Eigen rechter door Jan Terlouw

EIGEN RECHTER Inleiding: Dit is mijn belevingsverslag van het boek: ‘Eigen Rechter’. De auteur is Jan Terlouw en de uitgever is Lemniscaat. Ik heb er wat extra dingen aan toegevoegd voor de duidelijkheid. Dit boek was trouwens derde keus: Ik heb eerst gezocht naar: Torens van februari en PCA 2006, maar die boeken waren niet in mijn bibliotheek. 0. Korte samenvatting van de inhoud Justus’ vader wordt vrijgesproken van fraude wegens een vormfout. Justus merkt dat zijn vader niet onschuldig is en verlaat daarom zijn ouders. Doordat hij zelf ook criminele dingen gaat doen, vergeeft hij zijn vader en keert hij terug naar huis. 0.1. Uitleg van de titel De titel is: “Eigen Rechter” omdat Justus denkt dat wat hij doet rechtvaardig is. Hij speelt dus voor eigen rechter.
0.2. Genre Avontuur 0.3. Personages Hoofdpersonages: • Justus: Een jongen van 16, en vindt dat alles eerlijk en volgens de wet moet gebeuren. Hij is vriendelijk voor andere mensen en wordt verliefd op Noortje van de Molen. Hij vindt dat alles eerlijk moet verlopen en hij kan moeilijk op andere ideeën worden gebracht door andere mensen. Als hij ergens mee zit gaat hij ergens alleen zitten nadenken • Piet Kozijnse: Eigenlijk de “slechterik” van het verhaal. Hij heeft twee karakters: aan de ene kant is hij aardig en sympathiek en aan de andere kant is hij een gewetenloze schurk. Iedereen haat hem door zijn daden tegen de familie van de Molen. Hij heeft namelijk door fraude het huis van de familie Van de Molen gestolen. Hij vindt dat je het beste door slim te zijn rijk kunt worden en dat je altijd zo min mogelijk moet zeggen. Bijfiguren: • Familie Van de Molen: de familie om wie het grootste gedeelte van het verhaal eigenlijk draait. Deze familie bestaat uit meneer en mevrouw van de Molen en hun dochter Noortje, op wie Justus later verliefd wordt. Zij worden door veel mensen geholpen om hun huis terug te krijgen van Piet Kozijnse. • Henk Verdaasdonk: de vader van Justus is de persoon waarom het in het begin van het verhaal draait. Hij probeert in “de rafelende rand van de wet” op een makkelijke manier zijn geld te verdienen. Verder is hij de reden dat Justus uit het huis gaat en zo dus met de andere mensen in aanraking komt. • Yvonne Verdaasdonk: De zus van Justus en volgt een studie in de rechten. Zij helpt in het verhaal verschillende mensen die vragen hebben over de wet. Yvonne is altijd vrolijk en opgewekt en iedereen vindt haar erg aardig. Ze probeert altijd iedereen advies en tips te geven en te helpen met problemen. • Bashir: Werkt als automonteur bij het bedrijf waar Justus zijn eerste baantje vindt. Hij helpt Justus met het uitvoeren van zijn plan, omdat Justus ervoor heeft gezorgd dat hij in Nederland mag blijven. Bashir is een vriendelijke man uit Somalië en heeft een goede band met iedereen. Hij is vaak vrolijk en staat altijd voor iedereen klaar. • Frans en Annette Nachtegaal: Spelen een grote rol bij het plan voor het terugkrijgen van het huis. Frans speelt viool en Annette ontmoet Justus al in de apotheek waar hij ook even heeft gewerkt. Annette is altijd heel voorzichtig en wil eigenlijk niet mee doen aan het plan, terwijl Frans hele toneelstukken voor Piet Kozijnse opvoert. Deze twee mensen zijn aardig voor iedereen en helpen waar te helpen valt. 0.4. Tijd Het verhaal speelt zich af rond de tijd waarin wij nu leven. De vertelde tijd is ongeveer één jaar en alles is chronologisch. In het verhaal komen verschillende flashbacks voor, deze worden gebruikt om het verhaal te verduidelijken en dingen van vroeger te vertellen. Verder zijn er geen sprongen in de toekomst. 0.5. Waar speelt het verhaal zich af Het verhaal speelt zich af in Stoutendam in Nederland. Dit is dan ook gelijk de belangrijkste ruimte in het verhaal. 0.6. Opbouw Het verhaal start gelijk midden in een gebeurtenis. Namelijk dat Justus’ vader wordt vrijgesproken van bouwfraude wegens een vormfout. Daarna loopt Justus van huis weg en ontmoet hij mensen, zoals Noortje en Bashir. Hij helpt de familie van de Molen hun huis terug te krijgen door een slim plan en gaat dan naar huis terug omdat hij zijn vader heeft vergeven.
