Beschrijvingsopdracht: Complete titelbeschrijving: Auteur: Louis Couperus
Titel: Eline Vere, Een Haagse roman
Uitgever: P.N. van Kampen & Zoon NV
Plaats: Amsterdam
Druk: zeventiende druk (579 blz.) (eerste druk 1987 Stichting volledige werken Louis Couperus, 1889 voor t eerst gepubliceerd) Genre: psychologische roman
Eline Vere is de hoofdpersoon in het verhaal. De ondertitel 'Een Haagse roman' verwijst naar de plaats waar de meeste handelingen plaatsvinden Motivatie: Mijn motivatie is niet echt heel bijzonder. Eerst waren mij een aantal ander boeken aangeraden maar thuis hebben wij een boek met mijn naam erin verwerkt (Odette, lente in Parijs) en een boek met de naam van mijn zus erin verwerkt (Eline Vere dus). Toen ik de lijst met aangeraden boeken bekeek zag ik Eline Vere ertussen staan dacht ik dat dit wel een mooie gelegenheid zou zijn om het te gaan lezen…
Samenvatting: Wanneer Betsy en Henk (getrouwd, Betsy is de zus van Eline) thuis komen treffen ze Eline aan. Eline stort haar hart uit bij Henk. Ze is van streek en wil niet meer leven. Als de hele familie een keer naar de opera gaat is Eline totaal gefascineerd door Theo Fabrice. Wanneer ze opstaat om hem nog even te bewonderen valt haar waaier van het balkon. Paul en zijn moeder komen de volgende dag thee drinken, Eline en Paul zingen samen. Mevrouw is helemaal weg van Eline, zij had veel liever gezien dat haar zoon Henk met Eline was getrouwd, nu vindt ze Paul (de broer van Henk) en Eline goed bij elkaar passen. Het is Sinterklaasavond. Eline krijgt een prachtig cadeau: een ontzettend dure waaier die beschilderd is. Zij is helemaal in de wolken en denkt dat deze waaier van Fabrice komt. Freddy van Erlevoort weet echter dat die waaier van haar broer Otto is die een oogje op Eline heeft. Eline besluit na deze avond om een plakboek van Fabrice aan te leggen, verder bezoekt ze iedere opera waarin hij zingt. S’ochtends gaat ze wandelen in de hoop dat ze Fabrice tegenkomt. Wanneer Eline de honden na zo’n wandeling mee het huis in neemt leidt dit tot een heftige ruzie met Betsy. En de beide zussen spreken niet tegen elkaar. Maar als Eline jarig is komt het weer goed tussen Betsy en Eline. Haar neef Vincent komt nog even langs en verteld over zijn Amerikaanse vriend die een baan voor hem zoekt. Eline is helemaal weg van Vincent,, Betsy kan hem niet uitstaan. Eline en Vincent wonen een optreden van Fabrice bij. Dit keer zit ze voor het podium. Als ze Fabrice van zo dicht bij ziet smelten al haar dromen als sneeuw voor de zon. Ze vlucht naar huis en verbrand het plakboek. Met de komst van het voorjaar komen de gevoelens van Otto voor Eline ook uit. Hij vraagt haar om met hem te trouwen. Maar Eline wil hier nog over nadenken. Op een gegeven moment verwacht iedereen de aankon-diging van de verloving maar die blijft uit, tot op het allerlaatste moment van het feest wanneer Eline zich in Otto’s armen werpt. Dit is klap voor Marie, zij vond Otto ook leuk. Eline wordt door Otto’s familie uitgenodigd om de zomer door te brengen op hun landgoed de Horze in Gelderland. Eline voelt zich erg gelukkig op de Horze. Dit schrijft ze in een brief naar Betsy. Ze kan geheel zichzelf zijn en Otto’s liefde geeft haar vleugels. Wanneer Eline weer terug is in Den Haag heeft Vincent de zomer doorgebracht bij Betsy en Henk. Eline en Vincent hebben een heftige discussie en Vincent valt daarna flauw. Eline is helemaal over stuur. Ze verzorgt Vincent omdat ze denkt dat het allemaal haar schuld is, ze denkt zelfs dat