De Luco’s, bestaande uit Ludo en Duco, zijn hele lieve en zorgzame personen. Wanneer ze erachter komen dat ze niet de vader zijn van Loes, blijven ze toch voor haar zorgen uit liefde en zorgzaamheid. De rol van de Luco’s in dit boek is zowel helper als tegenstander. Ze proberen namelijk Loes na de vreselijke gebeurtenis zo goed mogelijk bij te staan en haar aan alle kanten zo goed mogelijk te helpen. Daarnaast zijn ze ook tegenstander, omdat ze door het doden van de vader van Thomas en het verzwijgen van de waarheid eigenlijk degene zijn waardoor Loes met het schuldgevoel moet leren leven.
De moeder van Loes is ook erg zorgzaam. Zij neemt de schuld op zich voor de moord, waardoor ze voor lange tijd in de gevangenis terecht komt. Verder is ze erg spiritueel ingesteld, ze doet namelijk niets liever dan tarotkaarten leggen. Als ze uit de gevangenis komt is ze redelijk veranderd. Ze praat veel minder, omdat het haar toch niet lekker zit wat er is gebeurd. Ze voelt ook dat de band tussen Loes en de Luco’s sterker is, dan de band die ze met haar hebben. De rol van de moeder is ook zowel helper als tegenstander. Door de gevangenisstraf op zich te nemen helpt ze Loes, maar tegelijkertijd is ze ook juist weer tegenstander, omdat ook zij Loes lange tijd niet de waarheid vertelt.
Thomas is een aardige jongen, die voor de moord nog de vriend van Loes was. Hij heeft in het verhaal de rol van tegenstander. Hij maakt namelijk het leven van Loes moeilijker door mee te doen met de pesterijen.
De vader van Thomas is in dit boek niet echt een aardige man. Hij is ook een tegenstander van Loes, want door zijn toedoen stak Loes hem met een potlood en hij had de relatie met de moeder van Loes beëindigd, wat het leven van Loes nou ook niet bepaald makkelijker maakte.
De relatie tussen de verschillende personen verandert gedurende het verloop van het boek. Aan het begin kunnen de Luco’s, Loes en haar moeder het prima met elkaar vinden. Maar na de moord veranderen de banden. Loes en de Luco’s steunen elkaar nog wel en kunnen het nog steeds goed met elkaar vinden. Alleen Loes die probeert voor hun te verzwijgen dat ze gepest wordt, dus ze is niet meer open naar hun toe. De band van de moeder van Loes met Loes en de Luco’s is na de gevangenisstraf verre van goed. Dit kwam omdat de moeder van Loes het gevoel had dat Loes met de Luco’s tegen haar samenzwoeren terwijl ze vond dat ze het recht had om goed behandeld te worden. De communicatie tussen de moeder en Loes en de Luco’s begon steeds slechter te verlopen. Op een gegeven moment was hun relatie zo slecht dat de moeder van Loes is weggegaan. Gelukkig heeft Loes haar weer met toeval kunnen vinden en is er nog iets van de relatie hersteld. Ook de relatie van Loes met Thomas in het boek verandert door het overlijden van zijn vader. Hiervoor waren ze hele goede vrienden, maar erna niet meer.
De vader van Thomas had eerst een geheime relatie met de moeder van Loes, deze verbreekt hij. De moeder van Loes blijft hem stalken, waardoor hun relatie erg slecht wordt.
In dit boek zijn Loes en de moeder van Loes karakters, zij maken een groei door en hun gedrag is niet voorspelbaar. Hun karakter verandert tijdens het boek ook.
De Luco’s, Thomas en de vader van Thomas zijn de typen. Zij hebben maar een beperkt aantal eigenschappen. Ze blijven tijdens het boek steeds hetzelfde gedrag vertonen en zijn dus erg voorspelbaar.
De personages zijn voor mij herkenbaar in hun doen en laten. Ik herken in hun mezelf of andere mensen, maar wel tot een bepaald niveau. Ik vind het wel lastig om het te vergelijken, want zij komen in situaties die ik nog nooit heb meegemaakt. Dus zou ook niet weten hoe ik op dat moment erop zou reageren. Het identificeren met de personages wordt daarom ook iets lastiger. Ik zou bijvoorbeeld niet weten welke invloed het op mij als mens had gehad als ik niet had geweten wie mijn biologische vader was. Het best kan ik me nog identificeren met Loes, omdat zij het dichtst in de buurt van mijn eigen leeftijd komt. Mijn karakter komt denk ik het meest overeen met die van Loes voor de moord. Ik heb namelijk best wel veel ideeën en ben daardoor ook wel impulsief, dus net als Loes.
