LEESVERSLAG MODULE 1 TITEL: Het Gouden Ei
SCHRIJVER: Tim Krabbé DATUM: 29-05-2001 KORTE INHOUD: Rex Hofman en zijn geliefde Saskia Ehlvest, rijden ’s zomers (1 augustus) richting Frankrijk om bij de Middellandse Zee hun vakantie te vieren. Rex plaagt Saskia wat en ze stoppen bij een (Total) benzinestation om te tanken. Wanneer Saskia naar binnen gaat om 2 blikjes te halen blijft ze lang weg. Rex wordt ongerust en gaat kijken waar ze blijft. Hij komt tot de ontdekking dat ze is verdwenen en een lange zoektocht brengt geen oplossing. De Fransman Raymond Lemorne was altijd al een wat vreemde jongen. Als kind was hij ervan overtuigd dat 'een gedachte eigenlijk onvermijdelijk de daad inhield en dat een daad onvermijdelijk is, eens je er aan gedacht hebt'. Bij alles wat er dus in je opkwam, was je in staat het uit te voeren. Als man van middelbare leeftijd, gelukkig getrouwd met twee kinderen en de perfecte middenklasser, heeft hij plotseling de gedachte hoe het zou zijn om een misdaad te plegen. Hij kwam op die gedachte op het moment dat hij een kind van de verdrinkingsdood redde en zichzelf afvroeg: zou ik ook een misdaad kunnen plegen? Hij bouwt zijn vakantiehuisje om en vanuit die 'misdaadbasis' gaat hij experimenteren en repeteren. Elk onderdeel van de moord op een voor hem nog onbekende slachtoffer, elk detail van zijn idee, werk hij precies uit. Hij moest op een autoroute bij een tankstation met een mitella proberen een vrouw naar zijn auto te lokken en bewusteloos te maken door middel van een in chloroform gedrenkte zakdoek. Na enkele, tevergeefse, pogingen ontmoet hij Saskia en krijgt haar zover om in zijn auto te stappen. Zij wordt dus het slachtoffer van zijn plannetje. Acht jaar later, tijdens een vakantie in Italië, vraagt Rex zijn huidige vriendin Lieneke ten huwelijk. Dat werd beslist door een spelletje badminton tegen 2 Fransen. Later kwam het onderwerp Saskia naar boven en Rex zei dat als Saskia er nu bij was, hij bij Lieneke zou blijven, maar als hij terug kon naar het benzinestation, hij dat zou doen. 's Nachts merkte Lieneke dat Rex een nachtmerrie had over het gouden ei, waar Saskia vroeger ook wel eens over droomde. Na die vakantie houdt Rex nogmaals een advertentiecampagne in de Franse kranten over zijn verdwenen vriendin. Lemorne komt hierop af en doet Rex een voorstel: hij kan achter het mysterie rond de verdwijning van Saskia komen, maar dan moet hij wel hetzelfde ondergaan als Saskia destijds, met de dood tot gevolg. Rex stemt toe en na het drinken van een slaapmiddel bij het bewuste benzinestation, wordt hij wakker, opgesloten in een doodskist, levend begraven. Van Saskia en Rex werd nooit meer iets vernomen. VERDIEPINGSOPDRACHT 1 1. Welke verwachtingen zijn bij de lezer gewekt en op welke manier? De achterflap van het boek bood mij gen informatie over het verhaal, dus wekte het ook geen verwachtingen bij mij op. Het eerste hoofdstuk, daarentegen, deed dit juist wel. Je kreeg verder geen informatie over de verdwijning van Saskia en wist er net zo veel over als Rex, haar vriend en het hoofdpersonage van het boek. Hierna verwachtte ik dus ook dat ik in het verdere verloop van het boek hier antwoord op zou krijgen.
