Titel (+ondertitel) Erik (of het klein insectenboek) Naam auteur: Godfried Bomans Plaats, jaar uitgave: Utrecht/ Antwerpen, 1974 Jaar 1e druk: 1941 Soort boek: sprookje Aantal punten: 1
Nu zoek je een aantal gegevens over de auteur op. Denk aan geboortejaar, opleiding, bekroonde en verfilmde boeken, prijzen en persoonlijke gegevens. Je kan allerlei bronnen gebruiken, zoals: de uittrekselboeken of CD-roms, internet, het Kritisch Literatuurlexicon, recensies uit de krant etc. Naam auteur: Godfried Bomans
Persoonlijke gegevens: Deze man werd geboren in 1913 op 2 maart. Hij genoot een strenge opvoeding, waarover hij ook wel schreef. Het geloof dat hij meegekregen heeft, is rooms-katholiek, waaraan hij veel goede herinneringen had. Zijn 1e grote succes bereikte hij al op 17-jarige leeftijd. Hij schreef toen een parodistische toneeldraak voor zijn klasgenoten:'Bloed en liefde'. Dit stuk werd meer dan 700 maal opgevoerd! In 1933 ging hij rechten studeren, die hij in 1939 afbrak om psychologie te gaan studeren. In 1936 schreef hij een erkend literair debuut:'De memoires van mr.P.Bas 'Erik (of het klein insectenboek)' wordt gezien als het beste boek in zijn loopbaan. Ook zijn 'Sprookjes' worden als zeer geslaagd gezien. Bomans heeft nooit literaire prijzen in ontvangst mogen nemen, maar zijn boeken worden toch door velen gewaardeerd. De bronnen die ik hiervoor gebruikt heb: Literatuur geschiedenis en bloemlezing-H.J.M.F Lodewick en internet. S2: verwerking: fabel en sujet Instructie: Dit is het tweede boek dat je leest. Het maakt echter ook onderdeel uit van je schoolonderzoek in 6vwo, daarom is het handig de korte inhoud van je boek op te nemen. We doen dit nu aan de hand van de begrippen fabel en sujet. Raadpleeg je informatieboek van Laagland, hfst. 7.2 (A). Opdracht: geef de fabel van dit verhaal Erik ligt in zijn bed wanneer hij de figuren van schilderijen die in die kamer hangen tot leven ziet komen. Hij zegt tegen zijn ineens weer levende, maar o zo kleine grootmoeder dat hij zo graag eens een kijkje zou willen nemen in het schilderij Wollewei waarin alle insecten tot in de kleinst mogelijke details zijn getekend. Erik wordt ineens vreselijk klein. Hij duikt in het schilderij. Daar ontmoet hij als eerste een 'weps' waarbij hij gaat eten. Bij deze wespen draait alles om of je van adel bent of niet. Erik gedraagt zich niet zoals je je hoort te gedragen in een wespengezelschap van adel. Het loopt aardig mis, dus vlucht Erik weg op een hommel. Dan doet hij een vlinder een gunst door zijn hotelrekening te betalen, aangezien deze niks heeft en niks meer weet van de tijd dat hij zich als rups daar had zitten volproppen. Hij gaat op de rug van deze vlinder weg om de lijst van het schilderij te vinden. De vlinder wordt verliefd en trouwt. Erik is weer alleen en gaat alleen op zoek naar de lijst. Hij komt in een spinnenweb te zitten, maar gelukkig weet hij zichzelf weer te bevrijden. Hierna komt hij in contact met een doodgraver, waarbij hij een hapje gaat eten. Helaas wordt de hele doodgraversfamilie opgegeten door een mol. Erik wil de weg naar boven de grond vinden om daarna weer naar de lijst op zoek te gaan, maar dit is geen gemakkelijke opgave. Erik ontmoet een worm die in de knoop raakt. Hij gaat mieren om hulp vragen, maar deze vatten zijn opdracht een beetje verkeerd op; ze hakken de worm uit de knoop. Erik is inmiddels dankzij zijn kennis over insecten erg beroemd geworden waardoor allerlei insecten naar hem toekomen om hem raad te vragen over hun eieren en jongen. Hij wordt dan ook hartelijk ontvangen in het mierenhol, waar al het werk stil ligt, omdat ze bang zijn iets fout te doen. De boel komt na een tijdje weer helemaal op gang als de mieren merken dat het waar is dat ze instinctief al het goede doen. Erik doet zich te goed aan een feestmaal waarbij hij zijn echte identiteit verhuld. Hij nodigt de mieren uit allen mee te komen om bij hem in huis te komen wonen. Op weg naar de lijst maakt Erik een vreselijke veldslag mee tussen twee mierenlegers. Op het moment dat hij mierenzuur in zijn ogen krijgt, wordt zijn wereld wijder en wijder tot Erik rechtop in zijn bed zit. Na een maand is hij eindelijk terug van weggeweest! Het is ochtend en Erik gaat ontbijten. Daarna gaat hij naar school en maakt hij het proefwerk over insecten. Dan krijgt hij een briefje mee voor zijn moeder waar op staat dat hij er meningen op na houdt die absoluut niet in hun leerboek van Solms staan. Dan is Erik groot geworden. Opdracht: geef het sujet van het verhaal Het sujet is precies hetzelfde als de fabel.
Waarom zouden fabel en sujet van elkaar verschillen?: In andere gevallen zou het om de spanning en de leesactiviteit te doen zijn. Doordat het sujet vaak anders is dan de fabel, ontstaan er vaak open plekken, die deze spanning en leesactiviteit teweeg brengen. Bij dit boek waren de fabel en het sujet hetzelfde, maar dat betekende echt niet dat het minder spannend was dan andere boeken! S3: verwerking: reactie op personages Instructie: Dit sheet gaat voornamelijk over de in het boek voorkomende personen. Daarvoor kun je de theorie in het informatieboek nog eens lezen, hst. 8 (A). Maar eerst geef je je persoonlijke eerste reactie op het boek als geheel. Gebruik daarvoor de beoordelingswoorden die je in het informatieboek staan in hfst 2.2.3.(A) Gebruik tenminste 3 beoordelingswoorden. Geef ook een toelichting Beoordelingswoord 1 lief Uitleg
Ik vind het een lief verhaal, omdat er geen gruwelijke dingen in gebeuren, maar alles zo sprookjesachtig onschuldig is. Erik in zijn pyjamaatje is lief, alle insecten worden stuk voor stuk uitgebreid omschreven, wat ik als een teken van liefde voor deze dieren zie. Beoordelingswoord 2 humoristisch Uitleg
Er komen veel dingen in het verhaal voor die ik grappig vind. Een voorbeeld daarvan is de ontmoeting met Erik en een hoteleigenaar die een slak is. Daar staat Erik tegen een oog te praten. Erik wil graag degene zien met wie hij praat, maar dat is weer onhandig voor de slak, omdat hìj dan niet kan zien met wie hij praat. De slak is sowieso een erg leuk personage, omdat hij zo vreselijk sloom loopt en het hele gesprek tot in de meest saaie details herhaalt als Erik even 'Wat?' vraagt. Beoordelingswoord 3 boeiend Uitleg

Ik vind het erg boeiend hoe de insectenwereld er volgens Bomans uit ziet. Steeds als Erik een nieuwe insectensoort tegenkomt, is dat weer boeiend, omdat er achter allemaal een eigen persoonlijkheid schuilgaat. En dan nu de in het boek voorkomende personen. Geef hun naam, een eerste reactie op hen en je uiteindelijke oordeel over hen nadat je het boek helemaal gelezen hebt. Je mening over sommige personen zal waarschijnlijk wel veranderen. Naam
Erik Eerste reactie
Leuk, nieuwsgierig jongetje
Eindoordeel
Leuk jongetje, vrij slim
Naam
Wesp Eerste reactie
Aardig, omdat hij Erik te eten vraagt
Eindoordeel
Doodsvervelend, omdat hij samen met zijn vrouw een mening heeft die hij constant blijft herhalen
Naam
Slak
Eerste reactie
Sloom persoontje die graag klanten binnenhaalt Eindoordeel
Sloom persoontje die het beste met zijn gasten voor heeft, maar wel vergoeding wil zien
Naam
Vlinder Eerste reactie
Zachtaardig, lief persoontje Eindoordeel
Lief en erg romantisch
Soms kan je je identificeren met een van de personen uit het boek. Kies een persoon uit met wie je juist wel of juist niet kon identificeren. Leg uit waarom
Naam persoon: Vlinder

Motivatie: ik kan me wel met de vlinder identificeren, omdat deze er echt uit moest, niet meer wilde stilzitten. Dit is vergelijkbaar met dat ik ook niet van stilzitten houd, en er in de vakanties graag op uit ga om in de natuur te zijn en lekker lichamelijk werk te doen. S4: verwerking: de hoofdpersoon Instructie: Je gaat je nu toeleggen op de hoofdpersoon. In sommige boeken komen meer hoofdpersonen voor, in dat geval kies je er een uit. De theorie die je bij het invullen van dit sheet kan helpen, vind je in het informatieboek van Laagland, hfst. 8 (A). Geef een uitgebreide beschrijving van jouw hoofdfiguur. Naam van jouw hoofdpersoon: Erik Pinksterblom
Uiterlijk: klein jongetje (zonder angel, Erik!) dat gedurende de gehele tijd dat hij zich onder de insecten bevindt een pyjama draagt en op blote voeten loopt. Innerlijk (karakter, leefregels) Zeer beleefd, maar zegt uit naïviteit wel vaak domme dingen die meestal met het niet aanvoelen van de sfeer of bepaalde gewoontes van insecten te maken hebben, is aardig slim (kan goed feiten onthouden, grijpt perfect in als vele dieren hun werk staken omdat ze bang zijn het niet volgens Solms te doen), houdt van dieren, is gehoorzaam aan zijn moeder en zijn opvoeding
