Uitgave: Querido, 39e druk, 1999
Motto: A touching dream to which we all are lulled, but wake from seperately. Een mooie droom waar iedereen wordt ingewiegd, maar elk afzonderlijk uit wakker wordt. Titelverklaring: De titel geeft weer wat er in het hoofd van Maarten gebeurt. In het begin van het boek, is alles nog helder in zijn hoofd, maar alles wordt steeds verwarrender. Hij lijdt aan dementie. Maarten geeft zelf niet toe, dat hij aan het dementeren is. Er is gewoon iets raars met hem aan de hand, zijn hersenschimmen zullen wel weer over gaan. Personen:  Maarten Klein: hoofdpersoon. Hij is een bejaarde man van ongeveer 70 jaar. Hij is getrouwd met Vera. Voor zijn pensioen werkte hij bij de Intergovernmendtal Maritime Consulative Organisation ( IMCO), een instituut voor visserij-onderzoek in Boston. Hij is oorspronkelijk Nederlands, maar is voor zijn werk naar Amerika geëmigreerd.  Vera Klein: naast Maarten de belangrijkste persoon. Ze is de vrouw van Maarten. Zij betekent alles voor Maarten. Ze is al 50 jaar getrouwd met Maarten en kijkt hulpeloos toe hoe Maarten achteruit gaat.  Robert: de hond van Maarten en Vera.  Ellen Robbins: een vriendin van Vera.  Dokter Eardly: de dokter. Vera gaat naar hem toe, omdat ze niet weet wat ze met Maarten aan moet. Hij helpt Vera met de problemen, die ze heeft met Maarten.  Phil Taylor: de gezinshulp, van wie Maarten denkt dat het de pianolerares of een vriendin van zijn dochter is, die in Nederland woont. Samenvatting: De 70-jarige Maarten Klein woont met zijn vrouw Vera in Gloucester, aan de oostkust van de Verenigde Staten. In de jaren vijftig zijn ze uit Nederland naar Amerika geëmigreerd. Hun twee kinderen wonen nog steeds in Nederland. Maarten werkte bij de IMCO, een instituut voor visserij-onderzoek in Boston. Op een winterse dag kijkt hij uit naar de schoolbus met kinderen die elke morgen bij zijn huis stopt. Als de bus maar niet komt, realiseert hij zich dat het zondag is. Hij begint te merken, dat hij vergeetachtig aan het worden is. Hij denkt dat het ochtend is, terwijl het al middag is, hij vergeet zijn koffie op te drinken en hout te halen. Lezen gaat ook niet meer zo gemakkelijk meer als vroeger, hij mist de concentratie. Hij geeft de schuld van zijn vermoeidheid en concentratieverlies aan de lange koude winter. Ook betrapt hij zichzelf er op dat hij hardop praat en woorden gebruikt die hij alleen op zijn werk gebruikte. Telkens weer gaan zijn gedachten terug naar dingen in het verleden, uit zijn jeugd, uit de Tweede Wereldoorlog en uit de tijd dat hij nog werkte. Als hij terugdenkt aan het mislukte vlechtwerkje dat hij op de basisschool moest maken, scheurt hij onbewust de krant aan repen. De juffrouw vroeg hem destijds de potlodendoos te halen en Maarten gaat hem zoeken, op een plank in het washok, waar hij op een stoel klimt. Als Vera hem daar vindt, beseft hij pas wat hij doet. Tijdens een wandeling met Robert, de hond, gaat hij in een café even uitrusten. Het barmeisje doet hem denken aan zijn eerste vriendin. Op de terugweg naar huis gaat hij nog even langs het antiquariaat. Vera is hem gaan zoeken, omdat ze zich ongerust maakte, en vond hem dwalend lopend door de stad. Maartens dementie wordt met de dag erger. Vera heeft de deur op slot gedaan, omdat ze even weg ging, maar Maarten breekt hem open, omdat hij denkt dat hij naar een IMCO-vergaderin moet. Hij loopt naar een vakantiehuisje, waarvan hij de deur ook forceert. Daar wacht hij op de anderen. Dan herinnert hij zich alles weer en gaat terug naar huis. Vera is bij dokter Eardly geweest. Hij heeft haar aangeraden om door middel van foto’s Maartens herinneringen te ordenen. Maarten herinnert zich alleen verhalen bij foto’s uit zijn jeugd, niet bij foto’s van een paar jaar geleden. Op het bezoek van dokter Eardly reageert Maarten met een imponerende redevoering, maar daarna voelt hij machteloosheid, woede en angst, omdat hij zijn taal niet meer kan beheersen. Hij heeft moeite met praten en moet zinnen soms vanuit het Nederlands eerst in het Engels vertalen voordat hij ze uit kan spreken. Steeds wordt het verleden met het dagelijkse leven