FOOI (hoofdstuk 46, p. 291-301)

Paul filosofeert over de hoogte van een fooi. Als hij hoort dat Serge de rekening al heeft betaald, geeft hij 450 euro fooi aan de verbaasde gerant, als hij belooft dat hij hem en zijn zoon nooit in de tuin van het restaurant heeft zien staan.
Paul somt kort op wat er sindsdien allemaal is gebeurd. Serge verloor de verkiezingen, waarschijnlijk door zijn steeds veranderende imago. Zo had hij een baard laten staan om zijn littekens te kunnen verbergen en had hij die kort voor de verkiezingen weer afgeschoren. Hij had geen aanklacht tegen Claire ingediend. Beau was sinds die avond vermist, een grootscheepse zoekactie leverde niets op. Een opinieweekblad suggereerde dat hij zijn adoptieouders zat was en was teruggekeerd naar zijn geboorteland.
Paul was na het diner thuis in een laatje in ziekenhuispapieren gaan snuffelen. Zo kwam hij erachter dat Claire voor de geboorte van Michel toch een vruchtwateronderzoek had laten doen. Het vakje 'jongen' was aangekruist en 'bijzonderheden' was helemaal volgeschreven. Claire had hem daar nooit iets over verteld.
Vervolgens verwijderde hij het voicemailbericht van Claire: de tekst die ze zogenaamd tegen Michel had gezegd toen ze in het restaurant belde. Wat later kwam Michel thuis, met geschaafde knokkels en enigszins bebloed. Hij vertelde dat Men in Black III van YouTube was gehaald. Paul had wat staan grijnzen, Michel was op hem afgestapt en had hem omhelst: 'Lieve papa' (p. 302).
 

Bron: Uittreksels Volwassenen (2116 woorden)

C         Vorm

Beschrijf voor alle onderstaande punten zo objectief mogelijk hoe het werk is geschreven en waaruit dat blijkt. Het zijn objectieve punten over de manier waarop het werk geschreven is.

Gebruik het document ‘Boekverslag - extra informatie en literaire begrippen’ om te lezen hoe je onderstaande punten uit moet werken.

Uitwerking

1

verhaallijn(en)

(werk de verhaallijn(en) uit)

Het boek heeft meerdere verhaallijnen.

-Het ‘ongeluk’ met de drie zonen en de zwerver in het pinhokje. Ook het eerdere voorval met de man op het station heeft hier mee te maken. Het waren helemaal geen ongelukken, het zijn misdaden.

-De ziekte van Paul en hoe hij daar mee omgaat. In het begin vind je hem nog vrij normaal, maar pas later kom je er achter dat hij een agressieve ziekte heeft en een behoorlijk aantal mensen (bijna) in elkaar slaat.

-De relatie tussen de twee families, Paul die zich continu aan Serge ergert, maar ook de zonen, hoe deze met elkaar omgaan. Zo speelt Michel altijd de baas en wil Rick er eigenlijk niets mee te maken hebben.

-De presidentsverkiezingen van Serge, die hij uiteindelijk opgeeft om het makkelijker voor Rick te maken om met de dood van de zwerver om te kunnen gaan. Hij heeft het er al zo moeilijk mee en als zoon van de president wordt het niet veel gemakkelijker (denkt Serge). 

-De ziekte van Claire. Ze ligt in het ziekenhuis en thuis gaat het helemaal niet goed met Paul en Michel. Je vermoeden wordt hier nogmaals bevestigd dat er iets niet helemaal in orde is met Paul.

2

gebruik van tijdsvolgorde

(chronologisch of niet? – voorbeelden)

Het verhaal is chronologisch opgebouwd met veel flashbacks. Je zou dus kunnen zeggen dat het een niet-chronologisch verhaal is, maar je bent je wel de hele tijd bewust dat ze in het restaurant aan het dineren zijn.

De flashbacks:

1. Paul gaat naar de kamer van Michel en neemt het mobieltje mee.

2. De families zijn in Frankrijk en de kinderen worden opgepakt.

3. Claire en Paul kijken naar opsporing verzocht en zien de jongens. Ze zwijgen tegen elkaar, maar weten beide wel dat het hun zoon en hun neef zijn.

4. Michel schopt een voetbal door een ruit van een winkel. Paul wil de eigenaar van de winkel vergoeding geven, maar de eigenaar moet daar niks van weten. Paul wordt kwaad en dreigt met een fietspomp.

