1. Een titelverklaring De eerste bladzijdes van dit boek zijn gevuld met op z’n minst honderd emoticons (emotional icons) met uitleg. Emoticons zijn kleine tekeningetjes gemaakt met opties op het toetsenbord. Enkele voorbeelden zoals :D en :( en :P, dragen bij aan het weergeven van wat je voelt, als iemand je niet kan zien. Dit tonen van emoties op het internet wordt veel gebruikt in emails en op msn messenger. In het begin van Emoticon is het nog niet duidelijk wat deze internet-emoties met het boek te maken hebben. Pas in de laatste paar hoofdstukken wordt duidelijk wat ermee wordt bedoeld. Een van de hoofdpersonen, Daniel, correspondeert met een meisje uit Israel, in de tijd dat hij ook in Israel zit. In hun emails worden de emoticons veel gebruikt, en het is het meisje die Daniel met haar slimme woorden en getoonde emoties weet te verleiden. Dit loopt uiteindelijk uit op het fatale slot van het boek, waarin het meisje meedogenloos (of eigenlijk ‘emotieloos’) blijkt te zijn. 2. Algemene gegevens Geboortedatum auteur: Amsterdam, 1961

Ander werk van deze auteur zijn o.a. : ‘Het Geweten’ 1998 ‘De dochter’ 2000 ‘Nieuwbouw’ 2004 ‘Schrijvers’ 2006
Het boek is voor het eerst verschenen in: september 2004
Die druk die ik heb gelezen is: de vijfde druk
Aantal bladzijden: 435
Aantal delen: 11 + een deel ‘Later’ Aantal hoofdstukken: 144 3. Genre Roman. 4. Ruimte Het boek speelt zich af in twee landen: Nederland en Israël. Enkele steden in Nederland genoemd zijn Amsterdam en Bloemendaal. Steden en omgevingen in Israël zijn Afek, Jeruzalem, Tel Aviv en Ramallah. De beschrijving in de Nederlandse steden spreekt voor zichzelf: stads, druk, regen en muffig. Jeruzalem en Tel Aviv worden ook zo beschreven (op die regen na dan, er heerst het gehele boek lang een drukkende hitte). Afek ligt in het midden van Israel en is de omgeving waar Lola en Ester vrijwilligerswerk deden in de kibboets. Ester beschrijft Israël als een omgeving waar voortdurend angst heerst, maar de mensen gaan wel gewoon door met leven. Het is de normaalste zaak van de wereld geworden dat er voortdurend aanslagen worden gepleegd. 5. Tijd In Emoticon schommelt de tijd tussen verschillende data in 2001. In het slot krijg je een fragment dat zich afspeelt in april 2002, en daarna een fragment uit april 2003. Het boek is verder niet chronologisch verteld, en het bevat veel flashbacks en flashforwards. Je leest de gebeurtenissen door de ogen van andere mensen om de zoveel hoofdstukken, en deze gebeurtenissen spelen zich op verschillende tijden af. Dan is het weer “Ramallah, 7 april”, en bij het volgende hoofdstuk “Tel Aviv, 11 mei”. Ook zijn er twee hoofdstukken die een grote flashback bevatten, namelijk “Kibboets Afek, Israel, juli 1983”. Een flashforward zit er helemaal aan het begin van het boek, een hoofdstuk geschreven in een cursief lettertype, wat zich afspeelt op 30 mei 2001 in Jeruzalem. Op dat moment heb je geen idee waar dat over gaat, maar later in het boek blijkt 30 mei de belangrijkste dag van het verhaal te zijn.
6. Thema’s Vriendschapsrelaties en liefdesrelaties zijn belangrijke thema’s in dit boek. De bizarre relatie tussen Lola en Ester wordt erg duidelijk verteld, maar ook dat Ester was en nog altijd stapelverliefd op Arik is. Daniel zijn verliefdheid voor Dana, die hem later zoveel kwetst. Aisja die voortdurend wordt geslagen door haar broer, maar op internet haar geheel eigen leven en vrienden heeft. Een boek dat over Israël gaat, dat gaat (zeker voor een groot deel) over het conflict tussen de Palestijnen en de Joden, zou je op het eerste gezicht denken. Maar in dit boek is dat zeker niet het geval. Er wordt niet gesproken over de achtergronden van dit conflict, niet of nauwelijks over wat het met mensen doet, zo’n eeuwig durende oorlog. In een interview heeft Jessica Durlacher aangegeven dat ze heeft willen proberen beiden kanten van het probleem te belichten, vanuit het perspectief van beiden volken. Maar ik vind niet dat ze daarin is geslaagd. Ik kreeg aan het einde van het boek toch het gevoel dat ze de Palestijnen wel in een erg slecht daglicht plaatst. 7. Motieven Enkele steeds terugkerende motieven zijn: Internet
Er wordt veel heen en weer gemaild in dit boek. Daniel bijvoorbeeld, als Dana zijn telefoontjes maar niet beantwoord, stuurt hij haar in zijn laatste hoop mailtjes, die bol staan van de lieve emoticons. Later in het boek komt Daniel in contact met Aisja (die zich voor hem voordoet als een zionistisch meisje uit Georgië, genaamd Misja), hun internet relatie wordt hem uiteindelijk fataal. Ook zoals ik al schreef, is Aisja veel bezig met internet en chatten. Alleen daar voelt ze zich thuis, zijn haar goede vrienden. Zwangerschap en abortus
Ester en Lola worden blijken allebei zwanger als ze terugkeren uit de kibboets. Ester laat het meteen weghalen, maar Lola krijgt een baby, wat Daniel wordt. Ook in het slot van het boek blijken ze allebei weer zwanger te zijn, maar dit keer allebei gewenst en niet van dezelfde man. Jaloezie
Dit motief blijkt uit de relatie die Lola en Ester hebben. Steeds lees je over Lola, die zo geweldig lang en mooi is, en Ester, klein en minder geslaagd in het leven. Citaat: “Ester, die zich had weten op te hijsen uit de stoel, stapte met een laatste restje waardigheid (hoofd opgeheven!) over de drempel van de voordeur. Even stonden ze vlak naast elkaar. Lola rook naar babyzeep en zon. Met een hautaine schouderbeweging sloot ze de deur af en begon zonder om te kijken van Ester weg te lopen.” Het op zoek zijn naar de je echte vader
Daniel gaat in Israël op zoek naar zijn vader, dat is de enige echt reden dat hij naar Israël is gekomen. Om zijn (half joodse) identiteit bevestigd te krijgen. 8. Vertelperspectief De drie hoofdpersonen in dit boek vertellen allemaal in personaal perspectief. Hier zijn drie voorbeelden waaruit dat goed blijkt: “Ester verstond niets van de stemmen op de Israëlische televisie. Wel zag ze na enig zoeken de schokkerige beelden verschijnen die ze kende van eerdere aanslagen, van ambulances, straat, politiebeambten, huilende mensen. Ze begreep dat het net gebeurd moest zijn.” “Hij verstijfde heel even onder de blik in haar zwaar bewimperde ogen, sjieke ogen, dacht Daniel, gevaarlijk dure ogen. Hier had het wel mogen eindigen dacht hij ook, koud van geluk, en alles was nu zo gemakkelijk dat hij heel even zijn ogen sloot.” “’Maar jij wel, hè, Aisja? Amerika! Jij droomt, nietwaar? Jij hebt hoop’, zei hij. Tot haar eigen verbazing knikte ze heftig met haar hoofd – braaf, vlijtig, bezig een goede beurt te maken. Weer haatte ze zichzelf. ‘Ja,’ zei ze boos, ‘ik heb de hoop dat ik iets kan veranderen, ja’. 9. Verhaalfiguren - Ester Michaels (round character) Ester is een van de drie hoofdpersonen in dit boek. Ze is 39 jaar oud, getrouwd met Philip (en later gescheiden) en heeft een joodse achtergrond. Gedurende het boek krijg je steeds meer te lezen over haar verleden en gewoontes. Ze is sportief en aardig, maar ook erg verlegen en pessimistisch. De enige die haar ‘schild’ heeft weten te doordringen en ze echt in haar hart gesloten heeft, is Daniel. - Daniel Klein (round character) Daniel is ongeveer 17 jaar oud, lang en heeft zwart haar. Hij is de zoon van Lola, en ook hij heeft een joodse achtergrond. Hij is een ster op school, tot hij Dana ontmoet. Als Dana hem dumpt, is Daniel volledig van de kaart. Hij begint zich meer te interesseren voor zijn joodse ‘roots’ en begint erg zionistische ideeën te krijgen. Aan het eind van het boek blijkt Daniel erg nieuwsgierig, maar ook naïef te zijn. - Aisja Hammami (round character) Aisja is de derde hoofdpersoon in dit boek die de lezer ontmoet. Ze is een Palestijnse vrouw van 25 jaar oud en woont in Ramallah, Israël. Ze heeft moed, is een doorzetter. Ook heeft ze een crimineel verleden, doet altijd mee met de jongens bij het ‘kattenkwaad’ (stenen gooien naar Israëlische militairen etc.). Haar droom is om geaccepteerd te worden, dat haar volk gezien wordt. Ze werkt voor een Palestijnse krant, maakt reportages over het leed van Palestijnse families. Ook zit ze elke zaterdag in het internetcafé, te chatten en mailen met haar vrienden aan de andere kant van de wereld. Aan het einde van het boek blijkt Aisja erg radicaal te zijn dan je waarschijnlijk verwachtte, in staat om dingen te doen die je niet voor mogelijk houdt. - Lola Klein (flat character) Ester ontmoet Lola in het café, als collega. Al vanaf het eerste moment maakt Lola indruk op Ester, met haar blonde haar, prachtige lichaam en sociale welsprekendheid. Ze worden beste vriendinnen, en gedurende het boek ontdek je meer over hun bijzondere vriendschap. - Arik Keller (flat character) In de kibboets-tijd van Lola en Ester wordt Ester stapelverliefd op Arik Keller, de afgekeurde reservist en timmerman op de kibboets. Twintig jaar later blijkt Arik de vader te zijn van Daniel, en besluit Daniel naar Israel te gaan om hem op te zoeken. Arik is inmiddels architect. Hij is blond en aardig klein, ongeveer even oud als Ester en Lola. Hij is moedig maar ook een beetje verlegen.
10. Stijl Jessica Durlacher gebruikt veel vergelijkingen en beeldspraak in haar zinnen, meestal opgeleukt met veel bijwoorden en bijvoeglijk naamwoorden. De zinnen zijn meestal lang, soms ietwat langdradig, maar wel sfeervol. Ze maakt meer gebruik van beschrijvingen dan van dialogen. De gedachten en gebeurtenissen zijn heel veelzeggend, meer dan de dialogen en gesprekken. Er is niet veel echte spannende actie, en als die er is wordt het uitgebreid beschreven. 11. Mening In het algemeen houd ik van boeken met veel actie plus een romantisch, gevoelig tintje. Romans waarin niet veel gebeurd maar wel veel in wordt gepraat, spreken mij niet aan. Emoticon valt onder geen van deze twee voorbeelden. De manier waarop Durlacher schrijft, gebeurtenissen en gedachtes onder woorden brengt, spreekt mij erg aan. Ik hou wel van dit mooie, soms bijna dichterlijke taalgebruik. Bij deze elementen kon ik mijn fantasie de vrije loop laten. Daarentegen waren er ook momenten waarop het me te veel werd, je het moeilijk nog kon volgen. Het is zonde dat het boek 500 bladzijdes dik is, dan wordt het al snel net iets te veel. Het leest niet lekker snel, en toch is het ook weinig informatief. Andere aspecten, sommige motieven, zijn niet goed tot hun recht gekomen (conflict in Israel), andere zijn juist veel ter sprake gebracht (zwangerschap, abortus). Toch zijn er in het boek zeker mooie momenten, het is niet langdradig en goed opgebouwd(het springen in de tijd is leuk gedaan). Alles bij elkaar vond ik Emoticon een mooie roman, met toch ook nog genoeg spannende gebeurtenissen, al was het dan vooral aan het einde. Ik zou een ander zeker aanraden Emoticon te lezen, ik heb er veel plezier aan beleefd. 12. Samenvatting (Deze samenvatting bestaat uit een beschrijving van de personages en tijd ten opzichte van de gebeurtenissen, ingedeeld in de elf delen die het boek telt. Dit geeft een beter beeld van de tijd die verloopt.) Jeruzalem, 30 mei 2001
Het boek begint met een beschrijving van de gedachten van Aisja, op de fatale dag voor Daniel en ook haarzelf. Deel 1 (april 2001) Ester Michaels vertrekt voor de tweede keer in haar leven naar Israel. Ze gaat naar een conferentie in restaurant Luce, Jeruzalem. In haar hotel ontmoet ze Raphael Goldberg, een BBC journalist. De vonk slaat meteen over, en als ze elkaar ’s avonds op de conferentie tegenkomen vertrekken ze meteen weer richting hotel en bed. Een uur later krijgt Raphael een telefoontje van zijn baas, dat er een aanslag is gepleegd in Jeruzalem. Dit blijkt in restaurant Luce geweest te zijn, 5 minuten na het vertrek van Raphael en Ester. Ze hebben elkaars leven gered. Deel 2 (februari(Daniel) en april(Ester & Aisja) 2001) Aan het begin van dit deel maak je kennis met Daniel en Dana. Hierna lees je over Ester, die na de aanslag doodziek wordt en niks meer te horen krijgt van Raphael. Ook maak je kennis met Aisja, de Palestijnse vrouw. Deel 3 (februari en april 2001) Aisja bezoekt de hoofdredacteur Rashid Farsoen, en mag voor een proefperiode bij hem komen werken. Ook wordt beschreven dat ze zaterdags vaak te vinden is in het internetcafé, een ontsnapping aan het gevangenis leven in Israël. Daniel en Dana gaan met elkaar naar bed, maar de weken daarop belt Dana Daniel niet terug, ze doet net of er niks is voorgevallen. Daniel voelt zich misbruikt. Hierna raakt hij geïnteresseerd in Israel en het conflict daar. Hij begint erg zionistische gedachten te ontwikkelen. Deel 4 (april 2001) Ester komt gebroken thuis, en logeert een tijdje bij Lola, haar beste vriendin. Het verband tussen Ester en Daniel wordt duidelijk, want Daniel is de zoon van Lola. Inmiddels is het ook al een paar maanden verder in het leven van Daniel, hij koestert gedachten om als vrijwilliger te gaan werken in Israël, voor het Israelische leger. Deel 5 (Kibboets Afek, Israel, juli 1983) In dit deel gaan we een stuk terug in de tijd. Lola en Ester zijn aan het werk in de kibboets. Hier ontmoeten ze Baruch en Arik, de afgekeurde reservisten. Lola begint een relatie met Baruch, en Ester wordt stilletjes smoorverliefd op Arik. Als ze eindelijk de moed vind om op hem af te stappen, belanden ze in het bed. Deel 6 ( eind april (Ester) en begin mei (Aisja) 2001) Op de redactie van de krant van Rasjid arriveert een Amerikaanse correpondente, Janey. Opeens heeft Rasjid niet alle aandacht meer voor Aisja en haar minder goede stukken, hebben ze geen felle discussies meer. Rasjid heeft alleen nog maar oog voor Janey, en -al wordt dat niet gezegd- Aisja is waarschijnlijk erg jaloers. Deel 7 (begin mei 2001, Daniel en Ester) Daniel en Ester vertrekken samen weer naar Israël. Ester doet dit om Raphael weer op te zoeken, en Daniel om zijn echte vader te zien (het vrijwilligerswerk was de dekmantel). Daniel gebruikt in zijn tijd in Israël de computer van Ester om zijn site bij te houden. Deel 8 (mei 2001 & kibboets, juli 1983) Ester ontmoet Aisja, en geeft haar het adres van Daniel zijn site, nadat Aisja haar wij had gemaakt ook zionistisch te zijn. Dan is er een flashback naar de kibboets: Ester loopt nog een paar weken rond in een verliefde roes, tot het gerucht verspreid wordt dat Lola en Arik seks zouden hebben gehad, en dat Lola en Baruch daarom ruzie hebben. Ester confronteerd Lola, die alles ontkent. Hierna vertrekt Ester uit de kibboets. Deel 9 (30 mei 2001) Een twee pagina’s kort verslag van de gebeurtenissen van 30 mei 2001 in de gedachten van Aisja. Aisja heeft Daniel gegijzeld en overhandigt hem aan haar broer en een vriend. Deel 10 (begin juni 2001) Daniel is verdwenen, en Ester zoekt contact met Lola, die meteen naar Israel gevlogen komt. Ook belt ze Arik, hij is tenslotte zijn vader, weet ze nu. Het wordt duidelijk dat Daniel vermoord is, neergeschoten. Na een tijd spoort de politie Aisja op, en Ester schrikt zich te pletter, dat is het meisje aan wie ze het internet adres had gegeven! Deel 11 (30 mei 2001) In dit deel worden de gebeurtenissen van 30 mei beschreven vanuit de gedachten van Daniel. Hoe hij emailde met Aisja, ze uiteindelijk afspraken en zij hem naar een afgelegen plek voerde waar hij werd vermoord. Later (april 2002 en april 2003) Je krijgt een brief te lezen van de beste internet vriendin van Aisja, die geen idee heeft van wat er is gebeurd. Weer een jaar later lees je over Ester en Lola die elkaar weer opzoeken, ze blijken allebei zwanger te zijn. Ester van Arik, en Lola weer van Maurice. Laatste passage(blz. 436): “Wat nu verzwegen was, zou altijd ongezegd blijven” 13. Recensie Bron: De Volkskrant
Publicatiedatum: 8 oktober 2004
Recensent: Peter Swanborn
Recensietitel: zijn aquamarijnen roversblik in de hare : De teloorgang van een vriendschap volgens Jessica Durlacher. Recensie: zie bijlage - Mening en argumenten van de recensent: Peter Swanborn is niet erg gecharmeerd van Emoticon, en dat laat hij aan de lezers weten ook. Volgens Swanborn toont Durlacher zich Bouquet-reeks waardig. Ook is de aanloop van het boek geen aanloop, eerder een oneindig iets, maakt Durlacher gebruik van kromme nederlandse zinnen. Kortom, de recensent vind Emoticon eerder een onbeholpen geschreven detective dan een roman die tot literatuur wordt gerekend. - Mijn commentaar op de recensie en de mening van de schrijver: Ik ben het absoluut niet eens met sommige argumenten van de recensent. Hij geeft aan dat hij vindt dat Durlacher zich Bouquet-reeks waardig toont, waarbij hij o.a. deze citaat uit Emoticon als voorbeeld geeft: “Arik grijnsde. Opnieuw boorde hij zijn aquamarijnen roversblik in de hare.” Nu, als je deze zin leest, zou je denken dat het nogal overdreven taalgebruik is, met raar gebruikte, moeilijke woorden. Naar mijn mening is de zin geheel uit de context geraakt. Deze zin wordt gebruikt op het moment dat Ester Arik voor het eerst ontmoet. Het is niet meteen duidelijk dat ze aandacht voor elkaar hebben (Lola eist grotendeels alle aandacht op) maar met kleine, subtiele woorden en zinnetjes laat de schrijfster merken dat Arik naar Ester kijkt, en Ester Arik meteen wel ziet zitten. In zinsverband vind ik dit dus juist een mooi geplaatste zin, neergezet in een wat saaier, emotieloos dialoog tussen 4 mensen. Een ander argument van de schrijver, dat het boek geen aanloop heeft maar eerder een oneindig ‘iets’, is wel erg overdreven. Mijn eigen ervaring met romans, is dat er weinig gebeurd op veel bladzijdes, maar de meeste schrijvers krijgen het wel voor elkaar er toch iets leuks en moois van te maken. Dit vind ik zeker bij Emoticon het geval. Je krijgt een echt inzicht in de hoofdpersonen, respect voor ze. Je leert ze kennen, hun karakter en gevoelens, hun verleden. Daarom komt de klap van de dood van Daniel hard aan, niet omdat er in de rest van het boek niets interessants gebeurd, zoals de recensent beweerd.