vermengt. Hij verwart Vera met zijn moeder en zijn huis met dat van zijn ouders. Wat Vera hem vertelt, is hij even later al weer vergeten. Bij een volgend bezoek van de dokter ziet Maarten hem als een tegenstander in een moeilijke onderhandeling. Hij gaat hem verbaal te lijf met een vergaderstrategie van zijn ex-collega Karl Simic. Als de dokter hem een kalmerende injectie wil geven, slaat hij de spuit uit zijn handen. Omdat de toestand te gevaarlijk wordt, komt Phil taylor, de gezinshulp, in huis wonen. Maarten vergeet steeds wie ze is, verwart haar met vriendinnen van zijn dochter en ziet haar aan voor de pianolerares. Maarten dwaalt ‘s nachts door het huis en Phil geeft hem dan een injectie. Maarten ontsnapt nog een keer uit het huis en komt na een wandeling door de duinen terecht in het zomerhuisje. De vuurtorenwachter ziet hem lopen en brengt hem terug naar huis. Maarten denkt dat hij een Amerikaanse soldaat tijdens de bevrijding is. Even later komt dokter Eardly. Maarten denkt dat hij een soldaat in burger is. De dokter geeft hem een injectie. Als hij weer wakker wordt verbrandt hij alle foto’s in de openhaard. Vera en Phil binden hem vast op een stoel. Hij herkent hen helemaal niet meer. Met een ziekenauto wordt hij naar een inrichting gebracht. Er dringen alleen nog maar flarden van buiten tot hem door, hoewel hij soms nog hele heldere gedachten heeft. Het einde geeft nog een lichtpuntje, als Vera hem komt vertellen dat het lente is geworden. De lente waar hij zo naar verlangd heeft, is toch gekomen, ook voor hem. Helaas kent dit dementieproces in werkelijkheid geen hoopgevend einde. Tijd: Het verhaal speelt zich af in 8 dagen, wat zeer kort is. Dementie duurt normaal veel langer. Het boek bestaat uit 162 bladzijden, zonder hoofdstukken. Ik denk dat de reden hiervoor misschien kan zijn om nog duidelijker te maken, dat het zo snel gaat. Als het boek uit veel hoofdstukken bestaat, kan dat de indruk geven dat alles op verschillende dagen gebeurt. Zonder hoofdstukken gaat het allemaal voor je gevoel wat sneller. Er zijn veel flash-backs, want Maarten denkt veel terug aan vroeger. Perspectief: Het verhaal is geschreven vanuit een ik-figuur. Je ziet alles gebeuren door de ogen van Maarten. Naargelang het verhaal vordert, wordt alles waziger en op het laatste is er geen touw meer aan vast te knopen. Dit komt natuurlijk om dat hij aan dementie lijdt. Thema: Hoe een man en vrouw omgaan met het feit, dat de man begint te dementeren en dat het onvoorstelbaar snel gaat. Mening: Ik had het boek al een paar jaar geleden gelezen, maar omdat ik het toen zo’n goed boek vond, heb ik het nog een keer gelezen. De eerste regel van het boek geeft al meteen aan, dat Maarten niet toe wil geven wat er met hem gebeurt: ‘Misschien komt het door de eerste sneeuw, dat ik me ‘s morgens al zo moe voel’. In het hele boek probeert hij allerlei andere oorzaken te vinden voor zijn ziekte en dat is juist wat ik zo mooi vond. Dat ontkennen geeft heel duidelijk weer hoe erg het wel niet moet zijn om dement te worden, dat je, in dit geval, van de ene op de andere dag niet meer normaal kunt leven. Hij weet natuurlijk wel wat er met hem gebeurt, maar hij wil het niet weten. Bernlef heeft de plotselinge overgang goed beschreven, wat me heel moeilijk lijkt, juist omdat het zo snel gaat. Het is heel realistisch geschreven, niet overdreven. De twijfel bij Vera komt duidelijk naar voren. Moet ze hem laten merken, dat hij steeds meer gaat vergeten, of moet ze het juist verbergen voor hem. Tot Maarten dringt het niet zo door, wat er met Vera gebeurt door zijn dementie. Aan het einde krijg je wel kippenvel, als je kijkt hoe Maarten veranderd is ten opzichte van het begin van het boek. Hij is net een kind geworden. Hij heeft het bijvoorbeeld over ‘pissen’, terwijl hij dat in het begin van het boek nooit gezegd zou hebben. In werkelijkheid gaat zo’n proces natuurlijk niet zo snel, maar toch heeft de schrijver het heel realistisch weergegeven en dat vind ik heel goed aan het boek. Ook de manier waarop het geschreven is, vind ik goed. Het was heel makkelijk om te lezen, ik had het in twee dagen uit.