Maakt de persoon een ontwikkeling door? Ja
Hoe weet je dat? Noem voorbeelden waaruit dat blijkt
Hij leert dat niet alles zo is als het in boeken geschreven staat, doordat hij met eigen ogen het gedrag van vele insecten heeft gezien en deze dingen dan ook bij zijn proefwerk opschrijft. Verder komt hij er achter dat mensen ook niet alles zijn, doordat zijn juffrouw zijn antwoorden op het proefwerk niet wil begrijpen, omdat ze zich vastklemt aan de feiten van Solms. Je krijgt je informatie over een persoon in je boek op verschillende manieren. Welke manieren zijn er? Noem er 3. Geef een korte uitleg. 1. hij wordt aan het begin kort voorgesteld 2. handelen van de persoon 3. gedachten van de persoon
Uitleg: vaak geeft de schrijver bij de eerste kennismaking met een persoon al wat informatie over hem weg Uitleg: door het handelen van een persoon krijg je steeds meer inzicht in zijn karakter

Uitleg: vaak worden hele gedachtegangen van een persoon op papier gezet, waarmee je weer een stukje informatie over het karakter inwint
Hoe krijg je in jouw boek je informatie over de hoofdpersoon die je gekozen hebt? Hij wordt aan het begin voorgesteld, waardoor ik al een beetje weet met wie ik te maken heb. Verder doet hij bepaalde dingen waardoor ik inzicht in hem krijg, zoals op zoek gaan naar de lijst, waaruit blijkt dat hij toch wel erg op mensen gesteld is en nog echt niet volwassen is. Tenslotte staan er regelmatig hele zinnen met Eriks gedachten op papier, zodat ik hem daardoor beter leerde kennen. S5: verwerking: relaties en rollen Instructie: Relaties tussen hoofdpersonen en bijpersonen zijn heel belangrijk. Maar het is ook handig vast te stellen welke rol(len) de verschillende personages spelen. Raadpleeg de theorie die staat in het informatieboek van Laagland, hfst 8 (A). In het algemeen zijn de meest voorkomende rollen: (noem er 4) 1.Hoofdpersoon
2.Rol
3.Helper
4.Tegenstander
Noem nu de rol(len) van tenminste 4 in jouw boek voorkomende personen. Naam: Spin Rol: tegenstander
Naam: Vlinder Rol: helper
Naam: Erik Rol: hoofdpersoon
Naam: mier Rol: helper
Geef een beschrijving van de belangrijkste relaties in jouw boek. Benoem de relatie en geef een uitleg. Bijvoorbeeld: Personen: Jan en Marie. Relatie: liefde. Uitleg: ze hebben een verhouding. Natuurlijk zijn er veel soorten relaties. Noem er tenminste 5. Personen: Erik en de wesp Soort relatie: eerst vriendschappelijk, dan onbegrip Uitleg: eerst wordt Erik vriendelijk als gast binnengehaald, maar na een aantal blunders heest er onbegrip
Personen: Erik en de vlinder Soort relatie: vriendschap Uitleg: ze begrijpen en helpen elkaar

Personen: Erik en de mieren Soort relatie: vriendschap
Uitleg: Erik helpt de mieren en de mieren helpen hem. Ze zijn vriendelijk tegen elkaar
Personen: de vlinder en de slak Soort relatie: baas-klant relatie
Uitleg: de slak eist een vergoeding voor al die schranspartijen en nachten in het hotel van hem als rups
Personen: de twee vlinders Soort relatie: liefde Uitleg: ze aan trouwen S6: tijdsvolgorde Instructie: Voordat je dit sheet kan maken, moet je eerst het informatieboek hst. 7 (A) nog eens doornemen. Elke schrijver haalt kunstgrepen met de tijd uit. Noem 6 van die kunstgrepen en geef van elk een korte beschrijving. 1.Verhaal op niet-chronologische wijze presenteren Beschrijving: gebeurtenissen niet op dezelfde volgorde in het boek zetten als ze gebeurd zijn
2.Gebeurtenis vertragen Beschrijving: heel lang doen over een spannende gebeurtenis 3.Vooruitwijzingen Beschrijving: er wordt heel kort iets gezegd over iets in de toekomst
4.Terugverwijzingen Beschrijving: er wordt heel kort iets gezegd over iets in het verleden
5.Flashbacks
Beschrijving: een gebeurtenis uit het verleden wordt beschreven
