Titel: Het perpetuum mobile van de liefde
Schrijfster: Renate Dorrestein
Jaar van uitgave: 1993 Waarom heb je het boek gekozen? Toen ik samen met ******* in de bibliotheek was om een boek te zoeken, riep ze mij, omdat ze dacht dat ze wel een leuk boek voor me had gevonden. Ik ben toen naar haar toegegaan en heb gekeken naar het boek, maar het leek me niets. Aangezien daar nog meer boeken stonden van Renate Dorrestein, die ook op de lijst stonden, heb ik daar maar een boek uitgekozen om te lezen. Wat verwachtte je van het boek? Ik verwachtte dat het een spannend boek zou zijn dat je in een keer uitleest. Een boek wat in je hoofd blijft spoken als een goed boek. Van het verhaal verwachtte ik dat het vooral zou gaan over de schuldgevoelens van de hoofdpersoon en hoe ze daar mee omgaat. Ook dacht ik dat je in het boek zou lezen hoe de hoofdpersoon daar mee omging, totdat ze er eindelijk overheen was. In ieder geval zichzelf niets meer kwalijk nam.
In hoeverre zijn je verwachtingen uitgekomen? Ik vond niet dat het boek spannend was, het verhaal kon met niet echt boeien. Het was een boek wat je snel even weglegde om er later weer een keer in verder te gaan. Het verhaal bleef niet in je hoofd spoken en ook bleef het boek niet in mijn hoofd hangen als een goed boek. Dat in het verhaal veel zou worden geschreven over schuldgevoelens klopt wel en ook dat de hoofdpersoon hier uiteindelijk overheen zou komen klopte. Je eerste reactie op het boek? “Pfff, eindelijk uit.” Ik vond het een lang verhaal en niet makkelijk om te lezen. Het verhaal was op zich niet saai, maar het was allemaal zo langdradig en het las niet fijn. De dingen die in het boek gebeuren volgen elkaar wel snel op, maar ze zijn niet spannend, ze maken het verhaal niet apart. Het is gewoon een verhaal waarin de schrijfster heel duidelijk dingen stopt uit haar eigen verleden. Het is voor een deel autobiografisch en het lijkt wel of de schrijfster dit door dit boek van zichzelf af wil zetten. Het verhaal was wel interessant als je kijkt naar wat de hoofdpersoon doormaakt. Hoe eigenlijk haar hele leven om haar dode zusje draait is interessant om te lezen. Je begrijpt eigenlijk wel wat beter hoe iemand zich daar heel schuldig om kan voelen. Beknopte samenvatting Het verhaal gaat over het leven van de hoofdpersoon (die ik maar even Renate noem) waarin zij tegen haar schuldgevoelens strijdt over de dood van haar zusje. Aangezien haar zusje als laatste kind eigenlijk wat speciaals had moeten zijn, was het een teleurstelling dat ze maar een gewoon kind was. Omdat het meisje hier zoveel problemen mee had, probeerde ze zichzelf toch te laten tellen door zichzelf helemaal vol te stoppen met eten. Toen Renate eerst boos was op haar zusje uitte deze woede zich ook in het verzinnen van woorden die allemaal te maken hadden met dik zijn en dergelijke. Renate werd in haar jeugd al geconfronteerd met het minder zijn dan mannen. Er werd van haar verwacht dat ze samen met haar zus voor haar broers zorgde. Zij mochten eigenlijk niets, maar haar broer des te meer. Haar hele leven stond Renate klaar voor haar zusje. Ze was er altijd als er moeilijkheden waren. Haar zusje was depressief, had anorexia en is zelfs voor een tijdje opgesloten in een psychiatrische inrichting. Maar desondanks blijft de Renate aanwezig in haar leven. Ze willen samen schrijfster worden en hebben grote plannen voor de toekomst. Het zusje zal over het verleden schrijven en Renate over hoe het leven moet zijn. Maar dan op een gegeven moment pleegt het zusje zelfmoord en moet Renate alleen verder. Als ze bezig is met het opruimen van het appartement van haar zusje komt ze een soort van dagplanning tegen. Doordat ze die planning leest begint ze telkens meer te begrijpen hoe het leven van haar zusje eruit zag en hoe ze haar leven zo strikt mogelijk wilde regelen. Ze snapt dat ze tegen alles wat haar tot een echte vrouw zou maken was. Renate wil graag weten of ze belangrijk was in het leven van haar zusje. Was ze een belangrijk persoon of had ze helemaal geen invloed op het leven van haar. Als Renate doorgaat met haar leven blijft haar zusje in alles wat ze doet aanwezig. Als Renate in Amerika woont en door probeert te gaan met het onderzoek van allerlei perpetuum mobiles en het schrijven van haar boek grijpt ze nog terug op haar zusje. Het lukt haar niet om haar los te laten. Pas aan het eind van het boek lukt het haar om eindelijk erachter te komen dat ze niet belangrijk was in het leven van haar zusje. Ze was net als alle andere gewoon een voorbijganger die er niets aan had kunnen doen dat ze zelfmoord zou plegen. Het was haar zusje die zich verzette tegen vrouw zijn en dat oploste door zelfmoord te