Eindeloze dagen door Eva Posthuma de Boer

Gebruikte editie Eerste druk 20 mei 2007
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 253
Uitgever : Nieuw Amsterdam Gegevens voorkant De benen van een vrouw vormen de afbeelding op de voorkant. Genre “Eindeloze dagen”is een psychologische roman over tijd, verveling en de te verwachten invulling van ambities. Mijn mening “Eindeloze dagen”heeft als roman zeker snelheid, maar de vertelling is ook fragmentarisch, waardoor je toch geen goede kijk krijgt op de hoofdpersoon. Juist omdat er uit bepaalde perioden van haar leven slechts fragmenten worden verteld, is de psychologische ontwikkeling van Maria toch niet zo sterk. Het is wel te begrijpen dat ze haar toevlucht neemt tot Alice, maar waarom ze dat later weer niet doet, wordt niet verteld. Ook de seksuele vlucht in deel II tijdens de Nieuwjaarsborrel is psychologisch toch niet zo sterk te verklaren, evenmin als de plotselinge vlucht naar zweden, waar ze toch ook niet veel wijzer wordt van Aafke en vriend Sebastiaan. De roman is voor een debuut zeker niet slecht geschreven, maar de intrige blijft na afloop niet echt door je hoofd spoken. Het blijft een wat oppervlakkige roman, die niettemin een vrij goede stijl heeft. Voor de literatuurlijst van scholieren.com is een waardering van twee punten op zijn plaats. De flaptekst Het gebeurt ons allemaal. Ongemerkt. Ergens onderweg vallen de eindeloze dagen ten prooi aan de snelheid van de tijd. Wanneer het leven van Maria Mous eindelijk in rustig vaarwater zit, begint ze te beseffen hoe hard dat leven aan haar voorbijraast. Alles lijkt een herhaling van zetten, vooral haar vergeefse pogingen te voldoen aan de verwachtingen van anderen – het streven naar ambitie, succes en een mening. Een dramatische gebeurtenis zorgt voor een omslag. Maria zet de tijd stil en stort zich in een werkelijkheid die de fantasie overstijgt, waarin heden en verleden kruisen. Hoe authentiek zijn haar herinneringen? Wat heeft ze meegekregen van vorige generaties en wat zal ze zelf doorgeven? Maria moet diep buigen om tot een ingrijpende beslissing te komen. Eindeloze dagen speelt zich af tegen de achtergrond van de Amsterdamse kunstenaarswereld vanaf de jaren zeventig tot nu. Een geestige, ontroerende en meeslepende roman over het verlangen naar de tijd dat de dagen zich nog eindeloos voor je uitstrekken. Motto en opdracht De roman is opgedragen aan “Melle” . Het boek heeft geen motto.
Structuur en verhaalopbouw Er zijn twee delen. I Alles 1981-2006 II Niets januari 2006
Deel I wordt onderverdeeld in elf hoofdstukken die aangegeven worden met een cijfer. Deze hoofdstukken worden op hun beurt weer onderverdeeld in passages met witregel en gescheiden door een typografisch teken. Deel II wordt aangegeven met hoofdstuk 12. Dat wordt echter op dezelfde manier als in deel I onverdeeld. In principe wordt deel I chronologisch verteld: Maria is negen jaar wanneer ze in hoofdstuk 1 over een gebeurtenis haar jeugd vertelt en 34 jaar in 2006. Dan hoort dat ze haar ex-lerares Alice gestorven is en dat is een breekpunt in haar bestaan. Ook deel II wordt chronologisch verteld. Maar de verhaallijn in beide delen wordt af en toe doorbroken door herinneringen. Aan Deel I vooraf gaat een soort proloog waarin de schrijfster filosofeert over het verloop van tijd. Vroeger kon je alles doen en er gebeurde van alles, maar van lieverlede word je ingekapseld in de tijd en gebeurt er helemaal niets meer. Perspectief De ikvertelster is Maria Mous: eerst vertelt ze als negenjarige die met haar moeder op bezoek gaat bij haar opa in Frankrijk. Daarna worden er steeds met tussenpozen scènes verteld uit het leven van Maria: de middelbare schooltijd, haar eerste vrijpartij met Ruben, de vakanties met Ruben, de zwangerschap van Ruben, de verwijdering tussen Ruben en Maria, de kennismaking met Daniël, de bewustwording van Maria in haar relatie met Daniël. Wanneer er in de tijd een episode verschuift, wordt er meestal een nieuw hoofdstuk aangesneden. In deel II vertelt de inmiddels 34-jarige Maria over haar relatie met Daniël, die een succesvol regisseur is. De relatie is echter niet meer zo goed. Ook Maria zoekt haar afleiding buitenshuis. De breuk met deel I wordt gemarkeerd door het bericht dat ze krijgt van het overlijden van haar lerares Engels, die haar in haar jeugd een aantal keer heeft opgevangen. Maria vertelt overwegend in de o.t.t. Titelverklaring “Eindeloze dagen” geeft een verwijzing naar de tijd die in de roman verstrijkt. Dat is ook meteen de thematiek van de roman. Er wordt in de roman ook een aantal keer letterlijk verwezen naar “eindeloze dagen.” Blz. 128 : “Het kuchje van opa, d e hangmat tussen de populieren, de geur van gras en de schouder van Alice tegen de mijne en alle andere eindeloze dagen die in mijn hoofd zitten. Blz. 173: Voor wie dag en nacht geen verschil meer maken. Voor wie de tijd is gaan stilstaan. Die het geluk vermijdt dat de eindigheid blootlegt. De wereld van eindeloze dagen, zoals opgesloten ligt in zijn vroegste herinnering. Tijd en decor Zoals uit de structuur blijkt wordt de tijd van de roman goed aangegeven. Deel I speelt van 1981 (Maria is negen jaar) tot 2006 (Maria is 34 jaar en woont samen met de regisseur Daniël.) In de 11 tussenliggende hoofdstukken verstrijkt de tijd chronologisch maar ook fragmentarisch: er worden sprongen in de tijd gemaakt met steeds voor Maria belangrijke gebeurtenissen. Deel II speelt zich alleen af in 2006. Het decor is de Amsterdamse kunstenaarswereld. In het begin wanneer Maria klein is, komt ze vaak in de kunstenaarsociëteit, waar haar ouders gevierde mensen zijn. Ze blijft haar hele leven in Amsterdam wonen, maar aan het einde van de roman verhuist Maria tijdelijk naar Zweden waar haar schoolvriendin Aafke is gaan wonen.
Samenvatting van de inhoud De samenvatting maken van de roman is niet zo eenvoudig, vooral omdat de inhoud nogal fragmentarisch wordt verteld. Alles 1981-2006 blz. 9-153
In deel I maken we kennis met de 9-jarige Maria Mous. Ze is het kind van Agaath en Jonas. Het is een kunstenaarsechtpaar dat zich in Amsterdam volgens het rollenpatroon van de zeventiger jaren gedraagt. Zo zitten ze vaak op zondag in de kunstenaarskroeg “De Sociëteit” en besteden op dat moment maar weinig aandacht aan hun dochter Maria. Een jointje roken vinden ze ook wel lekker. Maria zit soms onder de tafel in die kroeg. Ook laten haar ouders Maria gemakkelijk in de steek wanneer Jonas voor zijn werk naar het buitenland moet en Agaath niet hoeft op te treden als actrice. Later gaat ze op zondag langs haar lerares Engels Alice die haar een boek aan de hand doet over spotvogels.(Engels: “mockingbirds”) Alice zorgt op de dagen dat Maria wordt verwaarloosd min of meer voor het meisje. Het is een strenge lerares maar Maria weet haar op den duur wel te waarderen en gaat vaste prik naar haar toe. Alice is zelf kinderloos: haar man is enkele jaren geleden overleden, maar ze was nooit zwanger geraakt en ze had zich erbij neergelegd. In een ander fragment sterft Maria’s opa en haar moeder Agaath handelt dan op een vreemde manier: ze loopt weg maar ze had nog zoveel willen zeggen tegen haar vader. Maria heeft ook een schoolvriendin Aafke, met wie ze o.a. geheimen uitwisselt maar ook steelt uit een warenhuis.(zoals een kalligrafeerpen) Maria krijgt verkering met Ruben, die later culturele antropologie studeert. Ze hebben voor de eerste keer seks, het lijkt allemaal fantastisch, maar later maakt hij het ook weer uit. Maria zoekt haar steun bij Alice. Zelf stopt ze met haar studie, werkt in een coffeeshop en bij een onbenullig spelletjesprogramma voor de televisie. De verkering met Ruben raakt weer aan: ze reizen daarna veel en hij vraagt haar op een bepaald moment ten huwelijk. Ze krijgt een zoontje met hem, dat Willem heet, maar in de loop van het boek wordt er weinig aandacht aan dit jongetje besteed. Ui allerlei gegevens blijkt dat aan de liefde tussen Ruben en Maria ook weer een einde komt. Ze ontmoet dan Daniël en heeft ook seks met hem. Dan wil Maria van Ruben scheiden: ze bezoeken eerst nog een relatietherapeute, maar ook dat bezoek helpt niet echt. De scheiding tussen