5. Het rare gedrag van Paul in de tijd dat hij nog lesgaf, met het beledigen van een leerlinge.

6. Claire ligt in het ziekenhuis. Babette en Serge komen bij Paul langs en bieden aan om een tijdje op Michel te passen. Paul wordt echter woedend en slaat Serge in zijn gezicht met een hete pan.

7. Michel heeft een werkstuk gemaakt over de doodstraf. Paul heeft hem hierbij geholpen en wordt even later bij de rector geroepen omdat er dingen instaan die niet kunnen. Hij slaat de rector in elkaar.

De functies van deze flashbacks is dat je door krijgt dat Paul niet helemaal goed bij zijn hoofd is.

3

vertelperspectief

(welk perspectief, waar zie je dat aan en wat is het effect)

Het is een onbetrouwbaar belevend en vertellend ik-perspectief. Het onbetrouwbare, omdat Paul een ziekte heeft en overal bijgedachten bij heeft. Hij beleeft het diner, maar ondertussen vertelt hij al die flashbacks.

Het effect hiervan is dat je zelf gaat denken als Paul. Je maakt alles mee met hem, hij vertelt jou alles. Paul ergert zich bijvoorbeeld de hele tijd aan de pink van de gerant, op een gegeven moment heeft hij dat zo vaak gezegd dat je zelf ook begint te denken dat het behoorlijk irritant is.  

4

titelverklaring

(titel, ondertitel en uitleg)

Het Diner: het hele verhaal wordt verteld in één avond, in een restaurant, tijdens het diner. De opbouw van het boek is ook met de gangen van het diner (aperitief, voorgerecht, hoofdgerecht, enz.)

Ondertitel ontbreekt.

5

verteltijd - vertelde tijd

(verhouding tussen beide en belang voor het verhaal)

De vertelde tijd is in het heden één avond. Dit is ongeveer 5/6 uur. In het verleden is dit echter jaren. Het hele leven van Michel wordt beschreven, en hij is nu rond de 16.

De verteltijd is 6 delen, 46 hoofdstukken en 245 bladzijden. 

6

hoofdstukindeling

(indeling, titels en belang van deze indeling)

De hoofdstukken zijn genummerd. Hier is verder niet heel veel bijzonders mee. Wat wel opvalt zijn de 6 delen van het boek.

Deze 6 delen (de gangen) hebben allemaal een verschillend aantal bladzijden. Dit is in verhouding met de tijd in het echte leven, de tijd dat zo’n gang echt duurt. Het voorgerecht is bijvoorbeeld 40 bladzijden en het hoofdgerecht 100. Dit klopt met de werkelijkheid, het hoofdgerecht duurt ook ongeveer 2 keer langer.

De structuur en de inhoud vormen op deze manier dus een hechte vorm.

7

overig

(andere opvallende zaken bijv. taalgebruik)

Zoals al eerder genoemd staat de opbouw van dit boek gelijk aan de gangen van het diner. Maar dit komt ook over een met de opbouw van de Griekse tragedie (als je de fooi niet mee rekent, deze hoort er oorspronkelijk ook niet bij). Een Grieks tragedie bestaat ook uit vijf delen.

D       Inhoud

Werk onderstaande punten uitgebreid uit voor het boek dat je gelezen hebt. Dit zijn subjectieve punten die vooral gaan om jouw leeservaring; jouw interpretatie van het verhaal.

Gebruik het document ‘Boekverslag - extra informatie en literaire begrippen’ om te lezen hoe je onderstaande punten uit moet werken.

Uitwerking

1

belangrijkste personages

(geef uitgebreide karakterbeschrijvingen)

Paul

Een rond karakter. Je kent zijn gedachten en gevoelens en voor de lezer maakt hij ook een verandering door. Hij gaat van een best wel normale man naar een agressieve. Hij is eigenlijk wel altijd dezelfde persoon geweest, maar de lezer merkt het pas verder in het verhaal dat niet alles in orde is met hem.

Hij is onbetrouwbaar: hij neemt zijn medicijnen gewoon niet, agressief en driftig: hij slaat regelmatig iemand in elkaar, bezorgd: hij wil het beste voor zijn zoon Michel, hij besluit zelfs om niet naar de politie te stappen ondanks de misdaad,             hij houdt heel veel van zijn vrouw Claire en hij heeft een erfelijke afwijking die hem agressief maakt.

Zoals net al genoemd maakt Paul (voor de lezer) een verandering door. Hij lijkt in het eerste opzicht een normale man, maar die wel veel op details let en zich aan veel dingen kan ergeren. Er zijn zoveel mensen die dit ook hebben, maar Paul heeft een ziekte en daar kom je pas later achter.

