Renate Dorrestein – Het Hemelse gerecht
‘Het Hemelse Gerecht’ is geschreven door Renate Dorrestein in 1990. Het boek is uitgegeven door Pandora Pockets (onderdeel van Uitgeverij Contact), telt 186 bladzijden en bestaat uit drie hoofdstukken. Het genre is
Verwachtingen
Door de titel verwachtte ik al dat het om een restaurant zou gaan. Nadat ik de achterkant van het boek had gelezen, werd die gedachte al bevestigd. Ik was benieuwd naar de manier waarop ze Gilles zouden tegenhouden. Ik had al wel bedacht dat dit niet vrijwillig zou zijn.
Inhoud
De zussen Ange en Irthe zijn zeer verschillend, maar hebben een relatie met één man. Samen runnen ze een restaurant: ‘Het Hemelse Gerecht’. Hiermee zijn hun kinderdromen uitgekomen. Gilles (de man met wie ze beide een relatie hebben) houdt de boel in evenwicht, maar dan wil hij hen gaan verlaten. De twee zussen doen het ondenkbare en houden hem bij hen door hem op te sluiten op de zolder
Reacties tijdens het lezen
Nog vrij in het begin van het boek heeft Irthe een akkefietje met Gilles. Hij is nieuwe overhemden aan het passen en hij vraagt Irthe’s mening. Irthe reageert met: “Wat kan het je schelen, voor zo’n trut in een lurex japonnetje?” Gilles zegt hierop dat ze niet zo flauw moet doen. Ze krijgen ruzie en Irthe loopt kwaad weg. Als Irthe eenmaal kwaad is blijven haar buien dagen duren. De volgende ochtend komt ze de keuken binnen met de volgende opdruk op haar T-shirt:
“If they can put one man on the moon, why not all of them?”
Deze manier van mannen afkraken vind ik erg grappig en origineel. Het was de eerste keer dat ik deze uitspraak las en ik moest er hardop van lachen. Ik vind de zin erg toepasselijk voor dat moment, omdat Irthe het op dat moment helemaal heeft gehad met mannen.
Aan het einde van het eerste hoofdstuk is Gilles opgesloten op de zolder. Tijdens het lezen verwachtte ik dat op het einde van het boek de opsluiting uit zou komen en Ange en Irthe zouden worden gestraft. Dit bleek echter het tegenovergestelde te zijn; ze kwamen er ongestraft mee weg en namen daarbij ook nog Gilles’ dochtertje Dixie mee.
Reactie na het lezen
Mijn eerste reactie was een soort van ongeloof dat het boek uit was. Ik vond het einde erg raar, het hele boek was trouwens een beetje verwarrend. Aan het eind van het boek varen Ange, Irthe en Dixie (weg in een bootje, terwijl de inwoners van het dorp het restaurant in brand gaan steken waar Gilles en Henri nog opgesloten zitten. Irthe denkt dan hoe onaantastbaar ze wel niet zijn, omdat ze zijn ontsnapt. Dat vond ik geen leuk einde, want dat zou betekenen dat Gilles en Henri worden vermoord door de inwoners van het dorp en ik vind beide mannen sympathiek. Ook komen Ange en Irthe weg met mishandeling. Zoals ik al zei begon ik tijdens het lezen te verwachten dat de opsluiting van Gilles wel uit zou komen op de een of andere manier, maar dit einde had ik totaal niet verwacht. Ik vond het boek verwarrend en niet leuk. De enige leuke opmerking in het hele boek is de opdruk op het T-shirt van Irthe.
Structuurelementen
Het verhaal is geschreven vanuit de ogen van Ange en Irthe. Beide komen aan het woord en zo las je ook hoe ze over elkaar dachten. Dit vond ik wel leuk, maar ook frustrerend. Redelijk aan het einde van het boek is Dixie met haar aap en een fles water naar de zolder gegaan. Toen ze een geluid hoorde, is ze van schrik weggerend, maar haar aap heeft ze laten vallen. Toen Irthe later een fles water naar boven ging brengen, vond ze de aap en de lege fles. Aangezien zij de enige is die Gilles eten en drinken brengt, verdachte ze Ange ervan dat ze stiekem naar boven ging. Later confronteerde Irthe Ange met de aap. Ange ging ervan uit dat Irthe wist dat Dixie naar boven was gegaan. Zo maakten ze ruzie met elkaar, maar wel over twee verschillende onderwerpen. Dat is frustrerend om te lezen, omdat jij, als lezer, de waarheid kent. Aan de andere kant is het leuk om te lezen hoe de twee zussen over elkaar denken.
De chronologische vertelwijze vond ik erg prettig. Het leest makkelijk en voorkomt dat ik wordt verward door vage en/of onbegrijpelijke flashbacks.
Het verhaal speelt zich grotendeels af in het restaurant van de zussen en gedeeltelijk in het dorp twee kilometer stroomafwaarts. Er wordt niet verteld hoe het dorp heet, maar wel dat het op een eiland ligt. Ook worden er natuurbeschrijvingen gebruikt. Een voorbeeld hiervan is:
Hier en daar staan uitnodigende bankjes, met mussen op de leuning. Tussen de witgepleisterde huizen bieden doorkijkjes een blik op zonnige hofjes, waar de vrouwen bij elkaar groepen. (Blz. 23)
De belangrijkste ruimtes in het restaurant zijn de keuken en de zolder waar Gilles is opgesloten (en later ook Henri). De zolder wordt beschreven als donker, eng, een plek waar je liever niet komt. Tijdens het lezen ben ik hierdoor beïnvloed. Ik kreeg hierdoor meer medelijden met Gilles en de sfeer wordt meteen triester, zieliger. Ik vind de manier waarop Ange en Irthe Gilles behandelen belachelijk en onterecht. Ik kan me niet helemaal voorstellen hoe het is als je na vijf jaar word verlaten, maar leuk zal het niet zijn. Toch vind ik het geen reden om hem op te sluiten zonder eten en drinken.
Doordat het verhaal wordt vertelt vanuit twee personages (Ange en Irthe) krijg je een goed beeld van de karakters van alle personages. De zussen hebben beiden een mening klaar over elkaar en de inwoners van het dorp. Ange zegt vaak wat ze denkt en dit komt niet altijd goed over. Ze veranderd hierdoor in een persoon waaraan iedereen een hekel heeft. Irthe heeft juist een zacht karakter, zij wil het iedereen zo goed mogelijk naar de zin maken. Later, als ze de opsluiting van Gilles evalueert, komt ze er zelf achter dat ze eigenlijk helemaal geen goed mens is. Door de manier van schrijven, leerde ik veel over de personages waardoor ik me goed kon identificeren. Dit vond ik prettig, omdat het me ook hielp om hun beslissing beter te begrijpen.
Motieven
De motieven die mij zijn opgevallen zijn:
- Het klimaat -> In het eerste hoofdstuk is er sprake van ernstige regenval. Het is zelfs zo erg dat het restaurant dreigt te overstromen. In het tweede hoofdstuk is er juist sprake van een hittegolf. Deze duurt ruim dertig dagen en verslechtert de omstandigheden op zolder voor Gilles. In het laatste hoofdstuk slaat het weer opnieuw om, nu is er sprake van onweer. De verschillende weersomstandigheden laten (figuurlijk) zien hoe de situatie op dat moment in het restaurant is. De regenval duidt erop dat Gilles de zussen gaat verlaten, de zon staat voor betere tijden, maar dit is maar tijdelijk. Het onweer slaat op de dramatische ondergang van het restaurant.
- Het ‘museum’ -> Vanaf de dag dat het restaurant geopend is, hebben Ange en Irthe alle verpakkingen van het eten bewaard en de datum erop geschreven. Al dit afval bewaarde ze in een schuur in de tuin. Keer op keer wordt dit museum weer genoemd. Op het eind van het verhaal brandt de schuur af. Hierdoor komt men erachter wat er nou precies in de schuur werd bewaard. Het afval wordt aangewezen als de oorzaak van een epidemie die op dat moment in de streek heerst en de zussen krijgen de schuld van een dood kind.
- Dixie’s aap -> Dixie heeft knuffel genaamd ‘aap’. Deze knuffel is erg belangrijke voor haar, ze kan niet zonder hem. Ze raakt hem meerdere keren in het verhaal kwijt en steeds moet een van de zussen hem weer voor haar gaan vinden. Als Dixie de aap op zolder verliest, ontstaat er een ruzie tussen Ange en Irthe (zie structuurelementen).
Ik vind dat de schrijfster de motieven heel subtiel heeft verwerkt. Vooral de weersomstandigheden vind ik leuk gedaan. Het weergeven van de stemming in de vorm van het klimaat vind ik origineel. Ik heb nog nooit een boek gelezen waarin dit ook is gedaan.
