Het grote uitstel door Marc Reugebrink

Gebruikte editie voor het boekverslag
Gebruikte druk: 3e (april 2008)
Verschijningsdatum eerste druk: oktober 2007
Aantal bladzijden: 298
Uitgegeven bij: Meulenhoff te Amsterdam

Beschrijving voorkant
Op de cover staat de afbeelding van een meisjesachterwerk in een afgeknipte spijkerbroek.

Genre van het boek
Een psychologische roman , maar een dergelijke roman over de ontwikkeling van een jonge man naar zijn volwassenheid noemen we ook wel een “Bildungsroman “of een “coming of age-roman.”

Winnaar Gouden Uil in 2008
In 2008 kreeg Reugebrink voor zijn roman de Gouden Uil (een Vlaamse literatuurprijs)

Het juryrapport gaf het volgende aan:
Juryverslag De Gouden Uil Literatuurprijs 2008
Dames en heren,
Beste schrijvers, genomineerden.
Dank je wel voor vijf boeken die ertoe doen.
Vijf boeken die met hun twee benen stevig in de wereld staan.
Samen laten ze zien wat er allemaal mogelijk is in literatuur.
De vele en verre gezichten van fictie.
Alle hoofdpersonages tonen een gradatie van het kwaad en hun vlees is onveranderlijk zwak.
De jury kiest voor een boek dat drijft op de spanning tussen één zijn en eenzaam.
In deze roman is een lichaam aan alle kanten door afstand omringd.
Dichter naderen dan dichtbij blijkt onmogelijk.
Het is geschreven in een taal die verleidt, verwart en tracht te benaderen.
Met woorden die proberen te ontsnappen aan de definitieve betekenis van zichzelf.
Het is een boek dat gedurfde keuzes maakt en daar dan voluit voor gaat.
De Gouden Uil 2008 gaat naar Het Grote Uitstel van Marc Reugebrink
Jury : Ruth Joos (voorzitster), Dirk-Jan Arensman, Annelies Beck, Bert Bultinck, Nele Hendrickx, Kristoff Tilkin

Mijn mening
Een goed gecomponeerde roman die vooral een uitstekend beeld geeft van de tijdgeest uit de zeventiger en tachtiger jaren. De hoofdpersoon wordt in drie episodes van zijn leven in die setting geplaatst. Hij is de mens met zijn desillusies. Goed geschreven, maar geen gemakkelijke roman voor scholieren. Daarom m.i. alleen geschikt voor vwo-kandidaten met een brede maatschappelijke belangstelling (vooral C&M-profiel en E&M-profiel.) Op de literatuurlijst van scholieren.com 3 punten waard. Amusementswaarde voor minder ervaren lezers: 6.

De aangeleverde flaptekst
Daniël Winfried Rega is in- en ingelukkig. Het leven in de provincie volgt zijn gebruikelijke loop. Jonge mannen nemen een abonnement op de permanente revolutie, geven zich over aan een niet-aflatend cafébezoek en trachten de wereld te veranderen in de armen van een meisje.
Zelden zijn de jaren zeventig en tachtig zo onvermijdelijk beschreven. Het grote uitstel is een overrompelende bildungsroman over jeugdige overmoed en tot excuses omgebogen grote principes. Marc Reugebrink heeft een prachtig gecomponeerd meesterwerk afgeleverd vol humor, venijn en mededogen.

Titelverklaring
“Het grote uitstel” verwijst naar de manier waarop de hoofdfiguur Rega steeds de belangrijke dingen in zijn leven naar een later tijdstip wil verschuiven. Dat heeft hij bijvoorbeeld met het uitstellen van een orgasme bij zijn eerste vriendin Mireille (de raad die een kennis hem geeft, is dat hij dan steeds aan andere dingen moet denken), maar ook geldt het uitstellen voor de keuzes die Rega in zijn leven moet maken.

