Saskia Ehlvest: Saskia was de vriendin van Rex en was tijdens hun vakantie ontvoerd. Ze heeft rood haar en droeg op de dag dat ze ontvoerd werd een witte spijkerbroek en een geel truitje. Ze was ijdel en wilde er altijd goed uit zien.

Raymond Lemorne: Raymond Lemorne is een Franse man en werkt als scheikundeleraar. Hij is getrouwd en heeft twee dochters. Hij heeft een aparte manier van denken en is heel impulsief. Als hij zich iets afvraagt, probeert hij het, maakt niet uit hoe levensgevaarlijk het is of dat het iemand pijn doet. Hij is het brein achter de misdaad en heeft Saskia en Rex levend begraven.

Vertelwijze

Perspectief

Het hele verhaal wordt verteld door een auctoriale verteller. Er wordt alleen van buitenaf beschreven hoe de personages iets voelen.

Chronologie en structuur

Vanaf hoofdstuk Twee kan je al merken dat het verhaal in een niet-chronologische volgorde is geschreven. Tussen hoofdstukken Eén, Twee, Drie en Vier zit veel verschil in tijd. Hoofdstukken Eén en een gedeelte van Drie gebeuren in dezelfde tijd, en tussen hoofdstukken Vier en Vijf is niet veel tijd voorbijgegaan.

Hoofdstuk Eén speelde zich af in het jaar 1975. Dit is het jaar waarin Saskia vermist raakt. Hoofdstuk Twee speelt zich, acht jaar na de verdwijning van Saskia, af. Waarin Rex een nieuwe vriendin heeft en met haar op vakantie is.

“Alsof ik die acht jaar voor niets zou hebben geleefd. Ik zal je iets heel goedkoops zeggen: als ze terugkwam zou ik bij jou blijven. Maar als ik terug mocht naar dat benzinestation dan zou ik dat doen.” Het gouden ei

Hoofdstuk Drie speelt zich helemaal af van 1950 tot en met 1975. Raymond Lemorne wordt geïntroduceerd vanaf zestien jaar, waar hij zijn eerste impulsieve gedachte krijgt. Eenentwintig jaar later is hij leraar en getrouwd met twee dochters. Voor de eerste keer na al die jaren vraagt hij zich alweer iets af: Zou ik in staat zijn een misdaad te plegen? Drie jaar later besluit hij dit te proberen en bereid hij zich hierop voor. In 1975 slaagt hij hierin en Saskia is daarmee verdwenen.

“In 1950 was Raymond Lemorne zestien jaar. Toen hij op een weekeind met zijn moeder bij zijn oom en tante in Dijon logeerde gingen de volwassenen op zondagmorgen weg en bleef hij alleen in huis.” Het gouden ei

“Het duurde eenentwintig jaar voor er weer iets dergelijks bij Lemorne opkwam.

Hij was toen leraar scheikunde, getrouwd, en hij had twee dochters van dertien en elf jaar.” Het gouden ei

“Drie jaar lang ging er geen dag voorbij waarop hij niet minstens een maal terugdacht aan zijn gedachte van het kanaal. Pas toen drong het verschil met zijn sprong tot hem door. Hij kon onderweg stoppen!” Het gouden ei

 “Sinds het moment aan het Canal de Bourgogne was er al bijna vier jaar verstreken en sinds het bestellen van de chloorkalk één – en nog steeds wist hij het niet!” Het gouden ei

“Verder stonden er alleen cijfers op, altijd dezelfde: 75.07.29., met puntjes ertussen alsof iemand bang was dat je er geen datum in zou zien. Die scheelde een dag met haar verdwijning – het was het telefoonnummer van het publiciteitsbureau dat die muren verhuurde.” Het gouden ei

In de hoofdstukken Vier en Vijf wordt verteld hoe Rex erachter komt hoe Saskia verdwenen is.

Om spanning op te wekken, vertraagt of versnelt Tim Krabbé de tijd. Er wordt gezorgd dat er genoeg tijd tussen de gebeurtenissen zit voor de opbouw van de spanning.

Thema en motieven

Het gouden ei is iets waar steeds weer naar wordt verwezen in het verhaal en is dan ook verbonden aan de gevoelens zoals angst en eenzaamheid. Gevoelens die Rex en Saskia allebei hebben meegemaakt.

Saskia maakte deze angst en eenzaamheid voor het eerst mee in haar nachtmerrie waar het gouden ei wordt geïntroduceerd. Ze zit vast in een gouden ei dat zweeft in de ruimte. Haar enige manier om daaruit te komen is om tegen het enige andere ei in de ruimte, aan te botsen.

Saskia wordt hier opnieuw aan herinnerd, wanneer ze alleen wordt gelaten door Rex, die benzine aan het halen is.

Wanneer Saskia ontvoerd wordt voelt Rex zich eenzaam en het geeft hem angst dat hij niet weet waar ze is, en dat hij haar misschien nooit meer terug ziet.

Na acht jaar krijgt Rex dezelfde nachtmerrie over het gouden ei. Lieneke maakt hem wakker en Rex besluit de volgende ochtend om advertenties in de krant te zetten, met de hoop dat mensen tips hebben en reageren.

