Gala door Ronald Giphart

Zakelijke gegevens. Titel: Gala
Naam auteur: Ronald Giphart
Druk: 1e
Jaar van uitgifte: 2003
Omslagontwerp: Studio Ron van Roon
Omslag Foto: Eric van Elsen
Naam uitgever: Podium te Amsterdam
ISBN nummer: 90-74336-82-5
NUR nummer: 301
Aantal bladzijde: 89 (96 staat in de kaft) Bijzonderheid: Een uitgave van de Stichting CPNB ter gelegenheid van boekenweek 2003. (boekenweek geschenk) Ter nagedachtenis aan wouter Natter (1965 - 2000) Informatie over de schrijver. Ronald Giphart wordt in 1965 geboren in Dordrecht. Zijn vader is huisvestingsambtenaar en zijn moeder, Wijnie Jabaaij († 1995), was Tweede Kamerlid voor de PvdA. Zijn ouders zijn gescheiden toen Ronald 11 jaar was. Hij bleef bij zijn vader wonen en in 1987 verhuisde hij naar Utrecht, waar hij Nederlands ging studeren. Hij stopt na drie jaar met deze studie, omdat hij schrijver wil worden. Uitgeverij Nijgh en Van Ditmar vraagt hem om een boek te schrijven, naar aanleiding van een tekst in een literair tijdschrift. Hij is dan werkzaam als nachtportier bij ziekenhuis Overvecht en kan 's nachts een groot deel van zijn roman Ik ook van jou schrijven. In 1992 wordt dit debuut uitgegeven. Hiervoor ontving hij het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut van 1992. Vanaf 1994 wordt Giphart fulltime schrijver en richt hij samen met Rob van Erkelens en Joris Moens het tijdschrift Zoetermeer op. Zijn grote voorbeeld is Jeroen Brouwers, een schrijver die hij in zijn eigen boeken ter sprake brengt. Giphart wordt gezien als één van de vaandeldragers van de generatie 'Nix'. De door hem geschreven boeken: - Phileine zegt sorry - Ik ook van jou - Ik omhels je met 1000 armen - Het feest der liefde - Giph - Gala - De voorzitter

Prijzen
Voor zijn oeuvre ontvangt Giphart op 19 november 2004 de C.C.S. Croneprijs, de tweejaarlijkse literatuurprijs van de stad Utrecht. In 2005 verschijnt Giphart’s nieuwe roman. Wat andere over hem schrijven. Recensie Een verliefdheid, die je met niemand kunt delen bestaat niet
Wat gaat er door je heen wanneer de man waarmee je een geheime, voor iedereen verborgen verhouding hebt plotseling, in de kracht van zijn leven door een hersentumor komt te overlijden. Waar kun je met je verdriet naartoe? Dit is het uitgangspunt van het boekenweekgeschenk van dit jaar, geschreven door Ronald Giphart, een schrijver die bij dertigers de status van een popster heeft. Het is misschien niet helemaal toevallig dat Giphart van het thema van de boekenweek gebruik maakt in deze novelle. Het Thema ‘Leven en dood in de letteren’ is genoemd naar de grens tussen leven en dood in de Griekse oudheid. Een veerman Charon bracht de ziel van een gestorvene in zijn bootje over de rivier de Styx naar het rijk der doden. De waakhond Cerberus zorgde ervoor dat teruggaan haast onmogelijk was. Giphart heeft dit gegeven gekoppeld aan het thema van zijn oeuvre: de liefde. Dit vermengd met zijn aanstekelijke schrijfstijl heeft ervoor gezorgd dat iedere koper van boeken volgende week een prachtig lekker leesbaar geschenk krijgt van zijn of haar boekverkoper, wat ook nog ergens over gaat. Dat niet uitputtend, diepgravend deze zware thema’s in 96 bladzijden behandeld zijn is evident. Het pleit voor Giphart dat hij zonder zijn uitgangspunten uit het oog te verliezen het verhaal in een hilarisch, emotioneel spannend en verrassend einde laat ontploffen. Nergens zakt het verhaal in. Giphart’s criticasters, de fundamentalisten, of zij nu uit christelijke, moslim of anti-vloeken-hoek komen, maken een goede promotie voor deze novelle. Daar hou ik wel van. Zij vervallen in de traditionele fout, waar elke slechte lezer in valt. Zij verwarren de standpunten van de hoofdpersoon met die van de schrijver. Levenswijzen, anders dan door hun bekrompen geloof gegeven, moeten afgewezen worden. En dat is precies waar Giphart over schrijft. Hij schrijft over overspel, drankgebruik; Leven voor dit leven, omdat er na de dood niets meer is. Ik citeer: “Ik ben niet op zoek naar antwoorden op levens- of doodsvragen. We hebben één leven en daarna niets meer, nooit.” Giphart beschrijft een artiestenbureau wat voor TV, radio en theater werkt. Het is een snelle rijke wereld in Utrecht. Iedereen is emotioneel met iedereen bezig, carrière, roem, aandacht. In die wereld wordt een jonge actrice verliefd op de baas en gaat vreemd met hem. Voor zichzelf kan zij het verantwoorden omdat zij met haar veel oudere vriend met kinderen een I see ya when I see ya relatie heeft: “Als je bij me bent is het voor eeuwig, als je er niet bent zie ik je later weer.” Erg mooi beschreven is in dit korte verband het eerste gesprek, via de GSM wat ze met haar lover heeft. Ze worden verliefd op elkaar’s stem. Iets wat ze nooit gedacht hadden. Maar hun verhouding moet geheim blijven. Soms hebben ze een bed in een hotel. Alles wordt anders op het moment dat Panc een dodelijk gezwel in zijn hoofd heeft. Meija staat alleen, kan bij niemand terecht, niet bij haar vriend of bij haar collega’s. “Een verliefdheid, die je met niemand kunt delen bestaat niet.” Denkt ze dan. Behalve met haar vader, met hem kan ze vrijuit praten. Hij vindt dat Meija moet schrijven. En wat zij in vertrouwen, gesteund door haar vader aan haar overleden en verboden geliefde schrijft, daar zijn wij als lezers van deze mooie novelle getuige van. Dat er soms vloeken en onvertogen woorden gebruikt worden is gewoon. Zonder deze woorden zou het verhaal ongeloofwaardig zijn. Lees het. Gala is waardevol, een uitstekend boekenweekgeschenk. En dan heb ik het nog niet gehad over de rol die de dwerg Max speelt. Ronald Giphart, Gala, Cadeau van uw boekverkoper bij een aanschaf van tenminste? 11,11
Bron: http://www.giphart.nl/index2.html?menu=highlight&code=24 De Pers ‘Het is [Giphart] in tien jaar tijd gelukt om met zijn geheel eigen stijl veel lezers aan zich te binden en ook nog eens jan en alleman in letterland opnieuw te laten nadenken over wat literatuur nu ook alweer is. In Gala bewijst hij andermaal zijn kunnen. Giphart schrijft ongelooflijk vaardig, vlot en geestig, en hier achter past geen maar.’ De Groene Amsterdammer ‘Ronald Giphart etaleert opnieuw een groot gevoel voor de signalen van de tijdgeest, maar daar blijft het niet bij. Alle clichés van de moderne mediacratie voorziet hij van ironisch commentaar. (…) Er is geen schrijver in ons land zoals Ronald Giphart. Hij is de moderne Volksschrijver bij uitstek.’ Algemeen Dagblad Er is ook nog een motto voor het boek: Vooruit! Benut dat dichterlijk vermogen, Beschrijf wat je komt aangevlogen

Alsof je een liefdesavontuur bedrijft: Een vluchtig oogcontact, je voelt, je blijft, Je waant je met de ander nauw verbonden, Geluk bloeit op en wordt geschonden, De lust verkeert in leed, ach man! Voor je het weet heb je ’n roman. Grapjas in Faust van J.W. Goethe (vertaling Ard Posthuma) Samenvatting. Meija, een jonge actrice, heeft een geheime relatie met haar baas, Panc. Vanwege het 15-jarig bestaan van de acteergroep waarvan Panc agent is, wordt er een Gala georganiseerd. Dan overlijd Panc plotseling aan kanker. Meija kan dit niet echt verwerken omdat hun relatie geheim was en dat hij getrouwd was. Meija kan haar verdriet niet kwijt aan haar vriend Fräser, omdat hij niets van deze relatie afweet. Uiteindelijk vertelt ze alles aan haar vader die adviseert haar om een brief aan Panc te schrijven, waarin ze haar gedachten opschrijft. Iedereen is het erover eens dat Panc gewild zou hebben dat het gala gewoon doorging, dus het gala wordt een soort herdenkingsfeest. Op het feest condoleerde iedereen eerst Elaine ,de vrouw van Panc, met de dood van haar man. Meija wil dit ook gaan doen, maar dan begint Elaine hard te schelden, omdat ze weet van de geheime relatie tussen Panc en Meija. Meija probeert zich er niets van aan te trekken, en