Samenvatting van het boek Het boek speelt aan het eind van de 19e eeuw in Den Haag in de zogenaamde "hogere" kringen. De hoofdpersoon van het boek is Eline Vere, een vrouw van drieëntwintig. Haar beide ouders zijn overleden toen ze nog erg jong was. Aan het begin van het boek woont ze in bij haar zus Betsy en haar zwager Henk. Hoewel Betsy en Eline zussen zijn, lijken ze in niets op elkaar. Eline is zwak en vaak melancholisch, Betsy daarentegen is sterk en accepteert het leven zoals het is. Het eerste deel van het boek beschrijft het leven van Eline. In hun kringen werken zowel de mannen als de vrouwen over het algemeen niet. Eline vult haar dagen voornamelijk met musiceren en met naar bals en diners gaan. Het eentonige en zinloze van haar leven maakt haar vaak melancholisch. Als ze een melancholieke bui heeft zoekt ze vaak steun bij anderen, die haar troosten, maar toch geen begrip kunnen opbrengen voor haar gevoel van nutteloosheid. Als ze in de opera de bariton Fabrice hoort zingen, wordt ze verliefd op hem. Ze maakt elke ochtend lange wandelingen in de hoop hem tegen te komen. Deze nieuwe invulling van haar bestaan verdrijft de melancholie en voor een tijdje is ze gelukkig. Het plotselinge verdwijnen van haar verliefdheid en een ruzie met Betsy doen haar terugvallen in haar oude neerslachtigheid, die nu nog erger is dan eerst. Dan wordt Otto, een vriend van de familie, verliefd op haar en vraagt haar ten huwelijk. Ze aarzelt lang, omdat ze niet meer dan vriendschap voor hem voelt, maar zegt uiteindelijk toch 'ja'. De maand augustus brengen ze samen door op het landgoed van zijn broer, waar Eline zich heel erg op haar gemak voelt. Het geluk dat ze ervaart door de plaats waar ze is, schrijft ze ten onrechte toe aan Otto en als ze weer thuis zijn verdwijnt haar liefde voor hem als sneeuw voor de zon. Na een periode vol twijfel en wanhoop, besluit ze de verloving te verbreken. In de daaropvolgende tijd komt haar melancholie nog sterker terug. Ze krijgt hierdoor ruzie met Betsy, die vindt dat ze haar melancholie aan zichzelf te wijten heeft. Tijdens een hoogoplopende woordenwisseling, verlaat Eline het huis en klopt bij Jeanne, een vriendin, aan. Nadat ze daar een paar dagen geweest is, wordt besloten dat ze met haar oom en voogd Daniël en haar tante Elize op reis gaat. Van de anderhalf jaar die ze reist, wordt niets verteld. Na anderhalf jaar keert ze terug naar Den Haag, waar ze intrekt bij Henks moeder. Het gaat steeds slechter met haar, zowel geestelijk als lichamelijk. Ze zakt steeds verder weg in haar melancholie en de dokter ontdekt bij haar een kiem van longtering. Ze besluit bij haar oom en tante in Brussel te gaan wonen. Een dokter hier geeft haar morfine tegen haar slapeloosheid. In Brussel ontmoet ze Lawrence St. Clare, een vriend van haar neef. Ze worden verliefd en hij verklaart haar zijn liefde. Eline meent echter dat ze door Otto ongelukkig te maken geen recht meer heeft op geluk en wijst hem af. Ze spreken af dat hij haar na vijf maanden opnieuw zal komen opzoeken om te zien of ze van mening veranderd is. Na zijn vertrek keert Eline terug naar Den Haag, waar ze in een pension gaat wonen. Ze raakt verslaafd aan de morfine en raakt steeds meer verstrikt in waanvoorstellingen en buien van krankzinnigheid. Op een nacht neemt ze uit pure wanhoop twee keer haar gewone dosis morfine en terwijl ze "Ah Perfido" zingt, sterft ze. Genre Eline Vere is in 1880 geschreven door Louis Couperus. Het verhaal speelt ook rond die tijd in de "hogere" kringen in Den Haag. Het boek is een naturalistische roman. Een kenmerk van naturalisme is dat er een neutrale verteller is. In Eline Vere wisselt het perspectief van het boek steeds, zodat elke kant van het verhaal belicht wordt. Het wordt aan de lezer zelf overgelaten om zich een mening te vormen over de gebeurtenissen. Een ander kenmerk is dat de vrije wil van de mens ontkend wordt en een deterministische levensopvatting tentoon gespreid wordt. Er wordt over Eline heel duidelijk gezegd dat ze haar melancholieke levensinstelling van haar vader heeft meegekregen. Over Eline wordt op bladzijde 425 gezegd: “Maar verder zag hij in Eline iets, wat hij het noodlot van haar familie kon noemen. Eline’s vader had dat gehad. Vincent had dat.” Het verhaal gaat over Eline, een nerveus karakter, die door haar te hoge verwachtingen en een niet te verwezenlijken doel, ten val komt. Het boek heeft geen “happy ending”, maar het eindigt in een absoluut dieptepunt voor Eline, die dan ook zelfmoord pleegt.
Thema Het thema van Eline Vere is het effect van niets te hoeven doen. Dit was eind 19e eeuw een veelvoorkomend probleem. Rijke meisjes mochten niet werken en hadden over het algemeen geen enkel ander doel in het leven dan hun man en kinderen verzorgen. Veel van hen werden hierdoor depressief en vaak ook lichamelijk ziek. Hun omgeving had vaak geen begrip voor hun problemen en er werd niet over gepraat. Je ziet dat ditzelfde gebeurt met Eline. Hoewel Henk en Betsy medelijden hebben met Eline, omdat ze zo vaak ongelukkig is, begrijpen ze geen van beide waarom Eline ongelukkig is. Op bladzijde 20 stort Eline haar hart uit bij Henk: “Wat had zij aan haar leven, voor wie was zij enigszins van nut! (…) Het zou haar niets kunnen schelen binnen een uur te sterven; alles was haar het zelfde; alleen dat doelloze, nutteloze bestaan, zonder iets waaraan zij zich met haar gehele ziel kon wijden, werd haar te zwaar.” Hij troost haar eerst, maar na een tijdje krijgt hij er genoeg van: “Wat een lariflang was dat toch! Wat een onzin! Wat drommels, wond ze zich altijd zo op… (…) ‘Meisje, je zeurt met je doelloos leven, en al dat moois meer. Waar haal je toch die dingen vandaan? We houden immers allemaal van je…’” Je ziet dat de korte periodes waarin haar melancholie even verdwijnt, de momenten zijn dat ze nodig is, voor iemand van nut is. Voorbeelden hiervan zijn het verplegen van haar zieke tante, haar bezigheden binnen de kerk en als belangrijkste haar verloving met Otto. Vanaf het moment dat ze erachter komt dat hij van haar houdt en haar nodig heeft, leeft ze op. Ze wil zo graag van hem houden en van hem blijven houden, maar uiteindelijk lukt het haar toch niet. Als ze tenslotte de verloving verbreekt, stort haar hele wereld in. Zelfs jaren later kan en wil ze het aanzoek van St. Clare niet aannemen uit schuldgevoel en uit angst dat ze St. Clare ook ongelukkig zou maken. Dit thema is vandaag de dag nog steeds actueel, want er zijn nog steeds huisvrouwen, die niet gelukkig zijn met hun leven. De manier waarop mensen met elkaar omgaan is echter erg gedateerd. Ik vond het verhaal erg mooi en het boek sprak me aan, maar ik heb ook erg gelachen om de zeden en gebruiken van die tijd. Symboliek Een erg belangrijk lied in Eline Vere is het lied "Ah! Perfido" van Beethoven. Ah! Perfido
Scena
Ah! perfido! spergiuro, barbaro traditor, tu parti? è son questi gl'ultimi tuoi congredi? over s'intese tirannia più crudel? Va, scellerato! va, pur fuggi da me! L'ira de;Numi non fuggirai! Se v'è giustizia in Ciel, se v'è pietà, congiureranno a gara tutti a punirti
Ombra seguace, presente, ovunque vai, vedrò le mie bendette; io già le godo immaginando; i fulmini to veggo già balenar d'intorno
Ah no! ah no! fermate vindici Dei! risparmiate quel cor, ferite il mio! s'ei non è più qual era son'io qual fui
Per lui vivea, voglio morir per lui! Aria
Per peità, non dirmi addio
Di te priva che farò? Tu lo sai, bell'idol mio! Io d'affano morirò Ah crudel! tu vuoi ch'io mora! Tu non hai pietà di me? Perchè rendi a chi t'adora
Così barbara mercè? Dite voi, de in tanto affano non son degna di pietà? Ah! Trouweloze
Scène

Ah! Trouwenloze! Meinedige, onmenselijke bedrieger, je vertrekt? En zijn dat je laatste afscheidswoorden? Waar heeft men van wreder tirannie gehoord? Ga, schurk! Ga, vlucht van me weg! De toorn van de goden zal je niet ontvluchten! Als er gerechtigheid in de hemel is, als er medelijden is, zullen allen erom wedijveren je te straffen
Ik zal toezien hoe mijn wraak je als een schaduw volgt en aanwezig is waarheen je ook gaat
Ik geniet er reeds van het me voor te stellen
De bliksems zie ik al om je heen vlammen
Ach nee, laat toch, wrekende goden! Spaar zijn hart, tref het mijne! Al is hij niet meer wat hij was, ik ben niets veranderd
Voor hem heb ik geleefd, voor hem wil ik sterven! Aria
Omwille van het medelijden, zeg mij niet vaarwel
Wat moet ik doen zonder jou? Je weet toch, mijn schoon idool, Dat ik van verdriet zal sterven
O wreedaard! Je wilt dat ik sterf! Heb je dan geen medelijden met me? Waarom geef je haar die je aanbidt
Zo'n onmenselijke beloning? Zeg mij allen, of ik in zo'n leed geen medelijden verdien? Dit lied symboliseert de breuk tussen Eline en Otto. Hoewel het Eline is die de verloving verbreekt, heeft zij het gevoel dat de breuk niet haar schuld is. Toen ze een maand met Otto doorbracht op het landgoed van zijn broer, was ze heel gelukkig, maar tegelijkertijd ook heel bang dat het ooit anders zou worden. Op bladzijde 265 uit ze die vrees door in wanhoop tot God te bidden. “Alleen de vrees… de vrees, dat het ooit anders zou worden! (…) maar nu, nu had zij gaarne willen bidden, willen bidden, dat het zo zou blijven, nooit veranderen, altijd dat zachte geluk, altijd die rust, dat blauw! ‘Nooit meer als vroeger, God… altijd zo, altijd zoals nu! Veranderde het, ik zou sterven!’” Later wijt ze de breuk aan haar angst dat ze ooit niet meer van Otto zou houden en aan zijn onmacht om haar liefde vast te houden. Ook beseft Eline later dat ze wel van Otto hield en houdt, maar dat het te laat is om hem terug te winnen. Tegen St. Clare zegt ze op bladzijde 518: “‘Ik hield van hem, o, vergeef me, dat ik het je nu zeg: ik hield zo innig veel van hem; hij was zo goed, en hij had zijn leven voor me over gehad! En er kwam een ogenblik, dat ik niet meer wist, of ik van hem hield, dat ik zelfs dacht van een ander te houden, terwijl ik van niemand hield dan van hem. Nu weet ik dat, nu het te laat is en nu ik hem misschien ongelukkig heb gemaakt!’” De scène symboliseert het verbreken van de verloving. Aan de ene kant is Eline boos op Otto hij niet kon maken dat ze van hem bleef houden, maar aan de andere kant beseft ze dat de schuld bij haar ligt. De aria symboliseert het besef dat ze van hem houdt, maar dat hij onbereikbaar voor haar is geworden. Ze vraagt anderen om begrip en medelijden, maar krijgt het niet. In Eline Vere komen meer liederen, opera’s en boeken voor, zoals de opera’s Le Tribut de Zamora en Une Nuit à Venise en het boek Ein Gebet. Het zijn allemaal liefdesgeschiedenissen met een slechte afloop, iets wat overeenkomt met Eline’s leven.