3.Opbouw
Het verhaal is verdeeld in drie delen; zes, twaalf en achttien. Deze namen verwijzen naar de leeftijd van Loes. Naast de delen is het verhaal ook nog opgedeeld in zesentwintig hoofdstukken. De titel van elke hoofdstuk bestaat uit een letter uit het alfabet, waar een woord bij is geschreven die begint met dezelfde letter. Zo begint het eerste hoofdstuk van het boek met de titel ‘A is een aardbei’ en is de titel van het laatste hoofdstuk van het boek ‘Z is een zwaard’. De letters van het alfabet verwijzen naar de moeite die Loes heeft met taal, ze is namelijk dyslectisch en het woord dat met de letter is gemaakt verwijst naar iets dat in dat hoofdstuk wordt genoemd.
In het verhaal is ook sprake van samenhang, omdat gebeurtenissen en gedachten vaak weer opnieuw worden herhaald. Zo wordt bijvoorbeeld vaak herhaald dat de moeder in de gevangenis zat als gevangene. Aan het eind van het verhaal komt zij weer terug in dezelfde gevangenis om hier te werken. Tussen deze twee tekstelementen bestaan overeenkomsten, die zorgen voor herhaling.
In het verhaal zitten meerdere verhaallijnen. Eén is het gepest worden van Loes, een andere is de dyslexie van Loes, weer een andere is de moord waarvan de waarheid nog moet worden achterhaald en de vierde is de onduidelijkheid over wie de biologische vader van Loes is. Hiernaast heb je nog de verhaallijn over het leven in de gevangenis en als laatste verhaallijn nog het leven in Lewis .
Tussen deze verhaallijnen zitten verbanden. Door Loes haar dyslexie en de moord, waar niemand eigenlijk de precieze aard van weet, wordt Loes gepest. De moord vindt weer plaats doordat er onduidelijkheid is over wie de biologische vader is van Loes. De moord heeft dan ook weer als gevolg dat de moeder van Loes in de gevangenis terechtkomt. Verder verhuizen Loes, haar moeder en de Luco’s naar Lewis, doordat Loes gepest wordt en doordat de waarheid van de moord niet bekend is geworden. Alle verhaallijnen hangen dus met elkaar samen en hebben vaak een oorzaak-gevolg verband.
Het verhaal begint met een hoofdstuk over dat klasgenoten Loes aan het pesten zijn. Er hebben hiervoor al gebeurtenissen plaatsgevonden, waarover je later nog gaat lezen. Het begin kan je dus ook wel in media res noemen. Het boek eindigt met de moord van de vader van Thomas, waardoor de vragen van de lezer zijn beantwoord. De tekst heeft daardoor dus een gesloten einde.
De functie van structuur is dat het verhaal voor de lezer beter te snappen is. Doordat dit verhaal in drie delen verdeeld is, is voor de lezer makkelijker te snappen in welke tijd het verhaal zich afspeelt. Ook is het veranderen van het vertelperspectief en veranderen van ruimte hierdoor makkelijker te volgen. Kortom de functie van structuur geeft de lezer duidelijkheid over hoe het verhaal in elkaar zit.
4.Vertelsituatie
Dit boek heeft een meervoudig perspectief. In het eerste deel wordt er verteld vanuit een groep kinderen van rond de zes jaar in de wij-vorm en in het tweede en derde deel wordt verteld vanuit Loes, dus vanuit het ik-perspectief. Beide perspectieven zijn onbetrouwbaar. Je krijgt namelijk als lezer alleen maar de gedachten en gevoelens van de ik-figuur en in het eerste deel de wij-figuren te kennen. Je weet niet wat de andere personages in het boek op dat moment denken en voelen. Het meervoudig perspectief zorgt er wel voor dat het betrouwbaarder is, want je hebt nu al wel twee verschillende kanten gehoord. Echter kan je nu niet gelijk veronderstellen dat wat je leest betrouwbaar is, omdat er in het boek maar één keer wordt gewisseld en omdat de twee perspectieven zich niet in dezelfde tijd afspelen en dus ook niet over dezelfde gebeurtenissen gaan.
