Het diner, Herman Koch

1. Samenvatting
Paul Lohman is vader van Michel en gelukkig getrouwd met Claire Lohman. Na een carrière als geschiedenis docent op de middelbare school is hij op non-actief gesteld door zijn agressieve uitingen op het werk en in zijn privé leven. Paul is de broer van presidentskandidaat Serge Lohman.

Het verhaal begint bij een diner dat Paul en Claire hebben met zijn broer Serge en zijn vrouw Babette in een duur restaurant. Een restaurant waar ‘normale’ mensen volgens Paul niet komen.
Tijdens het diner valt het Paul op dat Babette heeft gehuild, ze verbergt haar ogen achter een donkere bril. Het gezelschap gaat gewoon aan tafel zonder iets te laten merken. Al snel lopen de spanningen hoog op. Paul en Claire zijn totaal geen types voor een restaurant als dit. Paul ergert zich dood aan de Gerant van het restaurant. Die, door middel van zijn pink, aanwijst waar alle gerechten wel niet vandaan komen en hoe ze zijn gemaakt.


Eerst wordt er gepraat over allerdaagse dingen zoals films, vakanties e.d. Maar als Paul na een bezoek aan het toilet terug komt bij de tafel is het mis gegaan. Babette is in huilen uitgebarst en vlucht naar de tuin. Claire volgt Babette om met haar te praten. Serge en Paul blijven alleen over..

Serge schuift de huilbui van Babette op de hormonen. Volgens hem heeft ze er al langere tijd last van. Het wordt Paul wat teveel en hij verdwijnt ook van tafel om te kijken waar Claire en Babette zolang blijven. Eenmaal in de tuin voelt Paul een mobieltje afgaan in zijn zak, het mobieltje van zijn zoon. Die middag had hij stiekem in het mobieltje gekeken op zoek naar een filmpje.
Hij neemt op en krijgt zijn eigen zoon aan de lijn die zich afvraagt wat zijn vader met zijn mobieltje doet. Michel wil zijn mobiel wel op komen halen. Hierdoor heeft Paul nog maar even de tijd om het filmpje te zoeken. Hij vindt een filmpje waarin zijn zoon en de zoon van Serge een zwerver mishandelen op het station. Ook luistert hij snel de voicemail af. Op de voicemail staat een bericht van Claire waarin ze zegt dat ze het vanavond moeten doen, en dat papa nergens van wist. Paul weet niet wat hem overkomt, zijn vrouw en zoon houden iets voor hem achter.

Na een tijdje komt Michel aan. Op dat moment verteld Paul aan de lezer wat er allemaal is gebeurt. Op weg naar huis van een schoolfeest gingen Michel, Rick en Beau(geadopteerde zoon van Serge en Babette) nog even pinnen. In het pinhokje lag een stinkende zwerver te slapen. De zwerfster begint te schelden en zegt dat ze op moeten rotten. Dat maakt Michel en Rick kwaad, Beau heeft er geen zin in en gaat naar huis. Michel en Rick beginnen dingen van straat te halen en het tegen de zwerver aan te gooien. Ze gooien en bureaulamp en een lege jerrycan. Maar dan gaat het mis… Er komt een aansteker bij en de jerrycan, waarvan de jongens dachten dat hij leeg was, ontploft en de zwerfster is op slag dood….
Paul en Claire komen achter dit incident na een uitzending van Opsporing Verzocht. De camera’s in het pinhokje hebben alles opgenomen. Op de beelden is niet te herkennen wie de jongens zijn, maar Paul herkent zijn enige kind meteen. Claire lijkt niets te merken, ten minste zo doet ze.

Langzamerhand komt de aap uit de mouw. Michel vertelt dat Beau Michel en Rick chanteert door een filmpje met hun stem op de achtergrond op YouTube te zetten. Als Michel en Rick geld geven aan Beau is er niks aan de hand, maar als ze dat niet doen dan gaat Beau naar de politie.

Als Michel is vertrokken, en Claire en Babette zijn teruggekeerd gaan ze terug naar het restaurant en schuiven weer aan bij Serge.
Dan begint Serge te vertellen dat hij een plan heeft om de toekomst van zijn zoon te beschermen. Hij wil aftreden als toekomstig president. Volgens hem kan Rick er niet mee leven dat hij de dood van een zwerver op zijn geweten heeft. Babette en Claire verklaren Serge voor gek, Paul kan het allemaal niet zo schelen.

Serge verteld dat hij een persconferentie gaat geven in het café waar Paul en Claire altijd komen. Dat maakt Paul wel kwaad. Serge en Claire betalen de rekening en verlaten het restaurant.

Claire verteld aan Paul dat ze alles in scène heeft gezet. Het geheimzinnige gedoe van Claire over Michel heeft allemaal een rede. Aan tafel had Claire Michel opgebeld, later verteld ze aan Paul dat dat toneel was en dat ze Michel een alibi wilde geven.

Claire vertelt de rest van haar plan aan Paul. Ze wil dat hij zijn eigen broer verwond zodat de persconferentie niet door kan gaan. Paul vindt die geen goed idee. Dan gaat ook Claire van tafel ze gaat alvast richting het café waar Serge de pers toe gaat spreken. Paul blijft achter tot hij sirenes hoort, hij loopt zo normaal mogelijk naar buiten. Meteen heeft hij in de gaten wat er aan de hand is. In zijn plaats heeft Claire zijn broer verwond. Zo kan alsnog de persconferentie niet door gaan. Met een minuscuul knikje gebaart Claire dat Paul snel naar huis moet gaan. Zij eindigt op het politie bureau. Michel en Rick hebben in de tussentijd met Beau afgerekend. Je weet niet precies wat ze hebben gedaan maar Beau leeft niet meer.

2. Analyse
A. Titel
Het hele verhaal speelt zich af tijdens een diner waarbij twee broers met hun echtgenoten een afspraak moeten maken om over hun kinderen te praten.

Motto
Het motto is afkomstig uit het filmscript van “Reservoir Dogs” (1992) van de regisseur Quentin Tarantino. Het is een dialoog tussen twee personages:
Nice Guy Eddy : “C’mon throw it in a buck”
Mr.Pink :”Uh-huh. I don’t tip”
Nice guy Eddy: “Whatdaya mean, you don’t tip?
Mr. Pink: I don’t believe in it. “

B. Genre
Het is een psychologische roman. Het gaat over de keuze die de ouders moeten maken. Als je kind iets ergs heeft gedaan moet je hem dan beschermen? Of moet je hem verdedigen?

C. Personages
Paul Lohman:
Hij is de hoofdpersoon van het verhaal. Vanuit zijn ogen wordt het verhaal verteld. Het is een man die soms wat agressief uit de hoek kan komen, maar wel heel veel van zijn zoon en vrouw houdt. Hij is mysterieus, zo komt in het boek duidelijk naar voren dat hij een ziekte heeft, maar hij wil niet loslaten wat voor ziekte. Daarnaast heeft Paul alles voor zijn zoon over, zelfs als dat ten koste moet gaan van andere. Zijn zoon heet Michel. Paul is een round character, naarmate het verhaal vordert leer je hem steeds beter kennen. Je krijgt meer over hem te weten en over wat er met hem aan de hand is

Claire Lohman:
De vrouw van Paul. En lieve vrouw die alles voor haar man en zoon over heeft. Ze bedoeld alles goed en ze is de moeder van Michel. Claire is ook een round character, ook leer je haar beter kennen in het verhaal. Je krijgt veel te weten over haar goede eigenschappen.


Michel Lohman:
De zoon van Paul en Claire. Het is over het algemeen een dood gewone jongen. Houd van sporten, rookt en drinkt niet. Hij is bevriend met Rick Lohman en Beau Lohman. Hij houdt heel veel van zijn ouders, en heeft veel van zijn vader geërfd, waaronder zijn agressiviteit. Bij Michel twijfelde ik of het een flat of een round character is, je krijgt wel te horen dat hij veel op zijn vader lijkt qua gedrag maar verder blijft hij een beetje op de achtergrond. Het blijft er een beetje bij dat hij bijna in alles op z’n vader lijkt.