Aan het eind van het verhaal komt Rex er achter hoe Saskia is verdwenen en gestorven. Hij ligt op een matras in een kleine ruimte. Overal waar hij voelt, boven hem, onder hem en aan de zijkanten zit een houten oppervlakte. Hij is levend begraven en weet dat er geen kans is om nog te kunnen ontsnappen, vergelijkbaar met de nachtmerrie over het gouden ei.

Titelverklaring

‘Het gouden ei’ verwijst naar de nachtmerrie die Saskia als klein kind had.

“Er was toen op die landweg in Italië meer aan de hand geweest. Toen hij met zijn jerrycan terugkwam had hij Saskia volkomen overstuur aangetroffen. Als een vechtend dier had ze zich aan hem vastgeklampt, snikkend dat hij haar nooit meer zo alleen mocht laten. De beklemming in het kleine zwarte hok van de auto had haar bijna gek van angst gemaakt; het was even eenzaam geweest als in haar nachtmerrie van het Gouden Ei. Toen ze klein was had ze eens gedroomd dat ze opgesloten zat in een gouden ei dat door het heelal vloog. Alles was zwart, er waren niet eens sterren, ze zou er altijd in moeten zitten, en ze kon niet doodgaan. Er was maar één hoop. Er vloog nog zo’n gouden ei door de ruimte, als ze tegen elkaar botsten zouden ze allebei vernietigd zijn, dan was het afgelopen. Maar het heelal was zo groot!” Het gouden ei

“Er was toen op die landweg in Italië meer aan de hand geweest. Toen hij met zijn jerrycan terugkwam had hij Saskia volkomen overstuur aangetroffen. Als een vechtend dier had ze zich aan hem vastgeklampt, snikkend dat hij haar nooit meer zo alleen mocht laten. De beklemming in het kleine zwarte hok van de auto had haar bijna gek van angst gemaakt; het was even eenzaam geweest als in haar nachtmerrie van het Gouden Ei. Toen ze klein was had ze eens gedroomd dat ze opgesloten zat in een gouden ei dat door het heelal vloog. Alles was zwart, er waren niet eens sterren, ze zou er altijd in moeten zitten, en ze kon niet doodgaan. Er was maar één hoop. Er vloog nog zo’n gouden ei door de ruimte, als ze tegen elkaar botsten zouden ze allebei vernietigd zijn, dan was het afgelopen. Maar het heelal was zo groot!” Het gouden ei

Schrijfstijl

Het meest opvallende in zijn werken is hoe gedetailleerd Tim Krabbé de gedachtegang van zijn personages kan verwoorden.

“Hij vroeg zich af wat er zou gebeuren als hij sprong. Hij bedacht voors en tegens, met op de achtergrond het duistere gevoel dat het al vast stond dat hij zou springen. Dat vond hij vreemd: hoe kon dat vast staan als springen zo duidelijk gekkenwerk was? Maar het idee van de sprong was bij hem opgekomen, hoe kon dat als hij niet minstens de mogelijkheid had? En hoe kon hij te weten komen of het waar was dat hij die mogelijkheid had – anders dan door te springen? Een Gordiaanse gedachtenknoop!

Hij zat anderhalf uur op de balustrade, denkend aan die tegenstrijdigheid en aan andere dingen, en sprong toen. Hij lag zes weken in een ziekenhuis, met een gebroken been en een dubbele armbreuk.” Het gouden ei

Om spanning te creëren houdt hij in het begin dingen achter, of introduceert hij een gebeurtenis op een vage manier.

Plaats in de literatuurgeschiedenis

‘Het gouden ei’ is een thrillerroman en valt onder andere onder psychologische- en realistische fictie.

Het boek was gepubliceerd in 1984. Het boek bevindt zich dus in het tijdperk van de jaren zeventig tot aan het heden.

Onder de literaire ontwikkelingen van dit tijdperk waren maatschappelijke betrokkenheid, autobiografie, commercialisatie en het ik-tijdperk de belangrijkste aspecten in de literatuur. ‘Het gouden ei’ van Tim Krabbé valt het beste te plaatsen in het ik-tijdperk.

Waarom ‘Het gouden ei’ goed past bij het ik-tijdperk, is omdat psychologische en realistische romans heel goed bij het ik-tijdperk aansloten. Bovendien waren deze genres vanaf de jaren zeventig heel erg populair.

Beoordeling

Het boek wekte telkens nieuwsgierigheid bij mij op dat mij motiveerde om te blijven lezen. Door de verspringingen in de tijd bij hoofdstukken Twee en Drie was ik eerst wel verward en moest ik uitzoeken wanneer wat gebeurt, maar aan het eind van hoofdstuk Drie viel alles op zijn plek. Dit was ook waarschijnlijk de intentie van de schrijver, want die structuur is heel kenmerkend voor Tim Krabbé. Ik voelde de spanning echt op het laatste moment toen Rex ervoor koos om hetzelfde lot te ondergaan als Saskia, en hoe je zelf dan ook meemaakt hoe hij vast onder de grond zit en daar ook aan het einde van je leven bent, met het besef dat niemand zal weten wat er met hem en Saskia was gebeurd.