Vincent verliefd op haar is. Als Vincent naar Amerika gaat voor zijn werk voelt Eline zich verdrietig. Later krijgt Eline ruzie met de rest over Vincent, ze scheldt tegen Otto om Vincent te verdedigen. Henk bemoeit zich er mee maar Eline trekt zich er niks van aan. Ze besluit om de verloving te verbreken en schrijft een brief naar Otto. Eline huilt voortdurend. Wanneer Otto de brief ontvangt en leest beseft hij dat Eline (volgens hem) nooit van hem gehouden heeft. Ondertussen denkt Eline dat Vincent nu niet naar Amerika zal gaan maar dit doet hij toch. Later op een diner krijgen de zussen weer ruzie en als ze thuis komen gaan ze nog even lekker door. Dan rent Eline weg. Eline gaat naar Jeanne Ferelijn (een jeugdvriendin) die haar opvangt. Eline wordt ziek en gaat naar Brussel met een oom en tante. In de anderhalf jaar dat Eline weg is gebeurt er veel in Den Haag. Marie beseft dat ze ontzettend verliefd is op Otto. Als Eline weer terug keert naar Den Haag gaat ze bij de moeder van Henk en Paul in wonen. Eline wordt in die periode erg ziek, ze kan niet meer zingen en ze hallucineert. Wanneer de dokter langskomt, stelt deze longtering vast, ten gevolge van een verwaarloosde kou. Eline’s oom neemt haar weer mee terug naar Brussel. Maar Eline voelt zich niet thuis in Brussel… Dan komen Vincent en zijn vriend Lawrence St Clare haar bezoeken. Eline gaat uit met Lawrence en leeft een beetje op. Dan doet Lawrence Eline een huwelijks aanzoek maar Eline wil meer tijd hebben voordat ze besluit. Als hij terugkomt van zijn reis zal ze hem antwoorden. Dat heeft ze nooit gedaan ze, vertrok terug naar Den Haag. Wanneer Eline weer terug is in Den Haag gaat het minder goed. Ze heeft alle tijd om over haar leven na te denken. Ze wordt hierdoor heel erg depressief, gaat hallucineren en kan niet slapen. Ze krijgt van de dokter medicijnen. Eline ziet geen verschil meer tussen realiteit en fantasie en wil zelfmoord plegen. In een vlaag van waanzin neemt ze een flesje met morfine in. Ze neemt het medaillon die ze van Otto heeft gekregen in haar handen en bekijkt de foto. Ze beseft dat ze het aanbod van Lawrence niet had geaccepteerd want ze houdt nog van Otto. Dan stopt ze de foto in haar mond en bijt er op. Op deze wijze slaapt Eline haar dood in. Na de dood van Eline trouwen Paul en Freddy en gaan ze in Heibeek wonen waar Paul burgemeester is. Na een poos trouwen ook Otto en Marie. Uitgewerkte persoonlijke reactie: Onderwerp: Het onderwerp van de tekst is denk ik noodlot, persoonlijke onzekerheid, vooral liefde, ruzie en de drang om weg te komen uit de persoonlijke sleep van alledag. De onderwerpen op zich zijn zeer interessant alleen in dit boek wordt alles verschrikkelijk uitgebreid verteld op een gegeven moment lees je maar door maar eigenlijk weet je niet meer waar het nou over gaat… Ik had niet echt bepaalde verwachtingen over de onderwerpen maar misschien had ik toch wel verwacht dat er meer gebeurde in het verhaal. Meer spanning en ontwikkeling want het is toch wel een boek van 600 pagina’s! Maar dat was dus niet zo. De onderwerpen liggen wel in je eigen belevingswereld ik bedoel wie wil er nou niet weg uit Den Helder, en wie heeft er nou niet te maken met problemen en besluiteloosheid in de liefde? Ik ben alleen anders gaan denken over het feit dat je niet de liefde van je leven moet laten lopen door twijfels die andere mensen je geven. Ik vind trouwens niet dat de schrijver de onderwerpen goed heeft uitgewerkt, hij had er voor mijn gevoel meer mee kunnen doen maar dat is mijn mening. Er wordt in dit verhaal niet een visie gegeven op het onderwerp vind ik. Ik heb wel eens andere boeken gelezen met de soortgelijke onderwerpen. Die andere boeken vond ik beter omdat daar meer in gebeurde en niet alles zo verschrikkelijk uitgebreid werd beschreven… Gebeurtenissen: De allerlaatste gebeurtenis uit het boek die met Eline te maken heeft is volgens mij de belangrijkste. Dit is de gebeurtenis dat ze doodgaat en al haar liefde voor Otto bekend. Dit is eigenlijk waar je het hele verhaal op zit te wachten. Deze belangrijke gebeurtenis wordt wel heel mooi en goed beschreven vind ik. Het is heel ontroerend om te lezen hoe iemand zichzelf verliest… Maar in het hele verhaal zelf spelen meer de gevoelens en gedachten de belangrijkste rol. Mijn oordeel daarover is dat de schrijver de gebeurtenissen toch wat meer had kunnen “uitpluizen”. De gebeurtenissen vloeien wel logisch uit elkaar voort en zijn niet moeilijk te begrijpen. De gebeurtenissen zijn niet schokkend of verrassend in dit verhaal. En zeer zeker ook niet heel erg boeiend. Het verhaal was gewoon ronduit te uitgekauwd. Misschien als het boek 200 ipv 600 pagina’s had was het wat spannender en boeiender geweest. De laatste gebeurtenis heeft de meeste indruk op met gemaakt. De schrijver geeft heel goed het gevoel van Eline weer, je mag als het waren heel even een glimp van haar ziel en echte gedachtes opvangen. De laatste gebeurtenis is ook de gebeurtenis die me aan het denken heeft gezet. Eline voelde zich alleen, het lijkt me heel erg voor mensen om je alleen te voelen terwijl je zoveel mensen om je heen hebt. Om verder te gaan, ja, soms heb ik moeten worstelen om door het boek heen te komen (de hele vakantie lang!) en op een gegeven moment dacht ik echt nou laat maar zitten! maar ik heb toch doorgezet. De schrijver verteld de gebeurtenissen heel uitvoerig en dat is soms best vervelend, vind ik. En er is een film van Eline Vere gemaakt dus er is een film over ditzelfde onderwerp gemaakt. De film boeide me aanzienlijk meer als het boek. Personages: Ik vind Eline Vere niet echt een heldin omdat ze haar gevoelens niet onder ogen durft te komen en velen daar mee verdriet heeft gedaan. Ook is ze een beetje een push-over, ze laat zich maar een beetje door het leven rollen. Maar evengoed vind ik haar een bewonderenswaardig persoon. Ze was een leuke meid die lekker wat van de wereld wilde zien maar die toch ook heel afhankelijk was van anderen. Dat ze daardoor tegen de lamp liep vond ik wel een beetje bitter. Je leert Eline ook wel goed kennen door het verhaal heen want haar gevoelens en gedachten worden flink onder de loep genomen. In sommige boeken vind ik het wel belangrijk dat je de karakters van de hoofdpersonen kent zoal bij dit soort boeken, maar bij andere boeken niet. Ook in dit boek zijn de personages herkenbaar en levensecht. Wie heeft er nou geen ruzie met zijn zus? Al die dingen zijn heel herkenbaar vooral ook de gevoelens. Ik ben niet heel erg beïnvloed door dit boek, alleen een klein beetje. Ik heb me bij dit boek goed in Eline Vere kunnen verplaatsen omdat ze dezelfde gedachtes heeft over dingen die veel meiden van haar leeftijd ook zouden kunnen hebben. Voor mij is het niet heel belangrijk om je in een personage te kunnen verplaatsen. Want je kan bvb ook veel van een karakter leren. Ik vind de jeugdvriendin van Eline, Lawrence en de oom en tante zeer sympathiek. Otto eerst ook maar later niet meer omdat hij dacht dat Eline nooit van hem had gehouden. Betsy, en vooral Freddy vind ik helemaal niet sympathiek omdat zij Eline alleen maar afsnauwen, zwartmaken, of haar hinderen. Ik kan het gedrag van Eline niet afkeuren want ze heeft alle recht tot haar beslissingen, het gedrag van Freddy echter keur ik wel af. Het is heel laag om over mensen te roddelen. In bepaalde situaties zou ik misschien ook als Eline reageren en daarom begrijp ik de beslissingen van Eline wel. Soms reageren de personages voorspelbaar andere keren niet, ik persoonlijk vind het lekkerder als de personages onverwacht reageren. Opbouw Het verhaal is niet ingewikkeld en ik vind de opbouw ook niet echt heel ingewikkeld maar wel langdradig en daardoor raak je wel eens in de war. Het verhaal is niet echt spannend omdat alles verschrikkelijk uitgekauwd, herhaald en uitgelegd wordt. Flashbacks vind ik niet echt onprettig lezen maar als er te veel achter elkaar worden gegeven zonder een duidelijke verwijzing dan vind ik het wel vervelend. De opbouw van de tekst past wel bij het verhaal vind ik. De manier waarop je de gebeurtenissen beleeft vind ik niet vervelend maar wat ik wel vervelend vind zijn de gebeurtenissen zelf maar dat had ik al uitgelegd eerder. Ook bij het slot blijf je niet met veel vragen zitten omdat deze (net als in het hele boek) al worden gesteld enbeantwoord. Het boek begon me te boeien bij het stuk dat Lawrence in beeld kwam toen dacht ik van: “ Zou ze nou met hem gaan trouwen?” maar dat was dus niet zo, een beetje een teleurstelling want dan had ze wat van de wereld kunnen gaan zien.
Taalgebruik: Ik vind het taalgebruik in het boek wel moeilijk ja, omdat er toch wel wat oud Nederlands inzit in mijn versie en omdat er ook Franse woorden en vooral namen van dingen in voorkomen, Bijvoorbeeld: Tableux beau of iets dergelijks. Er zit in dit verhaal veel dialoog maar ook veel beschrijvingen dus dat is wel in balans met elkaar. Ik had af en toe wel moeite met de tekst ja, dat heb ik opgelost door gewoon maar verder te lezen, naderhand werd het meestal wel duidelijk. Het taalgebruik past wel bij de personages en het verhaal want het is een beetje nette taal en de personages zijn vrij net en welgesteld dus dat gaat goed samen. Verdiepingsopdracht: Gebruikte secundaire literatuur: - Het informatie boek van laagland hoofdstukken: 5, 6, 12, 13 van afdeling B en A - De officiele website van Louis Couperus - www . scholieren . com - www . collegenet . nl - www.keshyweb.com/~raven/school/ nederlands/elinevere.html - www.louiscouperus.nl/links.htm - www.rnw.nl/taal/html/couperus.html - home.conceptsfa.nl/~pluttik/eline_vere.html - www.leidenuniv.nl/host/mnl/tntl/117/117-4/goud.html - boekverslagen.jongeren.com/ boekverslagendetails.phtml?boek_id=32 - www.keshyweb.com/~raven/school/ nederlands/destillekracht.html
De relatie met de politieke achtergronden: Eline Vere kwam uit een welgestelde familie. Doordat Nederland in het midden van de negentiende eeuw een parlementaire democratie was geworden nam de invloed van dit soort families af. Toch denk ik niet dat dit effect op het verhaal heeft gehad. De relatie met de sociaal-economische achtergronden: Dat de crisisjaren op komst waren heeft Eline Vere niet meegemaakt zij leefde nog steeds in haar porseleinen bol. Wel ondervond ze dat zij ook niet onkwetsbaar was en dat ze ook ernstige ziektes zou kunnen krijgen en niet alleen de armen. De relatie met de culturele achtergronden: Ik denk dat ik Eline Vere wel een mag vergelijken met Madame de Bouvray. Het leven van de welgestelden werd blootgelegd en zo bleek dat ook zij problemen hadden. Eline Vere is misschien wel een (psychologische) objectief realistische roman. Alles werd heel nauwkeurig weergegeven in dit boek. Dit boek zal dan ook best wel schokkend zijn geweest voor de bourgeois satisfait (de gegoede burger). Misschien had Freud Eline neurotisch gevonden en ik denk dat ze dat ook wel was, ze was namelijk nogal gevoelig nerveus, snel uit haar evenwicht etc. Eline Vere behoort tot het naturalisme de schrijver vertelt alles namelijk zo objectief mogelijk. Ook in Eline Vere is gekozen voor een neutrale verteller(s) die zich van commentaar onthouden. In Eline Vere staat het milieu waarin ze leeft centraal ook daarom behoort zij tot naturalisme. Maar in Eline Vere zit ook een stuk determinisme namelijk het noodlot dat steeds weer terug komt in het verhaal. “DE MENS IS ONDERWORPEN AAN HET NOODLOT” Ook is Eline onevenwichtig en overgevoelig, haar dromen en wensen zijn niet te realiseren. Daarom is de ontknoping van de roman een desillusie. De ondergang van Eline is daarmee een feit. Net als vele naturalistische verhalen eindigt ook deze met de dood van de hoofdpersoon. Ik vind ook dat Couperus wel een maatschappelijk kritische houding aangenomen heeft voor het schrijven van Eline Vere. Hij wil als het war e de leefwereld van de gegoede burgerij even aan het licht brengen en duidelijk maken dat die nog helemaal zo geweldig niet is. De Literaire stroming en Genre: Eline Vere behoort zoals ik al eerder heb genoemd tot het naturalisme, de invloed van het milieu en de afkomst, bepaald door geboorte, speelt een grote rol in het leven van de verhaalfiguren, en een beetje het determinisme. Het genre is een psychologisch roman. Verwijs naar de tekst met passages: Naturalisme: “De Ferelijns bewoonden in de Hugo de Grootstraat boven een kruidenier een klein appartement, een suite met een keuken en een kabinetje op de eerste en twee kamers met twee kabinetjes op de tweede verdieping. Zij leefden daar in een drukkende bekrompenheid, een benauwde zuinigheid; Frans was door zijn ouders weinig nagelaten geworden en moest dus met vrouw en kinderen leven van zijn kleine verlofstractement.”` En even later verder: “Daarom had Jeanne haar man ook overgehaald, niettegenstaande hun kleine beurs, in Den Haag te blijven”. Nog verder: “De champagne stroomde in de kelken en de heer Verstraeten dronk op de immer jeugdige gastvrouw…” “Zij was vermoeid van elke tred met haar verlakte schoentjes, die vol modder liepen en telkens aan heur voet dreigden te ontslippen. En zij had kunnen sterven van rampzaligheid, van armoede, en gebrek.” Psychologische roman: “En zij verbaasde zich op eens over haar moed. Nooit had ze gedacht, dat ze had durven wegvlieden in een nacht als deze zonder te weten waarheen. Die verbazing wekte enige hoogmoed in haar op, die haar schraagde. En in het hoofdstuk dat Eline sterft: “ Neen, neen dat zou verschrikkelijk zijn! De dood was zo zwart , zo leeg, zo onzegbaar! Maar toch, àls het zo was? En eensklaps versmolt haar vrees in een onmetelijke rust. Nu als het zo was, dan was het goed…” “ O Otto! stamelde zij, reeds zwaar en loorn. Jij was het alleen, mijn Otto, niet Vincent, nier St Clare, alleen jij… jij… Otto… o God!” “Zij verroerde zich niet, radeloos van angst voor wat haar omringde, voor wat komen zou.” De relatie tussen de literatuuropvatting van de auteur en het gekozen boek: Louis Couperus wilde vooral de welgestelde middenstand eens even onder