Claire

Een rond of plat karakter. Rond omdat ze eerst een hele sympathieke vrouw lijkt maar daarna (letterlijk) over lijken gaat. Plat omdat je haar gevoelens en gedachtes verder niet kent.

Claire is ook onbetrouwbaar. Ze houdt veel informatie voor Paul achter, bijvoorbeeld de vruchtwaterpunctie, de misdaad van de zonen, etc. Ze is echter wel erg behulpzaam voor Michel, zo dat hij uit de problemen kan blijven. Dit betekent echter wel de dood van Beau.

Ze heeft eigenlijk twee kanten. Het kan een ontzettend lieve vrouw zijn (ze troost Babette, komt vaak voor Paul op, etc.) maar als het er op aankomt is ze bikkelhard en gaat ze tot het uiterste. Dit is dan ook de verandering die zij doormaakt in de loop van het verhaal.

Serge

Dit is een plat karakter. Hij maakt niet echt een verandering door en je kent ook zijn gevoelens niet. Ik vind hem wel een karakter, want we leren hem wel heel goed kennen uit het perspectief van Paul.

Serge is heel erg populair bij iedereen, behalve bij zijn broer Paul. Hij is heel erg zelfverzekerd en wil altijd zijn zin hebben. Als hij het idee krijgt om zich niet langer meer kandidaat te stellen voor president kan ook niemand hem meer van gedachten veranderen. Hij houdt van geld, Frankrijk, zijn kinderen en Babette.

Babette

Ze is een plat karakter, maar neigt nog meer tot een type. Je krijgt heel weinig informatie over haar en ze heeft ook niet een hele belangrijke rol in het verhaal. Ze maakt ook geen ontwikkeling door en je kent haar gevoelens en gedachtes niet.

Ze wil graag geld zien en ook vindt ze het niet een probleem om een BN’er te worden. Sterker nog, als Serge voorstelt om zich niet langer kandidaat te stellen is Babette het er absoluut niet mee eens, zij wil graag ‘de vrouw van …’ worden.

Michel

Bij Michel twijfelde ik ook wat voor soort karakter het is. Eerst is hij een fatsoenlijke jongen, maar later hij is betrokken bij meerdere misdaden. Hij maakt dus zeker een ontwikkeling door, dus heeft hij een rond karakter. Maar je kent zijn gedachtes en gevoelens niet. Vandaar ook het platte karakter.

Hij is een jaar of zestien, heeft altijd zijn mutsje op, koptelefoon op de oren en draagt witte sneakers. Hij is agressief, hij heeft dezelfde ziekte als zijn vader. Hij heeft een betere band met Claire dan met Paul, hij vraagt dan ook aan Claire wat hij moet doen als de zwerver dood is en niet aan Paul.

Hij is ook bazig. Als Rick besluit dat hij de vrouw met rust wil laten en naar een ander pinhokje te gaan dwingt Michel hem om te blijven.

Rick & Beau

Dit zijn echt types. Je weet bijna niks van ze, ze maken voor de lezer geen ontwikkeling door en je kent ook de gedachtes en de gevoelens niet. Ze spelen wel een rol bij de misdaden maar verder hoef je ze niet te leren kennen voor het belang van het verhaal.

2

belangrijkste gebeurtenissen
(minimaal 2)

(uitgebreid uitwerken)

De belangrijkste gebeurtenissen voor mij zijn het voorval met de zwerver en het moment dat je erachter komt dat Paul een afwijking heeft.

De eerste situatie, het voorval met de zwerver, is natuurlijk omdat het boek daar omdraait. Dat gaan ze bespreken voor het diner, daarvoor zijn ze bij elkaar gekomen. Michel, Rick en Beau zijn hier bij betrokken. Op een avond, na het stappen, willen de jongens nog even pinnen. Maar in het pinhokje ligt een zwerver te slapen. Michel vertikt het om een andere pinautomaat op te zoeken en wil de zwerver wegjagen. Hier gaat de zwerver niet mee in en blijft liggen. Ze gooien allemaal voorwerpen naar de zwerver om er voor te zorgen dat ze weggaat. Tussen deze voorwerpen zit ook een jerrycan. Deze explodeert, en de zwerver overlijdt. Michel zit er niet mee, hij heeft immers dezelfde ziekte als zijn vader en vindt geweld fantastisch. Rick heeft het er wel heel moeilijk mee. Beau heeft een filmpje waarop staat dat de zwerver overlijdt en chanteert de twee anderen hiermee. Dit alles lijdt tot de dood van Beau en het aftreden als kandidaat zijnde voor president van Serge.