2. Bevat het verhaal veel of weinig open plekken? Het verhaal bevat redelijk veel open plekken. De meeste open plekken zijn eigenlijk niet zo belangrijk voor het verhaal of de spanning van het verhaal. Soms zijn het gewoon dingen die ik niet goed snap, en dus een open plek voor mij vormen. En in het begin van een nieuw hoofdstuk vraag je je eerst nog even af: ,,Waar gaat het nou weer over?”, maar later in het hoofdstuk wordt het dan steeds meer duidelijk. Er is eigenlijk maar één echt grote, belangrijke open plek. 3. Wat zijn de belangrijkste open plekken in het verhaal? Die ene belangrijke open plek in het verhaal, waar het ook allemaal omdraait, is de plotselinge verdwijning van Saskia. Ze ging twee blikjes drinken halen in het winkeltje van het tankstation, maar kwam niet meer terug. Toen Rex toch maar eens ging kijken kon hij haar ook nergens meer vinden. 4. Welke vragen worden door die open plekken opgeroepen? Op welke manier worden ze verderop in het verhaal aangevuld? Vragen die door deze open plek waren opgeroepen waren vragen zoals: Waar was ze gebleven? Wat was er met haar gebeurt? Was ze ontvoert? Was ze er zelf vandoor gegaan, omdat ze Rex niet meer zag zitten? Leefde ze nog wel, of was ze misschien vermoord? In het voorlaatste hoofdstuk van het boek krijg je HET antwoord hierop, doordat de moordenaar van Saskia een ontmoeting heeft met Rex en hem de kans biedt om alle antwoorden te vergaren. Hij zou toestemmen om hetzelfde te ondergaan als Saskia met de dood tot gevolg, maar hij zou dan wel alles weten van wat er die ene avond met Saskia was gebeurd en hij zou er nooit meer naar hoeven te gissen. Wat er precies gebeurd is daarna, staat in m’n samenvatting vermeld. 5. A. Geef voorbeelden van open plekken die niet in het verhaal ingevuld worden, maar die jij als lezer zelf hebt moeten invullen. Er is nog één open plek in het verhaal, die verder ook niet wordt ingevuld. Misschien is het ook niet echt een open plek, maar meer iets wat ik niet zo goed begrijp(zoals ik in vraag 2 ook al schreef). Deze open plek staat op p. 31-33. Hier verteld Rex over zijn 3 draken die hij in Camerota had te verslaan. Zijn derde te verslane draak waren de 3 Fransen. Hij licht verder niet toe waarom dit draken voor hem zijn, en dus snap ik het niet goed. B. Hoe heb jij die zelf ingevuld? Ik heb dit zelf ingevuld door te denken dat hij hun een te verslane draak noemt, omdat zij het enige andere op het strand zijn, en die ook nog eens als enige andere gebruik maken van het badmintonveldje. ook zijn zei degene die hun elke dag terug zien komen van hun ‘geheime strandje’. Zij zouden hun een keer kunnen volgen naar het strandje, waarna het niet meer geheim zou zijn.
6. A. Welke manipulatie technieken gebruikt de schrijver om de spanning te verhogen? De schrijver heeft verschillende manipulatie technieken gebruikt om de spanning te verhogen. Deze technieken zijn: vooruitwijzing inlassen: Dit gebeurt na het hoofdstuk, dat verteld over Raymond Lemorne. Op het eind van dit hoofdstuk (hoofdstuk 3) krijgt Lemorne Saskia te pakken, maar wat hij verder met haar doet blijft nog in het donker. Je weet niet of hij haar vermoordt of alleen misbruikt en daarna weer ergens afzet. Dit is dus op het eind van hoofdstuk 3 en daarna gaat hoofdstuk 4 gewoon weer een stuk verder in de tijd verder. vertraging/uitstel: Als Rex met Lemorne mee rijdt in zijn auto, opweg naar Frankrijk, om hetzelfde te ondergaan als Saskia, dan duurt het eerst nog een tijd voordat ze in Frankrijk op het benzine station aankomen en waar de ‘uitleg’ dus begint. In de tussen tijd wordt de reis er naar toe uitgebreid beschreven en wordt de lezer dus in spanning gehouden. tijdsprong: Tussen ieder hoofdstuk zitten enorme tijdsprongen. Op het eind van hoofdstuk 2 zit je ineens 8 jaar verder, terwijl je verwachtte een antwoord te krijgen op de vraag wat er nu met Saskia gebeurt was. Na hoofdstuk 2 krijg je nog geen antwoord, want in hoofdstuk 3 ga je weer terug naar vóór de verdwijning en wordt er een nieuw personage geïntroduceerd, genaamd Raymond Lemorne. Je komt er nu wel achter dat hij iets met Saskia’s verdwijning te maken heeft. Dan krijg je weer een sprong vooruit in de tijd en krijg je op het eind van hoofdstuk 4 ook eindelijk je antwoord. B. Geef voorbeelden. zie vraag 6 A. 7. A. Is er maar één grote spanningsboog in het verhaal of meerdere kleine? Of allebei? In ‘Het Gouden Ei’ zit volgens mij maar één, grote, spanningsboog. Dit is de spanningsboog tussen het verdwijnen van Saskia en het levend begraven van Rex, wat Saskia óók ondergaan heeft. B. Geef uitleg. Het verdwijnen van Saskia is ook de enige gebeurtenis waar het boek om draait en wat dus langdurige spanning veroorzaakt. Verder wordt er in het verhaal niemand verdacht van moord op Saskia, of iets dergelijks. Er is helemaal niets bekend van haar, dus ook niet óf ze wel echt dood is. Zolang dat niet zeker is kon er ook niemand van moord worden beschuldigd. BESCHRIJVING LEESERVARING ONDERWERP · Is het je duidelijk over welk onderwerp de tekst gaat? Kun je dat in enkele woorden of een zin onder woorden brengen? Het onderwerp van Het gouden ei is in te delen in verschillende categorieën: misdaad, geweten, ontvoering, speurtocht of verdwijning. Deze korte roman heeft een origineel onderwerp, dat het interessant maakt om te lezen. Het gaat over een man die op zoek gaat naar zijn raadselachtig verdwenen levensgezellin, waarbij claustrofobie een grote rol speelt.
· Vind je het onderwerp interessant, spreekt het je aan? Ben je deze tekst juist gaan lezen omdat het onderwerp je aansprak? Ik vind het best interessant om over dit onderwerp te lezen, maar dat is niet de reden waarom ik juist dit boek heb gekozen. Het werd me aangeraden door een vriend en ik wist dat het een populair boek onder de scholieren was. · Wordt het onderwerp goed uitgewerkt of is de uitwerking oppervlakkig? Welke kanten van het onderwerp hadden volgens jou meer aandacht moeten krijgen? Het onderwerp wordt best wel oppervlakkig, maar niet in negatieve zin behandeld. Dat is ook maar beter zo, want anders als het te serieus was behandeld, had het onderwerp te veel aandacht van het hele verhaal weggenomen. Volgens mij hadden er dus ook geen kanten van het onderwerp meer aandacht moeten krijgen GEBEURTENISSEN · Wat is de belangrijkste gebeurtenis in het boek? Waarom? De belangrijkste gebeurtenis is ongetwijfeld de verdwijning van Saskia, omdat het hele verhaal hierom draait. Dit is ook de gebeurtenis waar in het hele verhaal naar wordt teruggekeken, en in het geval van Lemorne zelfs een tijd naar vooruit gekeken. · Maken de gebeurtenissen een echte indruk op je? Zag je ze voor je? De gebeurtenissen hebben een hele echte indruk op me gemaakt, vandaar dat het einde zo insloeg. Dan weet je wat er toen gebeurd is. Dat zet je toch wel even aan het denken, omdat je zoiets extreems toch niet verwacht. · Blijven de gebeurtenissen je van begin tot het eind boeien? Ja, er was dan ook geen één moment dat mijn aandacht van het boek afweek. Ik vond het zelfs uiterst jammer toen ik het lezen voor 2 uurtjes moest onderbreken, omdat ik naar de zwemtraining moest. PERSONAGES · Is de hoofdpersoon volgens jou een held op wie je zou willen lijken? Waarom? Ik vind de hoofdpersoon een held, omdat hij de moed én het uithoudingsvermogen heeft om meer dan 8 jaar lang, proberen uit te zoeken wat er nou precies allemaal met Saskia is gebeurt. Ik vond hem het moedigst, toen hij zelfs zijn eigen leven er voor over had, om uit te vinden wat er die avond allemaal met Saskia is gebeurt. Ik zou niet graag op hem lijken, omdat het heel erg triest is wat hij heeft meegemaakt.
