Titelbeschrijving. Titel: Een hart van steen
Auteur: Renate Dorrestein
Jaar van uitgave: 1998
Plaats van uitgave: Amsterdam
Uitgever: Contact Motivatie boekkeuze. Ik wist nog niet goed welk boek ik moest gaan lezen en ben ik maar in de kasten van het lokaal gaan kijken en daar zag ik ‘Een hart van steen’ staan. Nadat ik de achterkant had gelezen wist ik dat ik dit boek wou gaan lezen. Eerste persoonlijke reactie. Ik vond het een heel goed boek. Het was echt verschrikkelijk als je dacht dat je eindelijk te weten zou komen wat er in dat huis is gebeurd en vervolgens vertelt Ellen weer over iets anders. Ik leefde helemaal mee met alles wat er gebeurde en sommige stukken maakte me heel erg verdrietig.
Samenvatting. Er zitten eigenlijk drie verhaallijnen in dit boek, maar allemaal worden ze vertelt door één persoon: Ellen. Zij is de enige overlevende van het tragedie wat zich in haar familie heeft afgespeeld. Er is een verhaallijn dat zich naar het ongeluk toewerkt, daar is ze nog 12. de tweede verhaallijn is in de tussenperiode van na het ongeluk en nu. Daar vertelt ze elke keer stukjes over: als ze in het weeshuis zit, een studie volgt en haar man ontmoet. In de derde verhaallijn zitten we in het heden. Ze is zwanger van haar ex en ze heeft haar ouderlijk huis gekocht en gaat het helemaal opknappen. Tijdens die periode denkt ze terug aan haar leven in dat huis en erna. Ellen woont in een gelukkig gezin. Ze heeft een oudere zus, Sybille, zij is een echt meisje meisje en is veel bezig met jongens en haar uiterlijk. Ook heeft ze een broer, Kester, hij is heel goed met zijn en handen en is altijd van alles aan het uitvinden. En dan heeft ze nog een klein broertje Carlos, hij is nog maar 3 en is heel nieuwsgierig. Als Ellen hoort dat haar moeder zwanger is van een vijfde kind, vervloekt ze het ongeboren kind. Het gaat al bijna meteen mis. Op Ellens 12e verjaardag valt er een pot heet water over haar broertje heen, hij is nooit meer wie hij was. Ellen verzint de naam Ida voor het kind omdat het zo’n lelijke naam is wat goed past bij een stom kind. Haar ouders vinden het echter een perfecte naam. Als Ida is geboren gaat het bergafwaarts in het tot dan toe gelukkige gezin. Haar moeder is gestopt met werken en begint steeds bezorgder te worden over Ida en denkt dat alles en iedereen haar kwaad wil doen. Haar vader weet niet meer wat hij met zijn vrouw moet en na een tijdje denkt hij zelfs dat ze hem bedriegt. Op dat punt is Ellens moeder de wanhoop nabij en denkt dat God wil dat ze haar kinderen vermoord, dat is de enige kans om ze te beschermen tegen de hel. Dan is ze een paar weken weer dezelfde lieve moeder die iedereen kende. De moeder van Ellen vraagt aan haar of ze wil helpen om vitamine pilletjes voor iedereen klaar te maken. Als ze aan het eten zijn begint de hond van Ellen ontzettend te huilen en ze besluit met hem naar buiten te gaan. Als ze terugkomt is het doodstil. In de keuken ziet ze haar zusjes en broertjes onderuit gehangen in hun stoel met een zak over hun hoofd, maar Carlos ziet ze nog een beetje bewegen. Snel maakt ze hem los en rent ze met haar hond en Carlos naar de kelder om daar te schuilen. Samen met haar broertje zit ze in het pleeghuis niet ver van haar oude huis. Het gaat niet goed met Ellen. Midden in de nacht wordt ze wakker en ziet ze Sybille en Kester voor haar staan. Ze beschuldigen haar van alles: waarom heeft ze Carlos gered en niet hun? Houd ze dan niet van hun? Vanaf dat moment zijn ze een deel van haar. Als ze met iemand een gesprek voert hoort ze het commentaar van Billie(Sybille) en Kes de hele tijd aan. Wanneer haar broertje word geadopteerd ziet ze hem nog een keer, maar ze merkt dat het haar broertje niet meer is en ze loopt verdrietig weg. Vanaf dat moment verandert alles, ze gaat experimenteren met drank en drugs en ze gaat zich helemaal afsluiten van iedereen. in haar tienerjaren is ze langs veel psychiaters geweest, maar ze heeft altijd het gevoel gehad dat ze haar nooit begrepen. Ze gaat medicijnen studeren en daar komt ze erachter dat haar moeder leed aan een postnatale depressie en dat dat heel makkelijk bestreden had kunnen worden door wat pilletjes, maar op dat moment wisten ze dat nog niet. Ze is inmiddels 35 en zwanger van haar eerste kind, haar man die ze heeft ontmoet in haar studententijd is de vader maar daar is ze mee gescheiden. Als ze een advertentie ziet staan van haar ouderlijk huis weet ze dat ze het moet kopen, maar het is totaal veranderd, alles is vernieuwd. Ellen