De tweede belangrijkste gebeurtenis voor mij is het moment dat Paul naar de psychiater gaat en dat je als lezer zijnde erachter komt dat Paul niet helemaal deugt. Eerst vond ik het boek ontzettend saai en langdradig door al die details die Paul vertelt, maar na het bezoek aan de psychiater wordt opeens alles heel duidelijk waarom hij het zo gedetailleerd verteld en overal bijgedachten bij heeft. Het boek krijgt opeens een hele andere wending. Het moment dat Paul bij de psychiater is krijgt hij ook medicijnen voorgeschreven, die hij na een tijdje al niet meer slikt. Zo krijg je door dat Paul een ziekte heeft.

3

tijd en ruimte

(waar en wanneer speelt het verhaal en waarom is dat belangrijk)

De tijd waarin het verhaal zich afspeelt zal ongeveer rond 2005 zijn. Dit maak ik op uit dat ze allemaal moderne dingen hebben zoals euro’s, mobieltjes, etc. Ook gebruiken ze programma’s van deze tijd (Opsporing Verzocht en Jackass). Verder blijkt dit uit het feit dat op het moment van het verhaal George Bush nog president is van Amerika en ook is op het moment de oorlog in Irak aan de gang.

De ruimte van het verhaal is in het heden natuurlijk het restaurant. Ook zijn ze nog in het café.

In het verleden, de flashbacks, zijn er veel meer plaatsen. Zoals bijvoorbeeld het station, het pinhokje, Dordogne, Berlijn, het ziekenhuis, het huis van Paul, de winkel met de kapotte ruit, de school waar Paul lesgaf, etc.

4

Motieven (minimaal 4)

(Uitgebreid uitwerken waarom dit motieven zijn – voorbeelden)

1. De agressiviteit van Paul

Telkens word je er weer aan herinnerd dat Paul niet helemaal in orde is. Bij elk voorval wil Paul uithalen, staat hij klaar om de persoon in kwestie neer te slaan. De rector, de buurman, Serge, de winkeleigenaar, etc. Ook telkens als het over geweld gaat, staat Paul te grijnzen. Hij houdt van geweld.

2. Geheimen

Ondanks dat het hele verhaal volgestopt is met details, wordt er ook heel veel geheim gehouden. Zoals bijvoorbeeld de naam van het restaurant, exacte tijden, plaatsnamen, de ziekte van Claire, de naam van het ziekenhuis, de afwijking van Paul, etc. Dit komt omdat Paul denkt dat als hij echt iets specifieks noemt, dat het altijd tegen zich zou kunnen worden gebruikt. Zoals bijvoorbeeld de naam van het restaurant. Paul denkt dat als hij die geeft, dat heel veel mensen daar zullen komen te kijken of ze er dan weer zitten te dineren.

3. De ergernissen van Paul

Paul kan zich aan heel veel dingen ergeren. Zoals bijvoorbeeld de pink van de gerant, die telkens te dicht bij het voedsel komt. Of zijn broer Serge, die niks goed kan zeggen. Ook kan hij er niet tegen als iemand naast hem staat in de wc’s. 

4. Ouder-kind relatie

In het begin van het boek heeft Paul het erover wat nou het ideale gelukkige gezin is. Dit komt vaak terug in het boek. Ook hebben Claire en Paul er alles voor over om hun hachje te redden en besluiten dan ook om Michel en Rick niet aan te geven.

5. Erfelijkheid

Michel en Paul hebben dezelfde ziekte. Beide worden er ook niet koud van om iemand in elkaar te slaan. Dit gebeurt dan ook regelmatig, slachtoffers zijn bijvoorbeeld de rector, de man op het station, Serge, de zwerver, etc. Pas in het einde word je vermoeden bevestigd dat Michel de ziekte heeft geërfd, maar door al die misdaden weet je het eigenlijk allang.

5

Symboliek

(uitgebreid uitwerken wat de symboliek is – voorbeelden)

-De filmgesprekken onder het eten gaan over films die gaan over racisme en discriminatie. De ‘gekleurde’ man in het verhaal wordt eerst niet geaccepteerd maar als blijkt dat hij een ‘doodnormale’ man is, wordt hij wel geaccepteerd binnen het verhaal. Dit symboliseert de situatie, omdat Beau ook niet van oorsprong een Nederlander is.