· Kun je je goed verplaatsen in de personages? Waarom? Je kunt je heel erg goed verplaatsen in de gedachten van de personages. Ik denk dat dit komt doordat ze zo goed beschreven zijn. Je kunt je zelfs zo goed in hun verplaatsen dat je al ongeveer weet hoe ze op een bepaalde gebeurtenis/boodschap/aanbod zullen reageren. Of dat je weet wat hun volgende handeling zou kunnen zijn. · Zijn de beslissingen van de personages begrijpelijk of aanvaardbaar? Welke wel en welke niet? Op welke momenten zou jij een andere beslissing hebben genomen? De beslissing van Saskia om met de man mee naar z’n auto te gaan, en die het hele verhaal aan het rollen bracht, vond ik niet begrijpelijk. Ik zou nooit, als vrouw in een vreemd land, een vreemde man blindelings vertrouwen. De beslissingen van Lemorne vind ik helemaal niet begrijpelijk of aanvaardbaar. Ik vind ze zelfs ziek. Het gedachtenspel van: ,, Nu heb ik iets goed gedaan, laat ik kijken of ik ook iets heel slechts kan doen” snap ik niet. En dan vooral ook nog die gedachten van: ,, Nu heb ik er aan gedacht, nu kan/zal ik het ook uitvoeren” vind ik uiterst ziek. De beslissing van Rex, om het zelfde te ondergaan als Saskia vind ik wel begrijpelijk, omdat hij al heel lang wacht het antwoord van wat er nu met haar gebeurt is. Zelf zou ik niet deze beslissing hebben genomen, omdat m’n eigen leven me te lief is. Ik zou voor de optie hebben gekozen, waarbij ik haar moordenaar zou doodden. Dit omdat ik dan toch al wist dat ze dood was, en om haar dood te wreken zoals men dat vroeger ook wel eens deed. · Reageren de personages voorspelbaar of juist helemaal niet? Wat vind je daarvan? Van Rex kun je wel voorspellen hoe hij op een bepaalde gebeurtenis/voorstel reageert. Dit vind ik niet erg, omdat je hier ook mee aantoont dat je je in het personage kunt verplaatsen. Van Lemorne kun je niet goed voorspellen hoe hij reageert. een goed voorbeeld hiervan is met de 2 kampeerders in z’n tuin. Ik had nooit verwacht dat hij hun gewoon koudbloedig zou vermoorden. BOUW · Vind je de bouw ingewikkeld? Wat vind je lastige stukken? De bouw van het verhaal vind ik best wel ingewikkeld, maar wel heel origineel. Dit komt doordat de hoofdstukken niet helemaal in chronologische volgorde staan. Ook komt dit doordat er steeds vrij grote tijdsbruggen worden overgestoken. Hierdoor moet je in het begin van een hoofdstuk even goed opletten hoe de situatie op dat moment is. Dit vind ik een super toffe manier om een verhaal op te bouwen en het doet me denken aan de manier waarop Tarantino-films, zoals Pulp Fiction en Recevoir Dogs, in elkaar zitten. · Komt het verhaal langzaam op gang of zit er meteen vaart in? Het verhaal komt vrij vlot op gang. Er gebeurt niet meteen iets, maar de hoofdpersonages worden wel meteen goed geïntroduceerd. Je ‘leert’ ze als het ware meteen goed kennen.