Serge Lohman:
De broer van Paul Lohman en tevens presidentskandidaat. Hij is de vader van Rick Lohman, daarnaast heeft hij nog een dochter (zij komt in het boek amper ter sprake) en hij heeft samen met zijn vrouw Babette Lohman een jongen geadopteerd genaamd: Beau. Hij is een aparte man met bepaalde trekjes. Zo houdt hij van lekker eten en van wijn. Misschien is dat meer voor zijn imago dan dat hij er echt van houd. Ook hier twijfelde ik een beetje of het een flat of een round character is. Je krijgt niet heel veel over hem te weten qua gedrag. Je krijgt alleen te weten hoe Paul tegen hem aankijkt. Ik denk dat Serge meer een flat character is.

Babette Lohman:
De vrouw van Serge en daarnaast de komende vrouw van de president van Nederland. Het is een vrouw die voor 100% achter haar man staat en met alles meegaat in wat hij doet. Babette is een flat character. Ze staat voornamelijk in de schaduw van Serge.

Rick Lohman:
De zoon van Babette en Serge en een vriend van Rick. Samen heeft hij met Rick iets op zijn geweten. Het is een kwajongen, er komt in het boek weinig naar voren over zijn karakter e.d. Rick is ook een flat character. Over hem kom je niet veel te weten en je ziet hem ook niet groeien in het boek.

Beau Lohman:
Beau is de geadopteerde zoon van Serge en Babette. Hij is een geniepige jongen die chanteren niet uit de weg gaat, wat hij bij Rick en Michel doet. Hij was bij het incident maar niet medeplichtig, hij deed er niet aan mee. Beau is meer een bijpersoon dan een hoofdpersoon. Ik vind hem ook een flat character omdat je bijna niks over hem te weten krijgt behalve dat hij geadopteerd is en Rick en Michel chanteert.

D. Tijd en ruimte
De hoofdlijn van het verhaal speelt zich af in een chic restaurant. De naam van het restaurant wordt nooit gezegd. In de flashbacks van Paul gaat hij terug naar een paar verschillende plekken. Deze plekken zijn niet heel belangrijk voor het verhaal. Een paar van deze plekken zijn: Het vakantie huis van Serge in Frankrijk, de middelbare school waar hij heeft gewerkt, een hotel in Duitsland en Paul’s eigen woning.

Een andere belangrijke plek voor het verhaal is het pinhokje waar Michel en Rick de zwerfster hebben gedood.

De hoofdlijn van het verhaal speelt zich af in het nu. De verschillende flashback’s gaan terug tot en met de geboorte van Michel. Het verhaal is niet chronologisch, Paul heeft verschillende flashback’s. De vertelde tijd is van Michel’s geboorte tot nu, dat is 15 jaar omdat Michel 15 (bijna 16) is als hij met Rick de zwerver dood. De verteltijd is: 300 bladzijdes.

E. Verteller
Je beleeft het verhaal door de ogen van Paul Lohman. Geen enkele keer krijg je de gedachtes van iemand anders te weten. Soms is dit wel jammer omdat ik best graag zou willen weten wat er in Claire’s of Serge’s hoofd omgaat.

F. Thema en Motieven
Het thema van het boek is dilemma. Wat moet je doen als je kind iets heel ergs heeft gedaan? Moet je net als Paul je kind beschermen voor wat hij heeft gedaan? Om zo zijn jeugd te redden. Of kun je beter net als Serge gewoon eerlijk en openkaart spelen omdat je kind er anders later trauma’s aan overhoudt? Deze vragen worden op het eind vaak tot discussie gesteld door Paul en Claire.

Verschillende motieven zijn:
Liefde: tot hoever kan je gaan uit liefde voor je eigen kind?
Familie: de familieband staat ook centraal in het boek. De familie Lohman zorgt goed voor elkaar, dat zie je terug als Michel 5 jaar is en Claire in het ziekenhuis ligt. Serge en Babette willen Michel dan meenemen omdat ze denken dat Paul het niet redt in zijn eentje.
Eten: Het hele boek is een diner. Elk deel van het boek begint weer met een stukje over eten.
Moord: er wordt vaak gesproken over de moord die Michel en Rick hebben gepleegd.


G. Spanning
Er zitten verschrikkelijk veel openplekken in het boek op het begin. Langzaam als je verder leest worden sommige open plekken gevuld maar op het aller laatst komt er weer een grote open plek: wat is er gebeurt met Beau?
Een paar van deze open plekken zijn:
De schrijver wil bewust geen namen zeggen van bepaalde gebeurtenissen in het verhaal.
- De naam van het restaurant
- De school waar hij heeft gewerkt
- De ziekte van Claire
- De ziekte van Paul
Het zijn geen belangrijke open plekken, maar ze worden niet opgelost.
Aan het einde van het verhaal weet je nog steeds niet om welke namen het gaat.

Het verhaal bevat nog enkele open plekken die later in het verhaal worden verteld:
- Wat Michel, Rick en Beau hebben gedaan
- Wat Claire voor Paul achter houd
- Waarom Babette huilt
Door deze open plekken blijft het verhaal spannend, je wilt precies weten wat er allemaal is gebeurt en hoe ze het gaan oplossen. Het verhaal duurt niet te lang, het is niet zo dat je na een tijdje iets hebt van wanneer krijg je nu eindelijk wat meer te weten?

H. Stijl
Het taalgebruik is niet heel moeilijk. Er worden niet onnodig veel moeilijke woorden gebruikt. Soms is het wel irritant dat Herman Koch door de ogen van Paul sommige dingen heel erg kan afzeiken en mensen de grond in kan boren. Dit doet hij op een redelijk harde manier:

Bladzijde 261:
"Ik rook een merkwaardige lucht, het was niet direct een zweetlucht, eerder de lucht van afval dat gescheiden wordt aangeboden – of beter gezegd, dat gedeelte van gescheiden afval dat normaliter in de groene bak belandt. Ik kon me niet aan de indruk ontrekken dat de lucht van de rector zelf afkomstig was; misschien gebruikte hij geen deodorant om de ozonlaag te ontzien, of anders waste zijn vrouw zijn kleren in milieuvriendelijk wasmiddel; zoals bekend wordt witte was met zo’n wasmiddel na verloop van tijd grijs, schoon wordt het in elk geval nooit meer. "

3. Eigen mening
A. Het onderwerp
Het onderwerp sprak me heel erg aan. Ik vond het heel interessant om te lezen over de keuzes die Paul en Claire maken, en de keuzes die Serge maakt. Paul en Claire kiezen voor de toekomst van hun kind, terwijl Serge voor het geweten van zijn kind kiest. Het was een heel erg herkenbaar onderwerp. Ik denk niet dat ik weet wat ik zou doen als dit mij overkwam. Ik kan op dit moment geen boeken bedenken met hetzelfde onderwerp.

B. De gebeurtenissen
Er is een heel belangrijke gebeurtenis, de gevoelens zijn een soort gevolg van deze gebeurtenis. Dus de gebeurtenissen en gevoelens zijn even belangrijk. Er kwamen niet heel veel gebeurtenissen voor in het boek, maar de gebeurtenissen die wel voorkwamen waren zijn zo belangrijk dat dat helemaal niet uitmaakt. Ik vond het een best wel erge gebeurtenis, een zwerver doodde is niet de normaalste zaak van de wereld. Maar ik snap ook wel dat Michel en Rick het in het boek niet zo bedoeld hadden. Helaas gebeuren er in het echte leven wel dit soort dingen die wel zo bedoeld zijn.

C. De personen
De personen komen levensecht over, Paul en Claire zijn gewone doornsnee mensen. Serge en Babette proberen dat ook te zijn maar voor hen is dat een stuk lastiger aangezien Serge presidentskandidaat is. Ik kon me heel goed inleven in Paul en Claire, meer dan in Serge en Babette maar dat kan ook komen omdat Paul de ik-persoon is. Ik ben niet heel erg beïnvloed door het gedrag van de personen. Wel weet ik nu dat ik nooit maar dan ook nooit een jerrycan naar een zwerver zal gooien. Niet dat ik dat van plan was maar ik weet nu wat er kan gebeuren als je ondoordachte dingen doet. Ik vond het positief van Claire heel rustig kon reageren in bepaalde situaties, negatief dat Paul soms raar kan reageren. Dat hij eigelijk niet weet wat hij moet zeggen en er dan maar iets uitfloept.

D. De opbouw
Het verhaal was niet heel moeilijk opgebouwd. De hoofdlijn bestaat uit een lang diner. Elke gang heeft dan weer zijn eigen hoofdstukken. Soms was het wel lastig dat Herman hele lange flashback’s beschreef. Zat je net in helemaal in de flashback gaat die weer terug naar het gewone verhaal. Dat wekte soms wat verwarring op. De openplekken die steeds ontstonden waren erg spannend. Dan werd de ene opgelost ontstond er weer een andere. Het einde vond ik erg snel gaan. Dat had misschien nog wel iets beter beschreven kunnen worden. Het boek heeft een open einde want: Je weet niet wat er verder met Claire gebeurt, je weet niet wat er is gebeurt met Beau, je weet alleen dat Serge heel erg daalt in de peilingen en geen minister-president wordt.


E. Het taalgebruik
Het taalgebruik was helemaal niet moeilijk. Het is gewoon normaal Nederlands zonder moeilijke woorden of met heel langdradige zinnen. In het boek komen redelijk veel dialogen voor, dit zijn de gesprekken die Claire, Babette, Serge en Paul voeren tijdens het eten. Er zijn me niet speciaal zinnen bijgebleven.

4. Overig
A. Relatie tussen tekst en auteur
Herman Koch probeert door middel van dit boek een schets te maken van wat er in de maatschappij gebeurt. Hij zet ons aan het denken over het voorbeeld genoemd in de eerste recensie over het natalee holloway verhaal. In hoeverre spreken de ouders van Joran de waarheid? Gaat hun liefde voor Joran ook zo ver om een hand boven zijn hoofd te houden. Met dit boek zet Herman ons aan het denken.

B. Verbanden tussen boeken
Ik had al eerder in het verslag gezegd dat ik geen boeken ten met hetzelfde thema. Wel hebben Sarah en ik redelijk vaak lopen klagen over de grove manier van afzeiken van Herman Koch. Sarah had Red ons, Maria Montanelli gelezen. In dit boek zeurt Herman Koch er ook wat vanaf.

C. Literatuurgeschiedenis
Dit boek speelt zich af in de 21ste eeuw. Dit kan je zien doordat Herman het heeft over president Bush en Balkenende. Ook wordt de euro genoemd dus je kunt met zekerheid zeggen dat dit boek zich afspeelt tussen 2004 en 2008. Omdat Bush nu weer is afgetreden.

D. Plaats van het boek binnen het oeuvre van de schrijver
“Het drama van het menselijk tekort is een terugkerend thema in het oeuvre van Herman Koch.” Een stukje geciteerd van de website:
Daar stond ook dit stukje:

“In romans van Herman Koch (1953) draait het steevast om personages die hun omgeving met scepsis doorzien en becommentariëren, zonder zich er al te veel om te bekommeren dat ze er zelf ook deel van uitmaken. Red ons, Maria Montanelli (1989) is een afstandelijke afrekening met het bevoorrechte milieu van de leerlingen van het Montessori Lyceum. In Eten met Emma (2000) wil de protagonist een beroemd schrijver worden, zonder te beseffen wat hij verkeerd doet. Ook in Odessa Star (2003) hunkert de hoofdpersoon naar een spannender leven.”

5. Bronnen
http://www.vn.nl/Standaard-media-pagina/HermanKochEenRestaurantIsGeenMuseum.htm

http://www.vn.nl/KunstCultuur/DeRepubliekDerLetteren/KritiekenDoorJeroenVullings/ArtikelJeroenVullings/HetDiner-HermanKoch.htm

http://www.scholieren.com/boekverslagen/29766#tabview=tab2
http://www.scholieren.com/boekverslagen/28863