0.7. Het belangrijkste probleem Het belangrijkste probleem voor Justus is de rechtszaak van zijn vader. Hij is het niet met de rechter eens en vertrekt daarom uit huis. Aan het eind worden vader en zoon weer herenigd en is het een happy end. 0.8. Bedoeling De schrijver van dit boek wil je aan het denken zetten over het recht in eigen handen nemen en recht en onrecht in de wereld. Hij wil je ook laten zien dat vergeving iets heel goeds is. 1. Mijn verwachtingen Toen ik de titel van mijn boek zag, dacht ik dat het een boek was dat over een rechtszaak ging. Nou is er ook wel een gedeelte in het boek dat over een rechtszaak gaat, namelijk het begin. Indirect gaat eigenlijk het hele boek over een rechtszaak. Alles is het gevolg van die ene rechtszaak tegen Justus’ vader. Toen ik de voorkant zag met het plaatje er op, leek dat alleen maar duidelijker te worden… 2a. Meeleven met de hoofdpersoon Ik kon aardig meeleven met de hoofdpersoon omdat de hoofdpersoon ook een puber is. De schrijver heeft heel goed beschreven wat iemand van een dergelijke leeftijd voelt. Het schrijversperspectief is die van het alwetende. De schrijver heeft dat perspectief niet helemaal uitgebuit, maar heeft vooral Justus’ gedachten opgeschreven. Ook dat is er een oorzaak van, dat ik goed kon meeleven met de hoofdpersoon. 2b. Aanpak hoofdpersoon Ik ben heel anders dan de hoofdpersoon. Ik zou bijvoorbeeld nooit mijn huis zomaar verlaten. Justus gaat overal recht op af en doet van alles. Ik, met mijn aard, zou zoiets nooit doen.
3a. Spannend? Ik vond het zeker een spannend boek. Wat vooral mijn nieuwsgierigheid trok was hoe Justus mr. Kozijnse zou terug pakken. Er wordt namelijk in het boek wel over geschreven dat Justus mr. Kozijnse terug zou pakken, maar er staat niet hoe hij dat zou doen. De schrijver vertelt dat pas later in het boek, als het plan van Jusuts al ontvouwen is. Dat is een goede manier van de schrijver om spanning op te wekken. 3b. Visie Eén ding komt door het hele boek terug: ‘Wat is rechtvaardig?’. Justus denkt eerst dat hij rechtvaardig denkt en is. Maar hij gaat in zijn plannen zo ver dat hij ook crimineel doet. Is dat dan rechtvaardig? Justus zou je kunnen omschrijven als een “Robin Hood”. Grappig eigenlijk: Justus, “Robin Hood”, Verdaasdonk. Justus komt op voor de rechtvaardigen. Ook leuk: Justus lijkt in het Engels veel op justice, wat weer gerechtigheid betekend, wat vast ook de bedoeling van de schrijver was. 3c. Roman of niet? Ik kon het boek vrij snel wegleggen. Ik had er geen moeite mee om iets anders te lezen en het boek gewoon weg te leggen. Dat kwam onder andere doordat ik tijdens het lezen al heb nagedacht over het boek en de visie (Zie 3b). 4a. Mijn favoriet Ik kon vooral opschieten met de zus van Justus. Hoe dat komt? Ik denk doordat zij slim is en Justus veel helpt in zijn moeilijkheden. Met Justus zelf kon ik natuurlijk ook redelijk opschieten, maar ik had wat moeite met zijn irritante gedrag. Het ergste vond ik Piet Kozijnse. Hoewel ik hem ook niet zo heel erg vond, kreeg ik toch een hekel aan hem, wat waarschijnlijk de bedoeling van de schrijver is geweest. Aan het eind had ik toch wel medelijden met hem. En waar dat vandaan komt? 4b. Hoezo? Moeilijke vraag, moet ik zeggen. Maar ik zal hem proberen te beantwoorden. Ik denk dat mijn antwoord van 4a vooral te maken heeft met de bedoeling van de schrijver: wat is rechtvaardig? Ik kreeg bijvoorbeeld medelijden met Kozijnse omdat het toch niet helemaal rechtvaardig was, wat Justus deed. Dat is ook een reden waarom ik niet zo supergoed met Justus kon opschieten. Wat hij deed was volgens mij niet de betekenis van rechtvaardig. Of wel? In ieder geval heeft de schrijver zijn doel bereikt: ik denk na over rechtvaardigheid.
