Eerste druk: 1941
Gelezen druk: 1976
Uitgever: Het Spectrum, Utrecht/Antwerpen
Bladzijdes: 171 A Tekstbeleving
Het onderwerp: Het boek gaat over de fantasiewereld van Erik. Hij komt in een schilderij over insekten terecht en beleeft daar allemaal avondturen. Die fantasiewereld is een leuk gegeven want het komt wel bekend voor. Veel volwassenen bedachten vroeger toen ze kind waren ook fantasiewerelden en ik denk ook wel dat iedereen zich weleens heeft afvraagt hoe het zou zijn als je een insekt was. Dus het boek is eigenlijk voor iedereen toegankelijk. Ik zelf vond het daarom ook een leuk boek. De gebeurtenissen: Erik komt dus met allerlei insekten in aanraking en die gebeurtenissen zijn leuk en soms spannend beschreven. Want de schrijver geeft elk insektensoort een ander karakter en ook menselijke trekjes waardoor je die wereld erg met de mensenwereld kan vergelijken. Er zijn dus aardige maar ook hele gevaarlijke insekten. Dat is een leuk gegeven maar soms wel moeilijk voor te stellen. De gebeurtenissen zijn een beetje spottend beschreven want het lukt Erik om de hele insekten-wereld om te gooien doordat hij de insekten dingen leert uit een insekten boekje uit de mensenwereld die zij allang deden door hun instinct. Maar doordat ze het nu horen ,gaan ze twijfelen. Misschien geeft hij zo ook wel kritiek op de mensenwereld waar men ook een grote behoefte heeft aan orde ,regelmaat en rust en niet aan iemand die zogenaamd het allemaal omgooit.
De bouw: Het verhaal begint bijna meteen met een spannenende gebeurtenis waardoor je meteen geboeid bent en niet door een ellenlange inleiding hoeft door te werken zoals bij andere boeken. De opbouw is cronologisch en begrijpelijk en er zijn geen saaie stukken zodat je het in een keer uitleest. Alleen het slot is niet bevredigend en een beetje braaf. De personages: De insekten krijgen menselijken karaktertrekken zoals het negatief spreken over iemand of het verbeelden dat ze het belangrijkste van de hele (insekten)wereld zijn. Maar ze kriigen ook menselijke problemen die nog moeilijker voorstelbaar zijn . Bijvoorbeeld een slak die kwaad wordt omdat een vlinder zijn kamer in het hotel van de slak niet
wil betalen. Of een vlinder die verliefd wordt. Ze gedragen zich dus niet als je verwacht. Maar dat maakt het juist zo interessant om te lezen. De taal: Het taalgebruik van de schrijver is begrijpelijk en makkelijk maar misschien ook wel te makkelijk waardoor het nogal een kinderlijk iets krijgt. Maar dat is aan de andere kant ook wel bedoeld omdat een Kind het allemaal meemaakt. Het verhaal bevat vele dialogen en is zo beeldend vertelt dat je er goed een voorstelling van kan maken. Samenvatting
Titelverklaring: Met: ‘Erik of Het klein insectenboek’, wordt bedoeld dat Erik net een wandelend insectenboek is. Hij weet zoveel van insekten af, omdat hij voor school een boekje dat ‘Solms’ Beknopte Natuurlijke Historie getiteld was, moest leren. Persoon: Erik is nog maar een kleine jongen maar weet al goed wat hij wil. Hij gaat na afloop anders over de dieren denken. Genre: Het boek is een fantastische dierenroman want is is in het echt niet mogelijk. En het gaat over de dierenwereld.
Motto: “Wij zijn alle ballingen, levend binnen de lijsten van een vreemd schilderij.Wie dit weet, leeft groot. De overigen zijn insecten.” Tijd: De periode waarin het speelt wordt niet aangegeven en is dus niet belangrijk voor het verhaal. De vertelde tijd is een nacht. En Erik is een belevende ik-persoon. Ruimte: De ruimte waarin het verhaal zich afspeelt is het schilderij en omdat Erik zo klein is legt hij ook geen grote afstanden af. Thema: Het thema is : het leven in een fantasiewereld. Inhoud: Erik Pinksterblom is een jongetje van 9 jaar en zit in de derde klas van de lagere school. Hij ligt op een avond in bed met een biologie boekje onder z’n kussen waar hij voor de volgende dag alle insekten uit moet kennen. Hij is erg goed in biologie en hij had er met Pasen ook een negen voor. Aan zijn muur hangen een aantal foto’s van z’n voorouders (opa,oma,o- vergrootvader) en een schilderij die hij Wollewei gedoopt had om dat het geen naam had. Hij zou in dat schilderij, waar bijna alle insekten op stonden, wel eens een kijkje willen nemen. Dan hoort hij z’n opa lachen waar hij dan ook een praatje mee maakt. Z’n opa verteld hem dat alle schilderijen en foto’s op z’n kamertje leven, waarna zijn oma uit haar lijst klom en op z’n bed kwam waar hij ook een praatje mee ging maken en voor hij het wist was hij heel klein geworden en bevond hij zich in het schilderij Wollewei. Erik maakt dan kennis met de familie Vliesvleugel en in dit geval zijn dat de Wespen oftewel wepsen zoals Erik ze noemt. Deze dieren zijn van ‘adel’ dit merkt Erik wel als hij bij hen dineert (eten van honing). Ze hebben ook andere dieren in dienst waaronder een vlieg. Hij komt daarna te slapen in een hotel (zonder naam, bestaat uit een reus- achtig slakkehuis van slak uit de ijstijd). De baas van hotel is ook een slak. Hij raakt daar bevriend met een vlinder. Erik raakt verstrikt in een spinneweb en vernielt het waardoor hij ruzie krijgt met de spin. Hij doodt de spin wanneer zij springt, met een dennenaald. Zo komt hij in contact met een aantal doodgravers, waar hij ook gaat eten (paardenvlieg, onder de grond). Deze vinden het jammer dat hij niet dood is en stellen hem voor om op z’n rug te gaan liggen met z’n pootjes omhoog. Daarna komt hij een worm tegen die zich zelf in de knoop kronkelt daarna gaat hij op bezoek bij een mierenkolonie. Waar hij zeer vereert ontvangen wordt. Hij is overal bekend om z’n kennis over de insekten en alle dieren zijn nu bang dat ze het verkeert doen en komen bij hem om advies. Hij zegt hun dan dat ze moeten handelen naar hun eigen denken omdat hun instinct wel zegt wat goed is. Hij nodigt de mieren uit om met hem terug te keren naar z’n eigen wereld. Ze gaan dan met z’n allen op pad en komen een ander mierenleger tegen waarmee ze gaan vechten. Op het moment dat een vijandige mier mierezuur in z’n gezicht spuit wordt hij wakker in z’n bed. Hij is terug onder de mensen, die hem bitter tegenvallen. Hij maakt het proefwerk aan de hand van de dingen die hij in z’n droom gezien heeft en haalt een slecht cijfer. · Godfried Bomans was de zoon van Johannes Bernardus Bomans (1885-1941) en Arnoldina Josephina Oswalda Reynart (1883-1955). Zij trouwden op 09-07-1908 en gingen in Den Haag wonen. · Godfried Bomans wordt geboren op 2 maart 1913, op Bierkade 2a in Den Haag. · Godfried Bomans gaat naar de lagere school van de Rooms-Katholieke Schoolvereniging aan de Cruquiusstraat in Haarlem. Op 05-07-1933 krijgt hij hier zijn diploma. · In 1926 gaat Godfried naar het R.K. Lyceum Sanctissimae Trinitatis aan de Zijlweg in Overveen. · In 1933 verhuist de familie naar 'Berkenrode' aan de Herenweg in Heemstede. · Van 1933 tot 1939 staat Godfried Bomans ingeschreven als student aan de Universiteit van Amsterdam. Op 04-07-1936 haalt hij zijn kandidaats-examen rechten. · In 1935 maakt hij met een broer een reis naar Italië, waar ze o.a. enige tijd in een klooster zijn. Godfried deelt bij terugkomst zijn familie mee dat hij het klooster in wil. Door ziekte moet hij in bed blijven. Daar neemt hij het besluit toch te blijven studeren. · Godfried Bomans richt met Harry Prenen in 1937 de 'Rijnlandsche Academie' op. Het is een spel waar ze zelf veel plezier aan beleven en dat ook naar buiten toe succes heeft. Zo weet de 'Academie' het dempen van de Bakenessergracht in Haarlem d.m.v. publiciteit in het 'Haarlems Dagblad' te voorkomen. · In 1937 gaat Godfried in Amsterdam op kamers wonen aan de Huidenstraat 25. · In 1939 gaat Godfried (vrij plotseling) naar Nijmegen, waar hij zich inschrijft als student wijsbegeerte. · In 1941 verschijnt 'Erik of Het klein insectenboek'. Het boek is een groot succes en kent binnen een jaar tien drukken. · Op 26-12-1941 verlooft Godfried zich met Pietsie Verscheure. · In 1943 verhuist Godfried Bomans naar Haarlem (Zonnelaan 17). Hij geeft daarmee zijn studie op. Hij neemt dat (oorlogs)jaar twee onderduikers in huis. Aan het eind van de oorlog duikt hij zelf onder in Aerdenhout. · Op 14-04-1944 trouwt hij in Nijmegen met Pietsie (Gertrud Maria) Verscheure. Het kerkelijk huwelijk is op 17-08-1945. · In augustus 1949 wordt in Haarlem de Sociëteit 'Teisterbant' opgericht. Godfried Bomans wordt de eerste president. · In 1953 en 1954 verblijft hij lange tijd in Rome en doet daar (o.a. in 'De Volkskrant' en 'Elseviers Weekblad') verslag van. · Godfried Bomans was een bewonderaar van Dickens. Op 08-12-1958 richt hij de 'Haarlem Branch van de Dickens Fellowship' op. Godfried Bomans wordt president. · In datzelfde jaar wordt in Hengelo een Bomans-fanclub opgericht. Hij is de eerste Nederlandse schrijver die die eer te beurt valt. · Op 14-12-1960 wordt zijn dochter Eva geboren. In 1961 verhuist het gezin naar Houtweg 125. · Op 27-02-1968 krijgt hij een ernstig auto-ongeluk maar blijft ongedeerd. · Godfried Bomans sterft op 24-12-1971 na een korte maar hevige doodsstrijd aan een hartaanval. · Godfried Bomans werd begraven op het Sint Adelbertskerkhof in Bloemendaal. In Bloemendaal staat in Thijsse's Hof (Mollaan) een beeld 'Erik op de vlinder' gemaakt door Mari Andriessen en onthuld in 1977. · In 1982 werd op de Grote Markt in Haarlem een bronzen beeldje van Bomans onthuld, gemaakt door Wim Jonker. · Het werk van Godfried Bomans wordt gekenmerkt door een groot gevoel voor humor, door speelse ironie en een voorliefde voor de parodie. · Uit zijn tedere en tegelijk ironische sprookjes spreekt een overeenkomst met Andersen en Perrault. · De literaire kritiek heeft niet goed geweten wat ze met Bomans aan moest. Aan de ene kant getuigt zijn werk van scherpzinnigheid en van origineel denken, aan de andere kant zit er een hang naar effect in. Zeker toen Bomans steeds meer naar radio en televisie trok, werd hij 'de bekende Nederlander' en daardoor door de literaire kritiek nog minder serieus genomen. Leesautobiografie Ik ben al vrij vroeg begonnen met het lezen van boeken. Toen ik 7 of 8 jaar was, las ik al tot 1 uur ‘s nachts omdat ik niet kon slapen als ik het boek niet uit had. Ik denk dat dat vele lezen gekomen is doordat wij thuis geen televisie hadden. Als tijdverdrijf ga je dan meer lezen. Ik heb bijna alle Nederlandse boeken, die wij thuis hebben, al een keer gelezen. Ik heb nooit in het Engels of Frans gelezen (alleen voor mijn lijst dan) omdat ik dat zo’n opgave vindt. Het moet een Nederlands boek zijn zonder veel oude en langdradige beschrijvingen. Ook psychologische boeken vind ik moeilijk. Ik ben een keer in ‘De wereld van Sophie’ begonnen maar daar ben ik na 1 bladzijde mee gestopt omdat het me teveel moeite kostte om het leuk te vinden. Ook in ‘Hoffman’s honger’ van Leon Winter heb ik de Spinoza stukjes overgeslagen. Het is gek om te merken dat als je in de eerste klas belandt, dat dan meteen stopt met lezen omdat je denkt dat je geen vrije tijd hebt door het vele huiswerk. Ik heb toen 3 jaar niets gelezen. Totdat je weer moet gaan lezen voor je ‘lijst’. Ik ben nu dus weer op gang aan het komen.