Korte samenvatting van het boek Het boek gaat over de ware familiegeschiedenis van een gezin uit de Zaanstreek. Twaalf broers en zussen, geboren tussen 1934 en 1953, vertellen het verhaal van hun familie. Judith Koelemeijer, de dochter van één van Maria’s zonen, heeft van dit verhaal een boek gemaakt. Kort over de familie: Maria Zachea (moe) heeft dertien kinderen gebaart. De oudste zoon Jos is overleden. Tinus Koelemeijer (pa) heeft een hoveniersbedrijf. Het gezin is katholiek, maar daar bestond veel onenigheid over. De oudste kinderen en pa hadden een andere opvatting over het geloof dan de jongsten. Moe had een hekel aan ruzie. Daarom vermijdde iedereen ook zoveel mogelijk discussies door hun mening voor zich te houden. Het gezin woonde in Wormer, waar ook veel ooms en tantes en neven en nichten woonden. Het verhaal geeft heel duidelijk het tijdsbeeld van een land in stroomversnelling. In 1986 overleed Tinus aan een hersenbloeding. Twee jaar later kreeg ook moe een hersenbloeding. Er werd door de dokters geschat dat ze niet lang meer te leven had, maar uiteindelijk werden dat toch 8 jaren. Die acht jaar dat moe ziek is hebben haar kinderen besloten haar zelf in haar eigen huis te verzorgen. Er is een schema gemaakt en iedereen past om de zoveel dagen op. Moe praat nauwelijks meer. In het begin zei ze heel zelden nog wat, maar later niks meer. In 1997 overlijdt moe. Het boek bestaat uit 12 hoofdstukken. Beginnend bij het oudste kind en eindigend bij het jongste vertelt iedereen z’n eigen verhaal over de ervaringen in hun jeugd en het verzorgen van hun zieke, oude moeder. Titelverklaring Met ‘Het zwijgen van Maria Zachea’ kunnen eigenlijk twee dingen mee worden bedoeld. Ten eerste – zoals ik in de samenvatting al beschreef – zweeg moe als het ging om diepgaandere dingen. Ze spreek bijna nooit haar gevoelens of haar mening uit. Dat was haar manier om te ‘overleven’ in de drukte van zo een groot gezin. Maar wat er mee bedoeld wordt is volgens mij haar mysterieuze stilzwijgen na de hersenbloeding. Niemand weet waarom ze niks zegt. De een beweert dat ze boos is, de ander dat ze gewoon niet meer kán praten. Het is moeilijk te zeggen wie nou eigenlijk de hoofdpersoon is. Ik denk Maria, omdat het boek natuurlijk over haar gaat. Maar je kan ook zeggen dat elk hoofdstuk z’n eigen hoofdpersoon heeft: degene over wie dat hoofdstuk gaat. Daarom kies ik ervoor om moe als hoofdpersoon te nemen, omdat ik anders 12 verschillende karakters en uiterlijkheden moet gaan ontplooien. Moe heeft een vriendelijk, rond gezicht met zachte wangen en bruine krullen. Althans, toen ze nog jong was. Op haar ziektebed is ze natuurlijk oud. Ze is dan ook zeer vermagerd en verkrampt omdat ze zich steeds slechter kan bewegen. Moe wordt door haar kinderen beschreven als iemand met een goeiig karakter. Ze is niet zo fel als pa. Veel individuele aandacht gaf ze (de meeste van) haar kinderen niet. Verjaardagen bijvoorbeelden werden niet gevierd en velen van haar kinderen kunnen zich met moeite herinneren dat ze ooit door haar zijn aangehaald. Moe heeft veel eigenbelangen moeten opofferen voor haar kinderen, maar ze klaagde nooit. Toen later, na de hersenbloeding, enkele van haar kinderen vroegen hoe dat nou was, zoveel kinderen, ging ze daar liever niet te lang op door.
Onderwerp Het onderwerp van het boek is de familiegeschiedenis van de Koelemeijers. Normaal gesproken zou dat misschien langdradig worden, maar in dit boek wordt het twaalf keer vanuit een andere invalshoek verteld. Zo ontdek je hoe ieder van het gezin dezelfde gebeurtenis anders heeft beleefd, zonder dat het boek langdradig wordt. Iedereen verteld over andere belevenissen. Ook kom je veel te weten over de onderlinge verhoudingen van alle kinderen en van de kinderen met hun ouders, ooms, tantes, neven en nichten waren en zijn. Plaats De hoofdomgeving uit het boek is Wormer, een Noord-Hollands dorpje waar het gezin woonde en waar moe op haar oude dag woonde. Het katholicisme is een erg belangrijk aspect in het boek. Net als de slootjes, boomgaarden, weilanden en boerderijen van het dorp. In elk hoofdstuk wordt de omgeving van het ouderlijk huis duidelijk omschreven. Zo merk je dat de omgeving waar iemand opgroeit best belangrijk voor diegene kan zijn. Een tweede omgeving, zoals ik al eerder noemde is het huis waar moe heen is verhuisd toen haar man overleed. Dat was ook in Wormer. Het huis zelf wordt niet duidelijk omschreven, door geen van de broers en zussen, maar er speelt zich wel redelijk veel af. Tijd De tijd waarin het verhaal zich afspeelt is erg van belang. Het verschilt namelijk heel erg. Jo, het oudste kind, die geboren is in 1934, is natuurlijk veel ouderwetser dan Guus, die uit 1953 komt. Vader heeft veel problemen met de nieuwe ideeën en opvattingen die de jongste kinderen hebben. Ook opvallend is, dat de twee oudste zussen beide huisvrouw geworden zijn, maar de jongste daarentegen is gaan studeren. De hippietijd komt ook veel naar voren. Het tijdverschil tussen alle kinderen zorgt voor veel meningsverschillen, onder andere op politiek gebied. De terugblikken laten zien wat de jeugd met ze gedaan heeft. Bijvoorbeeld het feit dat ze weinig aandacht hebben gehad. Of dat ze zoveel broers en zussen hadden waarmee ze alles moesten delen. Of ze dat erg vonden of niet enzovoorts. Het verhaal wordt niet-chronologisch verteld. Het zijn allemaal losse flashbacks. Iedereen vertelt zijn verhaal dat bestaat uit losse delen; het verzorgen van moe of een fragment uit hun jeugd. Dat loopt allemaal door elkaar heen. De hoofdstukken staan overigens wel op chronologische volgorde. Het begint bij Jo en eindigt met Guus. De vertelde tijd is ongeveer 65 jaar. Je kan niet uit het verhaal opmaken wanneer de vroegste herinnering zich afspeelt. Wel weet je dat het eindigt ongeveer 2 jaar na moe’s dood, dus in 1999. perspectief Het boek is geschreven uit een vertellers perspectief. In elk hoofdstuk is er een ‘zij’ of een ‘hij’, met wie diegene over wie het hoofdstuk gaat wordt bedoeld. Dat het boek realistisch is, spreekt voor zich. Het is immers waar gebeurd. De bedoeling van de schrijfster was om te weten te komen waarom haar ooms en tantes zo zwijgzaam waren. Ze spraken zich niet uit over hun jeugd. En ook haar oma hield haar mond. Was dat omdat ze niet kón praten of het gewoon niet wóu? Het ging Judith Koelemeijer vooral om de subjectieve herinneringen van de 12 broers en zussen, waaronder haar vader, met alle tegenstrijdigheden, onvolledigheden en persoonlijke inkleuringen die daar bij horen. mening Ik was dit boek al aan het lezen voordat ik wist dat ik een boekverslag moest maken. De reden dat ik dit boek heb gelezen was dat ik geen boek meer had en dit boek stond in mijn moeders kast. Ik wist van haar dat zij het een mooi boek vond dus ik heb het er ook maar op gewaagd. Gelukkig ben ik niet teleurgesteld. Mijn mening over het boek is dat het aangenaam is om te lezen. Het is heel leuk om je te verdiepen in iets wat écht gebeurd is. Als een boek niet echt gebeurd is, blijft het verhaal gewoon een verhaal dat wel leuk kan zijn maar door iemand verzonnen. Maar dit verhaal is én leuk én echt gebeurd en dat geeft het boek een andere sfeer. Je weet namelijk dat de mensen waarover je leest echt en dat ze dat waar ze over vertellen echt hebben meegemaakt. Dat maakt het erg interessant om te lezen.