5. Mijn ergernissen Zoals ik in 4b al gezegd heb, kan ik niet zo heel goed met Justus opschieten. Ik heb me vooral geërgerd aan zijn daden en zijn zoektocht naar rechtvaardigheid. Hij doet daarin, volgens mij, nogal dom. Bij mr. Kozijnse ergerde ik me vooral aan zijn schijnheiligheid. Dat vond ik het ergste in het boek, maar dat heeft de schrijver ook zo bedoeld. Het ging bij mij dus vooral om daden van de personen. 6. Details Een vriend van Justus, Bashir, komt uit Somalië. Hij is illegaal en kan ook niet zo goed Nederlands. Dat is erg grappig om te lezen. Een zin: “Als die viool komt uit huis van Noortje en hij is nu van jou, kun je hem toch geven aan haar.” Je kunt zien dat hij wel nadenkt, maar moeite heeft om zijn zinnen te formuleren. 7. Passages Ik heb geen passages gevonden die ik te lang of te langdradig vond. De schrijver heeft dus zijn boek goed geschreven en alle dingen precies goed uitgelegd. 8. Literatuur of lectuur Ik vond het er een beetje tussen in zitten: ik dacht er wel een beetje over na, maar echt heel belangrijk vond ik het niet. Ik heb het boek ook zo kunnen wegleggen toen ik het uit had. Conclusie: Het is een knap geschreven verhaal, maar er zou toch wat meer diepgang in mogen zitten. Al met al zit het toch wat dichter bij literatuur dan bij lectuur. 9. Aanbeveling Ik denk dat dit een goed boek is voor iedereen die geïnteresseerd is in rechten. Dit boek begint met een rechtszaak en een rechtszaak is het hoofdonderwerp. Er staan veel verwijzingen naar rechten in. Ook tieners kunnen dit boek goed lezen. Justus is namelijk ook een tiener en heeft dezelfde gevoelens als de meeste jongeren in de puberteit. 10. Als laatste De schrijver moet de hoofdpersoon wat slimmer laten lijken. Ik heb nu het gevoel iemand als hoofdpersoon te hebben die nogal dom is, hoewel hij wel een goed plan uit zijn mouw heeft weten te schudden.
11. Informatie over de auteur Jan Terlouw werd in 1931 in Overijssel geboren. Zijn vader was dominee. Het gezin verhuisde vaak. Zo woonde hij in de Veluwse dorpen Garderen, Wezep en Otterlo. In Wezep maakt hij de laatste oorlogsjaren mee - verschillende van zijn ervaringen van toen zijn terug te vinden in het boek Oorlogswinter (heb ik gelezen). In 1948 ging hij in Utrecht wis- en natuurkunde studeren. Daarna verrichtte hij gedurende dertien jaar natuurkundig onderzoek in Nederland, de VS en Zweden. Jan Terlouw trouwde met Alexandra van Hulst en ze kregen drie dochters en een zoon. Omdat hij aan zijn kinderen altijd van die prachtige verhalen vertelde moedigde zijn vrouw hem aan om die verhalen te publiceren. In 1966 verliet hij het natuurkundig onderzoek, omdat hij werd gekozen als lid voor de Tweede Kamer voor D'66. Zijn speciale belangstelling in het parlement ging uit naar Milieubeheer en Economische Zaken. In het boek Koning van Katoren (heb ik ook gelezen) en ook in andere van zijn boeken komen de politieke ideeën van Terlouws partij D'66 heel sterk naar voren. Jan Terlouw wil in zijn boeken graag een bepaalde maatschappelijke problematiek aan de orde stellen. Oosterschelde windkracht 10 geeft een duidelijk beeld van de argumenten voor en tegen de volledige afsluiting van de Oosterschelde. Tijdens de ambtsperiode van Jan Terlouw als minister van Economische zaken was hij nauw betrokken bij deze besluitvorming. Na zijn ministerschap verliet hij de politiek en werd hij in Parijs secretaris-generaal van de C.E.M.T. (de Commissie van Europese Transport Ministers). In 1991 werd hij benoemd tot Commissaris van de Koningin in Gelderland. Sinds eind 1996 is hij met pensioen. Het is niet gemakkelijk om hobby's van Jan Terlouw te noemen. Hij heeft namelijk een ware hartstocht voor het ondernemen van dingen die hij nooit eerder heeft gedaan, uitgezonderd dingen verzamelen. Zijn hobby's volgen elkaar dan ook in snelle vaart op. 12. Recensie Bruna.nl Justus (16) heeft een sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel en heeft het er moeilijk mee dat zijn vader wegens gebrek aan bewijs is vrijgesproken van oplichting. Hij wil daarom niet door zijn vader worden onderhouden en gaat voor zichzelf zorgen. Hij gaat werken voor een man die, naar later blijkt, de vader van zijn vriendin heeft opgelicht. Hij bedenkt samen met anderen een plan om te zorgen dat het gezin van zijn vriendin weer in hun oude huis kan wonen. Hiertoe moet hij zelf de wet overtreden. Thema van het boek is, hoe om te gaan met het verschil tussen maatschappelijke en persoonlijke normen en waarden en de handhaving daarvan in het kader van het collectieve en het individuele geweten. Het verhaal is geschreven in goed leesbaar Nederlands dat dicht bij de spreektaal blijft zonder te populariseren. Er zijn geen illustraties, maar er is een zeer mooi vormgegeven omslag dat de essentie van het thema weergeeft. Het boek is met veel vaart en zeer meeslepend geschreven. Er is een chronologische verhaalopbouw, met voelbare spanning die niet teniet wordt gedaan door de veel vragen oproepende thematiek. Het boek is zelfstandig te lezen door jongeren van 13 tot 17 jaar.