Enkele verwijzingen naar deze titel zijn:

-(blz. 36) Het ging om wachten,om het rekken van het moment, als dat zo gezegd kan worden (wat niet kan, lijkt me toch).Je moest geduld hebben met je eigen verlangens, als het ware, dat was iets wat Rega snel had geleerd. Of eigenlijk wist hij het al.
- (blz. 110) Dat wat kwam, moest worden gestopt. Hij moest het een halt toeroepen. Tegenspreken, Uitstellen, nog één keer en nog eens, als dat kon. Hij mocht niet versagen. Nooit . Hij mocht het niet laten gaan, niet laten komen.
- (blz. 222) Het was of dit alles was toegestaan om niet deel te nemen aan wat elders onvermijdelijk en onherroepelijk op zijn eigen vernietiging afstevende.
Alsof de Rabenhaupt het uitstel zelf was, denk ik wel eens. En als uitstel het doel.

Structuur en/of verhaalopbouw
De roman is in drie grote delen verdeeld:
- Che (blz. 7-131)
- Rabenhaupt (blz. 135-241)
- Das Rote Kabinett (blz. 245-298)
Daarna volgen nog “Enige aantekeningen” en een “Soundtrack.”
Het leven van de hoofdpersoon Rega wordt in drie episodes van zijn leven gevolgd.
Als tiener in de Twente regio, als student in Groningen en als barkeeper in Duitsland ten tijde van de val van de Muur. Het zijn ook mooi afgeronde delen geworden, die in de chronologie van het leven van Rega zijn geplaatst.
Maar er wordt niet verteld hoe Rega van de ene episode in de andere beland. Ook de tussenliggende jaren worden niet samengevat. De structuur is dus eigenlijk erg fragmentarisch.


In de aantekeningen worden enkele personen, instellingen, en politieke gebeurtenissen uit die perioden nader toegelicht. In de Soundtrack wordt aangegeven welke muziek een rol speelt bij de personages en de handeling.

Gebruikt perspectief
De persoon die het meest belicht wordt, is Daniël Rega. Het lijkt alsof hij in de personale vorm verteld, maar wie de vertelinstantie nader bekijkt, merkt dat er een alwetende (en expliciet aanwezige) ik-verteller is, die af en toe commentaar geeft op de handeling. Ook gebruikt hij enkele keren in de roman, de formulering “denk ik”, “naar ik vermoed “.
In feite is het een ouderwetse vorm van vertellen die naarmate het boek vordert toch ook wel enige irritatie bij de lezer oproept.
Hoewel het een alleswetende verteller is, laat hij juist in zijn tussenzinnen merken dat hij juist niet van alles op de hoogte is. Zo weet hij in deel 2 bijvoorbeeld niet hoe de brand in de studentenwoning is ontstaan. De verteller doet zich eigenlijk voor als een vriend (een medekraker, een medekamergenoot of een medeaanwezige in Berlijn)

Tijd van het verhaal
De drie perioden kunnen gemakkelijk worden achterhaald, omdat Reugebrink feiten en gebeurtenissen uit de wereldpolitiek aangeeft tijdens de vertelling.

- “Che” speelt tijdens het jaar 1976, omdat de verteller aangeeft dat Israëlische militairen gijzelaars op het vliegveld van Entebbe bevrijden. (blz. 27) In het laatste deel van dit hoofdstuk wordt gesproken over de dood van de Chinese leider Mao. Hij overleed op 9 september 1976. We mogen er dus van uitgaan dat “Che”zich voornamelijk afspeelt in het jaar 1976.
- “Rabenhaupt”, speelt zich af in de tachtiger jaren. Er wordt op blz. 214 verteld over de kernwapendemonstratie op het Malieveld. Die vond plaats in 1983. Andere feiten zijn de inval van de Russen in Afghanistan.(van 1979-1989)
- “Das Rote Kabinett” speelt tijdens de val van de Muur in Berlijn: december 1989


Plaats van handeling
- “Che”speelt zich af op het Twente platteland in de plaats die aangeduid wordt met D. Nabijgelegen is de plaats Markelo. Dan zou het de plaats Diepenheim kunnen zijn, een dorp dat tussen Markelo en de geboorteplaats van de schrijver (Goor) in ligt. Een andere mogelijkheid is de plaats Delden, dat iets verder van Markelo afligt.
- “Rabenhaupt “speelt zich af in studentenwoning aan Rabenhauptstraat in Groningen
- “Dat Rote Kabinett” is gesitueerd in West-Berlijn.

Motto
Het motto van Peter Sloterdijk luidt:
Sferen zijn ruimtescheppingen die als immuunsystemen werken voor extatische wezens die het buiten op zich voelen inwerken.

Elk deel begint een tekstregel uit een lied.
- Che
Tekstregel lied: “Love was out tot get me (The Monkees- uit “I am a believer”)

- Rabenhaupt
Tekstregel lied: Freedom is just another word for nothing else to lose Janis Joplin uit “Me and Bobby McGee”

- Das Rote Kabinett
Tekstregel lied: So happy together, we ‘re happy together. The Turtles (de gelijknamige titelsong)

Samenvatting van de inhoud
- Che

Dit deel begint met een heftige seksscène, waarin hoofdfiguur Rega zijn schoolvriendinnetje Mireille Leistra oraal bevredigt. Het is hun enige manier van seks hebben. Mireille wil altijd dat Rega haar likt en dat is eigenlijk een vorm van onderworpenheid aan het meisje.
Rega wil namelijk ook altijd graag naar Che, een gekraakte boerderij waar zes hippieachtige personages en een maoïstische aanhanger Puut op het Twentse platteland hun levensfilosofie naar voren kunnen brengen. De tijd van handeling is 1976 en drie jaar daarvoor is de boerderij gekraakt. Het is een Stichting die bij de notaris in 1973 is vastgelegd.
Mireille wil echter een soort onvoorwaardelijke overgave van Rega aan hem. Hij heeft het meisje ontmoet tijdens de jaarlijkse kermis (op de cakewalk.) Hij mag daarna van hara niet naar de Che. Meestal gaat hij stiekem toch wanneer hij haar heeft thuisgebracht.
In Che praat de maoïst Puut over zijn afkeer van het kapitalisme en hij predikt de revolutie.
Hoewel de buurt er schande van spreekt, wordt er weinig tegen de bezetters van Che gedaan. De plaatselijke jeugd drinkt er tijdens de kermisactiviteiten ook gewoon een biertje.
Een andere opvallende figuur is de kunstenaar Herx, die als teken van protest de ene helft van zijn lichaam kaal heeft geschoren en er dus uitziet als een kankerpatiënt en de andere kant zijn lichaamhaar heeft gehouden, waardoor hij er uitziet als een hippie.
Hoewel Rega Che ervaart als een huiskamer van liefde, voelt hij zich ook erg eenzaam. Eigenlijk hoort hij ook in Che er niet helemaal bij. Bovendien vindt Puut dat Rega zich veel te afhankelijk opstelt van Mireille. Rega doet zijn best om het kapitalistische meisje (vader heeft een Mercedes; zij rijdt paard) te begrijpen. Hij gaat mee naar een wedstrijd maar ook daar voelt hij zich buitengesloten door de meestal verwende jongens en meisjes.
Dan sterft in september 1976 Mao Zedong. Er komen weer nieuwe discussies in Che en Puut gaat overal leuzen aanbrengen o.a. op de toegangsdeur van Che. De bestuursleden moeten de verf er vanaf halen maar er komen overal in het dorp D. nieuwe leuzen te staan. De plaatselijke politiek vindt dat niet leuk. Ook wordt er een brandbom naar binnen bij de Che gegooid.
Rega gaat na een ruzie in de Che (waarbij hij het opneemt voor Puut) naar Mireille, maar omdat ze de volgende dag moet paardrijden, mag hij niet naar binnen komen. Wanneer ze hoort dat hij weer in de Che is geweest, wordt ze helemaal woedend. Ze verwijt hem van alles en duwt hem van zich af. Ze wil hem nooit meer zien en hij krijgt zelfs het verwijt dat het hem allemaal om de seks gegaan is.
Dan is zijn enige hoop nog terug te gaan naar de Che, maar onderweg merkt hij al dat er iets aan de hand is. De Che staat in de fik. Het is de eerste keer dat het leven van Rega ondersteboven wordt geknikkerd.