plegen, zo zou ze daar geen last meer van hebben. Renate zou echter haar hele leven nog overal zien dat er van vrouwen wordt verwacht dat ze mooi zijn en voor hun man zorgen of in ieder geval zorgen. Haar andere zus, Mare, is non geworden volgens Renate omdat ze ontkomt aan het zorgen voor mannen. Ze is nu getrouwd met god, dus heeft ze daar geen last meer van o.a. het perpetuum mobile van de liefde. Lydia is een voorbeeld van Renate’s stelling. Ze zorgt voor haar ouders en dat zorgen is wat wat van vrouwen wordt verwacht. Zij zorgt voor hen, omdat ze zo bij elkaar blijven. De rol van de vrouw zijn is dus vanaf jongs af aan een normale situatie voor haar. Als Lydia later volwassen is, dan wil ze ook graag een man waar ze voor kan zorgen. Als ze die dan een vindt dan heeft ze alles voor hem over, het maakt niets uit voor haar ze doet alles. Als ze verliefd wordt op een man die alleen met haar wil vrijen als ze haar hoofd af heeft gedekt is dit voor Renate weer een blijk dat mannen er niet tegen kunnen als een vrouw haar hoofd erbij heeft en dus intelligent is. Renate haalt Lydia op uit een gesticht als ze terug komt uit Amerika en zorgt verder voor haar, maar vanaf dan is Lydia gek. Ze danst op voor haar alleen hoorbare muziek voor een liefde die alleen zij kan zien. Buiten Lydia heb je ook nog Godelieve Ochtendster die ook het dupe is van het perpetuum mobile van de onderdrukking van de vrouw. Godelieve zorgt al haar hele leven voor haar ouders en krijgt dus al vanaf jong het zorgen ingegoten. Godelieve heeft echter nooit te maken met het perpetuum mobile van de liefde, omdat ze oerlelijk is. Ze is zo lelijk dat niemand ooit kon zeggen dat ze een mooie baby was. Zelfs haar ouders vonden haar een lelijk kind en probeerden dat weg te stoppen door Godelieve heel mooi aan te kleden, maar het heeft Godelieve nooit aan een minnaar geholpen. Godelieve krijgt op een gegeven moment een baan bij de vader van Lydia. Ze is zijn secretaresse en haar baas is blij met haar, omdat ze haar werk goed doet en ze heeft nooit commentaar op hem. Hij is namelijk een alcoholist. Op een gegeven moment besluit hij dat hij met haar wil trouwen, maar daarvoor moet ze wel knapper zijn. Hij stelt haar voor naar een plastische chirurg te gaan, of haar ontslag te aanvaren. Godelieve besluit dat ze toch maar naar de plastische chirurg gaat. Als ze daarvan terug komt en geneest van de wonden dan is ze opeens een knap persoon en aanvaart ze hoe het is als mensen naar je kijken en met je willen praten. De rest van haar lichaam is echter nog niet mooi en daarom wordt ze door een travestiet aangezien voor een travestiet. Die helpt haar aan een baan, maar daar wordt ze herkend door haar baas. Ze wordt aangeklaagd, maar draait de aanklacht om en krijgt uiteindelijk zelf een grote schadevergoeding. Ze wordt uiteindelijk een bekend gezicht voor een feministische beweging door haar landelijke bekendheid. Als Renate terugkomt uit Amerika en telkens minder schuldgevoelens begint te krijgen en dan kijkt naar de levens van Lydia en Godelieve eindigt ze dit hoofdstuk. Ze accepteert dan dat zij niet van belang was en dan pas gaat ze door met haar eigen leven. Technische analyse motieven; Telkens terugkomend in het verhaal zijn schuldgevoelens van Renate voor de zelfmoord van haar zusje en feminisme. Renate vindt dat alles om mannen draait en dat vrouwen nog steeds de oude rol van verzorgster krijgen opgelegd in alles wat ze doen. Technische analyse personages; Je hebt Renate die alles meemaakt, zij is de hoofdpersoon. Ze ondergaat allerlei dingen, maar ze kijkt telkens terug naar haar zusje. Allerlei dingen die gebeuren zij bekijkt ze op een feministische manier en kraakt zo heel veel dingen af die volgens haar niet goed zijn. Vaak is ze het niet eens met allerlei dingen die gebeuren en dat verteld ze dan ook. Als tweede heb je Lydia. Lydia is de gekke buurvrouw van Renate die voor haar ouders moest zorgen en zich zo ontwikkeld als een echte vrouw. Ze is onderdanig en zorgt voor alle mensen om haar heen. Uiteindelijk wordt ze hierdoor gek en moet ze naar een psychiatrische inrichting waar ze later wordt uitgehaald door Renate. Als derde en laatste persoon heb je Godelieve Ochtendster. Zij groeit op als een afschuwelijk lelijk meisje dat eigenlijk geïsoleerd is van de maatschappij. Ze komt pas echt in de maatschappij als ze naar een plastische chirurg is geweest en opeens een knap gezicht heeft. Ze wordt door een zaak met een schadevergoeding algemeen bekend en wordt het nieuwe gezicht van een feministische beweging. Technische analyse perspectief en verteller; Het verhaal wordt verteld in het ik perspectief en de verteller van het verhaal is Renate.