-Het werkstuk over de doodstraf. Hierin staat de vraag: “Mag je voor eigen rechter spelen?” centraal, dit is ook de hoofdvraag in het boek, omdat Paul en Claire beslissen om Michel en Rick niet aan te geven. Hier gaan zij natuurlijk helemaal niet over, de politie moet beslissen wat er gaat gebeuren.

6

motto

(citeer het motto en leg uit waarom de auteur het heeft gekozen)

“NICE GUY EDDIE

C’mon, throw it in a buck.

MR PINK

Uh-huh. I don’t tip.

NICE GUY EDDIE

Whaddaya mean, you don’t tip?

MR PINK

I don’t believe in it.

QUENTIN TARANTINO

Reservoir Dogs”

Het motto komt uit een gewelddadige  film. Ook het boek is niet bepaald zonder geweld.

Het motto komt uit een gewelddadige  film. Ook het boek is niet bepaald zonder geweld.

Verder gaat het motto over een fooi. Ook in het boek wordt fooi gegeven, en niet zomaar een fooi. De 450 euro moet er voor zorgen dat de ober zijn mond houdt over het feit dat hij Paul en Michel in de tuin heeft zien praten.

7

eind

(beschrijf het einde van het boek – open, gesloten, passend?)

Het einde is gesloten. De belangrijkste vragen zijn beantwoord. Natuurlijk zijn er nog wel een paar dingen die je wilt weten, hoe het nu met Rick en Michel afloopt. Maar de dingen die van belang zijn, worden verteld. Serge wordt niet president en de enige getuige is verdwenen.

8

overig

(andere opvallende zaken)

Het valt mij op dat alles ontzettend gedetailleerd is. Alles wat er gebeurt, wordt tot in het uiterste beschreven door Paul. Dit zorgt ervoor dat je helemaal in de gedachten komt van Paul, je leert hem ontzettend goed kennen.

Verder ging alles opeens in het laatste hoofdstuk opeens wel heel erg snel. Serge werd niet president, Beau is ‘weggelopen’ en je komt erachter dat Claire die vruchtwaterpunctie heeft gedaan. Het komt op mij een beetje over als dat Herman niet zoveel inspiratie meer had en het hele einde maar wat in één hoofdstuk heeft gegooid.

E          Beoordeling

Geef je persoonlijke beoordeling in 140 tot 160 woorden. Gebruik minimaal vier verschillende beoordelingswoorden en werk deze voldoende uit met behulp van de inhoud van het boek. (aantal woorden vermelden)

De beoordelingswoorden vind je ook in het document ‘Boekverslag - extra informatie en literaire begrippen’

In het begin vond ik het boek ontzettend lastig om te lezen. Er zat totaal geen actie in, het enige wat er gebeurde was een pink die iets te dicht bij het eten kwam. Als je er later achter komt dat het boek zo gedetailleerd en langdradig is door de ziekte van Paul, wordt het opeens een heel goed verhaal. Een spannend boek werd het echter nog steeds niet, maar dat was ook niet van belang voor dit verhaal. Het verhaal zit ontzettend goed in elkaar, de verschillende verhaallijnen die elkaar kruisen en de onverwachte wendingen in dit boek maken het een goed verhaal.

Wat ik echt het bijzondere van dit boek vind is dat Herman Koch 245 bladzijden vol krijgt met één avond. Wat de schrijver ook had kunnen doen, was gewoonweg Michel zijn leven beschrijven en de vertelde tijd in het heden 16 jaar maken. Dat heeft hij niet gedaan, en dat maakt het bijzonder.

(157 woorden)

F          Thema en uitleg

Omschrijf, los van het verhaal, het thema van het boek (de centrale gedachte, de dieper liggende idee).

Leg vervolgens uit waarom denkt dat dit het thema is. Bij die uitleg mag je wel gebruik maken van de inhoud. Gebruik 80 tot 120 woorden. (aantal woorden vermelden)

Het thema van het boek is hoever je kunt gaan om als ouder je kind te beschermen. Het is een moreel dilemma, of je ze nu wel of niet moet aangeven of gewoon moet zwijgen.

Tijdens het diner merk je dat Serge de kinderen wil aangeven. Babette, Paul en Claire willen dit alle drie niet. Ze willen allemaal voor eigen rechter spelen, Serge denkt dat het beter is voor de kinderen om gestraft te worden omdat hij ziet dat Rick het er heel erg moeilijk mee heeft om het zijn hele leven te moeten verzwijgen. Babette, Paul en Claire willen het niet. Babette wil het niet omdat Serge dan geen president meer kan worden. Paul en Claire denken dat het beter is voor Michel en Rick om ze niet aan te geven.

(97 woorden)