Het beeld en de klok door Harry Mulisch

Motieven
Ook hier is tijd weer een terugkomend motief, je vindt het overal in het boek terug. Op de horloge en in het leven van de mens. Ook is ruimte een motief. ‘Doordat iedereen ruimte anders ervaart, heeft het een weinige betekenis.’

Verband titel en thema
Er is wel degelijk een verband tussen de titel en het thema. Het thema is namelijk ‘tijd’. De titel is ‘Het beeld en de klok’. De klok heeft met tijd te maken. Het beeld staat al een lange tijd op dezelfde plek en heeft veel dingen gezien, dat ook weer terugvalt op het begrip ‘tijd’.

Motto
Het motto van het boek is ‘End fact, try fiction.’ Het zou twee dingen kunnen betekenen: of het zou een stimulans kunnen zijn voor het schrijven van fictieve verhalen, óf het duidt op een einde aan de werkelijkheid en op het feit dat niet iedereen voor altijd leeft. De mens is sterfelijk. Het stand beeld komt echter tot leven en blijft nog erg lang bestaan.

Plaats in de literatuurgeschiedenis
Het werk is voor het eerst gepubliceerd in het jaar 1989.

Harry Mulisch
Harry Kurt Victor Mulisch (Haarlem, 29 juli 1927 – Amsterdam, 30 oktober 2010) was een Nederlands schrijver.

Mulisch, de zoon van een Oostenrijks-Hongaarse vader die collaboreerde tijdens de Tweede Wereldoorlog en een Duits-joodse moeder, groeide op tijdens de Tweede Wereldoorlog, die een sterke invloed op hem en zijn schrijverschap had. In 1947 verscheen zijn eerste verhaal (De kamer), in 1952 volgde zijn eerste roman: archibald strohalm. Vele andere werken volgden, waaronder Het stenen bruidsbed (1959), Twee vrouwen (1975), De aanslag (1982) en De ontdekking van de hemel (1992). Zijn laatste roman was Siegfried, verschenen in 2001. 'Magisch-mythisch' is een veelgebruikte aanduiding voor een groot deel van zijn oeuvre.

Mulisch, wiens als arrogant omschreven houding en steun aan het Cuba van Fidel Castro bij sommigen op kritiek konden rekenen, geldt als een van de belangrijkste naoorlogse Nederlandse schrijvers. Hij wordt tot "De Grote Drie" van de naoorlogse Nederlandse literatuur gerekend, waartoe ook Willem Frederik Hermans en Gerard Reve behoren. Mulisch won een groot aantal literaire prijzen, waaronder de Prijs der Nederlandse Letteren en de P.C. Hooft-prijs, beide voor zijn gehele oeuvre. De ontdekking van de hemel werd in 2007 uitgeroepen tot het beste Nederlandstalige boek aller tijden. In oktober 2010 overleed de auteur op 83-jarige leeftijd aan kanker.
Bron: Wikipedia

Harry heeft een erg typerende stijl, die verschilt van andere schrijvers. Zelf vond ik het boek erg filosofisch geschreven, het laat je nadenken. Ook zijn veel boeken niet realistisch. Dit boek is erg typerend voor de schrijver: het is weer een fictief boek, waar zijn wijze levenslessen in verwerkt zitten, net als het meeste van zijn andere werken. Sommige stukken in zijn werken zijn nog wel autobiografisch, maar toch zit er vaak een fictief verhaal omheen. Zijn bekendste werken zijn nog wel: De Aanslag, Het Stenen Bruisbed en Twee Vrouwen.

Volgens mij heeft het boek niet echt een stroming. In sommige delen is echter wel protest te vinden: protest tegen (digitale) vernieuwingen. Rond 1990 had je de ‘Generatie Nix’, dat waren alle nieuwe schrijvers toen, die schreven over ruwere onderwerpen, zoals seks. Hier hoorde Mulisch niet bij, hij had zijn eigen stijl van schrijven.

Beoordeling
Een positieve werking hadden toch wel de dingen die me na lieten denken. Het stukje dat de Meester vertelt over de evenaar, die hij passeerde met het vliegtuig onderweg naar Australië. Hij passeerde het denkbeeldige punt waar de grens van datum loopt. Hij zei dat hij op die manier de eerste herfstdag nog een keer kon beleven, als dubbelganger! Een negatief stukje vond ik dan weer het stukje met de schaduw. De Meester zag zijn schaduw als het ‘einde van het leven’. Hij vergeleek het met het feit dat als je bijvoorbeeld van een flatgebouw af zou springen, je dan als laatste je eigen schaduw zou zien. Zonder schaduw was je geen persoon, maar je schaduw is niet van jou. Volgens hem had iemand anders zijn schaduw, daar was hij naar op zoek.

Beoordeling
Een positieve werking hadden toch wel de dingen die me na lieten denken. Het stukje dat de Meester vertelt over de evenaar, die hij passeerde met het vliegtuig onderweg naar Australië. Hij passeerde het denkbeeldige punt waar de grens van datum loopt. Hij zei dat hij op die manier de eerste herfstdag nog een keer kon beleven, als dubbelganger! Een negatief stukje vond ik dan weer het stukje met de schaduw. De Meester zag zijn schaduw als het ‘einde van het leven’. Hij vergeleek het met het feit dat als je bijvoorbeeld van een flatgebouw af zou springen, je dan als laatste je eigen schaduw zou zien. Zonder schaduw was je geen persoon, maar je schaduw is niet van jou. Volgens hem had iemand anders zijn schaduw, daar was hij naar op zoek.

Een mooi stukje in het boek, wat me liet nadenken, was: ‘Tijd is relatief.’ Is dat zo? In mijn ogen wel. Ik heb dit zinnetje al vaker gehoord van mijn vrienden, maar heb er nooit zo over nagedacht, tot ik in discussie ging met mijn moeder over dit zinnetje. We kwamen samen tot de conclusie dat tijd relatief is. Tijd is namelijk overal, maar toch ook weer niet. Iemand in de wereld heeft tijd namelijk verzonnen, Maar als er geen klokken waren, bestond tijd dan eigenlijk wel? Door klokken word tijd absoluut, maar zonder het kunnen vastleggen van tijd is dit relatief, dan had het niet bestaan.

Mijn eindoordeel over het boek is dat het een redelijk makkelijk boek was om doorheen te komen, maar dat je wel echt erbij na moest denken wat je überhaupt aan het lezen was. Het is een erg filosofisch boek met veel achterliggende gedachten. Als je een persoon bent die een filosofisch boek een echte uitdaging vindt, zou ik hem je aanraden om hem te lezen. Het doet iets met je, het zet je echt aan het denken!