Titel
Het Mirakel, episodes van troost en liederlijkheid uit het leven van de heer Tiennoppen
Auteur
Harry Mulisch
17e druk, 1993(1956). Amsterdam, De Bezige Bij.(143p.) De titel is ontleend aan het gelijknamige verhaal Het Mirakel. In dit verhaal maakt Tiennoppen na een ruzie een wandeling in het park, en komt erachter dat hij toch van zijn vrouw houdt. Maar op dat moment neemt zijn lichaam het over; hij heeft geen macht meer over zijn eigen lijf. In deze vorm beledigt hij mensen, slaat zijn beste en enige vriend en stuurt zijn vrouw het huis uit. Tiennoppen is bang dat zijn lichaam nog ergere misdaden zal begaan: ‘In ieder geval zou men hem verantwoordelijk stellen, hem toch op z’n minst als medeplichtige behandelen, indien men althans in staat was te vermoeden, dat hij niet samenviel met de misdaden van het mirakel - dat er nog een ander was, een verborgene, die zich niet kon uiten: een intieme, machteloze kroongetuige: de heer Tiennoppen.’ Ook verwijst de titel naar alle andere absurde gebeurtenissen in de verhalen. Recensent: Nico Verhoeven
Bron: De Tijd
Datum: 17-03-1956
Werkelijkheid in het absurde
Harry Mulisch is een schrijver, die een fantasie aan een nieuwsgierigheid paart. Hij breekt in al zijn verhalen met wat men normaal onder proza verstaat, zo radicaal, dat nog maar weinig lezers hem ‘aan kunnen’. Het onbewuste speelt een grote rol in zijn kunst. Hij hanteert het op alle mogelijke manieren en het geeft zijn personages als het ware een dubbele leefbodem mee. Tiennoppen is een fantastische man. Hij is alles behalve zichzelf, en daarom een zo herkenbare individueel. Iedereen kan iets van zijn eigen geheimen bij hem vinden. Het absurde neemt gemakkelijk zijn loop, en al spoedig neemt het ongelofelijke vormen aan. Wat is werkelijk? Alles is absurd, alles komt overdreven voor, en toch is die overdrijving normaal als men het niet naar het realistische vlak trekt. Zijn achtergrond is een schemerig gebied in de toonaard van het religieus huiveren.(145w)
Recensent: Gabriël Smit
Bron: De Volkskrant
Datum: 25-02-1956 Bundel wonderlijk fantastische verhalen: Harry Mulisch worstelt in Het Mirakel met de stad Het Mirakel gaat over een man in worsteling met de werkelijkheid, die steeds meer het leven van de moderne mens beheersen gaat: de stad. Tiennoppen, een keurige burger, belichaamt telkens een aspect van het stadsleven. Hij doet zeer ongewone dingen, zoals een melkfabriek in de brand steken, de straat laten bedekken met bloemen, of voortdurend van gestalte veranderen zodat iedereen hem voor een ander aanziet. Maar hij heeft daar steeds zijn redenen voor: protest tegen de stad. Protest tegen het onophoudelijke rumoer. Protest tegen de anonimiteit van de stedelingen. Protest tegen de grijze steenwoestijn. Maar waarom? Daarom ben is de recensent het Mulisch eens gaan vragen. Het antwoord kwam erop neer dat de wereld steeds meer in een stad veranderd, en de enige manier om ons te wapenen is in die stad een andere stad te bouwen. Het Mirakel kan je zien als een geestelijke stad.(149w) Thema's Het thema dat het beste bij het boek past, is omgaan met de dood. Ik heb zitten te twijfelen tussen eenzaamheid en dood, maar het is toch de dood is geworden. Dit was omdat ongeveer de helft van de verhalen daarover gaan, en ongeveer een kwart over eenzaamheid. Een van de verhalen dat goed bij het thema past is het verhaal ‘Voorrang’. Hierin heeft Tiennoppen net een gesprek over de dood gehad met een lifter, en filosofeert daar nog wat op door: ‘De heer Tiennoppen dacht aan zijn doden. Twee ouders, twee broers, een kind, ontelbare kennissen, buren en relaties. Hij nam zijn rechterhand van het stuur en bekeek de palm. Hiermee heb ik ze aangeraakt, dacht hij, en nu?.’ Tiennoppen is nogal verbaasd als hij doorkrijgt dat hijzelf ook dood kan gaan: ‘God in de hemel, dacht hij, iedereen eerder dan ik. Ik het allerlaatst! Hij bekeek zichzelf nader en sloeg zijn hand tegen het spiegeltje. “Ik het laatst!” schreeuwde hij.’ Op dat moment overrijdt hij een bromfietser, wat nogal grappig is want eerder in het boek komt Tiennoppen met de stelling: ‘Iedereen die ik niet overrijd, heb ik het leven gered.’ Als Tiennoppen bij het slachtoffer staat hoort hij nog net zijn laatste woorden: “Ik had voorrang……” In twee andere verhalen, ‘Broeder kanker’ en ‘Ademtocht’, gaan zijn beide ouders dood. Tiennoppen reageert geschokt, wat niet onbegrijpelijk is vanwege het absurde verhaal wat er omheen is verzonnen. Maar ook het thema eenzaamheid is te verdedigen, met bijvoorbeeld een fragment uit ‘Correspondentie’: ‘Mijn vriend, de eenzaamheid schrijdt voort naar het oneindige. Je zou iedereen moeten doden om je van haar te bevrijden.’
17e druk, 1993(1956). Amsterdam, De Bezige Bij.(143p.) De titel is ontleend aan het gelijknamige verhaal Het Mirakel. In dit verhaal maakt Tiennoppen na een ruzie een wandeling in het park, en komt erachter dat hij toch van zijn vrouw houdt. Maar op dat moment neemt zijn lichaam het over; hij heeft geen macht meer over zijn eigen lijf. In deze vorm beledigt hij mensen, slaat zijn beste en enige vriend en stuurt zijn vrouw het huis uit. Tiennoppen is bang dat zijn lichaam nog ergere misdaden zal begaan: ‘In ieder geval zou men hem verantwoordelijk stellen, hem toch op z’n minst als medeplichtige behandelen, indien men althans in staat was te vermoeden, dat hij niet samenviel met de misdaden van het mirakel - dat er nog een ander was, een verborgene, die zich niet kon uiten: een intieme, machteloze kroongetuige: de heer Tiennoppen.’ Ook verwijst de titel naar alle andere absurde gebeurtenissen in de verhalen. Recensent: Nico Verhoeven
Bron: De Tijd
Bron: De Volkskrant
Datum: 25-02-1956 Bundel wonderlijk fantastische verhalen: Harry Mulisch worstelt in Het Mirakel met de stad Het Mirakel gaat over een man in worsteling met de werkelijkheid, die steeds meer het leven van de moderne mens beheersen gaat: de stad. Tiennoppen, een keurige burger, belichaamt telkens een aspect van het stadsleven. Hij doet zeer ongewone dingen, zoals een melkfabriek in de brand steken, de straat laten bedekken met bloemen, of voortdurend van gestalte veranderen zodat iedereen hem voor een ander aanziet. Maar hij heeft daar steeds zijn redenen voor: protest tegen de stad. Protest tegen het onophoudelijke rumoer. Protest tegen de anonimiteit van de stedelingen. Protest tegen de grijze steenwoestijn. Maar waarom? Daarom ben is de recensent het Mulisch eens gaan vragen. Het antwoord kwam erop neer dat de wereld steeds meer in een stad veranderd, en de enige manier om ons te wapenen is in die stad een andere stad te bouwen. Het Mirakel kan je zien als een geestelijke stad.(149w) Thema's Het thema dat het beste bij het boek past, is omgaan met de dood. Ik heb zitten te twijfelen tussen eenzaamheid en dood, maar het is toch de dood is geworden. Dit was omdat ongeveer de helft van de verhalen daarover gaan, en ongeveer een kwart over eenzaamheid. Een van de verhalen dat goed bij het thema past is het verhaal ‘Voorrang’. Hierin heeft Tiennoppen net een gesprek over de dood gehad met een lifter, en filosofeert daar nog wat op door: ‘De heer Tiennoppen dacht aan zijn doden. Twee ouders, twee broers, een kind, ontelbare kennissen, buren en relaties. Hij nam zijn rechterhand van het stuur en bekeek de palm. Hiermee heb ik ze aangeraakt, dacht hij, en nu?.’ Tiennoppen is nogal verbaasd als hij doorkrijgt dat hijzelf ook dood kan gaan: ‘God in de hemel, dacht hij, iedereen eerder dan ik. Ik het allerlaatst! Hij bekeek zichzelf nader en sloeg zijn hand tegen het spiegeltje. “Ik het laatst!” schreeuwde hij.’ Op dat moment overrijdt hij een bromfietser, wat nogal grappig is want eerder in het boek komt Tiennoppen met de stelling: ‘Iedereen die ik niet overrijd, heb ik het leven gered.’ Als Tiennoppen bij het slachtoffer staat hoort hij nog net zijn laatste woorden: “Ik had voorrang……” In twee andere verhalen, ‘Broeder kanker’ en ‘Ademtocht’, gaan zijn beide ouders dood. Tiennoppen reageert geschokt, wat niet onbegrijpelijk is vanwege het absurde verhaal wat er omheen is verzonnen. Maar ook het thema eenzaamheid is te verdedigen, met bijvoorbeeld een fragment uit ‘Correspondentie’: ‘Mijn vriend, de eenzaamheid schrijdt voort naar het oneindige. Je zou iedereen moeten doden om je van haar te bevrijden.’
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden