1. Jakko-Jan van Ek – A4B
2. Kader Abdolah, Het huis van de moskee. Zutphen, 2005 (25ste druk)
3. De roman Het huis van de moskee is een psychologische  roman, want het boek gaat over verschillende denk- en wereldbeelden en hoe die botsen in een samenleving die geen onderscheid kent tussen politieke en religieuze macht en die de islamitische denkbeelden als absolute waarheid aanneemt.
4. Ik heb dit boek gekozen, want het werd mij aangeraden door mijn vader. Na de achterflap gelezen te hebben leek het mij ook een zeer interessant en mooi boek. Mijn motivatie is dus hetzelfde als bij De zwarte met het witte hart.
5. Het boek gaat over het huis van de moskee in de Iraanse provinciestad Senedjan en hoe

 de bewoners ervan omgaan met de politieke en religieuze veranderingen in Iran in de jaren 70 en 80. Het begint als Iran onder leiding van de sjah, die door de Amerikanen werd gesteund, staat.  Toen de door de Verenigde Staten gesteunde sjah Iran in hevig tempo moderniseerde naar westers voorbeeld werden onder andere vele cinema’s geopend. Aga Djan, leider van de bazaar en hoofd van het huis,  probeerde de bewoners van het huis te beschermen tegen dit soort heidense invloeden. Nosrat, de broer van Aga Djan, was echter al verknocht aan objecten als camera’s en televisies. Samen met de imam Alsaberi ‘runde’ Aga Djan de moskee, die altijd een belangrijke rol in het maatschappelijke leven van de stad heeft gehad. De rebellerende imam Galgal vraagt op een dag de hand van Alsaberi’s dochter Sediq. Aga Djan vertrouwt hem niet helemaal en haalt daarom  verhaal bij de ayatollah die Galgal had ingeleid in de islam. Hij geeft zijn zegen aan het huwelijk. Korte tijd later sterft Alsaberi en neemt Galgal, op Aga Djans zegen, zijn positie in. Galgal preekt over actuele onderwerpen, maar laat in zijn preken duidelijk horen dat hij tegen de Amerikaanse invloeden is. In het geheim vertelt hij Shahbal, de zoon van Aga Djan, dat een revolutie gaande is waarbij een groep van ayatollahs bezig is met de voorbereiding voor een machtsovername.
De vrouw van de sjah, Farah Diba, bezoekt Senedjan om een vrouwenkliniek – ze is immers voor vrouwenemancipatie in de Iraanse samenleving – en een cinema te openen. Op diezelfde dag weet Galgal de moskeegangers zover te krijgen dat zij de cinema bezetten, met als doel te laten weten dat er in het conservatie Senedjan geen plaats is voor heidense, westerse invloeden. Omdat Farah Diba op dat moment in de cinema is, wordt deze door het leger beschermd. Zij ontsnapt, maar er barst bijna een strijd los tussen Galgal en de moskeegangers. Aga Djan, wiens invloed nog steeds erg groot is, zorgt er echter voor dat dit niet gebeurt. Wegens dit incident vlucht Galgal naar de stad Qom.
Vanwege Galgals vlucht mag de invalimam uit een nabijgelegen dorp voor onbepaalde tijd in het huis blijven. Zinat, de weduwe van de overleden imam, en hij ontwikkelen op den duur een seksuele relatie. Volgens een oud islamitisch gebruik mag een man namelijk een minnares  hebben als hij voor langere tijd weg is van zijn vrouw. Aga Djan komt hier na een tijdje achter, wat tot gevolg heeft dat de invalimam terug naar zijn dorp wordt gestuurd.
Hierna gaan de grootmoeders, die zorgen voor de bibliotheek, de tuin en de algemene sfeer, naar Mekka. Zij hebben namelijk 20 jaar lang elke ochtend met een bezem de tuin schoon gemaakt. Het wordt niet duidelijk gezegd of zij door een echte profeet worden geleid of dat het een daad van liefdadigheid  van iemand is. In Mekka kopen zij allemaal souvenirs, die ze later terugsturen,  voor de bewoners van het huis. Wat ze echter ook kopen, is een lijkgewaad. Voor een moslim is een grote wens namelijk sterven in Mekka. Zij doen dit ook en komen niet meer terug naar het huis.
Sediq, die dan al een tijd met Galgal in Qom woonde, keert op een gegeven moment weer terug naar haar ouderlijk huis. Zij blijkt zwanger te zijn en baart dan een gehandicapt kind dat hagedis wordt genoemd, omdat hij door zijn rugafwijking alleen kan kruipen.
