Een leeg huis door Marga Minco

1. Beschrijvingsopdracht - Vermelding van Titel, eventueel subtitel en motto. Ø Titel: Een Leeg Huis
Schrijver: Marga Minco
1e druk: 1966
Uitgever: Bert Bakker
Plaats: Den Haag
Gelezen: 5e druk
Uitgever: Bert Bakker
Plaats: Amsterdam
Aantal blz: 156
Motto: Das Haus anschn. Es ist still, niemand geht ein und aus, man wartet ein wenig, auf der Haus-Seite, dann auf der Seite gegenuber, nichts, solche Hauser sind so viel weiser als die Menschen, die sie anstarren. - Korte motivatie van je boekkeuze. Ø Ik had "Het Bittere Kruid" gelezen en vond dat een goed boek. Dus toen wou ik nog wel eens een boek van Marga Minco lezen. Het is eigenlijk heel toevallig dat ik dit boek gekozen heb, het had ook een ander van haar kunnen zijn.
- Eerste persoonlijke reactie. Ø Ik vond het een mooi boek. Het hoogtepunt van het verhaal vond ik het laatste stukje. Als Yona dood is en Sepha op haar kamer zit. Dit deel is heel duidelijk beschreven. Sepha denkt aan de morgen, dat ze niet heeft gedaan wat Yona waarschijnlijk van haar verwachte. Ook wil ze eigenlijk weten wat er verder met Yona was, maar slaat het dagboek van haar niet open. Ik vond dit stukje mooi, ik werd er ontroerd van, het raakte me. Het meeste sprak me Yona aan, ik had medelijden met haar, ze kon zich niet aanpassen, geen dingen verwerken en zichzelf niet aansporen een nieuw leven op te bouwen. Ze was depressief. Ze sprak me meer aan dan Sepha, die vreemd ging en niet begreep dat ze Yona moest helpen. - Zeer korte samenvatting van de inhoud. Ø Na een maand in Friesland te hebben gewoond gaat Sepha terugliften naar haar onderduikadres in Amsterdam. Daar woont haar vriend Mark. Onderweg komt er een andere liftster meeliften, Yona. Yona gaat ook naar Amsterdam, maar heeft daar geen huis. In Amsterdam wisselen ze adressen en ze sturen elkaar brieven. Sepha en Mark zijn getrouwd maar hun huwelijk gaat niet zo goed en ze hebben ook relaties met anderen. Uiteindelijk kiezen ze toch voor elkaar. Ze willen helemaal opnieuw beginnen een nieuw mooi huis. Als Sepha in het huis wil gaan kijken wordt er gebeld. Het is Yona, ze is helemaal hysterisch en vertelt dat Leo, haar vriend die naar Amerika was gegaan daar getrouwd is met iemand anders. Ze heeft erg veel verdriet, maar Sepha heeft geen zin om het aan te horen, want ze herkent er veel in aan haar eigen leven. Yona, die bang is voor treinen omdat ze er een keer bijna is uitgevallen, stapt dezelfde avond in de trein. Ze valt eruit en is sterft. 2. Verdiepingsopdracht A. Tijd - In welke historische tijd speelt het verhaal zich af? Ø Het verhaal speelt zich net na de Tweede wereldoorlog af. - Is dat volgens jou belangrijk voor het verhaal? Hoezo? Ø Dit was zeker belangrijk voor het verhaal, want het hele boek gaat over een joodse jonge vrouw die haar oorlogservaringen probeert te verwerken. Als de oorlog al langer geleden was, waren alle herinneringen niet zo vers. Veel mensen waren ontgoocheld door de jaren oorlog. De mensen moesten hun leven weer opbouwen en gebeurtenissen verwerken. De periode waarin de mensen toen leefden was zeer chaotisch. De mensen waren erg zuinig, er waren niet veel levensmiddelen. - Wat is de vertelde tijd van het verhaal? Ø Het boek gaat over drie dagen in het leven van een joods meisje. Namelijk donderdag 28 juni 1945, dinsdag 25 maart 1947 en vrijdag 21 april 1950. - Is het verhaal chronologisch? Ø Het verhaal is absoluut niet chronologisch. Er zijn heel veel flashbacks. Plaats - Waar (ter wereld) speelt het verhaal zich af? Ø Er zijn twee belangrijke plaatsen waar het verhaal zich afspeelt. Het verhaal speelt zich in het eerste deel af op weg naar Amsterdam. In het tweede deel speelt het verhaal zich af in een pension in Frankrijk en in het derde deel in Amsterdam. - Geef een korte aanduiding van wat jij al wist van deze plaats, deze stad, dit land. Ø Amsterdam ken ik goed, maar dat komt omdat het in Nederland ligt. Frankrijk ken ik niet zo goed, wat ik wel weet is dat het een leuk vakantieland is. - Geeft die plaats van handeling het verhaal extra betekenis? Ø Ik denk dat de plaats wel belangrijk is voor de sfeer in het verhaal, want dat herinnert Sepha aan vroegere gebeurtenissen. Bijv. als ze op bezoek gaat bij haar minnaar Thomas. Ze ziet de divan en dat herinnert haar aan een keer, dat ze daar met Thomas heeft gevreeën. Terwijl de kinderen van de buren door een dakraam keken. - Speelt het landschap, het klimaat een rol? Ø Nee, hier wordt ook bijna niet over uitgewijd. Het vertelstandpunt - Door wiens ogen volg jij het verhaal? Is er sprake van een ik-verteller, een personale verteller of een auctoriale verteller? Ø Het verhaal is in de ik-vorm geschreven. Sepha is de ik-persoon en vanuit haar oogpunt worden de gebeurtenissen verteld. Het effect is dat je merkt waaraan zij voortdurend moet denken. Je komt verschrikkelijk veel te weten over haar verleden, terwijl er slechts drie dagen zijn omschreven.
Spanning - Hoe zit het met de spanning en de spanningsopbouw in het verhaal? Ø De belangrijkste spanningsboog in dit verhaal is de vraag hoe het met Yona is. Yona is een beetje een vaag figuur. Je weet eigenlijk nauwelijks iets over haar, maar ze duikt toch telkens weer op en zet het leven van Sepha dan weer op de kop. Doordat het telkens spannend wordt als zij in het verhaal opduikt wil je meer over haar te weten komen, maar dit laat de schrijfster niet toe, ze laat je in spanning. Thema en motief - Wat is het thema van het verhaal? Ø Het thema is oorlogservaringen, jodenvervolging, geschiedenis en Tweede Wereldoorlog. - Is er sprake van de aanwezigheid van een motief/motieven? Ø Marga Minco is samen et de broer van haar vader de enige van haar familie die de oorlog heeft overleefd, dat zal ik dan als motief zien, maar of dat goed is weet ik eigenlijk niet. Leeservaringen grondig beschrijven Verband beschrijven tussen het effect van de tekst op jou als lezer en de kenmerken van de tekst. Vijf aspecten van de tekst behandelen: onderwerp, gebeurtenissen, personages, bouw en taalgebruik. B. Onderwerp - Is het duidelijk over welk onderwerp de tekst gaat? Kun je dat in enkele woorden of in een zin onder woorden brengen? Ø Een jonge vrouw probeert haar oorlogservaringen te verwerken. - Ben je deze tekst juist gaan lezen, omdat het onderwerp je vooraf aansprak? Ø Nee, ik wilde gewoon een boek lezen van Marga Minco. Zij schrijft meestal wel over gebeurtenissen in/na de oorlog. Maar ik vind haar schrijfstijl fijn om te lezen. - Heeft het boek je nieuwe kanten van het onderwerp laten zien? Ø Echt nieuwe kanten heeft het me niet laten zien, ik vond het wel heel interessant om te lezen, hoe mensen verder leven na zo'n oorlog. - Ben je door dit boek anders over het onderwerp gaan denken? Ø Nee, niet echt. Maar zo is het boek ook niet geschreven. Het boek gaat over oorlogservaringen. Ik denk als je aan iemand vraagt hoe die daarover denkt, dat