Geestgrond door Boudewijn Büch

Titelbeschrijving Geestgrond, Boudewijn Büch, De Arbeiderspers, Amsterdam, eerste druk Samenvatting Winkler Bronkhaus groeit op in Wassenaar. Hij heeft geen fijne jeugd. Zijn vader is een nogal mysterieuze man die lijdt aan een oorlogstrauma. Winkler heeft een hele vreemde relatie met zijn vader. Soms mishandelt deze zijn zoon, maar soms is hij ook (veel te) teder tegen hem. Met zijn moeder kan Winkler helemaal niet opschieten. Hij haat haar, omdat hij er niet tegen kan dat ze met zijn vader naar bed gaat. Hij wil zijn vader voor zich alleen hebben. Als Winkler ouder wordt verlaat zijn vader het gezin. Winkler en zijn moeder weten niet waar hij naartoe is. De moeder is blij met het vertrek, maar Winkler niet want hij houdt toch van zijn vader op een speciale manier. Winklers vader stuurt slechts één keer een kaart, uit Mexico. Na een tijd pleegt hij zelfmoord. Zijn vaders dood zorgt er niet voor dat Winklers problemen oplossen. Hij wil meer over zijn vader te weten komen en gaat op reis naar vele plaatsen, onder andere Mexico, Bad Tölz, de Bering Zee en Nieuw-Zeeland. Bij bijna alles wat Winkler doet denkt hij aan zijn vader, en daarom gaat Winkler naar de psychiater. Deze zegt hem dat hij zijn vader moet vergeten om zo zijn leven op te kunnen pakken en doorgaan. Maar Winkler wil zijn vader eigenlijk helemaal niet vergeten. Alhoewel Winkler homo is krijgt hij toch een tijd een relatie met zijn veel oudere lerares Mieke. De relatie duurt een paar jaar, en ze krijgen een zoontje samen. Winkler is bang om dezelfde fouten te maken als zijn vader en hij besluit zijn zoontje zo vrij mogelijk op te voeden. Het kind overlijdt echter als het nog heel jong is, namelijk 6 jaar (in het boek: de kleine blonde dood wordt daar meer over verteld.) Als de relatie al lang over is, wordt Mieke ziek. Op haar sterfbed zegt ze dat ze een relatie gehad heeft met Winklers vader. Ze vertelt ook dat ze de relatie met Winkler begonnen is op aandringen van zijn vader. Die hoopte dat Winkler dan van ‘dat jongensgedoe’ (zijn homoseksualiteit) af zou zijn. Mieke pleegt uiteindelijk zelfmoord. Zo is Winkler de enige ‘overlevende’. De bekentenis van Mieke zorgt ervoor dat Winkler twijfels krijgt over de afkomst van zijn zoon. Was het wel zijn zoon? Of was zijn vader de vader? Die vermoedens worden versterkt als Winkler, op een reis in Nieuw-Zeeland, van zijn nicht een schilderij krijgt dat zijn vader geschilderd heeft. Daarop staan Winklers zelf, zijn moeder, vader, maar ook Winklers zoon en Mieke afgebeeld. Maar Winklers vader heeft de zoon nooit gezien! In het laatste gesprek met de psychiater wordt deze emotioneel. Hij verliest zijn beroepsmatige houding en zegt tegen Winkler: ‘bevrijdt je van die beknelling van het verleden. Zet je vader aan de kant. Godverdomme, houd er mee op! Je moet eruit stappen, maar voor mijn part een nieuw kind’ (op blz. 153.) Uiteindelijk besluit Winkler grondig naar zijn vader te gaan zoeken, zodat hij de hele waarheid uit kan vinden, zodat hij het dan echt een plaats kan geven. ‘De dood kan niet langer uit onsamenhangende fragmenten blijven bestaan’. Genre: Geestgrond is een psychologische- en incestueuze roman.
