt het vreemd dat ze veertien maanden van de dood van Greg nog zo rouwt.

Er komt ook nog een bosbrand waarbij Chloë tijdelijk wordt ondergebracht bij Rockie en Lorne en waarbij moeder Linda in het huis afwacht. Gelukkig wordt het huis dat Chloë Mira heeft genoemd , niet door de brand aangetast.


Rockie rijdt Linda en Chloë een keer naar de kliniek waar ze te horen krijgt dat er niets meer aan haar ogen te doen is. Terwijl Linda in de wachtkamer zit, gaat Rockie j met Chloë naar zijn zus Erica. Die stopt Chloë vol met snoepgoed, en wanneer Chloë op zoektocht door de winkel gaat, komt ze een aantal halflege glaasjes tegen die ze opdrinkt. Het is limono. (citroenjenever) Wanneer Linda dat later hoort is, ze woedend op Rockie; in de eerste plaats omdat hij het kind limono heeft laten drinken en in de tweede plaats omdat hij na de dood van Greg verder gegaan is met de productie van het spul. Rockie antwoordt dat hij dit heeft gedaan om een spaarpotje te maken wanneer Linda geld nodig zou hebben voor een oogoperatie. Die vindt dat maar onzin: ze kan zich zelf bedruipen.

In het hoofdstuk met de flashback gaan ze met zijn vieren op bezoek bij de broer van Greg.
Brendan heeft laten weten een verrassing in petto te hebben. Die wil zijn paardenfokkerij opdoeken en van zijn geld gaan leven. Hij heeft nu met Kerst (hoogzomer in Australië) een privé strandje gemaakt. Greg is boos op zijn broer wanneer hij hoort dat hij wil stoppen met de ranch. Hij had ook graag met zijn broer een jeneverstokerij willen opzetten: limono is een geliefde drank. Brendan zegt dat ook de dochters van Greg eigenlijk stadsmeisjes zijn. Ze gaan baden op het strandje van de broer van Greg. Maar de meisjes moeten een badpak aan van de vrouw des huizes. Chloë schaamt zich voor de outfit van haar moeder: het schaamhaar krult om de randen van het badpak uit.

Het laatste hoofdstuk heet “Sneeuw.” Het is heel bijzonder dat het sneeuwt op de plaats waar ze wonen. Ook Ilana is weer op bezoek gekomen. Het gezichtsvermogen van Linda is nog verder achteruitgegaan. Ze laat de woning vervuilen en verwaarloost zichzelf en Chloë. Ilana vraagt of ze bij Maurice wil komen wonen. Wanneer Linda met Rockie en Lorne mee is om de sneeuw te paard te ervaren, neemt Ilana het gouden kettinkje met de afbeelding van Jezus uit Linda’s bureau en legt er een zilveren voor terug. Daarna gaan Ilana en Chloë buiten spelen. Chloë gaat over het dunne laagje ijs van de kreek lopen en zakt er natuurlijk doorheen. Ilana redt haar, maar Chloë kan helemaal niet meer lopen. Ilana roept dat ze Linda na wil doen en dat ze haar door heeft, maar Chloë lijkt als verlamd. Ilana belooft haar vaak op te zoeken en dan wil Chloë weer meegaan. Wanneer moeder Linda weer thuiskomt, ziet ze in dat ze beter bij Maurice kan gaan wonen. Die mededeling doet Chloë huiveren: ze had graag in het huis van haar vader willen blijven.

Thematiek en symboliek
In een interview naar aanleiding van het verschijnen van dit boek zei Provoost in De Morgen van 18 april 2007 over de thematiek het volgende:

In de zon kijken is verteld vanuit het perspectief van een kind, maar door haar blik heen neem ik het op voor haar moeder. En die is zelf totaal in de war. Als hier iets ergs zou gebeuren met iemand die dicht bij ons gezin staat, zou ik evenmin mijn kinderen op de schoot nemen, het telefoongerinkel negeren en een heel pedagogisch verantwoorde uitleg geven zoals dat wel eens in Hollywoodfilms gebeurt. Nee, ik zou waarschijnlijk snauwen dat ze me even met rust moeten laten zodat ik kan telefoneren. Ik zou ze niet veel tijd kunnen geven, want die heb ik op zo'n moment zelf niet. Ik verdedig de moeder in In de zon kijken, want haar probleem is groter dan dat van het kind. Ze is haar man kwijt en ze wordt blind. Dus moet Chloë niet blijven zagen. (lacht)
"Ik ga wat kort door de bocht, maar dat is wel mijn levenshouding. Ik maak soms fouten, mijn kinderen ook. We kwetsen elkaar allemaal wel eens. Daarna verontschuldigen we ons. Dat is een eerlijke, gelijkwaardige relatie. Het lijkt me beter om je kinderen niet wijs te maken dat je ouderschap iets is wat zonder fouten verloopt, want hoe moeten zij het dan ooit nog aandurven om vader of moeder te worden?

