Een vlucht regenwulpen door Maarten 't Hart

Een vlucht regenwulpen

Door Job Wevers

Het boek ‘een vlucht regenwulpen’ gaat over een hoogleraar in de weefselkweek, genaamd Maarten. Hij vertelt over zijn leven waarbij onderwerpen zoals liefde, geloof, de schoonheid van de natuur, eenzaamheid en vrijheid veelvuldig voorbijkomen.  Rondom deze onderwerpen gaat het vooral om verlangen, enerzijds om het verlangen naar liefde, liefde van een meisje, Martha,  die hij op de middelbare school had leren kennen, maar anderzijds ook het verlangen naar vrijheid,  los van vrienden en familie oftewel in totale eenzaamheid. Deze eenzaamheid begon al in zijn jonge jaren, waar hij zich afzonderde van de andere kinderen en alleen op een kamertje studeerde. De enige manier om vrijheid te verkrijgen vond hij in het observeren van de natuur, hier kon hij voor even de gedachtes aan Martha en de strubbelingen die hij had met het geloof loslaten.

Uit het boek vallen niet echt duidelijke vragen te maken, maar vooral de eenzaamheid, die vaak terugkomt in het boek, roept een vraag bij me op:

Is eenzaamheid eigenlijk wel zo erg als wordt gedacht?

Veel mensen denken gelijk dat een eenzaam persoon ook gelijk ongelukkig dient te zijn. Immers een persoon is pas gelukkig als hij getrouwd is, kinderen heeft en een vriendengroep bezit. Deze mening legt het boek echter ernstig ter discussie, de hoofdpersoon kan immers met voldoening leven, dit haalt hij niet uit het samen zijn met anderen maar uit de vrijheid die hij beschikt. Vrijheid is volgens het boek hetgene wat leidt tot geluk en deze vrijheid kan juist beperkt worden door liefdes en vrienden. Hiernaast kan ook nog eens het geloof als beperking worden gezien. 

In het boek wordt ook expliciet genoemd dat eenzaamheid niets is waar men zich druk over hoeft te maken, wat blijkt uit de volgende citaten (p.40):

“Weet je wel dat houden van je ontzettend kwetsbaar maakt? Weet je wel dat God of de duivel of de een of andere gek die hem of haar aanrijdt, of gijzelt, of vermoordt, of een ernstige ziekte die hem of haar velt, je ogenblikkelijk kunnen onderdompelen in de diepste ellende”

“Weet je wat vervelend is aan alleen zijn? Niet dat je s ’avonds niemand hebt om mee te praten, niet dat je alleen op reis moet gaan, niet dat je alleen ontwaakt, zelfs niet dat je niemand hebt om mee te slapen maar dat je alleen moet eten”

Uit het bovenste citaat valt te halen dat liefde eigenlijk alleen maar verdriet kan doen en uiteindelijk dus zal zorgen voor diepe ongelukkigheid. Oftewel zonder liefde leven zou de mens een stuk gelukkiger maken.

Uit het onderste citaat blijft het geruststellende over dat eigenlijk alleen eenzaam eten vervelend is aan eenzaamheid, bij alle andere zaken spreekt dit gevoel veel minder en kan zelfs een gevoel van opgelucht zijn uitspreken.

In het leven van Maarten plezieren hem eigenlijk alleen de dingen waaruit hij de meeste vrijheid haalt, terwijl juist de liefde hem benauwd, de dwanggedachtes aan Martha waar hij maar niet vanaf kan komen en de liefde die hij voelde voor zijn moeder, de liefde die is omgezet in verdriet na de ondragelijke dood van haar.  Ook de titel heeft te maken met dit laatste; op het moment dat zijn moeder doodgaat ziet hij buiten een vlucht regenwulpen, een teken van vrijheid.

Verder speelt in het boek ook het geloof een belangrijke rol wat tot uiting komt bij het ziektebed van zijn moeder, wanneer zijn moeder op sterven ligt komen er namelijk twee ouderlingen op bezoek, zijn moeder bekend dat zij een zonde heeft begaan waarna de ouderlingen in gebed gaan, tijdens dit gebed wordt Maarten woedend na de volgende woorden:

“Ga weg van mij, gij ontrouwe dienstmaagd, gaat naar de buitenste duisternis waar het vuur niet uitdooft en de worm niet sterft, waar zij zal lijden, onuitsprekelijk zal lijden om haar zonden, van welk lijden U haar nu al een voorsmaak doet proeven…”

Deze woorden brengen Maarten nog verder af van het geloof, hoe kan het geloof zo wreed zijn. Hij zag hiermee het geloof niet meer als iets waaraan je je kan vasthouden in moeilijke tijden zoals het oorspronkelijk bedoeld was maar als een angst, angst om fouten te maken, een angst die je beperkt in je vrijheid.