1. Zakelijke gegevens a. Auteur: Jessica Durlacher
b. Titel: Emoticon, De Bezige Bij, 2004-2, 436 bladzijden. (Eerste druk: 2004). c. Genre: Roman 2. Eerste reactie a. Keuze: Ik heb dit boek gekozen, omdat mijn moeder het me heeft aangeraden. Zij had het op vakantie gelezen en vond het prachtig en vaak hebben we dezelfde smaak wat betreft boeken. Verder had ik al eens een boek van Jessica Durlacher gelezen (De Dochter) en dat vond ik erg mooi. b. Inhoud: Ik vond het verhaal aangrijpend, spannend en prachtig geschreven. 3. Verdieping a. Samenvatting: Ester is een jonge vrouw, ongeveer 36, met een joodse vader, die inmiddels overleden is. Achttien jaar geleden was ze met Lola, een goede vriendin, in de zomer in een kibboets in Israël geweest. Daar werd ze voor het eerst echt verliefd, op de Israëlische Arik, die haar ook ontmaagde. Maar Arik ging uiteindelijk ook met Lola naar bed, wat Lola altijd bleef ontkennen en vanaf dat moment was hun band nooit meer helemaal hetzelfde geweest. Ester ging ook eerder terug naar huis dan Lola. Thuis gekomen blijkt Ester zwanger te zijn, ze pleegt abortus. Nu, 18 jaar later dus, ging ze voor het eerst weer terug naar Israël, naar een congres over de holocaust. Ester is dagboekspecialiste en heeft zich met name gespecialiseerd in dagboeken uit WO II. Op de eerste avond op het congres, komt ze een Amerikaanse journalist tegen, Raphael. Samen verlaten ze het restaurant vroegtijdig, omdat ze zich sterk tot elkaar aangetrokken voelen, in het hotel hebben ze seks. De volgende ochtend blijkt dat een Palestijnse jongen zich in het hotel heeft opgeblazen, Ester is aan de dood ontsnapt. Hierna gaat ze bijna direct terug naar Nederland, waar ze een tijdje bij Lola in huis gaat wonen. Lola is inmiddels getrouwd met Maurice en ze heeft een zoon van 18, Daniel. Daniels vader woont in Israël, hij is verwekt in de kibboets, Daniel kent zijn vader niet. Daniel zit in zijn eindexamenjaar en blijkt de volgende zomer naar Israël te willen gaan, samen met zijn joodse vriend Eli. Daniel wordt verliefd op het zusje, Dana, van een andere vriend van hem, Vito. Na een avond in de discotheek blijft ze slapen en hebben ze allebei voor het eerst seks. Daarna wil ze echter niets meer met hem te maken hebben, na een aantal weken komt Daniel erachter dat ze nog steeds samen met haar Duitse vriend is. Hij is kwaad en voelt zich bedrogen. Hierna weet hij zeker dat hij als vrijwilliger naar het Israëlische leger wil – niet als soldaat, maar als ‘hulpje’. Het idee ontstaat bij Lola dat Ester dan mee kan, om een beetje op Daniel te passen, als hij in de weekenden van de basis af mag. Ze kan via via een appartement in Tel Aviv krijgen, voor een aantal weken en Ester stemt in. Parallel aan het verhaal van Ester, Lola en Daniel, loopt het verhaal van Aisja, een Palestijnse vrouw van 25, die in Israël woont – Ramallah. Zij maakt zich woedend over de Israëlische bezetting en doet regelmatig mee aan demonstraties en gewelddadige acties. Ze wordt ook mishandeld door haar broer, die vindt dat zij niet de straat op mag. Ze heeft contacten met mensen over de hele wereld, via e-mail. In deze cyberwereld kan ze haar gevoelens en frustraties kwijt. Op een dag krijgt ze kans om voor een krant van een Amerikaanse Palestijn te gaan schrijven. Ze schrijft over de ellende van de Palestijnen in Israël. Ze krijgt veel kritiek van haar baas te verduren, maar dat maakt haar alleen maar meer vastberaden. Dan komt de zomer waarin Ester en Daniel naar Israël gaan. Wat Lola echter niet weet, maar Ester wel vermoedt, is dat Daniel ook naar Israël gaat om zijn vader op te sporen. Zijn vader, die Arik blijkt te zijn(!), is een belangrijk architect en Daniel ontmoet hem, maar durft hem niet te zeggen wie hij is. Bij het hotel, waar Ester een afspraak heeft met Raphael – die op niets uitloopt – komt ze Aisja – die een afspraak heeft voor een interview – tegen. Ze raken in gesprek, Aisja vertelt van haar contacten over de hele wereld. Ester vertelt van Daniel, die een eigen website heeft, ze geeft het adres aan Aisja, zodat ze contact kan opnemen. Aisja is, naar eigen zeggen, wel benieuwd naar de ideeën van een jonge zionist. Op een ochtend voor Ester gebeld door de Israëlische legerbasis: Daniel is verdwenen. Ester is in paniek, Lola wordt gebeld, die komt direct naar Israël. Ook Arik wordt ingeschakeld, hij is stomverbaasd dat zijn zoon in Israël is! Via de computer van Ester wordt achterhaald waar Daniel zich mee bezig heeft gehouden. Hij blijkt intensief e-mail contact te hebben gehad met een Israëlisch meisje van 25. Ze hebben afgesproken elkaar te ontmoeten. Daniel en Misja ontmoeten elkaar – eindelijk. Ze rijden met haar auto de stad uit, Daniel weet niet waarheen. Het valt hem tegen, ze is afstandelijk, hij heeft spijt van de afspraak. Misja is ook een zionist, ze hebben veel gepraat – via e-mail – over de Palestijnse kwestie. Dan wordt de auto stopgezet, door een man op de weg, hij heeft een geweer. Hij beveelt hem de auto uit te komen, Daniel wil vluchten, maar Misja geeft hem geen kans. Daniel weigert de auto uit te komen. Dan is er nog een andere man. Daniel wordt doodgeschoten. Ester wordt gebeld: Daniel is gevonden, hij ligt al twee dagen dood langs de weg. De vrouw met wie hij e-mail contact heeft gehad en die dus schuldig is aan de moord, komt op tv, het is Aisja! Ester voelt zich verschrikkelijk schuldig. Ester en Lola gaan terug naar Nederland, na de begrafenis blijft Ester een aantal maanden bij Lola en Maurice in huis wonen, tot Maurice haar vraagt te vertrekken. Ester gaat opnieuw terug naar Israël, waar ze weer contact zoekt met Arik. Zij beginnen een relatie en gaan samenwonen. Ze gaat terug naar Nederland voor een afspraak met Lola, die ze al tijden niet meer heeft gesproken. Lola is zwanger! Ze voelt zich schuldig – Daniel is pas anderhalf jaar dood – maar is ook blij. Ook Ester blijkt – opnieuw! – zwanger te zijn van Arik. Opnieuw moet Ester eraan denken dat Lola een kind heeft gehad van Arik en dat ze daar nooit eerlijk over is geweest, maar het onuitgesprokene zal nooit meer uitgesproken worden. b. Onderzoek van de verhaaltechniek: het taalgebruik is makkelijk, het boek leest makkelijk weg. Er worden verschillende verhalen door elkaar verteld, maar uiteindelijk komen die samen. De samenhang wordt goed duidelijk en de verschillende verhalen zijn mooi in elkaar verweven. Het verhaal speelt zich in Nederland en in Israël af. Het verhaal speelt in de jaren ’80 van de 20e eeuw en in de eerste jaren van de 21e eeuw. Er wordt gebruik gemaakt van flashbacks, het verhaal is niet-chronologisch. Er zijn verschillende hoofdpersonen: Ester

Ester is een Nederlandse vrouw, met een joodse vader, die overleden is. Ze heeft altijd veel interesse gehad in de holocaust. Dat komt voornamelijk doordat haar vader in WO II in concentratiekampen gevangen heeft gezeten. Ze is dagboekspecialiste en schrijft veel artikelen voor de universiteit. Ze heeft een sterke band met Israël, komt er drie keer terug en de vierde keer blijft ze er wonen, ondanks de voortdurende angst voor aanslagen. Ze houdt heel veel van Daniel, was erbij toen hij geboren werd, heeft vaak op hem gepast en ze hebben een sterke band. Ook het feit dat zijn vader, Arik, haar eerste grote liefde was, maakt die band sterker. Daniel
Een jongen, bijna een kind nog. Hij is 18. Na de mislukte relatie met Dana, waar hij nog maanden kapot van is, gaat hij op zoek naar zijn identiteit. Hij wil weten wie zijn vader, is waar hij vandaan komt. Ook heeft hij een uitgesproken mening over de Israël-Palestina kwestie, die hij verkondigt op zijn website. Het past dan ook echt bij hem dat hij als vrijwilliger in het Israëlische leger gaat helpen. Daniel is nogal naïef, hij laat zich online verleiden voor een afspraak met een vrouw die hij niet kent. Aangetrokken door het avontuur, zij is 25(!), gaat hij de afspraak aan. Zijn gevoel voor avontuur wordt hem fataal. Lola
Een vrouw die vaak als eerste aan zichzelf denkt. Al in de kibboets verpest zij de band tussen Ester en zichzelf voorgoed, door met Arik naar bed te gaan. Over haar karakter komen we verder niet zo heel veel te weten. Arik
Als jongeman, in de kibboets, denkt hij alleen aan zichzelf. Later, nu echt volwassen, blijkt hij een zwijgzame, maar zorgzame en liefdevolle man. Hij vindt het heel naar dat hij zijn zoon nooit heeft mogen zien en is er dan ook kapot van als hij hem alleen maar als lijk te zien krijgt. Aisja
Deze 25jarige Palestijnse vrouw is bereid te vechten en misschien zelfs te sterven voor haar idealen. Ze doet alles om de positie van de Palestijnen in Israël te verbeteren. Ze gaat echter wel gebukt onder zware mishandelingen van haar broer en het feit dat ze niet altijd serieus wordt genomen, omdat ze een vrouw is. Haar emoties en frustraties kan ze kwijt in haar e-mail contacten. Ze is een echte doorbijter. Uiteindelijk blijkt dat ze zelfs tot moord in staat is, om de wereld iets duidelijk te maken. Tarik
Dit is de broer van Aisja. Hij is altijd kwaad op Aisja, omdat zij zich als vrouw op straat begeeft en zich ‘als man’ gedraagt. Hij slaat haar regelmatig in elkaar. Bij de moord op Daniel is hij ook aanwezig. Het hele verhaal draait om de climax, het moment waarop drie verhaallijnen bij elkaar komen met een dramatische afloop: de moord op Daniel. Dit is dan ook de belangrijkste situatie. c. Op zoek naar de thematiek: Een belangrijk thema is natuurlijk de Israël-Palestina kwestie. De oorlog die daar woedt, om het grondgebied. De joden die vinden dat Israël hun land is en de Palestijnen die zich bedreigd voelen. Maar ook het zoeken naar jezelf komt sterk naar voren. Daniel is op zoek naar zijn identiteit, wil weten waar hij vandaan komt. Ten slotte spelen de emoticons een belangrijke rol in het verhaal. Dit zijn tekens waarmee je je gevoelens kunt uitdrukken op internet. :-) is bijvoorbeeld een glimlach. Deze tekens gebruikt Daniel eerst in zijn e-mails aan Dana en later ook in zijn e-mails met Misja (Aisja). d. Plaats in de literatuurgeschiedenis: Het boek is dit jaar geschreven en het thema is dan ook zeer actueel. Jessica Durlacher debuteerde in 1997 met Het Geweten, waarvoor ze de Debutantenprijs 1998 en Het Gouden Ezelsoor 1999 ontving. In 2000 schreef zij De Dochter, die voor de NS Publieksprijs 2001 en de Literaturpreis Nordrhein-Westfalen werd genomineerd. De holocaust is een belangrijk terugkerend thema in haar boeken. In Emoticon is dit natuurlijk ook sterk aanwezig, aangezien Israël werd gesticht naar aanleiding van de holocaust. Het boek is licht joods getint, uiteindelijk zijn toch de Palestijnen de daders en de joodse jongen het slachtoffer. 4. Beoordeling Zoals gezegd, vond ik het verhaal prachtig. Jessica Durlacher werkt heel mooi naar de climax toe. In het begin vroeg ik me af wanneer en hoe de verhaallijnen zouden samenkomen en dat was uiteindelijk ook een verrassing. Ik kon goed meevoelen met de hoofdpersonen en de moord op Daniel greep me dan ook heel erg aan. De karakters waren goed uiteengezet, het was leuk om het verhaal vanuit verschillende oogpunten te lezen. Toch vond ik het boek één minpunt hebben. In het begin dacht ik: “Goh, verfrissend, de kwestie wordt ook eens van de Palestijnse kant belicht, en dat nog wel van Jessica Durlacher!” Dit was natuurlijk ook wel zo, maar uiteindelijk werden steeds meer de Palestijnen als daders neergezet en de joden als slachtoffers. Desondanks sprak het boek me erg aan, het thema is natuurlijk heel actueel, de hele wereld volgt de Israël-Palestina kwestie op de voet en de drama’s, die hier persoonlijk werden, vinden dagelijks plaats. Ondanks dat het wel een beetje subjectief was, heb ik ook een beetje een beeld gekregen van de Palestijnse kant van het verhaal. Het boek is aangrijpend, prachtig geschreven, spannend en echt een genot om te lezen. Kortom, een aanrader voor iedereen!