In het land is er dan een linkse oppositie opgekomen, waarbij ook Shahbal aansluiting vindt. Na een aanvaring met de poltie zorgt Aga Djan, die nog steeds veel invloed heeft, ervoor dat hij vrijkomt.
Na verloop van tijd heeft Alsaberi’s zoon Ahmad de imamopleiding afgerond wat betekent dat hij aan het werk kan in de moskee. Hier vindt hij al gauw veel gehoor wegens zijn vurige preken en jonge verschijning. Hij heeft echter ook een schaduwzijde; hij is verslaafd aan opium en is dikwijls in het gezelschap van lichtzinnige vrouwen te vinden. Aga Djan komt hier op den duur achter en probeert Ahmad ervan te weerhouden nog meer opium te gebruiken, maar deze kan niet stoppen. De geheime dienst legt een moment vast waarop Ahmad én opium rookt én bij lichtzinnige vrouwen is. Die foto wordt als chantagemiddel gebruikt.
Ondertussen bereidt het land zich voor op een revolutie. Dit is te merken aan de toegenomen hoeveelheid bomaanslagen, zoals in cinema, maar ook ayatollah Khomeini, die op dat moment in Parijs verblijft, is bezig met de voorbereidingen voor een machtscoup. Ook in het huis lopen de gemoederen hoog op. Zinat radicaliseert namelijk en begint met het leiden van conservatie vrouwenbewegingen.
Een tijd later komt Khomeini inderdaad naar Iran, waarop de sjah met zijn vrouw het land ontvlucht. Galgal wordt door Khomeini aangesteld als rechter van de islam, wat wil zeggen dat hij zonder enige vorm van proces iemand terecht mag stellen. Hij laat vele aanhangers van het oude regime, zelfs mensen die een kleine band met de geheime dienst hadden, executeren. Ook moet hij Ahmad berechten, vanwege zijn opiumgebruik. Hij krijgt een gevangenisstraf en wordt vernederend rondgereden op een ezel. Zinat, zijn moeder, kijkt zonder enig vertoon van medelijden toe.
Nosrat, Aga Djans broer, wordt toegelaten in de vertrekken van Khomeini om hem warm te maken voor cinemato- en fotografie. Hij komt steeds dichter bij zijn persoonlijke leven te staan en wordt door de CNN benaderd om een documentaire te maken. Hij stemt ermee in en begint met het filmen van Khomeini’s privéleven, zonder dat hij het doorheeft.

Nadat een operatie was mislukt, bevoorraden de Vereigde Staten Irak dat vervolgens de strijd aangaat met Iran in het jaar 1980.
Galgal krijgt na enige tijd ook de bevoegdheid aanhangers van de linkse oppositie, waartoe ook Djawad behoort, terecht te stellen. Djawad wordt dan ook geëxecuteerd. Aga Djan wil dan zijn lijk begraven, maar kan nergens terecht. Hier wordt duidelijk dat Aga Djans invloed, die eens zo groot was, te verwaarlozen is. Uiteindelijk komt Aga Djan een oude vriend tegen die zich ontfermt over het lijk van Djawad.
Later komt een nieuwe partij op, de moedjahedien. Het aantal bomaanslagen stijgt en ook Zinat wordt gedood, omdat zij er te geradicaliseerde ideeën op nahoudt. Na de dood van Khomeini wordt Galgal naar Afghanistan gestuurd, waar hij de Taliban ondersteunt. Hij wordt later geliquideerd door Shahbal, die altijd wraak tegen hem wilde plegen.
In de laatste pagina’s van het boek lezen we dat de oude vriend van Aga Djan een waterbron in de woestijn heeft gevonden, waar hij een mooie tuin bezit. Djawad is hier begraven. Ook lezen we een brief van Shahbal die vertelt dat hij schrijver is geworden in een Europees land.
6. Aga Djan is de hoofdpersoon van het boek. Hij is het hoofd van de bazaar en van het huis. Zijn invloed was eens groot, maar bij het veranderen van de politieke situatie in Iran verkleint zijn invloed en macht. Shahbal  is zijn zoon. Hij is een aanhanger van de linkse oppositie en verspreidt in Europa het verhaal van het huis, zoals in zijn brief te lezen valt. Khomeini is de ayathollah die, na in Parijs gestudeerd en verbleven te hebben, de macht in Iran grijpt. Onder zijn bewind worden de islamitische waardes  en normen nageleefd. Djawad is een andere zoon van Aga Djan. Hij wordt gelyncht vanwege zijn betrokkenheid in de linkse oppositie. Zinat is de weduwe van Alsaberi. Zij leidt later islamitische vrouwenbewegingen en wordt ook vermoord.