“In de zon kijken” is een boek over rouwverwerking; over afscheid nemen van een episode in je leven.

Dat geldt voor Linda die haar man verliest door een noodlottig ongeval, maar verder niet te benijden valt, omdat ze ook haar gezichtsvermogen verliest. Het geldt ook voor Chloë die haar vader verliest, al wordt dat subtiel voor haar beschreven. Ze stort zich op de verwerking van het verdriet in substituties:
- het redden van de bijna verdronken muis in bad bij Maurice thuis
- het proberen te redden van de zieke hond in de oude ranch naast hun huis
- het begraven van de doodgereden wombat naast het graf van haar vader

In het interview met “De Morgen” zegt Provoost over de poging van Chloë de zieke hond te redden en zich daarna verontschuldigt bij haar pony omdat ze enkele dagen te weinig aandacht aan het dier heeft besteed : Ja, ze voelt zich alsof ze ontrouw pleegde. Ik dicht een groot belang toe aan dieren in een kinderleven. Chloë kan goed observeren en gesofisticeerd nadenken, maar ze beschikt niet over de woorden om haar gedachten te stroomlijnen, interpretaties te formuleren. Ze begrijpt wel wat er aan de hand is, zonder grote theorieën of psychologische inzichten te kunnen verwoorden. Mijn bescheiden hypothese is dat kinderen die onmogelijkheid tot communicatie herkennen in dieren. "Ik zie begrip in de ogen van mijn jongste zoon Basil als hij naar een hond kijkt, zo van: 'Jij denkt ook van alles, hond, maar je kan het ook niet vertellen. Jij kunt alleen maar waf waf zeggen. Wel, zo voel ik me ook.' Basil is net als Chloë. Als er een knuffel uit zijn bed valt, verontschuldigt hij zich. (lacht) Mijn andere kinderen hebben nooit met knuffels gepraat, die zijn veel rationeler. Basil leeft totaal in zijn fantasie. Hij is ervan overtuigd dat hij een tweelingbroer heeft, Lisab, die in de riolen leeft. Ik vraag er niet te veel op door. (glimlacht) Basil is nu eens echt een kind waarvoor je kinderboeken schrijft."

Chloë wil als kind afstand nemen van het verdriet en dus wil ze soms ook weg van haar moeder. Ze voelt afkeer bij de gedachte met haar moeder in bed te liggen, maar evengoed stelt ze even later zelf voor bij haar te slapen. Dat gebeurt in het hoofdstuk wanneer haar moeder op het dieptepunt van haar rouwproces ’s nachts een bad in de kreek heeft genomen. Dan treedt het verschijnsel van “parentificatie”op: kinderen nemen dan de rol van ouders zich en Chloë wordt het moedertje. Provoost (in De Standaard” van 30 maart 2007) ,,Kinderen treden snel in die bemoederende modus, dat heeft ook weer met kijken te maken. Als je altijd gezien hebt hoe een ouder voor je zorgt, weet je ook hoe het moet. Kinderen kunnen harteloos veel lawaai maken als je koppijn hebt, maar ze kunnen ook je voorbeeld volgen en doen wat jij doet als zij ziek zijn.
 
Ook Chloë doet haar moeder in zekere zin na. In het laatste hoofdstuk verdwijnt ze ook in het water van de kreek als ze (met opzet?) over een nacht ijs gaat. Ilana brengt het voorbeeld van haar moeder zelfs onder worden. In die zin is “In de zon kijken” ookeen roman over moeder-dochterrelatie. Ilana probeert zich aan de invloed van haar moeder te onttrekken door naar haar biologische vader te vertrekken, maar die mogelijkheid heeft Chloë natuurlijk niet. Ze moet het dus eigenlijk maar zelf uitzoeken en gebruikt daarvoor de substitutieliefdes. (zie hierboven)

Chloë moet enkele keren afscheid nemen van situaties waarin ze liever niet terecht komt:

- het verlies van haar vader door een ongeluk
- het verlies van haar halfzusje dat bij haar eigen vader gaat wonen
- het verlies van haar onbezorgde jeugd: haar zusje verwoordt dat op een zeker moment heel mooi wanneer ze in het huis van Maurice is.
'Nu ben je nog mooi’, zegt Ilana tegen haar kleine zusje, 'Maar straks komen je hormonen. Je haar wordt dor, je krijgt mee-eters. Daar staart ze dan naar.’
- het verlies van de woning waarin ze is opgegroeid. (ze moet met haar moeder mee naar het huis van Maurice)
- het verlies van de strijd tegen de tijd: Een mens verspilt tijd omdat hij denkt dat hij er meer dan genoeg van heeft. We schoven alles voor ons uit. Natuurlijk deden we dat. Nooit gedacht dat plotseling alles voorbij zou zijn.’

Ook Linda heeft van veel mensen en dingen afscheid moeten nemen:
- van Greg
- daarvoor van Maurice, haar eerste man
- van haar dochter Ilana
- van haar gezichtsvermogen
- van Rockie en Lorne wanneer ze besluit naar Maurice te gaan
- van het huis waar ze met Greg in woonde
Op blz. 202 zegt Linda wanneer ze de beslissing heeft genomen om bij Maurice te gaan wonen tegen Chloë: “Dat gebeurt soms met dingen waar je van houdt. Je moet ze verlaten omdat de liefde niet van twee kanten kan komen.

In een interview met “Boek” (april 2007) geeft de schrijfster aan wat essentieel in haar romans is:
Een essentieel begrip in mijn werk, en vooral in dit boek, is de blik. “Stel je de volgende situatie voor: je zit in een restaurant en aan de tafel naast je zit een kind erg smerig te eten. Dat kan je in principe de eetlust ontnemen. Maar als je eigen kind voor het eerst in z’n leven zelf spaghetti eet, sta je daar heel anders tegenover. Dan pak je een camera en zit je te supporteren met je blik. Met de manier waarop je naar je kind kijkt, zeg je eigenlijk: wat voor knoeiboel jij er ook van maakt, ik wil je zien groeien. In In de zon kijken heb ik die blik van de moeder bevraagd. De moeder van mijn hoofdpersonage wordt blind, want gebeurt er dan met die kritische, ondersteunende blik? En in mijn boek kijkt het kind natuurlijk terug, ze bekijkt haar moeder. Die blik te vatten, te zien wat ermee gebeurt, is wat me boeide. Dit verhaal gaat over het kijken, en hopelijk daagt het uit om anders te kijken. Of dat mijn boodschap is? Nou, een van de vele. Ik geloof niet in schrijvers die zeggen dat ze geen boodschap hebben. Wie niets te zeggen heeft, gaat toch geen boek schrijven. In mijn boeken staan op elke bladzijde minstens 500 boodschappen en gemiddeld 1500. Ik kan niet boodschappenvrij communiceren.”

Het is natuurlijk duidelijk dat in “In de zon kijken” (let op de titel) het thema van het “kijken naar elkaar” krachtig wordt uitgewerkt. Daarom is het des te pijnlijker dat Linda haar gezichtsvermogen verliest en in eerste instantie gaat ze die strijd aan door alles van haar kinderen op fotobeelden vast te leggen, maar daarmee verliest ze in eerste instantie haar dochter Ilana die dit niet kan verteren.

Recensies
De eerste roman voor volwassenen van Anne Provoost is over het algemeen in de toonaangevende kranten zeer positief ontvangen.

Daniëlle Serdien in De Volkskrant van 30 maart 2007: Thematisch gezien is dit alles bij elkaar indrukkwekkend doordacht. Maar ook de afzonderlijke zinnen van Provoost mogen er wezen. Sommige bezorgen je de rillingen. Soms dingt pas anderhalve alinea verder tot je door hoeveel gemis, heimwee en verlangen er besloten lag in de combinatie van twee of drie woorden. '... vroeger, toen Ilana hier woonde en alles nog van zilver was.'
Als aan een vislijntje haalt de schrijfster je binnen. Nog een aardige vergelijking: iemand knijpt nat haar uit en 'De druppels vallen als centen in het zand.'
Tot slot bevat Provoosts roman fijne beschrijvingen van het landschap. Qua sfeer roept het verhaal zowel herinnering op aan een televisieserie als Het kleine huis op de prairie – hoewel het in het heden speelt, getuige de angst voor terroristische aanslagen in Europa – als aan natuurseries over de oneindigheid van de Australische outback. Toch blijft het mooiste van alles die impliciete manier van vertellen, het voorzichtige niet hardop zeggen, maar suggereren. Provoost laat zich opnieuw zien als een formidabele regisseur van de verbeelding.

De conclusie van de recensent in
De Groene Amsterdammer van 13 april 2007 is ook heel lovend. Mooi is het gemak waarmee Provoost de outback beschrijft, met de vanzelfsprekendheid van een kind dat er is opgegroeid. Mooi is de echtheid van het gekibbel tussen de twee zussen, de ene in de puberteit, de andere bijna. Mooi is vooral de manier waarop moeder en dochter naast elkaar leven, hoe Chloë meer en meer van haar jeugd moet inleveren. Als ze een keer een vriendje maakt, is dat een hond en die gaat al weer snel dood. Haar vader is dood, haar zus is weg, haar moeder is blind. Wil iemand dat meisje alsjeblieft een knuffel geven? Toch is Chloë niet zielig. Zo min als ze in haar observaties medelijden heeft met haar moeder, zo staat ze nauwelijks stil bij haar eigen verdriet. Heel af en toe schijnt er een hartverscheurend gemis door de regels – als ze stilstaat, heel even maar, bij het kruisje op de kalender dat de Venusovergang weergeeft, het laatste kruisje dat haar vader heeft gezet: ‘Dit is het, verder vooruit heeft hij niet gekeken.’ Een brok in m’n keel. In de zon kijken is, nu al, een van de beste debuten van 2007.

Het Parool van 19 april 2007: Terwijl het blikveld van haar moeder zich dag na dag vernauwt, wordt haar blik scherper. Haarfijn registreert ze de af- en aangolvende perioden van rouw, ziet ze toe hoe haar moeder grip op het leven probeert te houden, neemt ze de bezorgdheid van de omgeving waar. En met zogenaamd onbesuisde acties probeert ze haar naar haar biologische vader gevluchte halfzusje (die het blinde starende oog van haar moeder niet meer kan verdragen) ertoe te bewegen naar huis terug te keren.

Alles klopt in dit van licht, zon, stof, droogte en gevaar zinderende boek. Tot in de finale, waarin een onverwacht pak sneeuw een koele deken legt over de uitgedroogde landerijen en iedereen tot bezinning komt. Tenminste, dat vermoeden we, want geheel in de stijl van Provoost blijft het ook in haar nieuwste pareltje weer de vraag of de verstandige voornemens daadwerkelijk worden uitgevoerd.

Trouw van 21 april 2007 “ De stilte en ambivalentie in de relatie tussen moeder en dochter herinneren aan die tussen vader en zoon in 'Boven is het stil', het voor de Libris-prijs genomineerde debuut van Gerbrand Bakker. Ook hier wordt meer aangevoeld dan uitgesproken en wisselen momenten van bijna fysieke afkeer en intimiteit elkaar af. Een belangrijk verschil is er wel: ondanks het kinderlijke perspectief, speelt bij 'In de zon kijken' nostalgie geen rol. De ranch in Australie, de dode vader, de blinde moeder, het zijn middelen om de communicatie tussen kind en moeder op scherp te zetten, maar in wezen zijn hun ervaringen tijdloos en universeel. Er schuilt iets van eeuwigheid in dit boek; in zon en hitte, in de bekommernis om wombat en paarden, de gulzig verorberde chocolaatjes, de zwerfhond, de steeds blindere moeder. 'In de zon kijken' belicht de ambivalente gevoelens van een kind en een moeder die naast elkaar ieder hun paradijs moeten opgeven; zoals ieder kind en iedere moeder, en dat besef raakt je diep.

Over de schrijfster
Anne Provoost groeide op in de Belgische Westhoek. Zij studeerde in Leuven en trok na haar studies naar de Verenigde Staten, waar ze haar eerste boek schreef , Mijn tante is een grindewal. Voor dit debuut kreeg Provoost de Boekenleeuw en de Interprovinciale Prijs voor Jeugdliteratuur. Het boek werd in zes talen vertaald.

In Vallen (1994) verzwijgt een moeder het 'foute' oorlogsverleden van een grootvader. Hoofdpersoon Lucas raakt in de ban van neonazi Benoît, en lijkt de geschiedenis van zijn opa te herhalen. Lieke van Duijn in Trouw: "Anne Provoost is diep in de persoonlijkheidsstructuur, de denktrant en het jargon van de neonazi gedoken, zowel in die van de leidersfiguur als de volgeling. Haar Benoît is intelligenter, geraffineerder, doortrapter dan Yge Graman, Janmaat en Le Pen bij elkaar. Ze laat haarfijn zien hoe aantrekkelijk het voor jonge mensen als Lucas is, zich door hen te laten hersenspoelen." Voor dit boek kreeg ze zowel de Woutertje Pieterse Prijs voor kinder- en jeugdliteratuur als de Boekenleeuw, een Zilveren Griffel en de eerste Gouden Uil. Het boek is in elf talen vertaald en ging wereldwijd meer dan 200.000 keer over de toonbank . In 2001 werd het verfilmd door Hans Herbots: Falling. Het werd vier keer voor theater bewerkt. In het voorjaar van 2007 verscheen de nieuwste editie in de boekenreeks 'Schatkist van de jeugdliteratuur', die werd uitgegeven door De Volkskrant en geproduceerd door Querido.
In De roos en het zwijn (1997) hervertelt Provoost het klassieke verhaal van The Beauty and the Beast. Haar boek gaat in grote mate over de seksuele rijping van een jonge vrouw. Provoost: "Belle et la Bete is voor mij altijd in de eerste plaats het verhaal geweest van hoe jonge vrouwen eerst afstand moeten doen van de vaderfiguur in hun leven om seksueel volwassen te kunnen worden."
Onno Blom in Trouw: "Uiteindelijk moet je constateren dat Provoosts sprookje helemaal niet de hapklare moraal - het gaat niet om uiterlijke, maar om innerlijke schoonheid in het leven - wil opdienen, maar veel interessantere thema's aandraagt." Dit boek werd bekroond met de Boekenleeuw, de Gouden Zoen en in Oostenrijk met de Jugendbuchpreis der Jungen Leser.
Provoosts roman De arkvaarders (2001) is een hervertelling van het bijbelverhaal over de zondvloed. De hoofdpersoon van het boek is het meisje Re Jana, dat samen met haar moeder en haar vader, een botenbouwer, de woestijn intrekt om daar te helpen bij de vreemde onderneming van ene Noach. Re Jana wordt de geliefde van Noachs zoon Cham en komt langzamerhand achter het geheim van de onderneming. Annemie Leysen in De Morgen: "In deze roman worden dwingende vragen gesteld. Leiden kritiekloze 'rechtschapenheid' en onvoorwaardelijke trouw aan een onredelijke overtuiging niet tot onrecht en eigenbelang? Genereert uitverkorenheid dan perversie?"
Het boek werd bekroond met een Boekenwelp en de Gouden Zoen, en is beschikbaar in Zweden, Denemarken, Amerika, Canada, Zuid-Afrika, Nieuw-Zeeland, Groot-Brittannië, Australië en Duitsland. Het werd genomineerd voor de IMPAC Dublin International Award 2006. 'Een aangrijpend episch drama,'schreef The New York Times erover. En The Guardian kopte: 'Een roman die zoveel belangrijks omvat dat hij uitnodigt tot herlezen'.
Provoost was in april 2006 op PEN World Voices in New York, een festival dat jaarlijks wordt georganiseerd door de voorzitter van PEN America, Salman Rushdie. Onder de deelnemers waren behalve Provoost ook David Grossman, Jeannette Winterson, Margaret Atwood, Toni Morrison en Orhan Pamuk. De auteurs gingen in debat over 'geloof en rede'. Van In the Shadow of the Ark, de Engelse vertaling van De arkvaarders, verschenen achtereenvolgens de hardback, de onverkorte luisterversie, de paperback, en tenslotte de uiterst goedkope mass market edition. In de zomer van 2006 maakte ze deel uit van de interviewreeks van Bill Moyers over hetzelfde onderwerp, samen met o.m. Salman Rushdie, Martin Amis, en Margaret Atwood. Die interviews zijn nog steeds te zien bij de publieke omroep PBS.
Provoost schrijft niet alleen romans, maar ook korte verhalen en essays. De vraag hoe we naar kinderen kijken houdt haar bijzonder bezig. Een aantal van haar boeken in vertalingen verschijnen in fondsen voor volwassenen, waardoor ze aanhoudend wordt geconfronteerd met de vraag: wat maakt literatuur tot jeugdliteratuur? Ons kindbeeld en de literatuur die daaruit voortvloeit, beschrijft ze in En dan nu het slechte nieuws. Het kind als antagonist dat midden 2004 verscheen in Reading Minds/Gedachten Lezen, de esssayreeks van Stichting Lezen Vlaanderen en Nederland.
De voorbije jaren schreef zij mee aan kunstprojecten die resulteerden in publicaties zoals De letter I bij ABC2004 en De Ruiker van Ka-Bloom bij het tentoonstellingsproject Verfraaiing. Anne Provoost is lid van PEN en van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Ze woont met haar man en drie kinderen in Borgerhout, Antwerpen.
Haar roman In de zon kijken verscheen in het voorjaar van 2007. Het is het verhaal van een meisje en de dood, een portret van een rouwende moeder, gezien door de ogen van een kind.
In juni 2007 staat Anne Provoost op de Senaatslijst voor Groen!