ze allemaal zeggen dat ze het heel erg vinden. - Wordt het onderwerp goed uitgewerkt of is de uitwerking oppervlakkig? Welke kanten van het onderwerp hadden volgens jou meer aandacht moeten krijgen? Ø Het onderwerp wordt goed uitgewerkt. Door de vele flashbacks, kom je veel te weten over het verleden van de personages. In principe had Yona iets beter uitgewerkt mogen worden. Zij blijft een beetje vaag in het verhaal, maar aan de andere kant brengt dit wel spanning met zich mee. - Heb je wel eens een boek gelezen over hetzelfde onderwerp? Wat vind je beter: dit boek of het andere boek of de film? Ø Ik heb "Het Bittere Kruid" ook gelezen, dit heeft wel ongeveer hetzelfde onderwerp. Toch vind ik dit boek beter, door de flashbacks is het wel moeilijker, maar er zit meer spanning in. Gebeurtenissen - Wat is de belangrijkste gebeurtenis in het boek? Waarom? Ø Ik vind dat de belangrijkste gebeurtenis van het verhaal is dat Sepha terug gaat liften naar Amsterdam. Tegen het middaguur is ze een stuk voorbij Zwolle. Ze is erg moe en valt in de berm in slaap. Als ze later wakker wordt staat er een meisje naar haar te kijken. Het meisje heet Yona en is ook op weg naar Amsterdam. Samen reizen ze verder. Vanaf dat moment ontstaat de vriendschap. Als dit gebeurt was, had het verhaal ook niet verteld worden. - Ligt de nadruk op de gebeurtenissen of meer op de gedachten en gevoelens van de personen? Geef daar je mening over. Ø Aan de ene kant op de gebeurtenissen, want alle flashbacks gaan over wat er gebeurt, dit geeft de lijn van het verhaal. Maar over de gevoelens wordt ook best veel verteld, dus moeilijke keuze. Ik denk toch op de gebeurtenissen dan. - Bevat het verhaal genoeg gebeurtenissen om je te blijven boeien? Ø Ja, maar dit komt eigenlijk meer door de flashbacks. Dit gaat af en toe zo snel dat je op moet letten wat je leest, maar er zijn zeker genoeg gebeurtenissen om je te blijven boeien. - Vind je dat de gebeurtenissen logisch uit elkaar voortvloeien? Ø Ja, door de vele flashbacks, die de "oorzaak" van de gebeurtenissen goed uitleggen, begrijp je de gebeurtenissen goed, en loopt het verhaal echt goed. - Beschrijf een gebeurtenis die grote indruk op je gemaakt heeft en maak duidelijk waarom? Ø Dat Yona uit de tijd gesprongen is en Mark erachter komt en het aan Sepha vertelt. Zij denkt dat het haar schuld is en voelt zich erg schuldig nu. Dit heeft op mij grote indruk gemaakt, omdat het mij heel erg lijkt als je te horen krijgt dat een vriendin zelfmoord heeft gepleegd, misschien wel door jou. Ik zou daar denk ik zelf niet mee kunnen leven. - Hebben bepaalde gebeurtenissen je aan het denken gezet? Waarom? Ø Ja, dit verhaal zou zich ook in deze tijd kunnen afspelen. Eigenlijk moet je altijd een vriendin steunen, als die depressief is, hoe moeilijk dit ook is. Als er anders iets gebeurt kan je je heel schuldig gaan voelen. - Is het verhaal zo verteld dat je zelf veel moet invullen? Vond je dat vervelend? Ø Af en toe moet jezelf wat in vullen, maar vaak wordt dit later in het verhaal alsnog ingevuld. Wat wel open blijft is hoe Sepha met de dood van Yona omgaat. Mar zo dit wel geschreven worden, dan wordt het boek te langdradig denk ik zo. Nu kan je je eigen fantasie er op uit laten leven, ik vind dat wel leuk. - Blijven de gebeurtenissen je van het begin tot eind boeiend? Ø Ik vind van wel, ik heb het boek dan ook in een middag uitgelezen, omdat ik wilde weten hoe het verder ging, hoe het afliep.
