Het zwarte licht door Harry Mulisch

Biografische gegevens Mulisch is een schrijver die vaak tot de grootste schrijvers van ons land wordt gerekend. Hijzelf denkt daar niet echt anders over. Hij heeft ook een aantal literaire prijzen gewonnen. Verder heeft hij een aantal boekenweekgeschenken geschreven waaronder “Het theater, de brief en de waarheid” (2000). Volgens eigen zeggen is Mulisch schrijver geworden omdat hij in Juli jarig is waardoor hij vroeger nooit op school kon trakteren (vakantie). Uit frustratie ‘trakteert’ hij ons nu op boeken. Over het Zwartte licht zou je kunnen zeggen dat dit heeft meegeholpen aan zijn doorbraak. Hij was een vrij onbekend auteur totdat hij met dit boek een aantal prijzen (boek v/d maand en bijenkorfprijs) won. Titel Het zwarte licht
Jaar en plaats eerste druk 1956, Utrecht. Titelverklaring Zwart heeft hier twee betekenissen. Ten eerste heeft de hoofdpersoon een niet bepaald geweldige ervaring meegemaakt met een zwarte man ooit op een studentenfeest in een ver verleden en heeft hier een soort trauma aan overgehouden. Deze titel slaat ook op het feit dat de mensen gedurende de dag waarin het boek speelt denken dat de wereld vergaat. Ondertitel + verklaring: Geen ondertitel Motto (met vertaling en zo mogelijk verklaring) Geen motto Fabel Beschrijving van de karakters: Maurits Akelei is een beiaardier in Amsterdam. Hij is een vrij eenzame jongen met ingewikkelde gedachten. In zijn studentenleven heeft hij op een studentenfeest een conflict gekregen met zijn vriendin die een dag later in de sloot sprong. Sindsdien heeft hij een trauma en haat voor donkere mensen. Door zijn denkwijze maakt Maurits het verhaal moeilijk te volgen. Samenvatting van het verhaal (max. 150 woorden.) Maurits is jarig en hij komt vrij spontaan op het idee om een feestje te organiseren met een aantal heren. Hij gaat door de stad wandelen en komt allemaal demonstraties om de mensen te waarschuwen voor het vergaan van de wereld. Hij bezoekt de heren die hij wil uitnodigen en gaat dan naar de kerktoren. Hier begint hij ‘zomaar wat’ te spelen waardoor zo’n beetje de gehele stad een beetje in rep en roer raakt. ’s Avonds komt de vrouw van een der heren naar zijn feest omdat haar man niet kan komen. Dit verandert het hele feest wat in het begin vrij statisch verloop, maar eindigt in een vrij ingewikkelde samenvloeiing van gedachten en werkelijkheid. Het is niet echt duidelijk hoe het verhaal afloopt.
Structuur Het boek is geschreven vanuit de tweede persoon enkelvoud (Maurits). Het boek bestaat uit drie delen. In het eerste deel wordt akelei ingeleid. Het tweede deel legt de motieven van Maurits en historische voorgeschiedenis uit. Het laatste deel is het feest wat wordt gevierd. Het verhaal duurt 1 dag (20 augustus 1953, 6 uur – 21 augustus 1953, ongeveer dezelfde tijd). Er zitten een aantal flashbacks in. Thema Het thema van dit boek is aan de ene kant de ondergang van de wereld en de wijze waarop ideeën dat het eind van de wereld nabij is invloed hebben op onze samenleving. Ook is eenzaamheid een thema. Maurits is vrij eenzaam in de zin dat hij weinig ‘echte’ vrienden heeft. Dit blijkt uit het ‘wangedrag’ van zijn verjaardagsbezoek. Ook het magisch realisme speelt in dit boek een rol. Het feit dat de gedachten en feiten samenvloeien geeft dit verhaal een magisch-realistisch karakter. Waardering Ik vond dit een uitermate vaag boek. Veel dingen die ik ooit geleerd heb over het schrijven van een helder verhaal worden hier compleet tenietgedaan. Ten eerste de woordkeuze. De woorden zijn vaak nutteloos ingewikkeld en ook soms in een andere taal. Ten tweede is er geen duidelijke grens tussen gedachten en feiten waardoor je als lezer op een gegeven moment geen idee meer hebt van wat er nu eigenlijk aan het gebeuren is. Dit heeft natuurlijk als voordeel dat je aandacht gedurende het gehele verhaal gefixeerd blijft. Ook de flashbacks worden niet echt goed afgescheiden waardoor ik af en toe een idee had dat ik het even allemaal niet door had. Ook iets wat niet helemaal bijdraagt aan een duidelijk verhaal is het gebruiken van twee namen. Mulisch is uiterst consequent in het gebruiken van de namen Maurits en Akelei waardoor je op een gegeven moment als lezer begint te vermoeden dat het twee verschillende personen zijn. Dit was het eerste verhaal wat ik gelezen heb waarvan ik het idee heb dat ik er wat mee op ben geschoten. Je leest dit verhaal, maar het is eigenlijk gewoon een dag uit een leven. Het geeft een open begin en een open eind. De afronding is ver te zoeken. Het verhaal zelf vind ik echter wel aardig. De karakters zijn vrij typerend vormgegeven. Al met al een te moeilijk, maar toch wel leuk verhaal.