Auteur: Willem Elsschot
Titel: het dwaallicht
Uitgever: BulkBoek, Amersterdam, 1994
Jaar van eerste uitgave: 1946 Korte samenvatting Op een november avond komt Frans Laarmans drie Afghaanse mannen tegen, die hem de weg vragen naar de Kloosterstraat, daar waren ze namelijk uitgenodigd door een vrouw, Maria ten Dam. De mannen leggen uit dat ze verliefd zijn op Maria, en dat ze hen had uitgenodigd. Frans wil de Afghaanse mannen graag helpen en wijst ze de weg, daarna stapt hij de tram in op weg naar huis. Maar hij bedenkt zich en reist weer terug om die arme Afghaanse mannen te gaan helpen. Hij neemt ze mee naar de Kloosterstraat, maar daar blijkt de vrouw niet te wonen, dus neemt Frans de mannen mee naar het politiebureau om hen te vragen waar Maria woont. Bij het politie bureau krijgen ze het adres mee van waar ze woont. Maar dat blijkt een café te zijn, en de Maria ten Dam die daar woont is niet de Maria die de donkere mannen zoeken. Ze gaan dan gewoon zitten in de kroeg en praten in gebrekkig engels over hun geloven en landen. Na de avond brengt Frans de zwarte mannen weer naar de kade, en dan scheidden de wegen van de mannen zich weer. Eerste reactie op het boek Ik vind het een beetje vreemd boek, het is heel kort, het heeft namelijk maar 62 bladzijdes, en het gaat maar over één enkele avond. Terwijl de meeste boeken wel meer dan een enkele avond vertellen. Ik vind de hoofdpersoon Frank ook wel een eigenaardige man, hij gaat gewoon de mannen helpen met alles terwijl zijn vrouw en kinderen thuis op hem zitten te wachten. Wel spraken de gedachten van Frank mij aan, omdat hij zoveel over alles nadenkt, en dat heb ik ook wel een beetje, dus ik kom me wel vinden in de ik-persoon. Ook vind ik het grappig dat de mannen in het boek beide een andere taal spreken, maar het dan toch voor elkaar krijgen om elkaar te kunnen verstaan. En zo te elkaar duidelijk kunnen maken wat ze van elkaar willen. Ik vond het alleen een beetje jammer dat ik wéér een boek had gekozen dat in de ik-vorm was geschreven. En ik vond de omslag van het boek niet echt bij het boek passen, want er stonden 2 Maria’s op en ik dacht dat het dus meer over het geloof zou gaan.
Beschrijving van het vertelperspectief De hoofdpersoon is de verteller, het wordt dus in ik-vorm geschreven, je krijgt alleen toegang tot de gedachte van een persoon, je weet niet wat de andere denken. Beschrijving van het tijdsverloop Het verhaal begint vroeg op een avond in november, er wordt dan chronologisch verteld wat er die avond zich afspeelt. Het verhaal wordt ook in tegenwoordige tijd verteld, het wordt dus op dat moment verteld, en niet later. Beschrijving van de ruimte Het verhaal speelt zich af in Antwerpen, in de straten van Antwerpen, even in de kooienwinkel, op het politiebureau en even in de kroeg. Beschrijving van de belangrijkste personages Hoofdpersonen: Het belangrijkste personage is de ikpersoon, Frans Laarmans. Hij is een blanke man, die woont en werkt in Antwerpen, hij is getrouwd en heeft 6 kinderen, 3 jongens en 3 meisjes, hij is waarschijnlijk een jaar of 40. Het is een nieuwsgierige man, hij is geïnteresseerd in de Afghaanse mannen en wil ook veel dingen over ze weten komen. De hoofdpersoon is Christenen. Bijpersonen: De 3 gekleurde mannen zijn de belangrijkste bijpersonen. Ze komen uit Afganistan en werken op een boot, die is aangemeerd in de haven van Antwerpen. Een van de gekleurde mannen heet Ali, en is de leider van het groepje, hij is ook de enige die tegen de hoofdpersoon praat, de twee andere mannen houden zich op de achtergrond. Hij is niet getrouwd, een van de andere twee wel. De drie mannen geloven in Allah, en zijn dus moslim
Ze zijn op zoek naar een vrouw, Maria ten Dam, maar die blijkt op het einde van het verhaal niet te bestaan.
Hoe komt het thema naar voren Het thema vreemdelingen komt naar voren, omdat de Afghaanse mannen vreemdelingen zijn in België, in Antwerpen, ze kennen de taal niet en weten de weg niet. De hoofdpersoon probeert de vreemdelingen zo veel mogelijk te helpen. Ik denk niet dat vreemdelingen het hoofdthema is van het verhaal. Het hoofdthema van het verhaal is waarschijnlijk de tocht naar het ideaal, naar het mooie meisje, dat in hun hoofden zit, maar dat niet bestaat. Mooiste passage De mooiste passage vind ik de beginscène, de hoofdpersoon ontmoet de drie donkere mannen dan, en besluit ze te gaan helpen i.p.v., zoals een echte gentleman zou hebben gedaan, gewoon de die donkere mannen negeren. Beoordeling
Ik vond het boek niet echt een heel mooi boek, maar ik vond het ook niet heel erg vervelend om het te lezen, omdat je zo in de gedachten van de hoofdpersoon kan kruipen, ik vond de gedachten van de man erg leuk, omdat hij alles zo nuchter observeert. Het verhaal op zich vond ik eigenlijk niet zo boeiend, het op zoek zijn naar iemand die toch niet bestaat. Ik vond het wel leuk om te lezen dat de mannen erg geïnteresseerd waren in elkaars geloof, omdat ze er heel weinig van elkaar geloof wisten. Ze gingen er tenminste geen ruzie over maken. Ik vond het alleen wel jammer dat het zo’n kort boek is, het boek zou van mij wel wat langer gemogen hebben, dan één enkele beschreven avond. Ik zou het boek alleen aanraden als mensen een kort boek willen lezen, en niet omdat het zo’n geweldig mooi boek is om te lezen. Verdiepingsopdracht Er zijn overeenkomsten tussen het boek ‘Oeroeg’ en ‘dwaallicht’, ze gaan bijvoorbeeld allebei over een blanke ikpersoon, die donkere mensen beschrijft. Ook zijn in beide boeken, de ik- personen en de belangrijke figuren uit het boek allemaal mannen. Bij het boek ‘Oeroeg’ is de ikpersoon eigenlijk zelf een vreemdeling in het land waar hij woont, omdat hij blank is en zijn ouders uit Nederland komen, En bij ‘Dwaallicht’ gaat het over een blanke ikpersoon die drie gekleurde mannen helpt, die als vreemdelingen zijn in het land, waar de ikpersoon zelf vandaan komt. Ook een overeenkomst tussen de boeken is dat de gekleurde mensen uit beide boeken uit het oosten komen, namelijk Afghanistan en Indonesië, beide landen die ooit kolonies zijn geweest. En waarin beide landen nog best veel geweld voorkomt. Alleen in het boek ‘Oeroeg’ wordt vrijwel het gehele leven van de ikpersoon beschreven, terwijl in ‘dwaallicht’ het maar over een enkel avondje gaat.