- Rabenhaupt –
In deel 2 speelt het leven van Rega zich voornamelijk af in het studentenmilieu en de lerarenopleiding die hij in Groningen volgt. Hij heeft twee studenten met wie hij de etage deelt: Steven van Parys en Werda. Steven van Parijs is al wat ouder en staat in het begin van dit tweede deel in de collegezaal op om de leraar er op te wijzen dat wat hij aan het doceren is klinkklare nonsens is. Er is allemaal sprake van vrijblijvendheid en alles is veel te zweverig. Er moet gewoon les worden gegeven door de docenten: daarmee ontpopt Steven en later ook Werda zich als deelnemer in de strijd tussen het huidige onderwijs en het moderne onderwijs. Het huidige onderwijs (van die tijd dus) zou alleen maar slaafse en zelf niet nadenkende leerlingen kweken. Het gaat in die periode juist om de zelfverwerkelijking van de mens. Wanneer ze bij dramalessen ook nog een sinaasappel moeten naspelen, wordt het Steven en Werda te gortig en weigeren dat nog langer te doen.. Opnieuw durft Rega weinig op te vallen en hij blijft maar een beetje in het kielzog van de andere twee.
Steven van Parys heeft een Spaanse vriendin Rosa die Rega kippenvel kan bezorgen. Werda daarentegen heeft het ene na het andere vriendinnetje. Maar wanneer hij een tijdje seks met hen heeft gehad, maakt hij het steevast uit en hij geeft dan aan Rega uitleg hoe hij meisjes moet versieren.

De docenten zijn allemaal een beetje bang geworden van het drietal en vaak krijgen ze hun tentamenbriefjes al, juist wanneer ze maar niet naar college willen komen.
Intussen heeft de oude hippiemuziek afgedaan en wordt er meer aandacht gevraagd voor de punkmuziek. Ook Werda gaat in een bandje spelen. Bij de overige studenten zijn ze door hun houding trouwens niet zo geliefd, maar daar malen ze niet zo om. Rega blijft overigens op zoek naar geluk en bevrijding, zij het dat het hem meer gaat om de menselijke kant gaat dan om de maatschappelijke kant. De tekstregel van Janis Joplin die als motto voor dit deel geldt, wordt vrij expliciet in de handeling overgenomen. Er is een streven naar vrijheid domweg om dat er niets anders te kiezen is.

Werda ziet al in dat Steven en Rosa erop uit zijn om samen te gaan wonen. Rega krijgt nog steeds de afdankertjes van Werda. Maar op een dag zijn Rosa en hij alleen op de etage. Steven is nog niet thuis en hij gaat naar Rosa toe. Eigenlijk ziet hij in de Spaanse schone iets wat hem terug doet denken aan Mireille, alleen heeft Rosa bruine ogen in plaats van blauwe.
Hoewel het volgens de alwetende verteller niet de bedoeling is, gaat hij naast haar op bed liggen en het komt toch tot seksueel contact. Op dat moment komt er rook in de studentenwoning: het is volgens de verteller niet bekend wat de precieze oorzaak is, maar Steven komt binnen en hij moet zich door de rook een weg naar boven banen. Als hij de deur van zijn eigen kamer opendoet, ziet hij dat Rosa en Rega zich in een seksuele positie bevinden. Het is meteen het einde van dit tweede deel. Het is de tweede keer dat het leven van Rega ondersteboven wordt geknikkerd.

- Das Rote Kabinett-
Rega is in dit derde deel barman in een café in Berlijn. Hij werkt in een club waarin naaktdanseressen dansen. Hij heeft een kamer bij de eigenaar gehuurd. Hij was er berooid aan toe toen hij aankwam en hij heeft er mede zijn taak van gemaakt om de meisjes te hulp te schieten, wanneer de bezoekers lastig worden. Op de dag dat dit laatste deel speelt, komt de uitsmijter Dankov binnen lopen met de opgewonden mededeling “Sie machen auf”. Rega weet nog niet wat dat betekent. Tijdens een act van een van de danseressen, wordt een bezoeker handtastelijk. Rega en de eigenaar Stieleke beschermen het meisje maar de uitsmijter Dankov is “nicht da.”
Hij is weg en dan blijkt dat er buiten een mensenstroom op gang gekomen is. Rega verlaat ook de club en loopt met de mensen mee. Hij is eerst op zoek naar Dankov. Maar dan hoort hij dat de Muur tussen Oost -en West-Berlijn geopend gaat worden. Dat wil hij maar niet tot zich laten doordringen, totdat hij het gevoel krijgt dat het iets anders zal zijn. Hij gaat naar één van de doorlaatposten op een brug. Aan de andere kant worden de mensen nog tegengehouden. Rega krijgt een gevoel van vrijheid over zich: vrij van alles, van zijn verleden en vooral vrij van schuld.

Hij gaat dan in zijn T-shirt de brug op en de Oost-Duitse grensposten laten dan de hordes gaan. Rega wordt overlopen. Hij heeft nu wel het initiatief genomen.

De verteller neemt dan het woord: ineens is er een geluksgevoel over de hele wereld: een schaal , een schelp en een schoot. Dat was toch wel het kenmerkende gevoel in de wereld toen de Muur in Berlijn was gevallen. We waren gelukkig, die nacht, ingelukkig. Dat denk ik toch (blz. 298)

Thema, motieven en interpretatie
Wat is de zin van het bestaan, zal één van de vragen zijn waarmee Daniël Rega in de drie delen kampt. Hij is in en ingelukkig en altijd op zoek naar de zin van het bestaan. In het eerste deel is hij gelukkigst wanneer hij de kut van Mireille mag likken. In feite is dat een onderdanige actie, want Mireille(een kapitalistisch meisje) bepaalt wat hij moet doen en als het aan het einde van het eerste deel allemaal niet zo goed uitkomt, wil ze niets meer van hem weten. In het wereld van het grote geld voelt Rega zich niet thuis. Maar ook in de hippieboerderij Che is hij misschien dan wel een geregeld terugkerende stamgast, maar er wordt niet echt naar hem geluisterd. Ook hier hangt hij er maar een beetje bij: hij wordt tussen Mireille en de mensen van Che heen en weer geslingerd. Hij kiest het liefst de zijde van Puut met zijn maoïstische filosofie. Maar het is een eenling in het leven. Dat is aan het einde van het eerste deel goed te merken, wanneer hij van de hippiebar naar Mireille en weer terug naar Che wordt gestuurd. Bij Mireille is hij uitgelikt en de Che gaat in vlammen op.

Ook in het tweede deel (Rabenhaupt) is Rega niet meer dan een volger. Zijn medestudiegenoten zijn fanatieker in hun protest tegen het nieuwe leren. Vooral Steven van Parys laat zich hierbij gelden en hij zet menig docent te kijk. Bovendien heeft hij een mooie Spaanse vrouw tot zijn beschikking. Hij zal het wel redden in de wereld. Hij zet zich al af tegen de ideeën waarmee Rega in het eerste dele kennis heeft gemaakt. Er zijn dus al minder idealen. Werda de andere vriend bekwaamt zich vooral in het neuken van meisjes die als hij ze eenmaal bezeten heeft aan de kant schuift. Vaak blijft er nog wat over voor Rega die zich troostend ontfermt over de meisjes die Werda aan de kant heeft geschoven. Wanneer hij in Rosa weer een ideaal meisje als Mireille ziet (hij krijgt ook van haar kippenvel) wordt alles weer een desillusie, wanneer hij aan het einde van deel 2 haar seksueel benadert maar opnieuw een brand roet in het eten gooit.

In het derde deel bereikt Rega wel zijn moment van gelukzaligheid. De Muur tussen Oost en West gaat open. Eerst is hij op zoek naar Dankov, maar later beseft hij wat het betekent dat de wereld zo veranderd is. Hij voelt zich vrij: vrij van zijn verleden, vrij van schuld. Dan neemt hij ook het initiatief: hij is geen meelopertje meer: nee, hij gaat als eerste de brug op, wat de Oost-Duitse grenswachten de moed geeft om de sluizen dan maar open te zetten. In een zee van gelukzaligheid wordt Rega nu overlopen. De hordes mensen lopen over hem heen. Maar de wereld voelt zich een moment in -en ingelukkig, zegt de verteller.
Ook nu wordt er een vuur ontstoken. Maar wat voor soort vuur, weet de verteller niet. Is het een vreugdevuur?

Toch is ook op het toppunt van geluk de situatie van Rega zo dat hij er niet optimaal gebruik van kan maken, want hij wordt door de horde mensen die vluchten naar de vrijheid bedolven en hij komt niet meer boven (blz. 296) Zijn leven bestaat toch eigenlijk uit desillusies.
Drie keer wanneer hij aan een hoogtepunt toe leek te komen, wordt die illusie verstoord (Bij Mireille, bij zijn vrijpartij met Rosa en nu bij de bevrijding van Oost-Berlijn)

Enkele motieven:
- de zin van het bestaan
- de beschrijving van een tijdsbeeld
- macht en vrijheid
- maatschappelijke problemen
- seksualiteit
- het verlangen van vrijheid
- van puberteit naar volwassenheid

Recensies
Op www.recesieweb.nl schrijft Nico Voskamp op 28 november 2007 een positieve recensie over de roman: Mooie beschrijvingen zijn er genoeg te vinden. Een vriend van Rega scheert de ene kant van zijn lichaam geheel kaal, inclusief hoofd- en schaamhaar, en noemt dat ‘een behavioristisch-corporeel experiment’. Iemand heeft een ‘Olympische hoestbui’. Of als Rega zich probeert in te leven in de paardrijwereld van Mireille: ‘Hij zag het kantelen van bekkens. De eenheid van amazone en paard … Hij zag een vorm van seks, eigenlijk…’
Deel twee van het boek begint met een prachtige zin van naar schatting 200 woorden. Reugebrink zet in die zin perfect neer hoe het collegemilieu in die tijd was, hoe de leerlingen protesteerden, hoe de leraren daar niet mee om konden gaan. Iets verderop beschrijft Reugebrink Rega’s binnenwereld. In een paar bladzijden wordt hij ‘voortgestuwd door een herinnering’. Wij lezen mee hoe in een Stream of Consciousness-achtige woordenstroom zijn gedachten steeds verwarder raken en alle kanten op vliegen. Prachtig.
Dat Reugebrink de pen vaardig hanteert is een understatement. Hij beschrijft op vriendelijke, zoekende maar soms scherpe manier de diepste drijfveren van mensen in een woelige wereld. Tegelijk bouwt hij een kasteel van een verhaal dat verrast, ontroert en glimlachjes van herkenning oproept. Een must-read voor iedereen die de post-flowerpowertijd niet meemaakte maar wel de smaak ervan wil proeven.

Op 3 november had Rob Schouten in
Trouw al zijn mening geventileerd: Het was de tijd van Thatcher, Reagan en Gorbatsjov, maar als jonge student was je toch meer bezig met je eigen geluk en bevrediging. De amusante coming of age-roman van Marc Reugebrink brengt een generatie in beeld.
Marc Reugebrink is een streng essayist en een nogal hermetisch dichter maar als het om proza gaat, is hij zo helder en toegankelijk als wat. Zijn derde roman 'Het Grote Uitstel' is een vrolijke, bij tijd en wijle hilarische coming of age-roman over een jongen, Rega geheten, die vanuit de provincie, Twente, de grote wereld ontdekt. Opmerkelijk overigens, die provinciale setting, na Tommy Wieringa hoef je je niet meer te schamen voor een afkomst uit de Nederlandse toendra's.