de loep nemen en dat is hem met het boek Eline Vere goed gelukt. Zijn werk wordt gekenmerkt door een aantal thema's zoals het noodlot, het tragische voorgevoel en het verval. Al dit komt in Eline Vere terug. Met Eline Vere kreeg Couperus ook de meeste bekendheid en het was zijn eerste echt naturalistische roman. De plaats van Eline Vere in het oeuvre van Couperus: Zijn totale oeuvre bevat romans, verhalen, essays en sprookjes. Ondanks de grote publieke belangstelling voor zijn werk, blijft de erkenning vele jaren uit. In 1889 schrijft hij de succesvolle roman Eline Vere. Couperus heeft dus een uitgebreid oeuvre. Eline Vere neemt daar wel een belangrijke plaats in. Het is een belangrijke roman in zijn reeks van psychologische romans. De stormachtige ontwikkelingen in het politieke, maatschappelijke en culturele leven van die dagen heeft hij in zijn romans en verhalen vastgelegd. Couperus wilde zich niet beperken tot maar 1 soort genre of stijl maar toch komen dingen als noodlot en het tragische voorgevoel en het verval vaak terug in zijn werk. Eline Vere is een psychologische roman van Couperus en neemt dus wel een belangrijke plaats in zijn oeuvre in. Bepaal de themathiek van het wek: Noodlot: Dit is het hoofdthema in Eline Vere. Volgens Vincent Vere heeft de mens geen eigen wil en is zijn toekomst bepaald door het noodlot. De angst voor het noodlot treft Eline. Ze is bang dat haar huwelijk met Otto alleen maar bepaald is door erfelijke factoren en omstandigheden. Milieu: Het thema milieu hangt nauw samen het hoofdthema noodlot. Alle verhaalfiguren zijn gevormd door hun afkomst. Eline is van gegoede familie en heeft een eigen kapitaal. Ondanks haar afkomst, kan ze zich niet thuis voelen in het Haagse milieu van partijtjes, opera en tableaux vivants. De 'armere' familie Ferelijn leeft eenvoudig. Jeanne Ferelijn vindt zelfs dat haar vroegere schoolvriendinnen Eline en Betsy erg veranderd zijn Evaluatie: Ik heb bij het maken van de verdiepingsopdracht veel geleerd over Couperus zelf en zijn uitgebreide oeuvre. Dat vond ik wel leuk… Ik heb ook wel veel over de culturele achtergronden geleerd in de tijd van het fin de siècle. Verder had ik geen problemen met het uitvoeren van of de beschrijvingsopdracht of de verdiepingsopdracht. Het uitvoeren van de opdrachten verliep voor mijn gevoel wel soepel. Nu nog een beargumenterend eindoordeel: Ik vond Eline Vere wel een aardig boek om te lezen maar te lang en uitgebreid maar dit heeft u ook al kunnen lezen in mijn uitgebreide persoonlijke reactie. Eline Vere zelf vind ik een inspirerend persoon in sommige aspecten maar ik hoop natuurlijk niet dat het met mij ook zo vergaat als het einde van Eline! Het taalgebruik was ronduit verschrikkelijk! De personages waren wel interessant en hun gedrag ook. De onderwerpen waren ook wel aardig maar misschien een beetje standaard. Al met al had ik denk ik meer van Eline Vere verwacht. Toch vind ik het wel een aardig boek. Mijn eindoordeel is niet beïnvloed door het maken van de opdrachten en is nog wel ongeveer gelijk aan mijn persoonlijke reactie. Ook ben ik wel tevreden over het uitvoeren van de opdrachten er waren namelijk geen echte problemen. Het lezen van het boek echter vond ik wel een lastige klus omdat er soms amper door heen te komen was. Er zijn niet echt dingen in het boek die ik niet snapte of onduidelijk vond. Mijn vaardigheden zijn nu wel voldoende denk ik en volgende keer ga ik alleen de passages markeren die ik nodig heb anders is het zoon gezoek!