7. Het boek maakt gebruik van de auctoriale vertelinstantie. Hierdoor krijg je een goed en betrouwbaar beeld van de gebeurtenissen en situaties die in het boek beschreven worden. Het heeft echter als nadeel dat er geen specifiek personage is wiens gedachtegang en ontwikkeling je volgt.
8. De schrijver wil de rol van de islam in het Iran van de vorige eeuw laten zien aan de westerse wereld. Zoals op de achterflap geschreven staat: “Ik heb geprobeerd de gordijnen opzij te schuiven en de islam als levenswijze te laten zien.” De gordijnen opzij schuiven kan natuurlijk figuurlijk worden opgevat, maar deze zin heeft volgens mij ook een letterlijke betekenis. Het doelt namelijk op de gordijnen van het huis. Dit huis kan als metafoor worden gezien. Het staat namelijk symbool voor het gehele Midden-Oosten of zelfs voor de hele wereld. De titel slaat vanzelfsprekend ook op hetzelfde  huis. Er is geen ondertitel en ook geen motto.
9. Kader Abdolah groeide op in een streng islamitisch deel van Iran. Zijn vader had een verstandelijke beperking en Abdolahs jeugd was dan ook niet makkelijk. Hij begon zich op zijn twaalfde al te interesseren voor de westerse literatuur en cultuur. Nadat hij in 1977 zijn studie natuurkunde aan de Universiteit van Teheran had afgerond, verzette hij zich tegen het bewind van de sjah en later tegen het bewind van de ayatollahs. In 1985 vluchtte hij uit Iran, omdat hij voor illegale bladen publiceerde en ook illegale verhalenbundels schreef. In 1988 belandde hij in het azc in Apeldoorn, waarna hij een woning in Zwolle toegewezen kreeg. In 2014 verscheen zijn roman Papegaai vloog over de IJssel, die gaat over zijn leven in Zwolle. Hij schrijft voornamelijk boeken die gaan over de islam en zijn leven in Iran. In zijn boek Het huis van de moskee laat hij de lezer ook duidelijk merken dat het boek over de islam gaat door passages uit de Koran erin te verwerken.
10. Het huis waarover het boek gaat kan opgevat worden als metafoor. Het staat namelijk symbool voor de hele wereld. Dit vind ik een erg mooi idee en het is dan ook goed uitgevoerd. Verder vind ik dat je je als lezer ene goed beeld vormt van de rol van de islam in Iran in de vorige eeuw. Het onderwerp sprak mij dan ook zeer aan. Het boek laat zien dat de islam vele gedaantes kent en niet maar een zoals in de media wel eens gesuggereerd wordt. Daarnaast zijn de vele personages die het boek rijk is goed uitgewerkt. De schrijver neemt geen standpunt in over de gebeurtenissen, wat ik zeer goed vindt. Zo ontwikkel je als lezer namelijk zelf een mening over de verschillende politieke stromingen die in het boek voorkomen. Het boek is realistisch, maar wel fictie. De gebeurtenissen die echt gebeurd zijn  worden afgewisseld met verzonnen verhalen. Deze menging zorgt ervoor dat realiteit en fictie door elkaar worden gehaald, wat soms vervelend is.  Het verhaal is goed opgebouwd door de passages uit de Koran die in  het verhaal verwerkt zijn en de verschillende islamitische verhalen die aan bod komen, zoals bijvoorbeeld het verhaal van de grootmoeders die naar Mekka gaan. De bedoeling van de schrijver is goed gelukt omdat de schrijver jou als lezer de ruimte geeft zelf na te denken over de gebeurtenissen en de islamitische wereld. De islam in diens ware gedaante wordt dan ook zeker getoond, op een wijze die voor iedereen toegankelijk is. Dit draagt bij aan het feit dat het boek zeer goed leesbaar is voor mensen die geen of een niet zo uitgebreide voorkennis over de islam hebben.

Bronnen:
[1] ‘Kader Abdolah’, Wikimedia Foundation, https://nl.wikipedia.org/wiki/Kader_Abdolah, 26-11-2015