Zakelijke Gegevens Auteur: Maarten ’t Hart
Titel: “Het woeden der gehele wereld”, De Arbeiderspers, Amsterdam,1993, 282 blz. (eerste druk 1993, Amsterdam) Genre: Roman Eerste reactie Ik heb voor dit boek gekozen, omdat mijn familie (pa en zus) mij het aanraadde. Ik hoorde hun aldoor praten over het boek en wilde het zelf ook wel eens lezen. Ik vond het een goed boek. Af en toe spannend, soms ontroerend. Je wil tot aan het eind weten wie het gedaan heeft. Ook de ontknoping vond ik erg sterk. Verdieping Samenvatting: Het boek begint met een proloog (die speelt in 1940). Als een paar een mensen met een haringlogger naar Engeland proberen te komen, worden ze onderweg opgeblazen door een Duitse onderzeeër. De hoofdpersoon is Alexander Goudveyl. Alexander groeit op in een streng gereformeerd en zuinig gezin in “Het Hoofd”. Zijn ouders komen uit Rotterdam en worden daarom door de inwoners van “Het Hoofd” scheef aangekeken. Ook Alexander wordt daarom erg gepest door de “gassies” van het dorp. Maar gelukkig neemt juut Vroombout hem in bescherming. Als A. zijn geslacht aan Vroombout laat zien krijg hij telkens een kwartje en verdient op die manier wat bij. Op een zaterdag wordt er een kruishoop-campagne gehouden. Alexander moet voor een gezelschap piano spelen. Bij die gelegenheid word achter zijn rug juut Vroombout doodgeschoten. De dader ziet hem en wijst naar hem. A. denkt dat god hem zocht te doden. Van af toen is hij altijd bang gebleven en wil hij weten wie de dader was. A. mag af en toe op het huis van dorpsapotheker Minderhout passen. Hij vindt daar, op zolder, de kleren van de moordenaar. Hij raakt bevriend met William en krijgt pianoles van zijn moeder, de Engelse Alice. Als A. in Leiden farmacie gaat studeren heeft hij een bijbaantje als pianostemmer en ontmoet hij Hester Ederheim. Haar ouders waren met Minderhout bevriend. Dan komt A. erachter dat de ouders van Hester tijdens de moord op bezoek waren bij Minderhout. Alexander moet de piano stemmen bij de moeder van Vroombout. Zij vertelt dat haar zoon Arend elk jaar nog rekeningen uitschreef aan de oorlogsvluchtelingen, omdat hij door hen zijn boot was verloren (slaat terug op proloog). Zij denk dat de vluchtelingen die rekening niet wilden betalen en hem daarom hebben vermoord. A. trouwt dan met Joanna, de dochter van dirigent Oberstein. Ook hij was in 1940 op diezelfde boot aanwezig. Dan bedenkt A. dat Minderhout, Alice, Ederheim en Oberstein allemaal samen met Vroombout op die boot hebben gezeten en dat zij hem waarschijnlijk hebben vermoord. Als hij zijn schoonvader pas na jaren gaat ontmoeten, organiseert hij een diner met alle mensen die (in 1940) aanwezig waren op de boot. Tijdens het diner beschuldigd A. zijn schoonvader van de moord op Vroombout. Ze gaan samen wandelen en Oberstein legt alles uit. Hij vertelt van de moord, die hij niet gepleegd heeft. Maar iemand die achter A. stond (waarschijnlijk A.’s eigen vader). Het wordt een beetje in het midden gelaten waarom en door wie Vroombout precies is vermoord. Je moet je eigen conclusies trekken.
Onderzoek van de verhaaltechniek Schrijfstijl: De schrijfstijl van Maarten ’t Hart is mooi. Hij kan heel goed een bepaalde sfeer tekenen. Er wordt af en toe gebruik gemaakt van dialect, wat ook bijdraagt aan een goede sfeer schetsing. Zijn woord gebruik is niet makkelijk, maar goed te doen. De ruimte: Het verhaal speelt zich af in Maassluis en Leiden. Er is niet zoveel ruimte beschrijving aanwezig. De tijd: Het verhaal speelt zich af vanaf de tweede wereldoorlog. Het boek begint namelijk met een stukje over de boot met vluchtelingen naar Engeland. Daarna wordt eigenlijk alles chronologisch verteld. Het verhaal bestrijkt ongeveer 20 jaar tijd. De verhaalfiguren: de hoofdpersoon is Alexander Goudveyl, zijn naam wordt weinig genoemd, omdat hij het grootste gedeelte van het boek zelf vertelt. Aan het begin van het boek is hij 12 en aan het eind 30. Hij is stil en muzikaal(altijd bezig met piano spelen). Vanaf de moord op Vroombout leeft hij met de gedachte dat god hem zocht te doden. Hij slaapt nooit meer rustig en hij moet gewoon weten wie de moordenaar was. Het personage van Alexander is round, omdat zijn gedachten en ontwikkeling uitgebreid worden weergegeven. Er zijn erg veel bijfiguren (allemaal flat)hier de belangrijkste: - De ouders van Alexander: Vader is een voddenman en heeft een pakhuis. Hij is gelovig en vreselijk zuinig. Zijn ouders steunen A. niet in zijn muzikaliteit. (Vader verkoopt de piano die ze op zolder hebben staan, het enige wat A. lief is) - Arend Vroombout: Alexander kan goed met hem opschieten, omdat hij hem beschermt. - Simon Minderhout: A. pst wel eens op het huis van hem en dan mag hij daar piano spelen. Minderhout is een hele aardige man. - William: de enige vriend van A. Hij trekt wel eens zijn moeders kleren aan. - Alice: de moeder van William. Ze geeft A. pianoles. Ze is een strenge en verbitterde vrouw. - Ederheim: Hij geeft A. les in Leiden en nodigt hem uit om bij hem thuis piano te komen spelen. - Aäron Oberstein: De schoonvader van A. die dirigent is. Hij heeft volgens A. waarschijnlijk iets met de moord te maken. de vertelwijze: Het eerste deel van het boek beschrijft de tocht van de haringlogger. Hier gebruikt de schrijver een het auctoriale perspectief. De rest van het boek wordt door Alexander vertelt en heeft dus het ik-perspectief. Je ziet het verhaal door de ogen van Alexander.
Opzoek naar de thematiek De hoofdgedachte van het boek zou ik zo omschrijven: de zoektocht van een intelligente muzikale persoon naar zijn juiste plek. Er zit een sterk whodunit motief in. Alexander is het hele boek opzoek naar het ware verhaal achter de moord op Vroombout. Er is niet een bepaald tekstgedeelte aan te wijzen. Er wordt immers het hele boek naar de moordenaar gezocht. De titel van het boek “Het Woeden der gehele” is de naam van een muziekstuk van Beethoven; het favoriete stuk van Alexander. Daarom heet het boek zo. Het heeft niet echt een verband met het thema. Plaats in de literatuurgeschiedenis Het werk is voor het eerst in 1993 uitgegeven. Maarten ’t hart is in 1944 geboren in Maassluis en daar ook opgegroeid. Hij komt uit een streng gereformeerd gezin. Hij is
een afgestudeerd bioloog. Zijn meeste boeken zijn autobiografisch. Hij debuteerde met de roman ”Stenen voor een ransuil”. Hieronder nog enkele titels: - ‘Een vlucht regenwulpen’ (1978, roman) - ‘De kroongetuige’ (1983, roman) - ‘Wie god verlaat heeft niets te vrezen: De schrift betwist (1997, essays) Het boek valt in het tijdvlak ‘na 1980’. Postmodernisme is de stroming die bij die tijd hoort. ‘Het woeden der gehele wereld’ is zeer typerend voor Maarten ’t Hart. Dat komt omdat het boek deels autobiografisch is, wat in veel van zijn boeken zo is. Daarom is het ook goed met zijn andere boeken te vergelijken. Het werk is niet typerend voor de stroming postmodernisme. Het geeft geen beeld van de versplintering van de moderne tijd (of zoiets). Dat komt ook omdat het boek deels in het verleden (tweedewereld oorlog) zich afspeelt. Beoordeling Ik vond het een mooi, ontroerend en in een bepaald opzicht een spannend boek. Het whodunit idee van het boek sprak mij erg aan. Je wil steeds weten wie de moord gepleegd heeft. Daardoor blijft het boek telkens ‘spannend’. De beschrijving van het zuinige, gereformeerde gezin vond ik ook erg sterk. ’ t Hart geeft het allemaal erg realistisch weer. Ik had soms echt het idee dat ik iets las wat waar gebeurd was. Dat komt waarschijnlijk omdat het boek deels autobiografisch is. De laatste scène sprak mij erg aan, omdat dan alles wordt uitgelegd. Maar er worden wel wat dingen open gelaten. Dat vind ik wel goed, zo houd je het toch een beetje mysterieus. Je weet het allemaal bijna zeker, maar net niet helemaal. Het mindere gedeelte vond ik toen Alexander in Leiden studeerde. Daar zaten af en toe wat saaie passages in, dat had wel wat sneller verteld kunnen worden. Ikzelf kan dit boek niet goed met een ander boek vergelijken. Het onderwerp lijkt namelijk helemaal niet op de boeken die ik al gelezen heb. Het thema van het boek heeft mij niet echt aan het denken gezet. Ik ben niet ‘opzoek’ naar iets zoals Alexander dat wel is. Ik kan me ook niet echt met de hoofdpersoon identificeren, maar dat maakt het voor mij geen minder boek. Ik vond het echt een erg mooi boek. De sfeer tekening in het boek vond ik echt geweldig, heb ik af en toe ook erg om moeten lachen. Ook de plot van het boek vond ik verrassend. Ik vind dit boek een absolute aanrader, voor iedereen die van een mooi leesboek houdt.