Het zwarte licht door Harry Mulisch

Boekverslag. Inhoud: Primaire gegevens: Auteur: Harry Mulisch
Titel: Het zwarte licht
Ondertitel: geen ondertitel
Verschenen in: 1956
Uitgeverij: De Bezige Bij
Aantal blz.: 157
Leestijd: 6 uur
Uitgelezen op: 14 april 2001
Verantwoording van de keuze: Het is de bedoeling dat we voor 15 juni ons derde boekverslag inleveren. Ik gebruik het liefst vrije dagen om boekverslagen te maken. Ik wist dat er in deze periode nog een aantal vrije dagen kwamen, vandaar dat ik alvast een boek wilde lezen. Ik ging zodoende naar de bibliotheek. Daar aangekomen wist ik niet van welke schrijver ik een boek zou willen lezen. Maar opeens kwam de naam Harry Mulisch bij me op. Toen ik het boek "Het zwarte licht" aantrof, leek me dit een geheimzinnig boek. Het boek heeft namelijk een geheel zwarte voorkant. Ik wilde graag weten wat er achter de titel schuilde, vandaar dat ik het boek heb gelezen. Eerste reactie achteraf: Ik vond het een heel vreemd boek. Vanaf het begin wist ik eigenlijk al hoe het verhaal zo ongeveer zou aflopen. Maar het ging mij tenslotte om de titel. Deze titel heb ik, nadat ik het boek voor zo'n driekwart had gelzen, begrepen. Het onderwerp dat werd aangesneden vond ik een beetje loos. De schrijver legt je een wereld voor van een man, die zelf nauwelijks weet dat hij bestaat. Het verhaal was zeker niet meeslepend, want ik kon me absoluut niet in de hoofdpersoon verplaatsen. Het verhaal is wel ontroerend, want de hoofdpersoon heeft namelijk geen echte vrienden. Verder is het wel een realistisch verhaal, want de hoofdpersoon heeft psychische problemen. Ik vind het verhaal wel origineel, want het is een loos onderwerp, maar je wordt wel aan het denken gezet. Maar al met al blijft het een vreemd en een niet goed te begrijpen verhaal. Samenvatting: Het verhaal begint op 20 augustus 1953. De dag waarop Maurits Akelei (de hoofdpersoon van dit verhaal) jarig is. Maurits heeft een kamer gehuurd van mevrouw Henkes, de huisbazin. Volgens mevrouw Henkes is dit de dag dat de wereld zal vergaan. Buiten op straat proberen een aantal mensen de massa duidelijk te maken dat vandaag 20 augustus 1953 de wereld zal vergaan. Maurits is hier niet van onder de indruk. Hij is veel te veel met zichzelf bezig. Hij wil een feestje geven vanwege zijn verjaardag. Als eerste gaat hij naar dokter Pollaards. Maar dokter Pollaards heeft niet zo veel belangstelling voor Maurits. De vrouw van dokter Pollaards heeft echter wel belangstelling voor Maurits. Zij speelt een stukje op de piano voor Maurits omdat hij jarig is. Daarna gaat Maurits naar dominee Splijtstra, die laat doorgeven dat hij de uitnodiging in overweging neemt. Nadat hij bij dominee Splijtstra is geweest gaat hij naar een oude studievriend, Lex Ketelaar genaamd. Lex liet weten dat hij zou komen. Nadat Maurits bij Lex is geweest, dwaalt hij wat rond door de stad. Hij komt op een geven moment een school tegen, waar hij even blijft staan. Hij denkt aan zijn kinder- en tienerjaren die hij vooral met Marjolein (toen zijn vriendinnetje) heeft doorgebracht. Die dag om twaalf uur 's middags bespeelt Maurits het carillon van een kerk. De hele stad luistert mee. Iedereen wordt geraakt door deze prachtige muziek. Als Maurits weer thuis komt versiert hij zijn kamer. Tijdens het versieren wordt hij onwel en valt in slaap. Hij droomt over 23 jaar geleden. 23 Jaar geleden heeft hij zijn vriendin Marjolein verloren. Zij ging er vandoor met een neger. Vanaf die tijd leeft Maurits als een soort zombie. Als hij om halfnegen wakker wordt, komen de gasten: Lex Ketelaar, Meindert Splijtstra en Marianne Pollaards (in plaats van haar man). Tijdens het feest probeert Lex Marianne te versieren. Op een gegeven moment komt Diana Splijtstra haar vader ophalen. Maar zij vindt het wel gezellig en blijft. Plotseling ziet Maurits een zwarte zon buiten. Op dat moment vertrekken de gasten ook. Het feest had eigenlijk ook helemaal geen inhoud. Maurits klimt op het dak en ziet een bloedrode maan. Beneden zich ziet hij een massale groep mensen lopen. Hij besluit naar beneden te klimmen en zich bij deze groep aan te sluiten. De groep schuifelt door de straat. Verhaalanalyse: Tijd en ruimte: - De vertelde tijd omvat "18 uur. - De verteltijd omvat "8 uur. - Het verhaal is in een niet- chronologische volgorde geschreven. - Het verhaal bevat twee flashbacks: Als Maurits terug denkt aan zijn jeugd als hij bij een school staat en wanneer hij thuis in slaap valt. - Het verhaal begint midden in een handeling (in medias res). - Het verhaal heeft een open einde, want je weet niet of de wereld nu zal vergaan of dat de mensen hal- lucineren. - Het verhaal speelt zich af in de stad (er staat geen naam vermeld in het boek) en in de kamer van Maurits. - Het verhaal speelt zich af tijdens de zomer. De wijze van vertellen: Het verhaal wordt verteld vanuit de ogen van een hij-figuur, die een naam heeft. Je volgt het verhaal door de ogen van de hij-figuur (Maurits Akelei). Er is dus sprake van een personale verteller. Spanning: De gebeurtenissen die zich in het verhaal voordoen, zijn niet zo spannend. Wel zijn sommige gebeurtenissen geheimzinnig, bijv. als Maurits de carillon bespeelt. De hele stad luistert dan naar hem. Ik kan niet zeggen dat ik nou zo verlangde naar het einde. Het einde kon ik eigenlijk wel een beetje raden. Het feest liep uit op een mislukking. Er zit geen opbouwende spanning in het verhaal. Er is geen sprake van een opbouw naar een climax. Thema en motieven: Thema: De naderende wereldondergang of het leven in een wereld van hallucinaties. Motieven: Dromen, angst, egoïsme