De functie van het meervoudig perspectief is dat je het verhaal bekijkt vanuit een perspectief dat voor dat deel van het verhaal het meest gunstig is. Zo kan er in dit verhaal dat in het eerste deel vanuit de groep kinderen geschreven is, nog geheim worden gehouden wat er de avond van de moord precies is gebeurd. De kinderen waren hier namelijk niet bij en kunnen hier dus alleen maar speculaties over hebben. Vanaf deel 2 wordt verteld vanuit Loes, dit heeft als voordeel dat je kan blijven meeleven met haar, de Luco’s en Loes’ moeder. De kinderen zijn namelijk in Nederland, dus die hebben niet meer zoveel met Loes en haar familie te maken.
Door het vertellen vanuit de wij- en de ik-vorm kan je als lezer goed meeleven met het hoofdpersonage. Je komt namelijk ook meteen de gevoelens en gedachten van in dit geval Loes te weten. Het effect hiervan is dan wel weer dat het hierdoor ook minder betrouwbaar is en dat je als lezer eigenlijk ook niet de gehele waarheid weet. Je denkt namelijk dat bepaalde mensen juist een goede invloed hebben op Loes, zoals Duco en Luco, maar dit bleek uiteindelijk niet helemaal het geval te zijn.
5.Thematiek
Het thema van het verhaal is dat Loes probeert verder te leven na een vreselijke gebeurtenis, die de relatie met haar moeder in de weg staat.
Dit valt uit verschillende elementen uit de tekst af te leiden. Zo gaat Loes aan het eind van het verhaal haar moeder op zoeken, dit doet ze om achter de waarheid te komen en zo haar schuldgevoel te kunnen plaatsen. Het is ook te merken uit de gedachten van Loes, ze denkt namelijk vaak aan haar moeder en wat er zou zijn gebeurd als ze die avond niet van huis was weggelopen. De titel ‘Het duister dat ons scheidt’ geeft ook een duidelijke verwijzing naar het thema. Met de titel wordt bedoeld dat het geheim de relatie tussen Loes en haar moeder in de weg staat. Met het duistere wordt ook wel het geheim bedoeld. Het geheim scheidt Loes’ moeder en Loes van elkaar.
Motieven van het verhaal zijn dyslectisch zijn, moeder-dochterrelatie en geheimen. Deze motieven komen telkens terug. Het dyslectisch zijn zit in de titel van elk hoofdstuk. Loes heeft hier gedurende het hele boek last van, dit komt ook weer terug als ze in Lewis woont. De moeder-dochterrelatie gaat over de band die Loes en haar moeder met elkaar hebben. Deze verandert tijdens het boek steeds, zoals ik al had uitgelegd bij het hoofdstuk personages. De geheimen die iedereen voor elkaar heeft zorgen ervoor dat de hele waarheid niet snel boven tafel komt en Loes lang met haar probleem blijft lopen.
6.Ruimte
Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen af. In deel 1 speelt het verhaal zich vooral buiten in de nieuwbouwwijk af, daarnaast nog bij Loes thuis en bij Loes op school. In deel 2 speelt het zich op school af, bij Loes thuis zowel in Nederland als in Lewis en op het strand in Lewis bij de hut. In deel 3 speelt het zich aan begin nog af in Lewis, maar voor het grootste deel in het huis van Loes in Amsterdam en in een cafeetje in Amsterdam. De ene ruimte is meer geconcretiseerd dan de andere. Het huis van Loes in Amsterdam is bijvoorbeeld uitgebreid besproken met veel details, terwijl de school waar Loes op zat niet heel duidelijk beschreven is.
De functie van de ruimtebeschrijving is dat je een beter beeld kan krijgen van de ruimte, daarnaast kan het ook nog eens een bepaalde sfeer of stemming oproepen. Bij de beschrijving van het huis van Loes wordt een sombere en eenzame stemming opgewekt, door bijvoorbeeld te zeggen dat de tafel leeg is. Wel ligt er in de kamer een wijnfles met een kaartje klaar voor Loes van de Luco’s, dit geeft de relatie met de Luco’s goed weer.
7.Taalgebruik
De stijl van schrijven is in het eerste deel een beetje emotieloos. Dit komt ook duidelijk in het stuk hierboven naar voren, de kinderen uiten niet echt hun gevoelens van medelijden. Dit is duidelijk te zien in de eerste twee zinnen, er zit geen enkele emotie bij. Het is vooral een omschrijvende manier van de situatie. In het tweede en derde deel, als Loes de ik-persoon is, verandert dit al meer.