Personages - Zijn de personages zo beschreven dat ze voor je gingen leven? Welke wel en welke niet? Welke mensen lijken op echte mensen en welke op typetjes? Ø Sepha is een personage die voor me gaat leven, over haar kom je echt haar gevoelens te weten. Mark en Yona zijn meer typetjes. Er wordt weinig over ze verteld, je krijgt bijna geen gevoelens te weten, behalve wat Sepha denkt dat er aan de hand is. Ze blijven vaag voor je. - Hebben de personages eigenschappen die je bewondert of gewoon vindt of verafschuwt? Ø Sepha heeft een sterk karakter, ze komt voor haar eigen op en kan de gebeurtenissen van de oorlog verwerken. Ze weet precies wat ze moet doen, want als iets niet lukt zoekt ze een andere oplossing voor het probleem. Wat ik minder aan haar vind is dat ze niet naar iemand kan luisteren als ze dan met haar eigen problemen geconfronteerd wordt. En als ze getrouwd, krijgt ze toch tot twee maal toe een relatie met een andere man. Yona heeft geen sterke persoonlijkheid. Ze kan de gebeurtenissen van de oorlog niet verwerken en wordt depressief, uiteindelijk zelfs suïcidaal. Ze denkt dat iedereen tegen haar is en klaagt daarom ook over alles. Ze is erg nieuwsgierig naar wat er in de oorlog gebeurd is. Dat ze de gebeurtenissen niet kan verwerken vind ik niet zo raar, de ene is daar nou eenmaal beter in dan de ander. Ik denk als de "zwakkere" iets meer steun zou krijgen dat het ook zou moeten lukken. Mark heeft een moeilijk karakter, hij is bijvoorbeeld snel jaloers. Maar als hij een minnares heeft kiest hij toch weer voor Sepha, ook al loopt alles niet lekker. Dit is toch een soort van trouw zijn vind ik. Dat vind ik wel goed. - Wat vind je van de ideeën en het gedrag van de personages? Ø Sepha en Mark vinden het allebei heel normaal om vreemd te gaan, en worden ook niet echt boos op elkaar. Ik vind dat raar, als ik erachter zou komen dat mijn man vreemd gaat, dan was het echt over. Zelf zal ik zeker niet vreemd gaan. Dat Yona zelfmoord pleegt, vind ik ook niet goed. Ik weet natuurlijk niet hoe het is om me zo te voelen dat je geen andere uitweg meer ziet. Maar er is altijd wel een andere manier om problemen op te lossen, Iets slechts moet je niet oplossen met nog iets slechter. - Zijn de beslissingen van de personages begrijpelijk of aanvaardbaar? Welke wel en welke niet? Ø De beslissing van Sepha om Yona maar aan haar eigen lot over te laten vind ik heel erg, een vriendin moet je altijd steunen, hoe dan ook. De beslissing om naar Frankrijk te gaan om rustig te kunnen nadenken vind ik wel goed, dan kan je alles eens rustig op de rij zetten. De beslissing van Yona om zelfmoord te plegen, vind ik niet goed. Dat is nooit goed, dat is weglopen voor je problemen. De beslissing van Mark om toch te blijven bij Sepha, vind ik wel knap, ik weet niet precies waarom, maar zo'n gevoel heb ik er gewoon bij. - Reageren de personages voorspelbaar of juist helemaal niet? Ø In het begin reageren ze niet voorspelbaar, maar op het moment dat je ze beter leren kennen is het af en toe iets meer voorspelbaar, maar op het andere moment juist helemaal niet. - Welke personages vind je sympathiek en welke niet? Waarom? Ø Ik vind Sepha niet sympathiek, omdat ze Yona laat zitten. Van Yona en Mark kom je eigenlijk te weinig te weten om ze wel/niet sympathiek te noemen. Je weet alleen wat ze doen en wat Sepha van ze vind. - Van welke personages kom je het meest te weten? Kom je genoeg te weten om hun gedrag te begrijpen? Ø Van Sepha kom je het meest te weten, omdat zei de ik-verteller is. Bij haar kom je dan ook genoeg te weten om haar gedrag te begrijpen. Van Mark en Yona kom je alleen