· Is het verhaal spannend? Hoe komt dat? Ik vind het verhaal uiterst spannend. Dit komt door de gebruikte manipulatie technieken die ik in vraag 6 heb uitgewerkt. · Wordt er met de tijd ‘gespeeld’? Wat vind je van dat spel? Kon je het goed begrijpen? Ja, dit staat 3 vragen hierboven al duidelijk uitgelegd. · Wat vond je van het eind? Blijft er het nodige onduidelijkheid? Vind je dat vervelend? Ik vond het een briljant eind. Echt onverwachts, dat Rex ook nog zou sterven. Ik was tot het eind nog aan het denken dat hij zich er wel uit zou redden. Gelukkig zat er niet zo’n ‘happy end’ aan, zoals bij die goedkope hollywood-films. Alles waar het verhaal omdraait word op het eind duidelijk. Je komt eindelijk te weten wat er met Saskia is gebeurt en hoe ze is omgebracht. TAALGEBRUIK · Vind je de tekst lastig om te lezen? Hoe komt dat? Veel moeilijke woorden, lange zinnen, etc.? Nee, ik vond de tekst helemaal niet lastig om te lezen. Ik heb er geen één probleem mee gekend. · Hoe vind je de verhouding tussen beschrijving, dialoog en weergave van gedachten/gevoelens? Er wordt veel stilgestaan bij de gedachten en gevoelens van Rex, al is hij zelf niet degene die het verhaal verteld. Er is sprake van een alwetende verteller. Dialogen komen af en toe voor, de gesprekken die gevoerd worden zijn natuurlijk en makkelijk te volgen. Deze komen allemaal in een juiste verhouding voor. · Vind je dat het taalgebruik past bij de personages en het onderwerp? Het taalgebruik vond ik normaal en dat past ook wel bij de personages. Ik zou niet weten wat er voor speciaal taalgebruik er bij dit onderwerp zou passen. Dit vond ik er ook gepast voor.
EINDOORDEEL Het gouden ei is echt een aanrader. Het is geen dik boek en het is redelijk makkelijk te volgen, althans, als je ook echt helemaal voor het boek 'gaat', zoals ik. Als dit boek je namelijk helemaal niet boeit, moet je echt moeite doen om er elk hoofdstuk weer 'in' te komen en te begrijpen waar het allemaal om draait. De spanning in het boek wordt opgebouwd door je eigen nieuwsgierigheid, je wilt de oplossing hebben op je vraag, op het mysterie, op hetgeen waar het hele boek om draait: de verdwijning van Saskia Ehlvest. Ik vond het ook spannend doordat het verhaal niet-chronologisch verteld is waardoor de spanning wordt opgevoerd, uitgesteld of achterhouden. Ook doordat de belangrijkste personages van beiden kanten belicht zijn, waardoor je zowel over de moordenaar als het over slachtoffer dingen te weten komt. Ik denk dat als het boek 'gewoon' chronologisch zou zijn dat ik er een stuk minder aan zou vinden, omdat alles dan zo simpel werd en je alles werd voorgekauwd. Nu moet je zelf veel meer zien uit te vinden en moet je wat meer moeite doen om het verhaal te snappen. Mensen die deze moeite niet willen doen, zullen het boek dan ook niet het lezen waard vinden. Op zich is het onderwerp niet zo spetterend origineel, maar het wordt wel origineel gebracht. Ook dit komt weer door de niet-chronologische wijze van schrijven en de verschillende, door elkaar heen lopende verhaaltjes. Persoonlijk vond ik Het gouden ei van Tim Krabbé erg spannend en boeiend, en zeer zeker het lezen waard!