Geheime kamers door Jeroen Brouwers

Beschrijvingsopdracht Ik heb ervoor gekozen om Geheime kamers te lezen, omdat ik benieuwd was geworden naar het werk van Jeroen Brouwers, nadat ik in een boek van Ronald Giphart nogal lovende taal over deze schrijver heb gelezen. Jelmer van Hoff is getrouwd met Paula en samen hebben zij een geestelijk gehandicapt kind, Hanneke, dat in een inrichting is opgenomen. Na de geboorte van dit kind is de liefde tussen Paula en Jelmer verdwenen en hoewel ze nog wel samen wonen op de boot van Paula, slapen ze niet meer samen en vindt zij het niet meer goed dat Jelmer haar aanraakt en dergelijke. Als Jelmer wordt uitgenodigd om de inauguratie van zijn oud-studiegenoot, Nico Sibelijn, bij te wonen, komt hij erachter dat hij daar eigenlijk heen is gegaan om Nico’s echtgenote, Daphne Uitwyck, te ontmoeten, op wie hij in zijn studententijd al verliefd was. Na deze inauguratie ontstaat een briefwisseling tussen Jelmer en Daphne en in een van hun telefoongesprekken vertelt Daphne aan Jelmer dat ze enkele ‘geheime kamers’ in haar leven heeft ingericht, waarin zij onder andere een geheime relatie onderhoudt met haar oud-leraar van het conservatorium (Daphne is een wereldberoemde operazangeres), Johann Fahrenfurth. Deze relatie is al begonnen voordat ze met haar man trouwde. Eigenlijk is de relatie met Nico zelfs begonnen om de aandacht van de relatie met Fahrenfurth af te houden. Intussen is een andere oud-studiegenoot van Jelmer en Nico, Willem Valkman, die inmiddels redacteur van het roddelblad SKICK is geworden, begonnen met een media-hetze tegen Nico. Nico heeft in zijn studententijd, op een expeditie in België, waar hij samen met Jelmer was, een zeer oude steen gevonden met inscripties als hakenkruizen en andere symbolen uit de afgelopen eeuw. Valkman beweert echter dat Nico deze inscripties wel eens zelf gemaakt zou kunnen hebben. Dit is redelijk aannemelijk, zeker omdat Jelmer er niet bij was toen Nico de steen gevonden zou hebben, omdat hij met allemaal blaasjes op zijn huid in een ziekenhuis is opgenomen. Nico doet weinig tegen deze hetze en uiteindelijk raakt hij de roem die hij als gevolg van het vinden van deze steen heeft gekregen, volledig kwijt. Bij zijn artikelen beweert Valkman dat Nico zijn oud-studiegenoot Jelmer af en toe tijd laat doorbrengen met zijn echtgenote omdat Jelmer nooit enige eer heeft ontvangen voor de vondst in Belgie en misschien zelfs omdat hij nooit aan iemand verteld heeft dat de inscripties in deze steen niet echt zijn. Hierbij zette hij foto’s van Jelmer en Daphne, waarmee hij meende deze relatie te bewijzen. Deze foto’s hebben geresulteerd in het einde van het huwelijk van Jelmer en Paula, die toen al geruime tijd een relatie had met haar compagnon psych. dr. A. Weldon. Als Nico op de kamer van zijn zoon een aantal brieven van Jelmer aan Paula vindt, vermoedt hij, zonder deze brieven allemaal geopend te hebben een geheime relatie tussen zijn vrouw en zijn oud-studiegenoot. Uiteindelijk spreken Daphne en Jelmer met elkaar af op de plaats waar ook de inauguratie van Nico is geweest. Als Nico daar ook is, schiet hij met een revolver, die hij destijds in Belgie ook al bij zich had, vier maal. Een maal raakt hij een groot aquarium en een andere keer raakt hij zijn echtgenote. Jelmer wordt niet geraakt. Ik vond dit een prachtig boek. Inhoudelijk zijn de gebeurtenissen niet allemaal even aannemelijk, maar de stijl waarin deze gebeurtenissen worden beschreven is prachtig. Ik vind dat dit de inhoud, die ondanks de ongeloofwaardigheid af en toe, ook zeker niet slecht is, ruimschoots compenseert. Onderwerp Het onderwerp van het verhaal is bedrog, omdat Daphne haar echtgenoot bedriegt met haar oud-leraar van het conservatorium. Bovendien bedriegt Paula Jelmer, voor zover je daarvan kunt spreken in een oppervlakkige relatie als deze. Bovendien is er sprake van bedrog van Nico in verband met de inscripties op de gevonden steen. Het is overigens nooit duidelijk geworden of dit bedrog daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Ook zou je kunnen stellen dat Jelmer Paula bedriegt door zijn liefde voor Daphne. Het onderwerp bedrog zou je op een enorme soapmanier kunnen vertellen, maar ik vind dat dat in dit boek niet gebeurd is. Het is een boeiend boek geweest. In het boek wordt de visie van Daphne op bedrog duidelijk. Zij vindt namelijk dat dingen niet bestaan wanneer je ze niet kunt zien en dus vindt zij ook dat zij haar echtgenoot niet bedriegt, omdat hij het immers niet weet. Ik kan het met deze mening niet eens zijn, alleen al omdat de basis van deze mening onjuist is. Wanneer dingen niet bestaan als je ze niet kunt zien dan zouden gevoelens ook niet bestaan. Daphne vindt dit ook. Zij zegt in het boek letterlijk dat gevoelens niet bestaan. Uiteraard heb ik, als iemand die de vaderlandse soapseries allebei volgt, ook elders kennisgemaakt met dit onderwerp. Dit wordt daarin niet zo mooi beschreven als in Geheime kamers.
Gebeurtenissen De twee belangrijkste gebeurtenissen in het boek zijn het moment waarop Daphne aan Jelmer vertelt over de geheime kamers in haar leven en het moment waarop Nico Daphne neerschiet tijdens een ontmoeting tussen Jelmer en Daphne. Beide gebeurtenissen hebben duidelijk te maken met het onderwerp van het boek. Tijdens de eerste gebeurtenis wordt de betekenis van de titel van het boek duidelijk en vertelt Daphne aan Jelmer dat ze haar man al zeer lang bedriegt. Tijdens de tweede gebeurtenis komt Nico definitief achter het bedrog. Andere belangrijke gebeurtenissen zijn de inauguratie van Nico, omdat Jelmer en Daphne hierna weer met elkaar omgaan en de flashback over de jeugd van de hoofdpersonen, waarin zij elkaar leerden kennen. Personages De hoofdpersoon van het boek is Jelmer van Hoff. Het verhaal wordt door hem verteld. Hij bedriegt zijn vrouw Paula door seks te hebben met iemand die ook een kind heeft in de inrichting van zijn dochter en in zekere zin ook met Daphne. Daphne Uitwyck is een operazangeres die getrouwd is met Nico Sibelijn. Deze relatie is ooit begonnen omdat Daphne en haar minnaar, Johann Fahrenfurth, niet wilden dat hun verhouding bekend werd. Ze houdt er een vreemde mening op na, omdat zij vindt dat dingen die je niet kunt zien ook niet bestaan. Ze heeft een zoon. Nico Sibelijn is de man van Daphne en hij is nogal naïef. Voordat hij een relatie kreeg met zijn vrouw had zij al een verhouding met iemand anders, maar hij weet van niets. Hij heeft in Belgie een steen gevonden met bijzondere inscripties, waarvan gezegd wordt dat deze vals is. Nico besluit echter om af te wachten totdat dit verhaal vanzelf verdwijnt, wat uiteraard niet gebeurt. Johann Fahrenfurth is de minnaar van Daphne en heeft een vrouw die misschien nog naiever is dan Nico Sibelijn. Hij deelt het bed met bijna al zijn vrouwelijke studentes. Paula is de vrouw van Jelmer. Zij woont met hem op een woonboot maar heeft een relatie met haar compagnon, Arie Weldon. Zij is behoorlijk jaloers. Dit blijkt uit haar reactie op de afspraken tussen Daphne en haar echtgenoot. Ze vindt het eigenlijk niet goed dat zij met elkaar afspreken, terwijl ze zelf al lang een relatie heeft met Weldon. Ze bezoekt haar dochter Hanneke nooit. Hanneke is het kind van Jelmer en Paula. Zij woont in de inrichting Effata, waar ze wekelijks bezoek krijgt van haar vader. Haar ouders praten niet over haar met andere mensen. Daphne weet wel dat er een kind van Jelmer en Paula bestaat, maar ze weet niet dat dit kind in een inrichting zit. Op een bepaald moment neemt Daphne een Game Boy mee voor het kind van Jelmer. Wanneer Jelmer deze Game Boy aan haar geeft, blijkt Hanneke, die verder ontzettend weinig kan, wel goed Tetris te kunnen spelen. Opbouw Het verhaal is voor het grootste deel chronologisch. Er is een belangrijke flashback. Hierin vindt de expeditie in België plaats en leren Daphne en Jelmer elkaar kennen. Het verhaal is niet echt spannend. Je ziet de gebeurtenissen door de ogen van de ik-figuur, Jelmer van Hoff. Taalgebruik Het taalgebruik in dit boek is prachtig. De zinnen zijn redelijk lang en er worden mooie woorden gebruikt. Zelfs over het spelletje Tetris staan mooie zinnen in het boek: ‘Uit de lucht neerdalende balkjes, blokjes, zigguratjes, winkelhaakjes, nog andere vormen, waarmee op het grondvlak van het scherm aansluitende lijnen, hiaatloze muren moesten worden gevormd. Een puzzelspel van passen en voegen, waarbij het aankwam op snel handelen en met alert timmermansoog reageren, de onderdeeltjes bleven onafgebroken in fiks ritme tevoorschijn en omlaag komen, voor aarzeling was weinig tijd, er diende noest te worden doorgemetseld. Het de zenuwen nog extra tartende jengelgeluid dat het ding produceerde kon worden afgezet.’