blijft gewoon op het feest. Nadat iedereen is gearriveerd, begint Elaine een toespraak te houden, ze zegt dat ze samen met Panc voor iedereen een passend cadeautje heeft uitgezocht. Ze begint deze cadeautjes uit te delen, met voor ieder cadeautje de passende verklaring. Meija, die met Fräser op het feest is, vreest al dat ze niets zal krijgen. Als dit aan het einde van alle cadeautjes ook het geval is, staat de zatte Fräser op en loopt naar het podium om Elaine te vertellen dat ze Meija is overgeslagen. Dan zegt Elaine tegen het hele publiek dat Meija wel weet waarom ze niets krijgt, en gooit ze eruit wat ze weet over Meija en Panc. Meija is hartstikke boos, en gooit de informatie die zei van Panc heeft gekregen eruit. Dat was namelijk dat Elaine zwanger was, maar niet van Panc, maar van Denis, een collega van Panc. Elaine weet niet wat ze uit moet brengen, en veel mensen kijken Meija woest aan op wat ze heeft aangericht. Fräser, die niets van de affaire afwist, wordt in zijn dronken bui erg boos op Meija, en zegt dat ze een slet is en dat hij dat niet van haar had verwacht. maar Meija sleept de zatte Fräser toch mee naar het huis van haar vader, waar ze met haar vader de gebeurtenissen bespreekt. Meija komt erachter, dat ze als het erop aan was gekomen, dat ze dan toch voor Fräser had gekozen, en dat ze de affaire tussen Panc eigenlijk maar dom vindt achteraf. Tijd: Het verhaal speelt zich waarschijnlijk gewoon af in deze tijd, in 2002-2003. Ik denk dat Wouter Natter aan kanker is gestorven omdat er in het begin vermeld staat dat dit ter nagedachtenis is aan Wouter Natter (1965-2000). Maar op het einde van het boek wordt nadrukkelijk gezegd dat de personages en verwerkte gebeurtenissen geheel berusten op fictie, niet anders dan fictie, dus
Meija schrijft dit verhaal nadat haar minnaar Panc al drie weken dood is. Het verhaal zelf speelt zich over een periode van goed een jaar af. Thema: Het verhaal gaat over Liefde, dood en bedrog. Liefde en bedrog omdat bijna alle personen wel vreemd gaan of hun echtgenoot en dood omdat Panc is overleden waardoor alles is uitkomt. Omgeving: De plaats waar het verhaal zich afspeelt is in Nederland. De meeste tijd brengen ze door in Tivoli, op het gala. Maar ook af en toe buiten Nederland, bijvoorbeeld in het buitenland waar Panc samen met Meija zijn geweest. Een ruimte die ook een aantal keren naar voren wordt gebracht, is het hotel, want dit is de enige plek waarbij de geheime relatie tot uiting komt. Perspectief: Er is sprake van een ik verteller. Die eigenlijk grotendeels van het verhaal hardop praat terwijl ze een brief schrijft aan Panc.
Personen: Meija: Een knappe, slimme moderne vrouw met een goed figuur. Ze is tegen de 25 jaar oud Een actrice die veel gevraagd wordt. Ze is de minnares van Panc maar heeft een verhouding met Fräser. Ze zegt wat ze denkt, maar let er toch wel eerst op of het wel verstandig is om te zeggen. Ze heeft een zwak voor getrouwde mannen, vooral als ze gelukkig zijn. Panc: Een wat oudere aantrekkelijke man van rond de 45. Hij heeft een goddelijk lichaam. Door een plotselinge tumor is hij overleden. Flashbacks in dit verhaal halen hem steeds terug. Hij is gelukkig getrouwd met Elaine, maar voelt zich aangetrokken door Meija en hebben dus al een heleboel avontuurtjes beleefd. Hij is de agent van Meija. Edgar Fräser: Die word in het hele verhaal Fräser genoemd op een paar uitzonderingen na. Hij heeft niet echt het karakter van een man die vreemd gaat maar is meer een man met wie je enorm mee kunt lachen. Hij heeft zich in het verhaal laten steriliseren en daar gebeuren nog leuke dingen mee. Hij heeft totaal geen schaamte en zegt dus vaker dingen die andere mensen schokkeren. Fräser heeft drie kinderen van zijn vorige vriendin, maar wil nu geen ‘vaste’ relatie meer. Elaine: De vrouw van Panc. Ze is een knappe vrouw van een jaar of 40. Ze is ook een actrice. Zelf is ze ook vreemd gegaan en is zwanger van iemand anders. Dit zegt Meija door de microfoon als zij heeft gezegd dat Meija vreemd ging met Panc. Ze spreekt niet zo heel goed Nederlands. Dus praat ze Nederlands met engels accent. Pappa: De vader van Meija. Hij heeft overal begrip voor en heeft gezegd dat hij zelf ook wel een vreemd is gegaan. Een uitspraak: Kiespijn: (de), pijn bij de keuze tussen twee gelijkwaardige alternatieven. Meestal gebruikt in de liefde. Hier word mee bedoeld dat je niet kan kiezen tussen twee personen en uiteindelijk toch doet. Hij is de enige die destijds afwist van de geheime relatie tussen zijn dochter en haar agent. Verdiepingsopdracht. 4pnt. 10 jaar later … een bijpersoon blikt terug op de gebeurtenissen en vertelt hoe het er na 10 jaar voor staat.(min. 400 woorden) Het is inmiddels 10 jaar later en vader ligt op z’n ster bed. Naast papa ligt mevrouw van kezen ze heeft net een donorhart gekregen ( wat tegenwoordig niet zo veel meer voorstelt er zijn er immers genoeg op voorraad sinds de nieuwe wet van 6 jaar geleden.). Mevrouw van Kezen vertelt aan papa dat ze heel dankbaar is tot God. “Ik heb drie jaar geleden ook al eens in het ziekenhuis gelegen”. ‘O, voor wat dan’vroeg vader zonder dat hij er erg in had. “Nou er was bij mij vijf jaar daarvoor een ongeneeslijke soort kanker geconstateerd althans tot drie jaar terug ongeneeslijk soort tegenwoordig hebben ze nieuwe technieken die steeds verder worden ontwikkeld. Die nieuwe techniek van toen is de reden dat ik er nu nog ben.” ‘Wat voor techniek was dat dan vroeg vader moeizaam.’ “ Ze hadden een vloeistof ontwikkeld met bacteriën die de kankercellen weg vraten maar de lichaamscellen naast zich lieten liggen. Ik was toen de eerste die deze behandeling onderging maar door die behandeling ben ik er nog steeds, God heeft het zo gewild en daarom ben ik God tot op de dag van vandaag nog dankbaar voor.” Papa ging plots zitten en sprak ‘hadden ze die techniek nog maar 2 jaar eerder ontwikkeld.’. In middels was er al een zuster in de kamer gekomen om te kijken of alles goed ging. Ze had al even meezitten luisteren en vroeg plots “waarom dan?”. Toen begon vader ‘dan had me meisie misschien niet zo hoeven leiden.’ “Wel is ze gestorven?” ‘Nee,dat niet, maar ze had toen destijds een vriend maar kon het niet laten om op avontuur te gaan met der baas Panc.’ Sprak vader zuchtend. “Maar wat heeft dat te maken met die nieuwe techniek tegen kanker?” Vroegen de zuster en mevrouw van Kezen in koor. ‘Nauw die Panc leed aan kanker en dat nam langzaam aan steeds verdere gevolgen tot zich totdat hij overleed . Op het gala ,dat al gepland was voor “mijn vrienden”, de vriendenclub van Panc , wat tevens een soort afscheidsreceptie was nu na zijn dood. Tijdens dit gala kwam dat gerommel van hem en mijn dochter aan het licht.’ Met alle gevolgen van dien …. Vader lachte plots en vervolgde ‘Het was eigenlijk wel een lekker zooitje, maar zoals wel vaker komt men toch weer terug waar men begint. Edgar en Meija zijn nu gelukkig getrouwd en hebben me trots Henkie, m’n kleinzoon voegde die nog even toe.’ Twee dagen later gaf vader zich over aan de dood. Meija kwam nog een keer naar het ziekenhuis om de zusters en de artsen te bedanken voor hun gedane moeite toen ze toevallig langs mevrouw van kezen liep sprak Mevrouw van Kezen haar aan “Meija”. Meija keek verbaast op en juist op dat moment gaf mevrouw van Kezen haar de brief die vader tijdens hun gesprek geschreven had en zij “ Papa is trots op je, lees de brief maar.”. “Bedankt” zei Meija een beetje overrompelt terwijl ze de brief aan nam. Thuis las ze de brief begon ze spontaan te lachen en zij das echt weer iets voor pa “Laat je niet gek maken, liefs papa”citeerde ze. Bij vaders graf sprak ze tegen vader om hem te bedanken voor alles. Terwijl ze weg liep draaide ze zich om en zij hard op “He, Pa gek zijn was toch gezond?” en liep lachend weg.