Eilandgasten door Vonne van der Meer

1. Praktische gegevens
1.1 Titel en auteur
Het boek, 'Eilandgasten', is geschreven door Vonne van der Meer. 1.2 Jaar van uitgave
Het boek is uitgegeven in 1999 door uitgeverij Contact. 1.3 Bladzijden
Het boek heeft 205 bladzijden. 1.4 Datum
Dit boekverslag is geschreven op 1 maart 2000. 2. Inhoud en opbouw
2.1 Typering
Het verhaal is een psychologische roman. 2.2 Samenvatting
Het verhaal gaat over een vakantiehuisje, Duinroos, waarin een seizoen verschillende bewoners zitten, met allemaal hun eigen verhaal, de enige in het verhaal die geen vakantieganger is is de schoonmaakster. Het begint met Dana en Chiel die in een huwelijkscrisis zitten en met hun kind naar Vlieland op vakantie gaan in de hoop dichter tot elkaar te komen. Chiel was vreemd gegaan met een Duitse vrouw en probeert steeds door overdreven gedienstig te zijn, het goed te maken. Zij probeert hem niks te verwijten, maar dat is moeilijker dan ze dacht. Uiteindelijk lukt het haar aardig en heeft ze weer hoop voor hun toekomst. Dan komen Martine, een carrièrevrouw van 43, en Sanne een meisje van twintig, de dochter van Jetta, een vriendin van Martine. Martine zit met Bas in haar hoofd, de man die met haar naar het huisje zou gaan, maar haar heeft laten zitten voor zijn werk. Sanne is net zwanger en heeft dit aan niemand verteld. Ze wil het kind waarschijnlijk houden. Als ze het aan Martine vertelt, komt bij Martine haar abortus van twintig jaar geleden weer boven. Uiteindelijk vergeeft Martine zichzelf voor haar abortus en kan er zijn voor Sanne. Daarna komt er een weduwnaar die hier zelfmoord wil plegen, omdat hij niet zonder zijn vrouw wil leven. Hoewel hij zijn dood al helemaal uitgestippeld had, begint hij op het eiland weer van zijn leven te houden en uiteindelijk kiest hij ervoor te blijven leven. Dan komen Nils en Simone en hun kinderen in het huisje. Ze zijn een gelukkig gezin, maar hoewel zijn werk voor Nils altijd op de tweede plaats kwam, komt hij in een flinke dip terecht als hij op vakantie hoort dat een belangrijke functie aan zijn jongere, minder ervaren collega gegeven wordt. Hij brengt zijn vrouw tot wanhoop, niets lijkt hem uit zijn dip te kunnen halen. Maar langzaam beseft hij dat hij puur uit jaloezie die baan ook wil en dat hij zijn vele zegeningen moet tellen. Vervolgens komen er drie jongeren naar het eiland. Willemijn en Walter, die al twee jaar samenwonen en alles samen delen en elkaar perfect aanvoelen, maar geen passie voor elkaar voelen. Dit vinden zij allebei frustrerend. De derde is Tom een jonge leraar, die stapelverliefd is op Willemijn, maar denkt dat Walter haar vriend is. Willemijn valt echter ook op hem. Als Walter na een tijdje Tom duidelijk maakt dat Willemijn niet de zijne is, is hij onwijs blij. Walter functioneert, ondanks zijn heftige, tegenstrijdige gevoelens hierover, als cupido. Tom en Willemijn krijgen wat, Walter vertrekt met melancholische gevoelens van afscheid. Als laatste is er een vrouw die binnenkort geopereerd moet worden aan haar buik, met mogelijke dodelijke gevolgen. Je leest haar angsten, haar woede, haar onmacht, haar herinneringen aan haar dochter en vooral haar woede en liefde voor haar moeder. Als laatste is er weer de schoonmaakster die alles afsluit, ze bekijkt het huis, leest het gastenboek en overdenkt wat ze gezien heeft. Dan is het tijd om weer verder te gaan. 2.3 Tijd
