1. Zakelijke gegevens Auteur: Willem Elsschot
Titel: Het Dwaallicht
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave: 1999
Gelezen druk: eerste druk 2. Gegevens van de schrijver Willem Elsschot (eigenlijk Alphonsus Josephus de Ridder; 1882-1960) Belgisch (Vlaams) schrijver. Leidde na WO I te Antwerpen een eigen reclamebureau. Elsschot neemt in de Nederlandstalige literatuur een eigen plaats in door zijn laconieke, geconcentreerde stijl, waarachter grote bewogenheid schuilgaat. Zijn eerste roman was 'Villa des roses' (1913), in 1921 gevolgd door 'Een ontgoocheling' en 'De verlossing'. In 1924 verscheen 'Lijmen', de eerste van een serie ik-romans. De in wezen fatsoenlijke ik-figuur Frans Laarmans treedt eerst in de voetsporen van de doorgewinterde zakenman Boorman, maar in het vervolg 'Het been' (1938) keert hij terug tot zijn eigen fatsoensnormen. Laarmans treedt in een aantal romans op, te weten 'Kaas' (1933), 'Tsjip' (1934), 'De leeuwentemmer' (1940), 'Het tankschip' (1940) en 'Het dwaallicht' (1946), Elsschot's laatste werk. Daarnaast verschenen nog de novelle 'Het pensioen' (1937) en de dichtbundel 'Verzen van vroeger' (1934). Bekroond met onder andere de Belgische Driejaarlijkse Staatsprijs voor het Proza (1948) en de Nederlandse Constantijn-Huygensprijs (1951). 3. Tijd en plaats van het verhaal Het verhaal begint op een novemberavond in 1938. Het speelt zich af in de straten van de havenstad Antwerpen.
4. Hoofd- en bijpersonen: Frans Laarmans Frans Laarmans is de hoofdpersoon. Hij is een blanke, christelijke man van rond de 40 jaar. Laarmans woont en werkt in Antwerpen. Hij is getrouwd en heeft zes kinderen, 3 jongens en 3 meisjes, maar voelt zich niet met hen verbonden. Als hij thuis is, zegt hij niets en staart hij alleen voor zich uit. Hij heeft geen gesprekken met zijn eigen gezin. Laarmans is een nieuwsgierig persoon. Ook is hij sociaal, hij helpt de Afghaanse mannen. De drie Afghanen De drie Afghanen werken op een boot, De Dehli Castle, die is aangemeerd in de haven van Antwerpen. De drie Afghanen vragen Laarmans de weg naar Maria van Dam. Laarmans noemt de drie Afghanen “de zwartjes” en leider van de drie noemt hij Ali Khan. De andere twee mannen houden zich op de achtergrond. Ze geloven in Allah, dus zijn ze moslim. Ali Khan is als enige niet getrouwd. Maria van Dam Maria van Dam komt zelf niet in het verhaal voor, alleen in de verhalen van de andere personages. Volgens de drie Afghanen heeft ze op de Dehli Castle zakken hersteld en daar een diepe indruk achtergelaten. Vooral haar vrolijke lach is hen bijgebleven. Maria heeft de drie haar adres op een stukje karton meegegeven. Voor de Afghanen is zij de ideale vrouw. Maria van Dam blijkt achteraf niet te bestaan. 5. Korte samenvatting Drie Afghaanse mannen vragen Frans Laarmans de weg. Ze geven hem een karton met een vaag geschreven naam en adres er op. Laarmans probeert het de Afghaan gauw uit te leggen. De Afghanen begrijpen de uitleg, maar Laarmans brengt de Afghanen toch naar het huis toe. De straat van het kartonnetje, Kloosterstraat 15, blijkt een vogelkooienwinkel te zijn waar, na het gevraagd te hebben, geen Maria van Dam woont. Dan gaat Laarmans met de drie naar het politiebureau. Laarmans vraagt naar het adres van Maria van Dam en krijgt twee adressen. Een op de Lange Ridderstraat 71 en de ander op het Zand nummer 15. Laarmans neemt aan dat Maria op het Zand woont, omdat het huisnummer hetzelfde is als op het kaartje. Eenmaal aangekomen blijkt het een troosteloos hotel te zijn. Maria van Dam is er niet. De vier leggen zich erbij neer dat ze Maria van Dam niet zullen vinden. Na een tijdje verlaten ze het hotel en Laarmans brengt ze naar de kade. 6. Verhaaleind Het verhaal heeft een gesloten eind. Als ze in het hotel Maria van Dam ook niet vinden leggen de vier mannen zich erbij neer dat ze Maria van Dam nooit zullen vinden. Als Laarmans de Afghanen naar de kade heeft gebracht gaan ze allemaal hun eigen weg.
7. Bijzonderheden van de indeling Het boek heeft een hoofdstukindeling. De hoofdstukken zijn genummerd en hebbel geen titel. De hoofdstukken zijn telkens een afgerond geheel. De lengte van de hoofdstukken is niet opvallend. 8. Perspectief De hoofdpersoon, Laarmans, is de verteller. Het verhaal is dus in ik-perspectief geschreven. 9. Bijzonderheden in de tijd Het verhaal wordt chronologisch verteld. Je leest het verhaal dan in de volgorde van de gebeurtenissen. 10. Tekstgedeelten Alle tekstgedeelten in het boek zijn hetzelfde. 11. De belangrijkste motieven uit het boek - Het stukje karton met het adres van Maria van Dam. Het komt telkens terug in het verhaal. - Het voornemen van Laarmans om naar huis te gaan. Laarmans wil telkens de zoektocht opgeven maar blijft bij de drie Afghanen. Ook komen er dingen in het boek voor wat symbool staat voor dingen in de bijbel. - Drie Afghanen  drie wijzen uit het Oosten - Maria van Dam  Maria van Jezus - De zoektocht  de tocht naar Bethlehem - Het Dwaallicht  de ster die de weg wijst 12. Thema’s Een belangrijk thema van het boek is de zoektocht naar Maria Van Dam, later uit het verhaal blijkt zij een fictief persoon te zijn. De vrouw die zich voordeed als Maria Van Dam heeft de drie Afghanen misleid door niet haar echte adres te geven noch haar echte naam. Een ander thema van het boek is godsdienst. In het hotel praten de vier mannen over godsdienst. Ook komen er een paar symbolen in voor die verwijzen naar de bijbel.
13. Titelverklaring Maria van Dam is het dwaallicht, want niemand weet wie en waar ze is. De 4 mannen zoeken haar, maar ze vinden haar niet.