Qua woordgebruik zijn in het hele boek ook opmerkelijke dingen te vinden. Ik heb in het stuk hierboven enkele zinnen gemarkeerd. Om te beginnen de hoofdstuktitel, deze gaat volgens het alfabet, zoals ik al eerder in het hoofdstuk opbouw heb uitgelegd. Verder is het erg opmerkelijk dat de schrijver situaties wil verduidelijken met vergelijkingen of metaforen. Zodat de lezer een duidelijker beeld van de situatie krijgt. De tweede en de derde zin die gemarkeerd zijn geven dit ook aan.
8.Literaire kritiek
Recensie
Hieronder staat een recensie van het boek uit het Algemeen Dagblad, gepubliceerd op 23-05-2003 door recensent Menno Schenke.
Hapklare moderne emoties
Nieuwe roman Renate Dorrestein niet haar beste
Begin 2001 bood de Amerikaanse uitgeverij Viking Renate Dorrestein een miljoen gulden (een slordige 450.000 euro nu) voor twee nog niet geschreven romans. Van het eerste boek “Zonder genade” had Dorrestein slechts een schets klaar.
De schrijfster ging niet in op dat miljoen, omdat ze als de dood was dat een contract van die omvang een acute golf van schrijfkramp zou veroorzaken. Ze nam de helft: een half miljoen gulden voor Zonder genade.
Hester Velmans, die ook Dorresteins “Een hart van steen” vertaalde waarmee het Amerikaanse succes begon (en dat Dorrestein €100.000 aan vertaalrechten opleverde), vertaalde “Zonder genade” dat als “Without mercy” in Amerika op 10 juli verschijnt. De vertaalster kan direct aan de slag met de volgende Dorrestein, “Het duister dat ons scheidt”, de roman waarvoor Viking ongezien en ongelezen €225.000 wilde neertellen.
Dat Renate Dorrestein (49) zoveel succes heeft in de VS is niet vreemd: ze schrijft de laatste jaren romans die zich in structuur en inhoud kunnen meten met veel Amerikaanse romans. Niet voor niets ook geeft de Nederlandse schrijfster op Amerikaanse universiteiten geregeld les in creatief schrijven. Het duister dat ons scheidt had door een kanon als John Grisham of Michael Connelly geschreven kunnen zijn. Het combineren van literaire elementen met spanning is hun, en ook Dorrestein, op het lijf geschreven.
Deze nieuwe potentiële bestseller is echter verre van Dorresteins beste. Ze heeft te vaak betreden paden gezocht om een spannend boek te schrijven. Je zou bijna denken dat er ergens toch iets van schrijfkramp is opgekomen en dat ze die heeft bezworen door op haar routine te varen.
In een niet nader benoemd Nederlands dorp wordt een nieuwbouwwijk gebouwd, waar al snel veel kinderen wonen. Ze gaan allemaal naar dezelfde school, ook Loes die met haar excentrieke moeder en twee handig op de beurs speculerende mannen, Ludo en Duco, in de voormalige pastorie in de oude dorpskern woont. Haar moeder legt voor alle andere moeders de tarot-kaarten.
Loes en Thomas, allebei zes en allebei in groep drie, krijgen iets moois met elkaar. Dan wordt Thomas' vader dood gevonden. De moeder van Loes wordt opgepakt en tot 12 jaar cel veroordeeld.
Loes wordt het slachtoffer van de daad van haar moeder. Pesten, schelden, lichamelijk geweld, het kind raakt in een isolement. De lezer zou met de ervaringen van Loes moeten meeleven, maar helaas...
Je zit rond bladzijde 70 en begint te vermoeden hoe de vork in de steel zit: zou die moeder van Loes... De schrijfster doet in het verdere verloop van het verhaal niets om haar lezers een andere kant op te sturen.
Loes' moeder komt al na zes jaar vrij. Het dorp vergeeft echter niet en kotst haar, Loes, Ludo en Duco uit. Ze vluchten naar Lewis, een ruig eiland van de Schotse Hebriden, waar het altijd waait en bijna altijd regent.
In de slothoofdstukken wordt de essentie van het vermoeden van de lezer bevestigd. Het zit zoals hij dacht, zij het dat ook Ludo en Duco plotseling een rol in het drama spelen. 't Is zonde, zo'n einde. Te makkelijk, te voorspelbaar. Renate Dorrestein verdeelde “Het duister dat ons scheidt” in drie delen, samen 26 hoofdstukken. Hoofdstuk een heet “A is een aardbei”, hoofdstuk twee ” B is een brandnetel” en zo het alfabet volgend tot “Z is een zwaard”.
In deel een gaat het vooral over `ons' en `onze' moeders. De kinderen van groep drie zijn de vertellers van het verhaal. In deel twee en drie is het vertelperspectief verschoven naar de 12- en 18-jarige Loes.
Het verhaal zit vol hapklare, moderne emoties en tegenstellingen - waarheid en leugen, verzinsel en werkelijkheid, liefde en haat, het door regels en sociale controle beheerste Nederlandse dorp tegenover het ongerepte `bevrijdende' Schotse eiland, allen tegen een. Er zit een suggestie van kindermisbruik in het verhaal, zoals ook Ludo, Duco, Loes en haar moeder samen in een huis van alles doet veronderstellen.
Over het vak van schrijven hoef je Renate Dorrestein niets te vertellen; “Het duister dat ons scheidt” leest als de krant. Nergens echter heeft zij in deze roman voor een duidelijke emotionele koers gekozen. Ontroering blijft uit, de schrijfster stoot niemand tegen het hoofd, zoals ze dat met eerdere romans wel deed.
“Het duister dat ons scheidt” is niet boos, weerbarstig of hoekig, niet schrijnend of scherp, maar glad, soepel en gelikt. Geschreven vooral met die enorme Amerikaanse lezersmarkt in het achterhoofd.
Titelbeschrijving
Met de titel ‘Hapklare moderne emoties’ wordt bedoeld dat het boek niet echt onderscheidend is en een beetje standaardzinnen en -uitdrukkingen gebruikt worden om de emoties uit de drukken.
Samenvatting
De recensent vindt de roman een beetje tegenvallen als hij het vergelijkt met andere boeken die Renate Dorrestein heeft geschreven. Hij vindt het niet echt onderscheidend. Hij denkt dat dit komt, omdat Renate zich toch iets te commercieel heeft opgesteld bij het schrijven van dit boek. Wel vindt hij dat het makkelijk weg leest, dit is dan ook wel het enige positieve dat hij over het boek zegt.
De recensent vindt de roman een beetje tegenvallen als hij het vergelijkt met andere boeken die Renate Dorrestein heeft geschreven. Hij vindt het niet echt onderscheidend. Hij denkt dat dit komt, omdat Renate zich toch iets te commercieel heeft opgesteld bij het schrijven van dit boek. Wel vindt hij dat het makkelijk weg leest, dit is dan ook wel het enige positieve dat hij over het boek zegt.
Mening vergelijken
Zelf ben ik veel positiever over het boek van Renate Dorrestein. Ik ben het er dan ook niet mee eens dat het boek zich niet onderscheidt van andere boeken. Ik vind namelijk dat er juist aparte dingen in voorkomen die ik nog nooit in een boek heb gelezen. Zo had ik nog nooit gelezen over dat er een gezin was dat bestond uit twee vaders, die beide dachten dat het kind misschien wel van hun was, en één moeder. Wel ben ik het er mee eens dat de manier waarop de spanning in dit boek beschreven wordt vaak voorkomt. Het einde van het boek was voor het grootste deel dan ook wel te verwachten, waardoor het voor mij een beetje tegenviel. Ik zat meer te wachten op nog een echte pageturner. Alleen die kwam naar mijn mening niet genoeg. Ik ben het er helemaal mee eens dat het makkelijk weg leest, het woordgebruik is niet zo moeilijk, waardoor je zonder dat je het doorhebt opeens twintig bladzijden verder bent. Vooral aan het eind had ik dit. In het midden van het boek raakte het boek me eventjes kwijt toen er voor mijn gevoel een tijdje te weinig gebeurde en te lang naar het spanningsmoment toegewerkt werd.
III. Evaluatie
Ik vond het boek over het algemeen duidelijk geschreven. Het enige wat ik aan de onduidelijke kant vond was wat de Luco’s van Loes nou waren. Dit werd niet echt duidelijk beschreven in het boek en werd pas aan het eind duidelijk, maar dat was wel te snappen gezien de afloop van het verhaal.
Ik ben zelf erg tevreden over hoe ik de verdiepings- en verwerkingsopdrachten heb uitgevoerd. Ik denk dat ik het goed en uitgebreid heb beschreven, alhoewel ik over sommige dingen nog wel mijn twijfels heb. Omdat ik het moeilijk vond om bij bepaalde dingen de goede informatie uit het verhaal te halen. Maar over het algemeen denk ik dat ik het best goed heb gemaakt en dat u heeft genoten van het lezen van mijn verslag!
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden