Een zuil van zout door Kristien Hemmerechts

EEN ZUIL VAN ZOUT

Ik heb het boek Een zuil van zout gelezen Eerst ga ik een samenvatting geven van het boek daarna de personages dan de titelverklaring; biografie van Kristien Hemmerechts en als laatste de tijdsbeschrijving.

SAMENVATTING

Het boek gaat over een meisje die Anna noemt. Ze studeert in Amsterdam en woont met een andere vrouw op verschillende kamers. Op het moment dat haar vader overlijdt, gaat ze naar België terug voor de begrafenis van haar vader. Het is lang geleden dat ze haar broer en de familie gezien heeft, en heeft een afkeer van hun. Buiten het zoontje van haar broer en zijn vrouw daar houdt ze van. Ze werd door de familie 'gekke Anna' omdat ze altijd vluchtte en ook dit keer loopt ze weer weg; terug naar Nederland.. Maar iemand vertelt haar dat ze in Grimbergen een huis geërfd heeft. Op weg naar Nederland ontmoet ze een Amerikaan die een tijdje bij haar en haar vriendin blijft wonen. Wanneer hij weg gaat, ontdekt ze dat hij haar zwanger gemaakt heeft. Ze wil het kind graag houden. Ze keert terug naar haar geërfde huis zonder nutsvoorzieningen(geen water) in Grimbergen omdat ze daar wil bevallen. Het huis is in slechte staat maar ze wil er toch bevallen. Een vriend uit Amsterdam komt haar helpen in België maar gaat al snel terug naar Amsterdam. Haar broer en zijn vrouw zijn op vakantie, en haar grootmoeder verblijft in een rusthuis. Ze bezoekt haar regelmatig en ze mag het bad gebruiken.
Na een tijdje komt Suzanne(haar kamergenoot in Amsterdam) naar Grimbergen en ze helpt Anna met haar baby. Ze kookt, zorgt dat Anna water, elektriciteit en gas heeft en wil het huis helemaal opruimen. De hobby van Anna's vader was namelijk krantenartikelen. Anna bezoekt regelmatig haar grootmoeder in het rusthuis. Ze breit kleren voor haar baby wanneer ze haar grootmoeder bezoekt. Suzanne vertrekt terug naar Amsterdam. Op een dag wanneer Anna haar groetmoeder bezoekt en een bad neemt in het rusthuis krijgt ze een baby. Ze is een tijdje bewusteloos en als ze weer bij komt is de vrouw van haar broer bij haar om voor haar te zorgen. Haar baby is dood geboren. Maar Anna blijft koel. Totdat ze naar haar grootmoeder gaat. Ze streelt haar wangen, proeft dat haar huid zout is, ondanks dat ze niet heeft gehuild. Anna barst in snikken uit in de schoot van grootmoeder

HOOFPERSONAGE

Anna is een meisje van 24 jaar oud. Ze woont in Amsterdam waar ze geschiedenis studeert. Ze woont in Amsterdam samen met Suzanne op kamers. Eerst kreeg ik de indruk dat ze een lesbische relatie hadden, maar dat bleek niet waar te zijn.
Anna heeft altijd anders willen zijn dan de rest. Ze heeft zich als klein meisje al verzet tegen de verwachtingen die men van haar had en deed juist het tegenovergestelde van wat haar gevraagd werd. Ze noemen haar "Gekke Anna" in de familie omdat ze altijd haar zin deed. Dat ze haar “Gekke Anna noemen lijkt ze als een compliment lijkt op te vatten. Volgens haar familie heeft ze geen manieren, omdat ze bij de begrafenis weg loopt en hele slechte contacten met de familie heeft. Maar ze gaat niet akkoord, ze wil niet zijn als iedereen; een zuil. Daarom ging ze naar Amsterdam; daar is het andere (betere) leven. Als ze in Grimbergen bleef, zou ze vast zitten en veranderen in een zuil. Maar dat doet ze langzaam, ondanks dat ze gekke acties heeft om dat tegen te gaan, zoals met die Amerikaan naar bed gaan, slapen in het Vondelpark, naar cafés gaan, … Ze wil niet omzien, maar naar voren kijken. Ze probeert haar leven te ordenen tussen het verleden van haar ouders en grootouders en de toekomst van haar baby. Maar ze kan niet breken met de sleur, en verandert zelf in zout.

TITEL

De titel verwijst naar een bijbels verhaal genaamd "De vrouwe van Lot". In dit verhaal verandert de vrouw in een zoutpilaar als ze omkijkt. De symboliek van de titel is vooral van toepassing op de grootmoeder. De stille grootmoeder, die staat voor het verleden, is letterlijk een zuil en haar huid is zoals zout. Anna wil niet omkijken naar het verleden en worden als haar grootmoeder, maar net als bij de vrouwe van Lot is dat haar noodlot; ze verandert langzaam ook in een zuil. De dodelijke afloop van de zwangerschap laat misschien ook wel zien dat de poging om verder te gaan naar de toekomst gedoemd is te mislukken. De zwangerschap is ook pijnlijk en gaat gepaard met lichamelijke kwalen en ongemakken, wat ook een beetje op verstening / verzouting duidt.
Het is dus een cirkel van tijd. Het begint met een dood en een verzouting, daarna een poging om eraan te ontsnappen, en het eindigt weer met een dood en begin van een verzouting. Dit boek is een voorbeeld van feministische literatuur, en een centraal thema daarvan, wat ook hier naar voren komt, is familierelaties. Niet de sociale band wordt benadrukt, maar juist de emancipatie, het afzetten tegen de familie. Anna wil weg van haar thuis, maar door de geboorte van het kind gaat ze juist zitten wachten. Ze beschrijft ook voortdurend trekjes van haar broer, en vooral van haar vader (verzamelen van artikelen en het dragen van zijn hemden). Meestal schrijft ze met de vrouw als centrale rol, een afwezige vader (heeft hier dubbele betekenis, want haar vader is dood en de vader van het kind ziet ze ook niet meer en is du ook weg), uiterste gevoelige lichamelijkheid (de lichamelijke kwaaltjes door de zwangerschap), grenservaringen van eenzaamheid en isolement, kindersterfte en het failliet van het traditionele gezin. Dat is ook op dit boek van toepassing.

INFORMATIE OVER DE SCHRIJFSTER

Kristien Hemmerechts werd op 27 augustus 1955 geboren, te Brussel. Ze maakte haar debuut in het Engels, maar al snel schreef ze in het Nederlands. Ze schrijft novellen en korte verhalen. Doordat ze een paar jaar in Engeland gewoond heeft en vertrouwd is met de Engelse literatuur, schrijft ze op een koel, Britse manier. Ook gebruikt ze, al is het klein, andere, vooral Britse, literatuur in haar eigen werk. Haar werk is een middenweg tussen een autobiografisch en een boek met feministische en naturalistische trekken.
Ze schrijft bijna altijd op dezelfde manier: een koele, magere stijl. Met een minimale manier van vertellen en opbouwen. Een van haar sterkste kant is dan ook haar personages uit te leggen, zondergebruik te maken van lange beschrijvingen.
Erotiek en noodlot komen vaak voor in haar werk. Vrouwen staan centraal in haar werk, omdat ze vindt dat vrouwen te weinig aandacht krijgen in de wereld van de boekenschrijvers. Mannen blijven bij haar vaak op de achtergrond. Zij functioneren alleen maar als het tegenwicht van het doen en laten van vrouwen. De personages hebben nauwelijks geschiedenis. Het zijn vooral geloofwaardige, psychologische karakters. Ze kunnen onmogelijk aan hun eigen tragiek ontsnappen. De karakters zijn vaak wispelturig; besluiteloos.
Haar belangrijkste thema’s zijn de vrouwelijke werkelijkheid. Vrouwen die klem zitten in hun liefde. Daaruit komt het gevoel van machteloosheid en rusteloosheid. Het ene zit het andere in de weg. Het houden-van gaat over in afscheid nemen van. Dit laat ze door dood en lichamelijke aftakeling zien. Het menselijk tekort; de relaties gaan uit elkaar. Ze missen iemand in hun leven.
In 1993 kreeg ze de Frans Kellendonkprijs voor haar gehele oeuvre.

TIJD- EN PLAATSSBESCHRIJVING

Het verhaal speelt zich gewoon in tegenwoordige tijd af; van een datum wordt niet gesproken. Het wordt gewoon chronologisch verteld met kleine flashbacks. Het boek is in de ikvorm geschreven, waardoor je haar gedachte leest en alles leest zoals zij het meegemaakt heeft.
Het moet zich afspelen na de Tweede Wereldoorlog want er zijn goede treinvoorzieningen, gas, water en elektriciteit, … Het boek speelt zich af over meer dan 9 maanden omdat Anna in het boek zwanger wordt en ook nog bevalt inde periode waar het boek zich afspeelt. Het speelt zich grotendeels af in Grimbergen, een plaatsje in België. Het is daar erg rustig en dood, en dat is belangrijk voor het verhaal, want Anna wil dat eigenlijk ontlopen, maar door de omgeving verandert ze zelf ook zo. Hierdoor ben je er nauw bij betrokken.