Ruben en Maria zet dan ook door. Daar zijn haar ouders Jonas en Agaath niet rouwig om. Ze omarmen de nieuwe schoonzoon Daniël, omdat die regisseur is en beter in hun kringetje past. Haar vriendin Aafke vertrekt naar Zweden. Intussen is Maria zwanger geworden van Daniël, maar dat past niet in haar plannen en ze wint informatie in om abortus te plegen. Ze besluit om de baby weg te laten halen. Daniël krijgt te maken met een beroemde filmproducent Lodewijk Berends, maar Maria vindt het “een zak”. Ze ziet op de televisie een programma (waarschijnlijk iets in de trant van “Spoorloos”) en stelt zich een Colombiaanse jongen en moeder voor die naar elkaar op zoek zijn. Het is één van de fantasieën die ook in deel II terugkeren. Maria woont een première van een film bij die Daniël geregisseerd heeft. Ze hoort niet echt thuis in het wereldje van Daniël met nogal vervelende mensen (o.a. Louis Berends). Ze gaan na de première naar Venetië, omdat Daniël de recensies wil ontlopen. Het is niet zo’n heel leuke vakantie. Ze lopen op een bepaald moment door de stad en Daniël wacht niet eens op Maria. Ook hun relatie is dus niet ideaal. Wanneer ze terugkeren op Schiphol, zegt Agaath tegen Maria dat Alice overleden is: ze leed aan een ongeneeslijke kanker. Het is een klap voor Maria die Alice de laatste tijd wat gemeden heeft en nu een schuldgevoel heeft. Van de conciërge van de school hoort ze dat het al enige tijd geleden is en dat Alice heel eenzaam is gestorven. Daniël doet af en toe ook heel afstandelijk tegen Maria en gaat ook zijn eigen gangetje: op een dag gaat hij met drie jonge actrices naar Zeeland om hen wat te helpen bij de voorbereiding van een tv-programma. Tijdens zijn afwezigheid komt er een uitnodiging voor een Nieuwjaarsborrel van de omroep voor haar en hem. Ze verscheurt de uitnodiging voor hem. Intussen heeft ze een Pool ingehuurd om de zolder op te knappen. Maria voelt zich toch min of meer eenzaam in haar bestaan: Daniël gaat min of meer zijn eigen gang. De dagen rijgen zich aaneen. Het worden eindeloze dagen. Niets januari 2006 blz. 157-253
Maria laat het haar paars verven. (Bij de nieuwjaarsborrel is de dresscode namelijk diep paars) Ze ontmoet een Colombiaanse man op straat aan wie ze een vuurtje vraagt. Deze man zal haar voor een belangrijk deel van de rest van de roman beheersen. Ze heeft fantasieën over hem. Van de kapster Debby hoort ze dat er een man boven de kapsalon woont die verschrikkelijk hard kan huilen vanwege het verlies van zijn vrouw. Het geluid gaat inderdaad door merg en been. Ook van andere middenstanders in de buurt hoort ze over die vreemde man: het zou een junk zijn. Hij gaat haar leven beheersen. Hij komt blijkbaar nooit zijn kamer af; niemand ziet hem en hij wordt door iedereen verguisd. Het wekt haar medelijden op. Ze denkt dat ze hem ook een keer tegenkomt op straat. Ze is helemaal van slag en vergeet haar zoontje van school te halen. Op zolder laat ze daarna door de Pool een dakraam maken, waardoor ze naar het huis van de man kan kijken. Wanneer Daniël terugkeert uit Zeeland, hebben ze direct seks in de douchecabine, maar het gaat zo onvoorzichtig dat de ruit van de cabine in diggelen gaat en Daniël in het ziekenhuis terechtkomt, omdat hij een aantal hechtingen in zijn arm moet laten aanbrengen. Later kunnen ze er wel om lachen. Op een feestje bij haar ouders ontmoet Maria de regisseur van het televisieprogramma dat mensen opspoort. Ze ziet meteen een kans om de Colombiaanse jongen naar zijn moeder te laten speuren en legt het met hem aan. De dag erop belt ze hem op en ze kan komen praten. Ze eten in een duur restaurant en Arthur gedraagt zich onhebbelijk. Wanneer hij hoort dat ze op een baantje uit is om iets te regelen wordt hij woedend. Hij had iets meer van seks in zijn gedachten en laat haar zitten met een hoge rekening. Die kan ze niet betalen en ze moet de creditcard van Daniël pakken. Die wordt later van haar gestolen wanneer ze aan het winkelen is en ze laat de kaard niet blokkeren. Het maakt de relatie tussen Daniël en haar niet beter wanneer hij daar achter komt. Ze gaat ook alleen naar de Nieuwjaarsborrel op zaterdag 21 januari en ze heeft daar contact met twee mannen: Cobus en Wouter. Het is allemaal wat vreemd, maar op een zeker moment heeft ze seks met Cobus, waarbij ze betrapt wordt door Wouter met wie ze dan weer later naar huis gaat. Maria bekommert zich nog steeds op de vreemde man boven de kapperszaak. Ze denkt dat het de Colombiaan is die haar het vuurtje heeft gegeven. Ze gaat naar hem toe, maar er wordt niet opengedaan. Ze wordt vanwege de herrie die ze in het trapportaal veroorzaakt door de politie weggestuurd. Vanuit haar dakraam ziet ze dat er later een ambulance komt die het lichaam van de man meeneemt. Waarschijnlijk is het toch een junk. Daarna bezoekt ze het graf van Alice Franssen: ze blijf er zelfs overnachten vanuit het eerder genoemde schuldgevoel. Daarna bevindt ze zich ineens op een vliegveld in Zweden: ze heeft de benen genomen en gaat naar het huisje van haar vriendin Aafke. Daar leeft ze een tijdje zonder dat ze thuis waarschuwt. Maar op een bepaald moment heeft Agaath het toch door en neemt contact op via de telefoon (sms-jes) Wanneer Aafke weer vertrekt naar Nederland, blijft Maria eerst nog achter. Maar dan wordt het contact met Daniël toch weer hersteld en wanneer Willem die bij Agaath logeert, vraagt of ze weer terugkeert, neemt ze een besluit en gaat ze waarschijnlijk weer terug. Thematiek De in de proloog gepresenteerde tekst geeft waarschijnlijk het beste aan waarover de roman gaat. De tijd dat de tijd vloog omdat er zoveel gebeurde in het leen : van kind tot volwassene. Maria maakt veel mee. (tijdens haar schoolperiode met vriendin Aafke, met haar tweede moeder Alice en met de mannen Ruben en Daniël.) Ze groeit op in de roerige seventy’s in een kunstenaars scène . Dan komt ze later met Daniël in een relatie recht waarin ook de kleine Willem 9de zoon van Ruben) een rol speelt. De overgang van de tijd waarin alles gebeurt naar de tijd waarin niets gebeurt verloopt geleidelijk, maar de dood van haar lerares Alice bespoedigt die overgang wel. Maria krijgt een soort innerlijke neiging om de mensheid te gaan helpen in de persoon van een man die ze waarschijnlijk nooit heeft ontmoet maar die haar fantasie is binnengeslopen. Ze ziet in hem de Colombiaanse jongen die ze op straat om een vuurtje heeft gevaagd.
Het was in het niets (deel II) dat het besef van alles kwam. Alsof ik het nog een keer meemaakte, terwijl de tijd stilstond. In het niets kwamen ook de vragen, en het verlangen naar alles, wat mij nogal verbaasde, aangezien ik tijdens alles zo verlangd had naar het niets. Alles was onrust en oproer, niets was rust en vrede. Zo werd alle tijd opgedeeld. Uit die passage op bladzijde 6 blijkt dat de roman gaat over de zin van het bestaan en het bestaan van de tijd die orde op zaken stelt. Enkele motieven: - moeder-kindverhouding (niet al te goed in deze roman want het paar Jonas en Agaath denkt vooral aan zichzelf) De moeder-kindrelatie lijkt zich te herhalen in Maria’s relatie tot haar zoontje Willem. Zij laat die aan het einde van de roman toch ook min of meer in de steek, wanneer ze naar Zweden vlucht - te kort schieten in de verwachtingen als kind (ouders maken zich een voorstelling van hun kind, maar dat maakt niet altijd de aspiraties waar) - het zoeken naar een surrogaatliefde (of surrogaatmoeder) Maria zoekt die in de persoon van Alice Franssen - de liefderelatie die net als “de tijd” goed begint maar steeds weer verzandt (eerst de liefde voor Ruben die stuk loopt; daarna die voor Daniël) - seksualiteit (Maria heeft ook buiten haar relaties seksuele contacten) - het zich wegcijferen voor de partner (Maria is altijd de vrouw van ….) - het geloof in een illusie: Maria ziet in een junk een Colombiaans adoptiekind - escapisme in vele vormen: drank, drugs, seks, reizen Recensies Er zijn nog geen recensies in de grote dagbladen verschenen Over de schrijfster Eva Posthuma de Boer is theaterproducente en schrijfster. Eerder publiceerde ze samen met Sanne Wallis de Vries Rinus aan de rekstok. “Eindeloze dagen” is haar debuutroman.