In NRC/Next van 18 januari 2008 zegt Ewald Kieft over de schrijver: Reugebrink verstaat de kunst om seksueel expliciete scènes ook psychologisch expliciet te laten zijn. Rega’s onderdanigheid, later zijn behoefte om te troosten, waardoor hij meestal met de exen van zijn vrienden in bed belandt, zijn invoelbaar bij de beschrijving van elke streling, elke obsessie met een moedervlek onder het linkerschouderblad. Zijn gefrustreerde behoefte om de afstand tussen zichzelf en anderen teniet te doen leidt uiteindelijk tot de verkrachting van de vriendin van zijn huisgenoot, waarvan Reugebrink de aanloop, vol tegenstrijdige gevoelens, huiveringwekkend nauwgezet beschrijft.
Het grote uitstel vertelt het verhaal van Daniël Rega alsof de schrijver een vage vriend is die alles van een afstand heeft gadegeslagen, een medekraker, studiegenoot of flaneur die telkens op de cruciale momenten passeerde. De stem van de verteller is hakkelend, zoekend naar woorden, en in die constante verbetering van zichzelf ontstaat een ritme dat aanzuigend werkt. Het wekt spanning op, omdat je als lezer mee gaat denken, je een voorstelling gaat maken van de situatie en wat die voor Rega zou kunnen betekenen. Reugebrink creëert zo een spel waarin auteur en lezer samen psychologie van de koude grond bedrijven.{…..} Je vraagt je je zelfs afvraagt of deze persoon (Rega) wel een identiteit heeft. En die vraag gaat vervolgens onder de huid zitten, want knap genoeg slaagt de schrijver erin Rega van tijd tot tijd beangstigend herkenbaar te maken. De climax van Het grote uitstel heeft plaats tijdens de val van de Muur, wanneer Rega gelukzalig verpletterd wordt door de menigten uit Oost en West, tijdens de nacht dat alle tegenstellingen even werden opgeheven. Reugebrink heeft geschiedenis, de psychische ontwikkeling van zijn hoofdpersoon en diens seksueel verlangen subliem met elkaar vermengd in taal die bijzonder eigen is, en die net zo rockt als het punkgedeelte uit de soundtrack van deze roman.

Maar Max Pam is op 19 april 2008 in HP/De Tijd vrij negatief over de bekroonde roman: Net als De Avonden zou je Het grote uitstel een Bildungsroman kunnen noemen, waarin allereerst de puberteit overwonnen moet worden. Er is echter een duidelijk verschil tussen de twee romans. Terwijl het in De avonden nergens expliciet over seksualiteit gaat, gaat Het grote uitstel over niets anders. Geheimzinnig genoeg krijgt De avonden daardoor juist een vreemde broeierige lading, terwijl bij Reugebrink een zware vermoeidheid zich na een tijdje van je meester maakt. In een interview met NRC/Handelsblad vertelde Reugebrink dat hij zich had voorgenomen een befscène van honderd pagina’s te schrijven, maar dat hij zich realiseerde dat zoiets “op den duur zou kunnen gaan vervelen”. Zeg u dat wel meneer/mevrouw.
Net als bij Van het Reve wordt er bij Reugebrink veel gehangen, vooral in cafés. Daar lult en leuter men wat in het rond, zoals linkse jongeren dat in de jaren zeventig en tachtig plachten te doen. Maar als satire of zelfs als eenvoudig tijdsbeeld schiet Het grote uitstel ernstig tekort. Net als je denkt dat het leuk wordt en dat al dat pseudo-marxistische geneuzel te kakken wordt gezet, beginnen de genen weer op te spelen. De auteur probeert een link te maken naar l’Origine du Monde, het beroemde negentiende-eeuwse schilderij van Courbet, waarop een heerlijke sappige kut in vol ornaat te zien is. Daar draait het in de wereld om. Maar als je om de een of andere reden niet zelf doet waar het in de wereld om draait, dan slaat de rest de rest, ja, de rest, die ene verschrikkelijke rest, die rest die wij laten rusten, rest in paece, die ene alles overheersende rest die alles is en toch eigenlijk ook weer niets, dacht ik zo, meedogenloos om in verveling.

Over de schrijver
Marc Reugebrink (1960) publiceerde de dichtbundels Komgrond (1988, Van der Hoogtprijs 1989) en Wade (1991). In 1998 verscheen zijn roman Wild vlees. Hij was redacteur van De XXIe Eeuw en De Gids, is redacteur van Yang en schreef als criticus voor onder andere de Volkskrant en De Groene Amsterdammer.


In 2002 verscheen bij Meulenhoff zijn essaybundel De inwijkeling.