Personages: Hoofdpersoon: De hoofdpersoon is Maurits Akelei. Maurits is 46 jaar oud en stadsbeiaardier. Hij woont alleen in een kamer, die hij gehuurd heeft. Hij is totaal de weg kwijt. Hij weet niet meer waar hij moet gaan zitten of staan in deze wereld. Verder heeft hij talent voor muziek. Maurits is een vrij dromerig persoon, waardoor het moeilijk is hem te volgen. Maurits gaat niet graag met mensen om, hij is mensenschuw, vandaar dat hij ook geen echte vrienden heeft. Hierdoor is hij vrij eenzaam. Maurits heeft 23 jaar geleden zijn vriendin "verloren" en vanaf die tijd is zijn leven nooit meer zo geweest als daarvoor. De hoofdpersoon is dus duidelijk een voorbeeld van een karakter. Bijpersonen: De bijpersonen zijn allemaal types, maar je komt wel een gedeelte van Lex karakter te weten, dus is Lex niet voor 100% een type. Meneer Pollaards: Hij is de arts van Maurits en schrijft veel gedichten. Het gedicht waar hij nu mee bezig is gaat over de weg die een molecule kan afleggen. Mevrouw Pollaards: Ze is getrouwd met meneer Pollaards en ze heet Marianne. Ze is verliefd op Maurits Lex Ketelaar: Directeur van machinefabrieken. De naam Lex zou wel eens een speaking name kunnen wezen, want Lex is namelijk een nogal oversext mannetje. Meneer Splijtstra: Zijn naam is Meindert en hij is dominee van beroep. Hij heeft een verhouding met Marianne Pollaards. Mevrouw Henkes: Ze verhuurt een kamer aan Maurits en ze is verliefd op hem. Titel, ondertitel en motto: De titel kun je als volgt verklaren: De titel slaat terug op de zonsverduistering, de gloed bij de wereldondergang, en naar de neger die het ongeluk in het leven van de hoofdpersoon bracht. Het boek heeft geen ondertitel. Het verhaal wordt niet voor afgegaan door een motto. Eindoordeel: Persoonlijk beoordeling: Ik vind het vreemd boek. Normaal kan ik me wel in de hoofdpersoon inleven, maar in dit verhaal lukte me dat absoluut niet. Dit vind ik op zich wel jammer, want daardoor vond ik het boek ook niet zo leuk om te lezen. Het thema dat de schrijver kiest is op zich een heel goed onderwerp voor de twintigste eeuw en de eeuwen die daar nog evt. op volgen. Veel mensen van deze tijd hebben niet echt een doel in hun leven. Ook niet het vechten voor rijkdom? Nee, want de meeste Westerlingen zijn al rijk (genoeg). Sommige mensen denken nog altijd rijker te kunnen worden, maar eens is een hoogtepunt bereikt, en wanneer dat hoogtepunt bereikt wordt, is voor iedereen verschillend. ,,Wat is dan wel het doel van het leven," zeggen veel mensen? Daar zijn eerlijk gezegd de meningen over verdeeld, maar voor veel mensen is het wel duidelijk dat deze wereld eens zal vergaan. Het thema vond ik wel interessant, maar hoe het gepresenteerd werd, vond ik bar slecht. Ik kon wel merken dat de gevoelens van de hoofdpersoon belangrijker waren dan de gebeurtenissen die zich in het verhaal afspeelden. Maar dat wil niet zeggen dat de gebeurtenissen niks voorstelden. VB. Veel mensen zouden wel geschrokken zijn toen Maurits op de carillon speelde, want sommige mensen zouden wel gedacht hebben dat de wereld op dat moment zou vergaan. De gebeurtenissen vond ik erg saai, er zat gewoon helemaal geen spanning in. Verder waren sommige gebeurtenissen wel triest. VB. Maurits zit na te denken wie hij op zijn feest zal uitnodigen, want eigenlijk heeft hij helemaal geen echte vrienden. Het verhaal heeft naar mijn mening een open einde, want je weet niet of de wereld nou werkelijk vergaat of dat de mensen hallucineren. Het einde van het verhaal roept nog een heleboel vraagtekens bij mij op. VB. Waar loopt de massale groep mensen naar toe? Bij mij kwam de hoofdpersoon niet levensecht voor, o.a. omdat hij zelf nauwelijks wist dat hij bestond. Ik heb wel wat geleerd van het karakter van de hoofdpersoon, nl. dat je jezelf goed moet kennen en jezelf weten op te peppen, want anders kan het psychisch gezien niet goed meer met je gaan. Kijk maar naar de hoofdpersoon. Het boek was zo opgebouwd dat er een duidelijke structuur in zat, maar daar tegenover stond dat sommige tekstgedeelten eg moeilijk te begrijpen waren. Ik vond de woordkeuze soms moeilijk, en een aantal keer ook niet goed. Er werd namelijk nog al eens gevloekt. De schrijver schreef ook een aantal uitspraken in het Duits en één uitspraak in het Latijn. Het aantal dialogen viel wel mee.