Bibliografie
Schrijven is voor Anne Provoost een ambachtelijke en cerebrale bezigheid: ze neemt rustig de tijd voor haar boeken. Ideeën en ingevingen worden vaak hersenoefeningen die haar gedurende vier of vijf jaren kunnen bezighouden en die pas na een langdurig rijpingsproces in een boek verwerkt worden. In een interview zei ze: "Als we het toch over een boodschap moeten hebben, dan beperk ik me graag tot één ding: het uitrekken van het empatisch vermogen van de lezer. De lezer de kans geven om in andermans schoenen te staan." Dat kan dan, volgens Provoost, tot meer begrip en een rechtvaardiger oordeel leiden.
Haar eerste jeugdroman, Mijn tante is een grindewal (Houtekiet, 1990), kreeg de Vlaamse Boekenleeuw 1991 en de Interprovinciale Prijs voor de Jeugdliteratuur. Het boek werd vertaald in het Engels, Duits, Noors, Deens, Zweeds en het Pools. De roman gaat over incest. Anna, het hoofdpersonage, is aan het woord. Met omzichtigheid behandelt Anne Provoost in dit boek het incestprobleem, een zware thematiek. Ze laat de lezer, met stukjes en beetjes, stilaan vermoeden, en later, samen met het hoofdpersonage, begrijpen waar het precies om gaat, door hem tussen de regels te laten lezen. Dat procédé creëert een beklemmende spanning die ook in de roman Vallen terug te vinden is.
Vallen is evenmin een lichtvoetig verhaal. Het boek richt zich tot een 'volwassen' publiek. En zo oogt het ook: een uitgave met op de voorpagina een foto van een half-liggende danseres in 'Rosas'-stijl. Het bepalen van de doelgroep is tenslotte niet haar zaak, vindt Provoost. Dat moeten uitgevers, bibliothecarissen of de lezers zelf maar uitmaken.
"Als men mij vraagt waarom ik voor jongeren schrijf, zeg ik meestal dat ik niet vóór jongeren schrijf, maar over jongeren. Is een boek met een bejaarde als hoofdpersonage noodzakelijk een boek voor bejaarden?"
In Vallen doet de ik-verteller, de vijftienjarige Lucas, het verhaal van een zomervakantie in Montourin, een stadje in Frankrijk. Het boek gaat over een warme, broeierige zomer vol onthullingen.
In haar derde boek De roos en het zwijn volgde Anne Provoost een ander spoor. Het sprookje De schone en het beest werd in de eerste helft van de 16de eeuw opgetekend door de Italiaan Gianfresco Straparola en werd later in een Franse versie als La belle et la bête herschreven door Madame Le Prince de Beaumont. Samen met de verfilmingen van Cocteau en Walt Disney leverde dit intrigerende sprookje voor Anne Provoost de basisstof voor een nieuw verhaal.
Haar vierde boek is getiteld De arkvaarders. In deze roman worden dwingende vragen gesteld. Leiden kritiekloze rechtschapenheid en onvoorwaardelijke trouw aan een onredelijke overtuiging niet tot onrecht en eigenbelang? Genereert uitverkorenheid dan perversie? Wat is het echte heldendom? Moet men blind blijven voor wat dreigt?
In 2004 publiceerde Provoost het essay En dan nu het slechte nieuws. Het kind als antagonist. Ze gaat in haar tekst dieper in op het kindbeeld dat bij volwassenen leeft en hoe dat beeld de productie van literatuur voor kinderen beïnvloedt.
De voorbije jaren schreef ze mee aan kunstprojecten die resulteerden in publicaties zoals De letter I bij ABC2004 en De Ruiker van Ka-Bloom bij het tentoonstellingsproject Verfraaiing.

Haar roman In de zon kijken verscheen in de lente van 2007. Het is het verhaal van een meisje en de dood, een portret van een rouwende moeder, gezien door de ogen van een kind.