Technische analyse ruimte; Het verhaal speelt zich op verschillende plekken af. Het speelt een tijd in Nederland en dan in Amerika, waarna Renate weer teruggaat naar Nederland. Het speelt zich het meest af in de omgeving waar Renate woont. Technische analyse stijl; De zinnen die de schrijfster gebruikt zijn duidelijk qua betekenis, maar ze lezen niet prettig. Het zijn soms nogal lange zinnen die daarom verwarrend over kunnen komen. Je leest het verhaal vanuit de positie van Renate, maar het is komt regelmatig voor dat je niet uit de zin kunt halen wat ze nou eigenlijk wil. Het is allemaal wat onduidelijk. Dialogen tussen haar en andere personen zijn vaak duidelijk te volgen, maar soms wisselt ze iets te snel van persoon en dat is verwarrend. Je weet dan niet meer wie er nou eigenlijk aan het woord is. Technische analyse thema; Het thema is schuldgevoelens gemengd met feministische opvattingen. Technische analyse tijd; Het speelt zich af zo rond de jaren zeventig. In die tijd waren er nogal wat feministen die boeken schreven en toen heeft Renate Dorrestein ook geprobeerd door dit boek haar schuldgevoelens en wrok van zich af te schrijven Technische analyse titelverklaring; De liefde is een perpetuum mobile, ook wel een eeuwig doorgaande gebeurtenis. Telkens zullen vrouwen alles doen om hun man, of een man te behagen. Ze zullen voor hem zorgen en van hem houden hoe hij ook is. Renate Dorrestein beschrijft dit kritisch in dit boek. Eindoordeel over dit boek: Gebeurtenissen: De gebeurtenissen in dit boek volgen elkaar in een rap tempo op. Je hebt niet het gevoel dat je je een moment hoeft te vervelen als je het verhaal leest. De gebeurtenissen worden telkens kritisch beoordeeld en vanuit een feministisch standpunt bekeken. Dit is soms echter wel wat hinderlijk, want je krijgt er dan genoeg van over hoe Renate Dorrestein over mannen denkt. Ze doet net alsof alle mannen precies zo zijn als zij ze beschrijft en dat merk je duidelijk als je het verhaal leest. Personages: De hoofdpersoon lijkt heel veel op Renate, hierdoor heb ik haar ook Renate genoemd. Je merkt als je het boek leest hoe eigenlijk Renate Dorrestein verteld over haar verleden en hoe zij over dingen denkt. De hoofdpersoon is heel sterk aan haar gebonden. Lydia en Godelieve zijn echte slachtoffers in het verhaal en zij maken het leven dan ook mee van een verschrikkelijke kant. Als ze dan eindelijk in contact komen met mannen wordt er nog een schepje bovenop gedaan en gaat het mooie en goede uit hun leven met een rotvaart achteruit. Opbouw: De opbouw van het boek is duidelijk. Het is een chronologisch verhaal met daarin heel veel flashbacks. Het was misschien makkelijk geweest als in het begin van het verhaal het hele verhaal over het zusje van de hoofdpersoon was verteld, zodat daar niet telkens naar teruggeblikt hoefde te worden. Het zou het verhaal een heel stuk makkelijker maken. Het is een logisch verhaal, waarin eigenlijk geen vreemde dingen in de opbouw voorkomen. Taalgebruik: Het taalgebruik van de schrijfster is duidelijk. Zonder teveel woorden geeft ze duidelijk aan wat er gebeurd. Soms gebruikte ze wel woorden die ik niet kende en die werden ook niet uitgelegd. Daar moest je dan daarheen lezen en de context hielp je daar niet echt bij. Er kwamen ook stukjes tekst voor die in het engels waren geschreven, maar dat was geen probleem.
Evaluatie van je leeservaring: Door het lezen van dit boek kan ik me wat beter inleven in iemand die bijvoorbeeld een zusje heeft verloren door een zelfmoord. Als je dit boek leest dan merk je hoeveel pijn iemand daardoor heeft. De schrijfster die zelf een zusje heeft verloren door zelfmoord laat door dit boek heen heel duidelijk haar pijn merken. Je hebt soms meer het idee dat je haar verhaal zit te lezen dan het verhaal van de hoofdpersoon. In het boek komt duidelijk naar voren dat zo rond de jaren zeventig, tachtig veel mensen problemen hadden met de indeling van de maatschappij. Renate Dorrestein laat duidelijk merken dat zij vindt dat vrouwen als mindere personen worden behandeld. Alle mannen in dit boek zijn dan ook karikaturen van hoe zij vindt dat mannen zijn. Door het lezen van dit boek leer je dat je goed moet kijken naar wie het boek heeft geschreven en zijn of haar achtergronden. Als je dat weet is het makkelijker om op een andere manier naar het boek te kijken, die ervoor zorgt dat je je niet teveel laat beïnvloeden door de ervaringen van een schrijver of schrijfster.