Problematiek
In het eerste hoofdstuk wordt het probleem al gepresenteerd: Gilles wil beide zussen verlaten. De reden die hij hiervoor geeft, is dat hij “…geen enkel gevoel meer voor hen kan mobiliseren”. Hij houdt alleen nog van hen op een broederlijke manier. De enige oplossing die Ange en Irthe hiervoor kunnen bedenken, is hem houden. Dat doen ze door hem op te sluiten. Ze denken dat hij na verloop van tijd tot inkeer zal komen en zijn excuses aan zal bieden, waarna het leven weer verdergaat als voorheen. Gilles is echter niet van plan zijn besluit te veranderen. Irthe brengt hem iedere dag wat eten en drinken. Als hij nog steeds niet is bijgedraaid, geeft ze hem iedere dag ietsje minder. Op het laatst krijgt hij één fles water in de week en verder niets.
Ik vind de manier waarop Ange en Irthe reageren op het nieuws dat Gilles hen wil gaan verlaten veel te overdreven. Je kunt best overstuur en teleurgesteld zijn, maar om hem nou op te sluiten en amper eten en drinken te geven? Daar ben ik het niet mee eens. Dat is mishandeling. Ze hadden zijn beslissing moeten accepteren en proberen door te leven, hoe moeilijk dat ook geweest zou zijn.
Visie van de hoofdpersonen
De twee hoofdpersonen zijn Ange en Irthe. Het enige waar zij voor leven is ‘zorgen dat de mens te eten krijgt’. Dat is al van kinds af aan hun droom geweest. Beide hebben ze het niet zo heel erg op mannen. Dit komt door hun vader. Hij had vroeger thuis het heft in handen. Hij liet zijn vrouw en kinderen restjes eten en zelf liet hij zich volproppen met heerlijk voedsel dat door een van zijn vriendinnen werd gemaakt. Ange en Irthe hebben hem vaak doodgewenst en op een dag vonden ze hem dood onder aan de trap.
Ange is een introvert persoon. Ze geeft niets om de buitenwereld of de maatschappij, zolang zij eten kan koken is ze gelukkig. Ze vindt het ook niet belangrijk om de dorpsbewoners te vriend te houden. In tegenstelling tot Irthe. Zij vindt het wel belangrijk contacten te onderhouden en te zien wat er om hen heen gebeurt. Toch is ook voor haar het restaurant het belangrijkste in haar leven.
Ik vind het een beetje extreem als je alleen maar leeft om eten te koken, maar niet abnormaal. Als dat hun levensdoel is, vind ik dat prima en heb ik er niets op tegen.
Betekenislagen
Ik heb geen opvallende betekenislagen uit het verhaal kunnen halen. Er zijn ook geen stukken uit andere literatuur gebruikt. De enige symboolfunctie die er eventueel in zou zitten is de weergave van de stemmingen door de weersomstandigheden, maar ik weet niet zeker of dit geldt als een betekenislaag. Ik ben er niets wijzer van geworden. Het is wel een origineel en leuk idee.
(De uitwerking van de weergave van stemmingen door het klimaat staat bij de motieven onder ‘Het Klimaat’)
Visie van de schrijfster
Nog voor het verhaal begint, staat in het begin van het boek:
“Voor alle trouweloze mannen”
Ik denk dat de schrijfster duidelijk wil maken dat je trouw moet blijven aan de mensen die je trouw hebt belooft. Je moet niet zomaar mensen gaan kwetsen of teleur gaan stellen. Dat kan heel nare gevolgen hebben. In dit geval had het dan wel een erg extreem gevolg, omdat ze de man opsloten, maar het maakt haar standpunt in ieder geval wel duidelijk.
Verdiepingsopdracht
Mijn visie komt niet echt overeen met die van de twee zussen. In de eerste plaats kan ik me niet identificeren met hun standpunt tegen mannen. Ik zit nog steeds in mijn jeugd en die is totaal anders dan die van Ange en Irthe. Ik kan het prima vinden met mijn vader en wens hem zeker niet dood.
Ik ben wel net als Ange een introvert persoon, maar in tegenstelling tot haar vind ik het dan weer wel leuk om, net als Irthe, mijn contacten te onderhouden en leuke dingen te doen met mijn beste vrienden. Het is altijd handig om de personen die je niet zo heel persoonlijk kent, maar waar je wel mee om gaat te vriend te houden. Als je een keer iemand om een gunst wil vragen is het handig als je de juiste mensen kent, maar het is anders met je vrienden.
Het feit dat Ange en Irthe volwassen zijn en ik pas zestien, maakt dat ik toch al een andere kijk op het leven heb. Zij leven voor hun restaurant, mijn prioriteiten liggen bij school, het halen van mijn diploma. Dat is een groot verschil. Zij moeten ook rekening houden met verdienen van geld en ik kan meer ‘lang leven de lol’ leven als het ware. Ik kijk ‘luchter’ tegen het leven aan dan zij.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden