Fantoompijn door Arnon Grunberg

Voor de meeste mensen is de Nederlander Arnon Grunberg geen onbekend persoon. Woonachtig en werkend in New York heeft de 33-jarige schrijver al veel theaterstukken en boeken achter zijn naam staan. Ook voorziet hij het weekblad HUMO sinds jaar en dag van een eigen column. Reden genoeg dus om ons richting bibliotheek te begeven en eens een boek van hem onder de loep te nemen. In de serie Grunberg stoten we op Fantoompijn, een roman uit 2000 waarvan het wazige kaft ons weigert iets over de inhoud of thematiek van het boek prijs te geven. Fantoompijn, volgens de heer Van Dale gedefinieerd als ‘pijn gelokaliseerd in een geamputeerd lichaamsdeel’. Ingebeelde pijn? Het begint allemaal wanneer Harpo, zoon van Robert Mehlman, begint te lezen in de biografie, zeg maar gerust het ‘magnus opus’, van zijn vader. Papa Mehlman is schrijver van onder andere 268 op de wereldranglijst, een boek over zijn moeder die er steevast van overtuigd was dat haar man een toptennisser was. Robert is getrouwd met een sprookjesprinses, beschikt over zes kredietkaarten maar helaas niet over krediet, en leert op een dag Rebecca kennen. Rebecca heeft lelijke handen, maar vindt in Robert een gesprekspartner, een vriend en zelfs een minnaar. Ook voor hem kan het niet meer stuk en hij doet er dan ook alles aan haar te imponeren met een chique limousine of een ergonomisch verantwoord luchtbed. Hij ontdekt dat Rebecca helemaal niet het lege vat is dat zijn vrouw steeds wist te beschimpen. Terwijl die op een dromencongres in Wenen is, zijn de twee poppen aan het dansen. Robert zou nog een kookboek schrijven. Dat had hij zijn uitgever toch beloofd. Kookboeken schrijven was niet zijn eerste keus, maar toch wordt De Pools-Joodse keuken in 69 recepten een groot succes. Na een tijdje heeft hij genoeg van Rebecca en keert hij terug naar zijn eigen vrouw. Hij had ze leren kennen toen ze langskwam in de nachtwinkel waar hij werkte. Hun relatie houdt nog twaalf jaar stand en in die tijd krijgen ze ook een kind, Harpo. En zo zijn we dus terug bij het begin aanbeland. Fantoompijn (een titel die overigens verwijst naar de titel van de autobiografie van Robert) is een boek vol niet-alledaagse situaties met al even niet-alledaagse personages. Een voorbeeld hiervan is ongetwijfeld de wijze waarop Robert Rebecca leert kennen: Rebecca had een stukje karton voor zijn woning gelegd met de tekst ‘Voor de heer R. Mehlman. Belt u a.u.b. 212-5739653’. Even later overlijdt de hond van zijn moeder aan komkommerschillen. Ongelooflijk onwaarschijnlijk, en dat is net het bijzondere aan dit boek: door bizarre situaties te combineren met prachtige dialogen en grappige beschrijvingen (‘We kochten twee hotdogs, volgens de verkoper gemaakt van honderd procent rundvlees. Dat honderd procent wilde ik wel geloven, maar rundvlees was onmogelijk’) is Grunberg erin geslaagd een boeiende, vlotte roman te schrijven. Een roman die zich nog meer van een doorsnee boek onderscheidt door de verschillende verhaallijnen en flashbacks. Een uniek stuk proza over een rare werkelijkheid, naar mijn mening geschreven door een allesbehalve leeg vat.