1. Zoek per boek twee recensies van een deskundige recensent, en voeg die toe aan je leesdossier (zie Literom!)
2. Selecteer hieruit twee citaten (één per recensie), waarbij je zelf een voorbeeld (citaat)/gebeurtenis zoekt uit het boek zelf. Let op: citaten VOLUIT overnemen, met bladzijdennummer.

Onderstreepte zin is citaat uit recensie
Recensie 1

Schrijver
Durlacher, Jessica

Titel
[Emoticon] : roman

Jaar van uitgave

2004

Bron
De Leeswolf

Publicatiedatum
01-12-2004

Recensent
Nicolas Verscheure

Recensietitel
[Emoticon] : roman

In haar derde roman, "[Emoticon]", heeft Jessica Durlacher (geb. 1961) heel wat fascinerende verhaallijnen uitgestippeld waarin ze, al reconstruerend en analyserend, in een zeer ingetogen en sobere stijl, klaarheid probeert te scheppen in het hoe en waarom van terreurdaden in het Midden-Oosten, het worstelen met de joodse identiteit en het 'Vatersuche'-motief. Om een al te fragmentarisch verslag te vermijden, heeft Durlacher de gebeurtenissen in de roman kris kras, maar met verbluffende perfectie door elkaar geweven. Hierbij maakt de schrijfster handig gebruik van een meervoudige personele vertellersfiguur. De belangrijkste personele verteller is Ester Michaels, een 37-jarige ongetrouwde vrouw met een joodse achtergrond. Achttien jaar nadat ze in Israël als vrijwilligster in een kibboets gewerkt heeft, keert ze naar het Beloofde Land terug. Israël heeft echter niet veel goeds in petto voor Ester, die op een congres over de educatie over de holocaust ternauwernood aan een terreuraanslag ontkomt. Geschokt vertrekt ze naar Nederland om er bij haar beste vriendin Lola te logeren. Ester verneemt er dat Lola's zoon Daniel, de tweede verhaalfiguur, na zijn eindexamen als vrijwilliger naar Israël gaat. Reden hiervoor is zijn stukgelopen puberale liefde met het kleine meisje Dana. Ester, die van Daniel houdt alsof het haar eigen zoon is, beslist mee te gaan om een oogje in het zeil te houden. De laatste personele verteller is het 25-jarig Palestijns meisje Aisja, die zich in eenzaamheid boos maakt over de Israëlische bezetting en die lijdt onder de mishandelingen van haar gestoorde broer Tarik. Met grote virtuositeit drijft Durlacher de drie personele vertellers in een driehoeksrelatie die in een adembenemend slot heel wat stof doet opwaaien. Zorgvuldigheid, evenwichtige spanningsopbouw, heerlijke leeservaring. Het is maar een klein greepje uit de superlatieven die van toepassing zijn op "[Emoticon]". Daartegenover staat één kanttekening; de grote lijst met 'emotional icons' die Durlacher vooraan het boek opgenomen heeft. Dit zijn computertekens waarmee gevoelens, stembuigingen en emoties door middel van typetekens weergegeven worden. Toegegeven, op de eerste witte bladzijde worden met een emoticonaanduiding de namen van Durlachers echtgenoot (de schrijver Leon de Winter) en de namen van haar twee zonen (Moos en Moon) genoemd. Het is echter onduidelijk waarom de lijst afgebeeld is, omdat er in de roman nauwelijks gebruikgemaakt wordt van deze 'emotional icons'. Het mag geen afbreuk doen aan dit juweeltje, waarin Durlacher feilloos meerdere registers bespeelt. Nu eens woede of frustratie, dan weer tederheid of ontnuchtering -- overal weet ze op het gepaste ogenblik te ontroeren. Een tragisch meesterwerk.

Recensie 2

Schrijver

Durlacher, Jessica

Titel
[Emoticon] : roman

Jaar van uitgave
2004

Bron
De Standaard

Publicatiedatum
28-10-2004

Recensent
Mark Cloostermans

Recensietitel
Uit de schaduw van de man

Honderdvijftigduizend exemplaren zijn er verkocht van Jessica Durlachers roman De dochter. Nu ligt haar nieuwste boek [Emoticon] in de winkel. Een veel beter boek, vindt onze recensent.

