Eerste reactie
Dit boek koos ik omdat mevrouw Kloosterman hem vorig jaar in de klas had meegenomen en er een stukje uit voorlas. Ik ben zelf erg van de psychologische boeken, boeken met een realistisch verhaal. Ze raadde mij deze erg aan en toen ben ik hem gaan lezen!
Mijn eerste indrukken nadat ik het boek gelezen had, waren prima. Ik vond het een niet zo ingewikkeld boek. Het deed wel erg veel met je! Ik wilde niet meer stoppen met lezen. In het begin was het nog een beetje verwarrend en soms langdradig en steeds hetzelfde, maar naarmate de man steeds meer begon te vergeten, werd het al snel interessanter.
Samenvatting
Hersenschimmen wordt verteld vanuit het perspectief van de ik-persoon Maarten Klein, een 71-jarige man die begint met dementeren. Hij komt uit Nederland, maar woont sinds vijftien jaar in de Verenigde Staten, in Gloucester (Massachusetts), met de trein 1 uur ten noorden van Boston. Zijn geestelijke vermogens verslechteren naarmate het verhaal vordert, terwijl zijn omgeving zich afvraagt wat er met hem aan de hand is. Maarten begint in zijn herinneringen personen door elkaar te halen, verdwaalt als hij de hond uitlaat en vergeet wat hij wilde gaan doen voor hij ergens aan begint. Hij belt de bibliotheek op zoek naar zijn vrouw Vera, die daar al jaren niet meer werkt, informeert naar de gezondheid van een gestorven man en denkt dat hij bij zijn opa en oma aan het logeren is wanneer hij wakker wordt. Terwijl Maartens geheugen verslechtert, wordt het steeds moeilijker voor hem om zaken en personen uit het heden en het recente verleden te herkennen en keert hij in zijn eigen beleving steeds verder terug naar vroegere tijden in zijn leven. Soms is hij ogenblikken helder, dan weer ver weg. Op heldere momenten is hij bang en onzeker over wat hem overkomt en schaamt hij zich voor zijn gedrag en onvermogen. Het wordt steeds moeilijker voor hem om op de woorden te komen waarmee hij zich uit wil drukken.
Maarten begint Dr. Eardly soms aan te zien voor een Amerikaanse officier, Vera voor een verpleegster en de gezinshulp voor het meisje op wie hij verliefd was als jonge man. Hij vergeet hoe hij stukken op de piano moet spelen die hij eerst wel kende. Op zeker moment herkent hij zijn eigen weerspiegeling in de ruit en spiegel niet meer. Soms wordt hij vastgebonden aan zijn bed wakker. Wanneer hij thuis niet meer te handhaven is, wordt hij naar een inrichting gebracht. Wie Vera is, weet hij dan niet meer. De schrijfstijl en zinsbouw worden aan het einde van het boek heel fragmentarisch en daardoor lastig te begrijpen, om te beschrijven wat er in het hoofd van iemand met dementie omgaat.
Onderzoek van de verhaaltechniek
Qua schrijfstijl was het boek meer dan prima te begrijpen, ik vond het niet erg lastig om te kunnen lezen, geen rare zinnen of iets. Het leukste vond ik nog wel dat je in het begin van het boek totaal geen idee hebt wat er aan de hand is, dan plots begin je kleine dingetjes weer opnieuw te herkennen die Maarten vergeet en dan opnieuw doet of vraagt, net als iemand met dementie. Zo blijf je toch geboeid. Het wordt steeds erger en aan het einde is er geen touw meer aan de hoofdstukjes vast te knopen, het zijn kleine dialoogjes met tekst die van de hak op de tak en totaal nergens over ging. Dit was een leuk elementje!
Het verhaal speelt zich in het begin af in de VS, in de stad Gloucester om precies te zijn. Hier woont Maarten, samen met zijn vrouw Vera, Ook spelen delen van het verhaal zich af in Nederland, maar dit is wel in de gedachten van Maarten. Wel speelt het nog steeds een grote rol in hun leven omdat ze hier lang gewoond hebben maar nu verhuisd zijn. Aan het einde speelt het zich ook nog af in de inrichting, zijn eindbestemming waar hij terecht komt als het echt niet meer gaat.
De verhaalfiguren zijn Maarten en Vera. Maarten is de man die steeds meer begint te dementeren. Hij blikt ook steeds terug op verhalen over zijn jeugd met zijn vader en zijn werk, dus blijkbaar was dat erg belangrijk voor hem. Dementerende mensen herinneren zich op den duur oude momenten als dit het meest. Vera is zijn vrouw die het er maar al te moeilijk mee heeft om met de dementie van haar man te moeten leren leven. Ze maakt zich grote zorgen om Maarten en neemt een hulp in huis.
Het boek wordt verteld uit het perspectief van Maarten, dit is dus een ik-perspectief. In het begin van het boek beschrijft Maarten duidelijk wat hij meemaakt. Wanneer het boek vordert (en de dementie dus ook), gaat hij zichzelf opdrachten geven en heeft hij het dus over ‘jij’.Hij begint zichzelf steeds minder te snappen (zeker aan het einden van het boek, wanneer er korte dialogen komen en hij bijna alleen nog maar over ‘men’ spreekt en niet over zichzelf), dat heeft voor jou als lezer een effect alsof je zelf ook een beetje aan dementie lijdt, het laat je erg verwarren en dat is misschien ook een beetje het doel van de schrijver geweest, om je in te leven in de situatue.
Onderzoek van de thematiek
Het thema is denk ik wel ‘weggaan’ of ‘verdwijnen’, of kort samengevat: het proces van dementie, want dat is wat er gebeurt. Er verdwijnen steeds meer herinneringen en oude vertrouwde dingen voor Maarten. Hij denkt steeds dat hij iets nog niet verteld heeft en vergeet dat hij dat wel al had gedaan.
Een heel belangrijk stukje is dat Maarten vertelt dat hij een hekel heeft aan de winter: voor zijn gevoel vervaagt dan alles als er sneeuw is gevallen, Maarten haat de winter. Als je hier goed over nadenkt, kun je eruit opmaken dat er in zijn hoofd precies hetzelfde aan het gebeuren is: alles vervaagt en verdwijnt.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden