Het geheim door Anna Enquist

Auteur: Anna Enquist Biografie: Christa Widlund-Broer, beter bekent als Anna Enquist, is geboren in Amsterdam in 1945. Ze komt uit een zeer intellectueel gezin. Haar vader was hoogleraar in de fysica en het verstand was bij haar thuis zeer belangrijk. Na haar eindexamen is ze daarom ook psychologie gaan studeren. Meteen na het behalen van haar doctoraal heeft ze zich opgegeven voor het conservatorium. Terwijl ze deze opleiding deed, had ze er een halve baan naast. Na het behalen van het conservatorium kreeg ze een baan als schoolpsycholoog aan het conservatorium. Toen is ze onmiddellijk aan een studie voor analyticus begonnen. Ze heeft dus altijd twee dingen naast elkaar gedaan. Titel: HET GEHEIM, Uitgeverij De Arbeiderspers, Amsterdam-Antwerpen, 1997-2, 229 blz. (eerste druk januari 1997)
Titelverklaring: Het geheim wordt in het hele boek eigenlijk niet met zo heel veel woorden beschreven. Als het boek zo ongeveer aan het eind komt, wordt duidelijk dat degene die Wanda voor haar vader aanhield niet haar biologische vader blijkt te zijn geweest. Degene die dat wel was, was haar pianoleraar Max De Leon, dit werd de hele tijd door Emma, Egbert en Max geheim gehouden, pas wanneer Emma bijna sterft verteld ze het, maar op een zodanige manier dat je er eigenlijk heel langzaam achter komt. Genre: Psychologische roman. Je leest mee met wat een ander meemaakt, over hoe Wanda zich voelt, wat ze doet, in welke situatie ze leeft. Het verhaal wordt ook verteld op een zodanige manier dat je erachter komt hoe iedereen psychisch in elkaar zit. Samenvatting: Al vroeg speelt Wanda Wiericke piano, aangemoedigd door haar moeder, die zangeres is, en ontmoedigd door haar vader Egbert, die, als Wanda wat ouder is, liever zijn dochter op het gymnasium ziet. De muziek en de piano, dat is alles voor haar. Met haar muziek probeert ze contact te maken met haar vader Egbert. Wat haar bij haar vader niet lukt, lukt later bij haar mongoloïde broertje Frank wèl. Haar moeder stelt voor dat ze les neemt van Max De Leon, van wie zij af en toe wordt begeleidt op piano als ze zingt. Wanda bezoekt Max de Leon graag. De lessen krijgen een abrupt einde wanneer Max de Leon, die van Joodse afkomst is, tijdens de oorlog wordt gedeporteerd. Pas aan het einde van de oorlog wordt haar op school verteld wat er met de Joden gebeurde, en ze beseft dat De Leon nooit zal terugkomen. Max de Leon laat Wanda een grote verzameling muziekboeken na. Jaren later is Wanda een geweldige pianiste. Ze trouwt met Bouw, die ze leert kennen in het verzorgingstehuis waar haar broertje Frank is ondergebracht. Ze raakt zwanger, en ze heeft een miskraam, waar ze emotioneel niet erg van overstuur lijkt te zijn. Het enige waar ze aan denkt is het volgende concert. De muziek gaat voor. Uiteindelijk drijft de liefde voor muziek Wanda en Bouw uit elkaar. Tijdens een van Wanda's tournees belt de vriend van haar moeder op. Emma is ernstig ziek. Wanda zoekt haar op in het ziekenhuis, en op haar sterfbed laat ze een geheim doorschemeren; een geheim dat Wanda al lange tijd vermoed had. Haar tante bevestigt uiteindelijk haar vermoedens. Het geheim uit het boek: Meneer De Leon blijkt uiteindelijk haar echte vader te zijn. Vele jaren later woont ze in Frankrijk. Geplaagd door artritis kan ze nog maar moeizaam piano spelen. In die zelfde tijd krijgt Bouw toevallig een artikel over Wanda onder ogen en in een opwelling besluit hij om naar haar op zoek te gaan; met de auto rijdt hij richting Pyreneeën. Het boek eindigt wanneer Bouw door het raam van Wanda's huis kijkt en luistert naar haar pianospel. Personages: Wanda Wiericke: Zij heeft lang zwart haar en bruine ogen, ze is stil en op zichzelf en toont weinig emoties. Ze wordt opgevoed door Emma en Egbert. Haar biologische vader is Max De Leon. Wanda haar enige passie is piano spelen, ze heeft er alles voor over. Ze trouwt met Bouw, krijgt een miskraam en scheidt later van Bouw omdat ze niet meer samen door een deur kunnen. Als Wanda ouder is krijgt ze artritis. Emma Wiericke: Zij heeft lang, mooi en blond haar, ze is lief en beweeglijk. Ze is getrouwd met Egbert en heeft een relatie gehad met Max De Leon. Als Egbert dood is hertrouwd ze met Guido. Ze heeft samen met Egbert nog een zoon gekregen, hij was een mongool. Egbert Wiericke: Hij was een moeilijke en strenge man. Hij was getrouwd met Emma en vader van Frank, een mongool. Hij had het er altijd erg moeilijk mee als Wanda weer eens ging studeren, dan luisterde hij maar half wanneer zij hem iets wilde laten horen. Hij overlijdt op een nog zeer jonge leeftijd aan kanker. Frank Wiericke: Hij is het halfbroertje van Wanda. Frank is een mongool en kan maar moeilijk dingen begrijpen, hij smeert zichzelf onder met poep en bonkt met zijn