IN Nederland is Jessica Durlacher big business . Haar debuutroman Het geweten (1998) zette haar meteen op de literaire landkaart. Durlacher introduceerde een nieuwe problematiek in de letteren: het leed van de generatie joden die de Tweede Wereldoorlog niet hebben meegemaakt, maar die ervaringen wel ,,overerfden" via hun ouders. Bij Durlachers personages uit zich dat in een onberedeneerd schuldgevoel: kinderen van oorlogsslachtoffers schamen zich voor een lijden dat hen wel raakt, maar waarop zij menen geen aanspraak te mogen maken. Dit thema is heel autobiografisch, want Jessica is de dochter van G.L. Durlacher, een auteur wiens werk gaat over zijn concentratiekampervaringen. Pas op zijn vijfenzestigste kon G.L. Durlacher beginnen aan de literaire verwerking van zijn lijden. Na zijn debuut in 1985 volgde onder meer de bundel Quarantaine , die met de Ako-literatuurprijs 1994 werd bekroond. Twee jaar later overleed G.L. Durlacher. Nog twee jaar later publiceerde zijn dochter Het geweten .

De schaduw van haar vader hing te nadrukkelijk over De dochter . Van deze roman zijn alleen al in Nederland een honderd vijftig duizend exemplaren verkocht. Dat het boek een ongeloofwaardige tranentrekker was, waarin alles draait rond identiteit en het oorlogsverleden van de vaders, stoorde het publiek niet. Nu haar dikke derde roman, [Emoticon] , in de winkels ligt, is Jessica Durlacher hét gezicht van de literaire herfst in Nederland.


HET verhaal begint in Jeruzalem. Esther neemt daar deel aan een congres. Ze gaat tegen heug en meug, want aan Israël heeft ze niet zo'n fijne herinneringen. Achttien jaar eerder bracht zij met haar hartsvriendin Lola er een paar maanden door in een kibboets. Daar is toen iets gebeurd wat een patina van wantrouwen over hun vriendschap heeft gelegd.

Tijdens de openingsreceptie van het congres ontmoet Esther een BBC-journalist, met wie zij de koffer induikt. Een seksueel uitstapje dat hen beiden het leven redt, want op de achtergrond gaat de receptieruimte de lucht in. Ontdaan door (haar ontsnapping aan) de bomaanslag, vlucht Esther het land uit en trekt ze in bij Lola. Die gunt Esther niet de tijd om op adem te komen. Lola's zoon Daniel wil dienst te nemen in het Israëlische leger als vrijwilliger en Lola vraagt Esther hem te vergezellen naar Jeruzalem.

Tegelijk ontwikkelt zich een andere verhaallijn, die op het eerste gezicht niet veel met Lola, Esther of Daniel te maken heeft. Durlacher introduceert de jonge Palestijnse Aisja Hammami. Zij is journaliste, maar de koers van haar krant, geleid door een in Amerika rijk geworden Palestijn, is haar te soft. Zij wordt steeds extremistischer en zal ten slotte een daad stellen met catastrofale gevolgen voor Esther, Lola en Daniel. DE honderd vijftig duizend lezers van De dochter zullen in [Emoticon] veel vertrouwde elementen kunnen aanstrepen. Woorden als ,,schuld", ,,schuldgevoel" en passages waarin die woorden niet vallen maar de bijbehorende emotie wel een rol speelt, zijn er bij de tientallen. De identiteit van een vader is opnieuw de katalysator van een coûp de théâtre.

Toch is [Emoticon] veel beter dan Durlachers vorige boeken. Dat ligt in de eerste plaats aan de grotere inzet. Het gaat hier niet meer om de psychologische trauma's (zeg maar: huilerige sores) van joodse Nederlanders, maar om de levens van Nederlanders, Palestijnen en Israeliërs in een van de onveiligste steden op aarde: Jeruzalem, ,,onbekend, donker en vol woede". In plaats van de relatie tussen ouders en kinderen, wordt nu de verhouding tussen mannen en vrouwen onderzocht.

Liefde is daarbij een irrelevante factor. Het draait om macht. In het verhaal van Aisja is dat het duidelijkst. Ze wordt mishandeld door haar broer. Als enige vrouw op de redactie wordt zij door haar hoofdredacteur extra hard aangepakt, en als een van de weinige meisjes in het verzet wekt ze bij mannen meer afgunst en angst op dan bewondering.

Ook de luidruchtige, zelfverzekerde Lola heeft schade opgelopen in de machtsstrijd tussen man en vrouw. Tijdens de eerste reis naar Israël van Lola en Esther laat zij zich door haar joodse minnaar reduceren tot huisvrouwtje. In Nederland gaat de strijd gewoon verder. Lola heeft veel van de meningen van haar echtgenoot geïncorporeerd, tot verdriet van haar zoon, die haar liever zíjn meningen zag overnemen.

Esther ergert zich tijdens een receptie aan haar mannelijke collega's: ,,Mannen die je in serieus gezelschap als gesprekspartner al hadden opgegeven maar als het donker viel en kunstlicht noodzakelijk werd, als er wijn vloeide en het werk gedaan was, ineens van toon veranderden - daar moest je voor uitkijken."

DEZE thematiek blijkt de voornaamste motor van de roman. Het is de verhouding tot (en hun relaties met) mannen die het wantrouwen tussen Lola en Esther veroorzaakt. Daniels eerste ervaring met meisjes is de echte reden voor zijn plotselinge obsessie met Israël. En als Aisja zich niet dagelijks zou moeten bewijzen tegenover mannen, zou ze wellicht niet zo'n extreme daad stellen.

Durlacher heeft een heel zorgvuldige roman geschreven. De spanningsopbouw, de thema's en leidmotieven die door het verhaal verweven zijn - alles zit precies goed. Daarbij schrijft ze korte, krachtige zinnen, zonder in een droge, uitgepuurde stijl te vervallen. Verder toont ze voluit haar talent in het bespelen van meerdere registers. De woede van Aisja, de fysieke en psychologische ontreddering van Esther, de jongerentaal van Daniel en zijn vrienden - ze kan het allemaal aan. Dat maakt van [Emoticon] een heerlijke leeservaring.
Citaat Recensie 1:

Reden hiervoor is zijn stukgelopen puberale liefde met het kleine meisje Dana.
Citaat boek:
(blz. 241 en 242)Terwijl hij nog een keer in het gat van zijn deur schopte, bedacht hij hoe alleen hij was, helemaal alleen. Voor een ergheid van deze omvang was er simpelweg helemaal niemand die je kon helpen. Het had met volwassenheid te maken, wist hij, zo alleen zou hij voortaan zijn. Dat was hard, onverdraaglijk hard.
Die avond was het plan geboren. De briljant simpele uitkomst van zijn leven tot dusver.
(…)
Er was maar één persoon, dacht hij, één persoon die hij in vertrouwen kon nemen - aan wie hij dit wilde vertellen. Een persoon die hij nog nooit had ontmoet.
Daniel besloot meteen met Lola te gaan praten. Zichzelf tot held in zijn eigen epos te maken. Hij wilde iets goeds doen, hij wilde iets echts zijn.
Hij moest weten wie hij was.
Citaat Recensie 2:
Het is de verhouding tot (en hun relaties met) mannen die het wantrouwen tussen Lola en Esther veroorzaakt.
Citaat boek:
(blz. 217) “Het leek er eigenlijk niet heel veel toe te doen of Lola werkelijk verliefd was op Baruch, wrokte Ester. Het ging Lola er vooral om dat Baruch verliefd bleef op Lola – en Lola was erg verliefd op een Baruch die verliefd was op Lola. (…) Ester zag het hoofdschuddend aan, vlijmscherpe splinters in haar hart. Ze voelde zich gevangen in deze kibboets, in een reis die niet vooruit leek te branden.”

3. Vertrek Daniel naar Israël
Wanneer het perspectief niet bij de omstanders(Lola, Ester) ligt maar bij Daniel. En je van te voren wist dat hij met een meisje zou gaan afspreken en dat hij vooral voor zijn vader naar Israel ging dan had het anders afgelopen. Ook als hij geen site had bij gehouden dan zou het verhaal een andere afloop hebben. En zou het, het minder spannend maken omdat je pas op het laatst wist hoe de vork in de steel zat. Hoe de ontmoeting verlopen is en hoe die dood is gegaan.


4. Geef twee citaten die je mooi vindt (mooi geschreven, ontroerend, schokkend of met mooie beelden) en geef een toelichting. Let op: citaten VOLUIT overnemen, met bladzijdennummer.
(blz. 436) “Wat nu verzwegen was, zou voor altijd ongezegd blijven.”
Het is 2003 als Ester en Lola elkaar voor de eerste keer sinds de moord weer zien. Ester is in Israël gebleven en woont daar nu, samen met Arik van wie ze opnieuw zwanger is, deze keer houdt ze het. Dit verzwijgt ze voor Lola, die ook zwanger is. Het boek eindigt met deze zin. Ik vind het een mooie zin omdat ze eigenlijk zeggen: “Oud zeer zal niet worden uitgesproken, het is goed zo.”

(blz. 110 ) “Het stuk blik ketterde op de grond. Ze zakte op haar knieën, hijgend.
Ze braakte plotseling, zonder overgang, met haar armen haar hoofd beschermend voor het getrap van zijn nieuwe sneakers. De paniek ebde weg. Het was vreemd geruststellend om zo te kunnen zitten en zijn schoppen te verduren tegen haar nek en schouders. De pijn werd als muziek, een melodie die haar deed wegdrijven van zichzelf, van Tarik. Zoveel pijn verdiende ze, dit was pijn die ze nodig had om te weten zie ze was, Aisja een strijdster. Was er iemand loyaler aan de strijd, aan Ibrahim, dan zij?”
Aisja heeft een oudere broer die haar ernstig mishandeld. Het rare is dat ze het haast niet meer erg vind dat ze mishandeld wordt, ze lijkt er van te genieten. Ze denkt die pijn nodig te hebben om beter te kunnen strijden, ze is meedogenloos hard voor zichzelf. Ze denk dat dit moet om haar doel te kunnen bereiken; onafhankelijkheid van de Palestijnen. Het is mooi geschreven, erg schrokkend.

5.
1. De titel “Emoticon” past niet bij het boek
2. De flashbacks lopen goed over en zijn goed te begrijpen

6.
Tijd: er zijn veel flashbacks, je begint bij het heden dan ga je terug naar hoe het zo gekomen is, en dan linken ze weer terug naar het verre verleden.
Daniel heeft een afspraakje met een meisje in Israel, dan begint het levensverhaal van de hoofdrolspelers, en dan wordt er weer naar de geboorte en het levensverhaal van de moeder gekeken. Ook zijn er vertragingen, dan worden gedachtes en momenten zo gedetailleerd beschreven dat een kort moment erg lang duurt. Er wordt geen gebruik gemaakt van vooruitwijzingen.
Perspectief: Ester, denkt veel over Lola en over wat er in hun leven gebeurd is. Aan het eind van het verhaal ken je de gedachten van Daniel niet, en daarom weet je niet hoe het verlopen is. En waarom hij de dingen die hij doet gedaan heeft.

Ruimte: Het verhaal speelt zich grotendeels af in Israel. In Israel is er een oorlog tussen de Joden en de Palestijnen. Het is er dus gevaarlijk. Ook wordt het verhaal

7. Extra opdracht voor themaboeken:

1. Welke rol speelt de jeugd in het leven van de hoofdpersoon?
In Daniel zijn jeugd speelt liefde een grote rol. Hij wil graag verliefd zijn en seks hebben. Daniel heeft een soort van relatie met Dana. Ze gaan met elkaar naar bed en daarna wordt duidelijk dat Dana dit deed had om dat ze het niet met haar eerste vriendje durfde te doen. Daarna laat ze hem zitten. Hier is Daniel erg verdrietig over, na deze gebeurtenis besluit hij om naar Israel te gaan. Aisja probeert via het internet contact te leggen met Daniel en ook dat wordt zijn ondergang. Ze lokt hem met een vrijpartij in het vooruitzicht. Daniel ziet dat wel zitten, maar komt op een hele andere plek terecht, wat zijn dood betekent.
Ook heeft Daniel ideeën over zijn vaderland, hij wilt zijn vader leren kennen, en hij wilt zijn vaderland helpen tijdens de ‘oorlog’.

2. Hoe worden de personen in het boek door hun jeugd beïnvloed?
Daniel wordt in zijn jeugd beïnvloed door zijn seksuele en strijdlustige ideeën. Hij vindt meisjes erg interessant en wilt zichzelf graag leren kennen. Hij wil naar Israel. Hij denkt hier te makkelijk over, zoals veel pubers doen.

Aisja wordt beïnvloed door de spanningen in haar land. Ze ziet de bomaanslagen van ‘vrienden’ om haar heen. Zelf vindt ze dat ze ook wat moet doen voor haar land. En wanneer ze Ester ontmoet en hoort over Daniel maakt ze contact met hem.

3. Hebben ze een goede of slechte jeugd gehad?
Daniel heeft een redelijke goede jeugd gehad met een slecht einde. Daniel kende tijdens zijn jeugd zijn vader niet. Er was een drang om te weten waar hij vandaan kwam en wie hij was. Hij werd thuis goed behandeld en hij had redelijk veel vrienden. Hij was verliefd op het zusje van een vriend van hem. Dat zusje heeft hem gebruikt, omdat ze het niet durfde met haar ‘echte’ vriendje. Dit doet Daniel veel verdriet. Wanneer Daniel meer open geweest was in zijn jeugd, hadden mensen hem kunnen waarschuwen voor Aisja. Het is jammer voor Daniel dat hij voor zijn dood zijn vader nog niet heeft ontmoet.