a. De gebeurtenissen spelen zich af in deze tijd, bijvoorbeeld in 1999, het zou zich in elk geval op dit moment af kunnen spelen. b. De verhaaltijd van het boek is ongeveer vijf maanden, een zomerseizoen, en de leestijd ongeveer vijf uur. c. Er staat een belangrijke vertraging op blz. 137/138. Daarin loopt Nils gefrusteerd op de Badweg en komt hij de schoonmaakster tegen, die hem vriendelijk gedag zegt. Dit stukje is voor hem de omslag van zijn dip naar dankbaarheid voor al zijn zegeningen, daarom is het belangrijk, maar ook omdat je hier ziet dat de schoonmaakster wel invloed heeft op het leven van de gasten. d. "De rest van de week liet Chiel Dana uitslapen, haalde Floris uit bed, gaf hem zijn pap, en ging met hem naar het dorp om vers brood te halen." (blz.36) e. Op blz. 57/58 staat een flashback van Martine, waarin ze terugdenkt aan hoe zij voor het eerst zwanger was geworden en waarom voor haar abortus de enige mogelijkheid was (of leek). Deze flashback geeft inzicht in de vraag waarom Martine zo'n andere kijk heeft op Sanne's zwangerschap dan Sanne zelf. Ook is het feit dat Martine deze flashback heeft al heel belangrijk, want ze wil zichzelf toch blijkbaar overtuigen dat ze echt niet anders had kunnen handelen. 2.4 Ruimte

a. De gebeurtenissen spelen zich af op Vlieland, het meeste van de tijd in het vakantiehuisje Duinroos. b. In dit boek zijn komen erg veel belangenruimten voor. Eigenlijk kan je wel zeggen dat het hele huis een belangenruimte is, maar misschien is dat erg groot. In ieder geval zit het huis vol met belangenruimten, hier volgt een voorbeeld: "Voor de ramen hingen ouderwetse groene gordijntjes met gele en rode bloemetjes maar het licht dat erdoorheen viel was groenig. Floris leek wel zeeziek in dit licht, een zeeziek visje in een aquarium." 2.5 Personen
a. Er spelen meerdere verhalen met dus meerdere hoofdpersonen in dit boek. Eigenlijk is het huis de hoofdpersoon, maar dat wordt toch moeilijk. Daarom neem ik maar de schoonmaakster als hoofdpersoon. Zij is een oudere vrouw, die al jaren vakantiehuisjes schoonmaakt, maar nu alleen nog maar Duinroos, omdat ze het niet meer trekt, maar een voorliefde heeft voor Duinroos. Ze is ook steeds heel erg met de bewoners en de gebeurtenissen bezig, zo erg dat ze elke dag langs het huis fietst om te kijken hoe het er voor staat. Ze woont alleen, maar heeft Jelte, haar man of zoon, verloren. Ze is erg pietluttig in dingen, alles nog even nalopen. Ze identificeert zich ook met het huis, het huis is haar leven voor een groot gedeelte, alle zorg die ze niet meer aan een gezin kwijt kan, stopt ze in het huis. b. 2.6 Vertelwijze
De vertelwijze is één van de opvallende dingen aan dit boek. Als je leest vanuit het perspectief van de schoonmaakster wordt het verhaal verteld vanuit de ik-vorm. Maar als je leest vanuit het perspectief van de gasten wordt het verhaal verteld vanuit de verborgen ik-vorm en dan afwisselen degene die de 'ik' is ook nog, elke figuur 'komt aan het woord'. Dan is er nog een afwisseling in het perspectief, namelijk als gasten in het gastenboek dingen vertellen, dan staat het ook in de ik-vorm. 2.7 Structuur
a. Het boek is ingedeeld in hoofdstukken en alle bezoekers hebben hun eigen hoofdstuk. Verder is er nog een voor, -tussen, -en nawoord, geschreven door de schoonmaakster. b. Het boek heeft een opening-in-de-handeling, je belandt in de gedachten van de schoonmaakster en daardoor kom je wel veel te weten, maar wel eenzijdig. c. Het einde is gesloten, het zomerseizoen is voorbij en alle gasten voor dit jaar zijn vertrokken. De enige die er nog is, is de schoonmaakster, die het verhaal afsluit met de gedachte aan volgend jaar. 3. Motieven en thema
3.1 Motieven
Verschillende levensverhalen: *(blz.32/33) " 'Heidi.' 'Heidi? Ben ik bedrogen met een Heidi?' 'Heidi, zo heette ze ja, maar ik ben met jou. Ik wil met jou blijven, en ik zorg ervoor….' *(blz.87) " Het had hem verbaasd hoe snel het bloed uit Johanna's dode gezicht was weggetrokken." (blz.80) "'Wat moet een mens toch veel, zelfs nu, nu ik er bijna niet meer ben…'" *(blz.180) "Hij kende haar ouders, haar zussen, haar humeuren en nog kon hij zeggen dat hij van haar hield. En nu moest hij haar adviseren te kiezen voor een man die haar bij hem weg zou halen? Die hem uit het engelenbed zou verdrijven?" Gezamenlijk huis: *(blz.130) "…en zei dat ze hen getekend had, mama en hem. 'En wie van de twee is papa?' vroeg hij. 'Die.' 'Die kleine aardappel met die rode stekels?' 'Ja,' zei Karlien, 'maar het zijn geen aardappels, jullie zijn het.' *(blz.153) "Aandachtig bekeek ze een kindertekening van monsters met rode stekels." *(blz.102) "Een veertje dwarrelde naar de grond. …. Op de avond van haar dood had An een veertje in de tuin gevonden, en dat veertje had ze in haar moeders jurk gestoken en het was ook mee in de kist gegaan,..." * (blz.45) "…en streek met het veertje dat ze tussen de bladzijden van het gastenboek had gevonden langs haar buik. Een veertje was het, nog niet eens, dat daarbinnen… Toch nam het al vanaf de dag dat ze niet was gaan bloeden, twee weken geleden nu, haar gedachten in beslag." Zorgzame schoonmaakster: *(blz.7) "…en in principe hoef ik hier de hele zomer niet meer te komen. Maar er is ook nooit gezegd dat ik tussendoor niet eens een kijkje mag nemen. Dat mag best." *(blz. 75) "Zo bang dat iemand het gastenboek nog eens aanziet voor een van zijn eigen boeken en het mee naar huis neemt." *(blz.200) "Maar weggooien -iets weggooien dat een ander van het strand heeft opgeraapt, in een zakdoek heeft gewikkeld, hier mee naar toe heeft genomen, afgespoeld, heeft neergezet op de schouw of op een van de vensterbanken in de slaapkamers- weggooien kan ik het niet." Samenbindend gastenboek: *(blz.102) "All shall be well, alles zal goedkomen, had ene Sanne in grote zwarte viltstiftletters geschreven, nog maar een paar dagen geleden, in ditzelfde huis. Misschien school daar iets van waarheid in, moest hij zich niet al te veel zorgen maken, niets forceren." *(blz.145) " Met het gastenboek in haar hand liep Simone de trap op, naar het blauwe kamertje. Hier had ze waarschijnlijk gezeten, op deze stoel, aan deze zelfde tafel. Simone ging zitten en dacht aan de vrouw die ze niet kende, maar die hier over een gidsje gebogen had gezeten." *(blz.205) "Toen ik hier tien jaar geleden kwam schoonmaken lag het boek er al. Het was er altijd en het zal niet volkomen, niet tijdens mijn leven." 3.2 Thema
Vakantiegasten vullen een vakantiehuisje met hun verschillende levensverhalen, onbewust verbonden door het gezamenlijke huis, zijn verzorgende schoonmaakster en samengebonden in het gastenboek. 3.3 Titel
De titel 'Eilandgasten' staat natuurlijk voor de gasten die de hele zomer op het eiland komen en gast zijn in Duinroos. Maar je zou eiland ook kunnen zien als allemaal kleine eilandjes waar de gasten in Duinroos op zitten, ieder op zijn eigen kleine eilandje, zijn eigen levensverhaal waar hij mee bezig is. Ik denk dat eiland daarvoor staat en gasten voor het feit dat ze allemaal in hetzelfde huis te gast zijn, al zijn hun eilandjes verschillend. 4. Persoonlijke mening
4.1 Mooiste gedeelte

Het mooiste gedeelte van het boek vind ik het hoofdstuk van Walter, Willemijn en Tom en dan vooral het stuk aan het eind, waar Walter 'aan het woord komt'. Ik denk dat het misschien met herkenbaarheid te maken heeft omdat ze jong zijn, maar dat is niet het enige. Op een of andere manier raakt het me echt heel diep, dat stuk over engelen die niet met elkaar vrijen en daarna zijn gedenk over zijn gebrek aan passie op het gebied van seks. Het diepst raakt me, denk ik, dat de diepe, bijzondere band die Walter en Willemijn hebben en die voor hem de 'diepste' vorm van een relatie hebben is die er bestaat, toch aan de kant wordt gezet of wegvalt voor Willemijn als er een 'gewone' jongen langskomt, op wie ze 'gewoon' verliefd kan zijn en mee kan vrijen. Dat vind ik zo heftig, want aan één kant kan ik me heel goed inleven in Willemijn, ik bedoel, verliefd zijn en vol passie is toch het heerlijkste dat er bestaat, maar aan de andere kant is de band tussen Walter en Willemijn zo speciaal en het maakt het nog veel dramatischer dat Walter niet iets heeft waarvoor hij hun relatie aan de kant zou zetten. Voor mij persoonlijk het wel iets wat vaak terugkeert in mijn leven. Ik heb veel vrienden die heel veel voor me betekenen, maar verliefd zijn is gewoon een onvervangbaar gevoel en dat komt in dit stuk heel duidelijk naar voren. 4.2 Andere boeken
Eerlijk gezegd heb ik nog nooit een boek zoals dit gelezen, het is een heel bijzonder boek. 4.3 Persoonlijke mening
Nou, dit wordt wat, ik vind zoveel van dit boek dat ik het nooit allemaal op zou kunnen schrijven, maar ik zal het toch proberen. Om verschillende redenen vind ik in ieder geval dat dit een klassieker moet worden in de Nederlandse literatuur. Wat me als eerste opviel aan het verhaal was de vertelvorm. Door deze bijzondere manier van vertellen creëert de schrijfster spanning en nieuwsgierigheid bij de lezer, je voelt je zo betrokken bij de verhaalfiguren dat je hun problemen en vaak dilemma's helemaal meebeleeft. En wat me het meest opviel is dat het door deze manier van schrijven bijna onmogelijk wordt een van de verhaalfiguren te veroordelen op zijn /haar daden, omdat je net zo dichtbij de beweegredenen en twijfels van de persoon zit als de persoon zelf. Dit vond ik heel bijzonder en mooi, want op een of andere manier hebben wij, mensen, toch altijd de neiging of behoefte dit te doen, om mensen en hun daden te 'etiketteren' en in een hokje te stoppen en op deze manier kon dat niet. Ook de opbouw van het verhaal was heel bevorderend voor het inlevingsvermogen en heel 'kloppend' voor dit boek. Hoe je in het begin kennismaakt met het huis door de ogen van de schoonmaakster, waardoor je een 'afstandelijk' beeld krijgt van het huis en daarna steeds nieuwe beelden van de verschillende gasten, vanuit hun verschillende visies, dan tussendoor weer even de visie van de schoonmaakster, als om je weer te verbinden met het huis als geheel en los te maken van de persoonlijke verhalen en deze te laten relativeren en dan weer verschillende verhalen, die je nu goed in verband kan brengen met het huis, het 'alles', en aan het eind de relativerende visie van de schoonmaakster; het is gewoon prachtig 'in elkaar gezet'. Wat ik trouwens ook erg bewonderenswaardig vind is het idee alleen al om een boek te schrijven over een huurhuisje op een eiland en alle verhalen van mensen die zich daar afspelen. Daar kan je (zoals gebleken) zulke mooie dingen van maken, in zoveel verschillende vormen.