hoofd constant tegen de muur op. Als Wanda piano gaat spelen gaat hij onder de piano liggen en wordt hij rustig. Max De Leon: Hij is een aardig en gevoelige man. Hij heeft een relatie gehad met Emma en is de vader van Wanda, ook was hij de pianoleraar van Wanda. Hij leerde Wanda hoe ze zichzelf in de pianostukken kon laten doorklinken, hoe ze een stuk goed met gevoel kon spelen. Hij wordt in de Tweede Wereldoorlog afgevoerd naar een concentratiekamp en komt daar niet meer vandaan. Bouw: Hijs is lang, heeft zwart golvend haar en een strakke buik. Hij is bezorgd, aardig en vriendelijk. Hij trouwt met Wanda. Na een zeer korte periode scheiden zij ook weer van elkaar. Later bezoekt hij Wanda nog eens en luistert hoe zij, nu nog moeizaam, haar pianostukken doorspeelt. Stina: Zij is klein en heeft blond haar. Ze is lief voor iedereen, in het bijzonder voor Wanda. Ze is dan ook de oppas van Wanda. Als in de oorlog Frank wordt geboren kunnen de ouders van Wanda niet meer zoveel monden voeden en moet Stina weg. Ze gaat naar familie in het zuiden van het land, ze probeert Wanda nog mee te krijgen, maar dat lukt niet. Schrijfstijl: Het boek is geschreven in korte en makkelijke zinnen, die het op zich ook nog wel moeilijk kunnen maken in bepaalde situaties. Met name als er veel gevoelens worden geuit dan kunnen die korte zinnen het wel lastig maken. Je moet er even in komen, maar het leest wel heel fijn.
Ruimte: Plaats: Het verhaal speelt zich de meeste van de tijd af in Nederland, waar Wanda opgroeit. Ook in Engeland, waar ze is voor een tournee, en later in Frankrijk, waar ze gaat wonen als ze oud is. Tijd: De tijd verspringt het hele boek door, ze gaan van ‘vroeger’ naar ‘nu’, dat wil zeggen naar wanneer Wanda jong is en wanneer Wanda oud is. Er zitten ook wat flashbacks in, die alleen even vertellen over een korte gebeurtenis. Vertelwijze: Twee personen hebben de hoofdrol. Dat zijn Wanda en Bouw. Ze zijn om beurten aan het woord en je leest dan wat zij denken, voelen en zien. Het zijn dus eigenlijk 2 hij-perspectieven. Hier een voorbeeld: "Ik wil dat hij luistert, denkt Wanda. Dat hij de krant dichtvouwt, zijn ogen sluit en naar mij luistert. Dat hij denkt: wat speelt ze mooi. Wat is ze knap, en lief. Heel zacht begint de derde prelude. De vingers raken de toetsen snel en licht als muizenvoetjes. Wanda zit gebogen over het klavier, zij kruipt in het lied. Ze laat het opflakkeren, hevig en snel, en weer doven, steeds denkend aan de man die daar onder de lamp zit, de man die moet luisteren en horen. De man die de krant leest. Thematiek: Het boek heeft eigenlijk wel meerdere thema’s. Het geheim is eigenlijk het grootste thema, maar er wordt niet echt over gesproken, dus is het eigenlijk een verborgen onderwerp. Een ander thema is het maar moeten spelen van oefeningen en pianostukken, dus een beetje het dwangmatige. Verder zijn bedrog en ontevredenheid ook thema’s die veel terug komen. Eigenlijk heeft dit boek dus meerdere thema’s. Als je dan ook het verband wilt uitleggen tussen de titel en het thema, past bedrog en het geheim goed bij elkaar. Ik denk dat in dit geval de thema’s geheim en bedrog de thema’s zijn die in dit boek steeds terug komen.
Plaats in de literatuurgeschiedenis: * Voor het eerst gepubliceerd in: 1997 * Wat weet je van de schrijver? Christa Widlund-Broer, beter bekent als Anna Enquist, is geboren in Amsterdam in 1945. Ze komt uit een zeer intellectueel gezin. Haar vader was hoogleraar in de fysica en het verstand was bij haar thuis zeer belangrijk. Na haar eindexamen is ze daarom ook psychologie gaan studeren. Meteen na het behalen van haar doctoraal heeft ze zich opgegeven voor het conservatorium. Terwijl ze deze opleiding deed, had ze er een halve baan naast. Na het behalen van het conservatorium kreeg ze een baan als schoolpsycholoog aan het conservatorium. Toen is ze onmiddellijk aan een studie voor analyticus begonnen. Ze heeft dus altijd twee dingen naast elkaar gedaan. * Wat weet je van de tijd waarin het werk geschreven werd? Het boek werd in 1997 geschreven, ik denk dat dat verder niks te maken had met het onderwerp van het boek, het boek had dus feitelijk in iedere tijd wel gepast. * In hoeverre is dit boek typerend voor de schrijver? Al haar romans zijn van hetzelfde type genre. Allemaal wat psychologisch. Dit boek heeft bij veel mensen de smaak laten veranderen in verhouding tot Anna Enquist. Maar er zijn ook mensen die de schrijfstijl niet zo leuk vinden en daarom ook afhaken. * In hoeverre is dit werk typerend voor de tijd waarin het ontstaan is? Het boek is niet echt typerend voor deze tijd, het speelt zich grotendeels af in de tijd van de Tweede Wereldoorlog en dit boek werd in 1997 geschreven, dus vanwege de tijd kan je niet zeggen dat het typerend is voor nu.