6.Verhaal niet-continu presenteren Beschrijving: stukken tijd worden overgeslagen
In jouw boek komen ongetwijfeld ook dit soort kunstgrepen voor. Beschrijf eer drie en geef bij elk jouw persoonlijke mening: vind je heet een goed idee, maakt het voor jou het boek minder of juist beter toegankelijk, is het alleen maar verwarrend, etc. 1.Terugverwijzing

Beschrijving: Erik denkt kort aan een keer dar hij op zijn donder kreeg van zijn moeder
Eigen mening
Het verduidelijkt; ik krijg wat meer te weten over Eriks moeder
2.Terugver- wijzing Beschrijving: Erik denkt even aan zijn huisdiertje Eigen mening
Het geeft leuke extra informatie over zijn thuissituatie
3.Verhaal niet-continu presenteren Beschrijving
Op het einde is Erik ineens groot en studeert hij, terwijl ik helemaal niks weet over de tijd tussen de dag na die ene speciale nacht en het moment dat hij groot is Eigen mening
Het is prima, want het boek draait om de tijd tussen de insecten en niet om het verder opgroeien van Erik S7: verwerking: tijdsaspecten Instructie: Dit sheet heeft alles met de tijd te maken. Raadpleeg eerst het informatieboek van Laagland, hst. 7 (A). Daarna pas kan je dit sheet maken. Wat is de verteltijd? Een uur of 7 of 171 blz. Wat is de vertelde tijd? Een paar uur 's avonds + een nacht + zo'n 10 jaar = 10 jaar en 11 uur
Welke is langer, verteltijd of vertelde tijd? De vertelde tijd

Leg uit hoe dat komt Dat komt doordat Erik groot wordt en dat is een kwestie van jaren. Over het lezen van een boek doe ik nou zelden jaren
Is het verhaal continu? Nee
Hoe weet je dat? Omdat ik helemaal niks weet over de tijd tussen de dag na die ene speciale nacht en het moment dat hij groot is
Wat is de historische tijd? Het verhaal is redelijk tijdloos, maar waarschijnlijk speelt het zich in de 20e eeuw af. Hoe weet je dat? omdat bijna het hele verhaal zich in de natuur afspeelt en die is al eeuwen hetzelfde. Het enige van de 'mensenomgeving' van Erik waaruit ik enigszins een tijd kan opmaken is dat hij in een bed sliep en niet in een bedstede, dus speelt het zich in ieder geval in de 20e eeuw af en niet vroeger. Als grote stukken samenvattend verteld worden, noemen we dat panoramisch vertellen. Als gebeurtenissen zeer gedetailleerd en precies worden beschreven, heet dat scenisch vertellen. Geef van beide manieren van vertellen een voorbeeld uit het boek dat je gelezen hebt. Vergeet niet de bladzijden te vermelden. Panoramisch stukje van pag. 94-106: De vlinder die Erik van het hotel kent wordt verliefd. Hij schrijft haar een gedicht en wordt tijdens een maaltijd gekeurd. Hij wordt goedgekeurd, ondanks een blunder van Erik en ze trouwen. Scenisch stukje van pag. 129-137: Erik ontmoette onder de grond een lange, malse regenworm. Deze vertrouwd Erik niet geheel en boort zich daarom een gat in een wand en blijft daar veilig zitten. Erik wil graag weten hoe hij weer boven de rond komt, dus vraagt hij dit aan de regenworm. Deze geeft hem de raad naar boven te spartelen, maar Erik kan helemaal niet spartelen. Hij vertelt de worm dat hij een mens is en legt gedetailleerd uit wat een mens wel niet is. Hij zegt bijvoorbeeld dat hij maar twee poten heeft, waardoor de worm meent dat Erik een worm-op-weg is (weer een stukje humor). Uiteindelijk komt de worm uit zijn holletje en besnuffelt hij Erik. Hij voelt zijn pyjama en meent dat Erik werkelijk aan het vervellen is om worm te worden. Ze babbelen wat door over wormen en ondergrondse gangen en lopen intussen richting uitgang. Helaas zijn er zulke ingewikkelde bochten dat de worm in een dubbele knoop komt te zitten. De worm probeert zich natuurlijk uit de knoop te krijgen, maar hij help zichzelf van de wal in de sloot en komt alleen nog maar meer in de knoop te zitten. Erik probeert tevergeefs de huilende worm te helpen, maar de worm bleef zichzelf in de knoop leggen. Dan horen ze de stem van een mier. Deze vraagt of er een ongeluk is gebeurd