Titelverklaring: Het boek heet Geestgrond omdat er één stukje land is waar Winkler zich thuis voelt. Verder voelt hij zich overal een vreemde, maar op dat ene stukje land in de duinen, waar hij met zijn vader tedere momenten beleefden, voelt hij zich thuis. Dat stukje land noemt Winkler geestgrond. Motto: 1. Bering, Vitus Jonassen, 1681-1741, Sofarer. F. Sommeren 1681 i Horsens d. 19. Dec. 1741 paa Bering Oen […] Dansk biografisk leksikon, 11, p.484, Kobenhavn 1933. 2. Christenchurch [New Sealand]. The city was not named after the Hampshire town- though curiously like Christchurch NZ it too is situated on an Avon river- but after Christ Church at Oxford College GB […] South Island places, Paraparaumu, NZ, 1995
3. Ein Vater, der sechs Söhne hat, ist verloren, er mag sich stellen, wie er will. Goethe in Johan Peter Eckermann Gespräche mit Goethe […, 16 december 1829] Opbouw: Het verhaal in ingedeeld in 4 hoofdstukken. Deze bestaan allemaal uit nog een soort hoofdstukjes; dat aantal verschilt per hoofdstuk. Opdracht: ‘Ik haal je van de muur en sluit je in mij, waterdicht’ voor Pauline. Thema: Het thema van het boek is de zoektocht van een zoon naar zijn vader omdat hij wil weten wie zijn vader eigenlijk was. Zonder dat te weten kan hij het verleden niet loslaten. Motieven: Er zijn meerdere motieven: 1. de dood / zelfmoord
2. zware depressie bij de hoofdpersoon
3. homoseksualiteit
4. incestueuze liefde tussen vader en zoon Perspectief: In het begin van het boek wordt er verteld door een ik-verteller. Na het eerste hoofdstuk gaat de verteller over op de hij-vertel vorm. Het vierde en laatste hoofdstuk is weer in het ik-perspectief geschreven.
Tijdsaspect: Het verhaal bestaat voor een groot deel uit flashbacks. Het speelt in de jaren 50, 60, en de jaren 90. Op het begin van het verhaal is de hoofdpersoon nog heel jong, 5 jaar, en op het einde is hij ongeveer 45. Personages Hoofdpersonen: 1. Winkler Brockhaus: door de vreemde relatie die hij met zijn vader had is hij geobsedeerd geraakt door hem. Hij reist de hele wereld over om alles over zijn vader te weten te komen, en dus ook over zichzelf. Hij is heel depressief en het enige waar hij aan denkt is het verleden. Hij kan niet met zijn gevoelens omgaan en daarom gaat hij naar een psychiater. In tegenstelling tot zijn vader verliest hij nooit zijn kalmte, het is een rustige jongen. 2. Rainer Brockhaus: Winklers vader is een mysterieuse man met een oorlogstrauma. Hij is erg in zich zelf gekeerd, en als hij boos is slaat hij zijn zoon in elkaar. Als hij rustig is beleefd hij echter zeer tedere (incestueuze) momenten met hem. Rainer heeft een Duitse achtergrond, maar hij vertelt niet waar hij nou precies vandaan komt. Hij heeft het wel ooit gehad over de Bering Straat. Hij heeft een relatie met de moeder van het kind van zijn zoon. Na zijn dood oefent hij nog steeds druk uit op Winkler. Bijpersonen: 1. Mieke: De lerares van Winkler, met wie hij een relatie, en later zelfs een kind, krijgt. Op haar sterfbed vertelt ze aan hem dat ze ook een relatie had gehad met Winklers vader en dat deze wilde dat ze een relatie met Winkler zou beginnen. 2. Winklers moeder: Winkler haat zijn moeder, omdat hij het gevoel heeft dat zij zijn vader van hem afpakt. Eigenlijk beschouwt Winkler zijn moeder niet als familie. Bijzonderheden Het boek is het vervolg op ‘de kleine blonde dood’. Eigenlijk is het een soort autobiografie van Boudewijn Büch, alhoewel hij wel dingen heeft veranderd.