hun gedrag te weten, maar je krijg niets te weten wat hun gedrag verklaard, dat is af en toe wel een beetje jammer. Maar dit geeft het verhaal ook wel weer een speciale draai. - Moet je zelf invullen over het gedrag van de personages? Was dat plezierig of vervelend, moeilijk of gemakkelijk? Ø Eigenlijk wordt alles goed verteld, het enige wat je zelf moet in vullen is hoe Sepha op de dood van Yona reageert.. Ik vond dat wel fijn, anders moet je veel nadenken bij wat je leest, en dat moest toch wel, door de flashbacks. Anders was het denk ik teveel geworden om over na te denken. Het was nu niet moeilijk, maar makkelijk vond ik het zeker ook niet. Bouw - Vind je de bouw ingewikkeld? Wat vind je lastige stukken? Ø Ja, ik vind het wel ingewikkeld, dat komt omdat er soms opeens flashbacks worden gebruikt. Ik wist dan opeens niet meer wat ik nou aan het lezen was en moest weer opnieuw beginnen. - Komt het verhaal langzaam op gang of zit er meteen vaart in? Ø Het verhaal begint in medias res, oftewel er zit gelijk vaart in. Je komt midden in de gebeurtenis terecht, dan moet je maar gewoon door lezen om het te gaan begrijpen, dat lukt uiteindelijk ook goed. - Hangt alles goed met elkaar samen of juist niet? Ø Op zich hangt alles goed samen met elkaar, door de flashbacks begrijp je alles wel, maar af en toe werd je wel een beetje gek van dat "van-de-hak-op-de-tak-gedoe". Toch houd dit het wel spannend. - Is er één verhaallijn of zijn er meer lijnen die door elkaar lopen? Ø Er zijn meerdere verhaallijnen. Dit komt omdat het verhaal over drie dagen gaat, en ertussen die dagen een periode van twee of drie jaar ligt, moeten er wel veel flashbacks worden gegeven om alles te begrijpen. - Zitten er veel terugblikken of herinneringen in het verhaal? Wat vind je daarvan? Ø Het verhaal zit vol van terugblikken en herinneringen. Eigenlijk is het hele verhaal daar op gebaseerd. Dit is af en toe verwarrend, maar wel zo leuk. - Wat vind je van het einde? Blijven er zaken onduidelijk? Vind je dat vervelend of juist niet? Ø Ik vind het einde goed, omdat er niet verteld wordt hoe Sepha nu verder gaat leven met haar schuldgevoelens kan je gaan fantaseren, als het helemaal verteld wordt tot in detail, dan is het boek afgesloten en dan zou ik het eerder vergeten dan nu Taalgebruik - Vind je de tekst lastig om te lezen? Hoe komt dat? Veel moeilijke woorden, lange zinnen, veel beeldspraak of iets anders? Ø De tekst is op zich niet moeilijk, de flashbacks zijn af en toe wat moeilijker. Ik vind wel dat het goed geschreven is. Af en toe staat er een moeilijk woord, maar als je dan door leest is het best te begrijpen. - Welke eigenaardigheden in taal en stijl zijn je opgevallen? Ø Ik vind eigenlijk niet dat er echt eigenaardigheden inzitten, de stijl is sober en zorgvuldig, meer kan ik er niet over zeggen. - Vind je de manier van vertellen te uitgebreid, te hoogdravend of juist niet? Ø De manier van vertellen is precies goed, niet uitgebreid, maar er wordt wel precies verteld wat je moet weten. Er wordt bijvoorbeeld niet verteld hoe de omgeving eruit ziet, tenzij het belangrijk is voor dat deel van het verhaal. Dit leest heel fijn. - Vind je dat het taalgebruik past bij de personages en het onderwerp? Waarom (niet)? Ø Ja, het taalgebruik geeft precies aan hoe de mensen zijn, het schept de goede sfeer. Zoals Yona is depressief, dan wordt alles ook een beetje negatief vertelt. Titelverklaring Sepha en Yona treffen beiden als ze terugkomen in Amsterdam een leeg huis aan. De familieleden van Sepha hebben de oorlog niet overleefd en Sepha's vriend is op dat moment niet thuis, daarom "Een leeg huis".