wil beginnen met de tuin en als ze in het tuincentrum loopt komt ze Bas tegen. Hij werkte vroeger voor haar ouders en wil haar graag helpen met het opknappen van de tuin. Op een ochtend krijgt Ellen bijna een miskraam en moet ze een paar weken in bed blijven liggen. Er komt een vrouw voor haar zorgen die bij haar in huis komt wonen. In die tijd gaat Ellen nadenken over alles wat er in haar leven is gebeurt. Als ze na een paar weken weer mag lopen en de vrouw weg is gaat ze naar de kelder waar ze al die tijd niet is geweest. Als ze op de trap zit valt alles voor haar op z’n plek. Ze had altijd gedacht dat haar vader, waarvan ze zoveel hield, haar moeder had geholpen met het vermoorden van hun kinderen maar daar komt ze erachter dat hij zelf ook verdoofd was. Eindelijk kan ze haar vader vergeven en ziet ze Billie en Kes voor haar staan, hand in hand. ‘Dit is voor ons het einde’ zegt Billie. Ellen wil het eigenlijk niet maar ze weet dat ze anders altijd nog voor een deel het twaalfjarige kind zal zijn die altijd zo bang is geweest. Wat is volgens jou de thematiek van het boek? Schuldgevoel vind ik de thematiek van het boek. Ellen voelt zich schuldig voor wat er met haar familie is gebeurd. Ze denkt dat ze, doordat ze de baby de verkeerde naam had gegeven, schuldig is aan de dood van haar familie, dat zij ze eigenlijk heeft vermoord. Wat zijn volgens jou de belangrijkste motieven? Eenzaamheid: Ellen kan door haar moeilijke jeugd moeilijk vrienden maken. Ze sluit zich af van de mensen. Ook zitten haar broer en zus in haar hoofd en die praten de hele tijd door haar heen, soms reageert ze daar op en zegt ze het hardop waardoor mensen denken dat ze het tegen hun hebben. Namen: Ellen gelooft dat iemands diepste wezen besloten ligt in iemands naam. Daarom gaf ze haar zusje de naam Ida, die paste niet bij haar en dat kon dus nooit goed gaan. Alleen werkte het de verkeerde kant op. Licht de thematiek en de motivatie toe met voorbeelden, citaten en argumenten. Schuldgevoel is belangrijk in het boek omdat Ellen zich zo schuldig voelt dat ze niet meer van haar familieleden heeft kunnen redden. Haar vader bijvoorbeeld was wel verdoofd maar leefde nog wel. Ze voelt zich schuldig omdat zij het wel heeft overleefd en de anderen niet, dat zij wegging en is vergeten door haar moeder, dat zij niet eerder doorhad dat er iets mis was met haar familie. Eenzaamheid: de eenzaamheid van Ellen komt steeds weer terug. Je merkt dat ze geen vrienden heeft en de mensen die haar willen helpen, laat ze niet toe in haar leven, ook omdat Billie en Kester zeggen dat ze niemand anders nodig hebben, ze zijn sterk met zijn drieën, dat is alles wat telt. Namen: “Als je naam niet klopte, was je kansloos tegenover het noodlot”. Verklaar de titel. De titel heeft een letterlijke en een figuurlijke betekenis. Figuurlijk omdat Ellen zich zo schuldig voelt en alles afsluit van haar verleden, kan ze niet goed verder met haar leven. Ze is ook bang dat andere mensen haar uiteindelijk ook zullen verlaten en dat ze weer alleen overblijft. Na alle gebeurtenissen heeft ze een hart van steen gekregen. En letterlijk omdat haar familie ligt begraven onder een stenen hart.
Leg het verband uit tussen titel en thematiek. Door alle gebeurtenissen van vroeger heeft Ellen zich afgesloten van alles en iedereen. hierdoor heeft ze een hart van steen gekregen. Maar ook omdat ze zich zo schuldig voelt tegenover haar familie, dat ze niet iedereen heeft kunnen redden, maakt haar eenzaam. Uittreksel: Thematiek: De thema is naamgeving Ellen gelooft namelijk dat iemands diepste wezen in zijn naam verborgen ligt. Als je de juiste naam niet hebt, ben je niet compleet, ben je niet wie je hoort te zijn. Bovendien; als iemand aan je denkt, of je wil aanspreken, denkt/noemt diegene jou naam. Een naam geeft je een soort erkenning, geeft aan dat je er bent. En dat is juist wat Ellen mist: erkenning. De enige reden waarom ze nog in leven is, is omdat haar moeder haar vergeten was. Motieven: Schuldgevoel: Ellen voelt zich schuldig. Schuldig omdat ze Ida heeft vervloekt en omdat ze niet eerder aan heeft zien komen wat er ging gebeuren. Later, als ze erachter is wat er precies is gebeurd, voelt ze zich ook schuldig dat ze niet heeft gecontroleerd of er misschien nog meer van haar familieleden in leven waren (haar vader bijvoorbeeld). Verzoening met het verleden: Vlak nadat “alles” gebeurd is, is Ellen getraumatiseerd en heeft ze elke herinnering aan haar familie geblokt. Later, als ze daar overheen is, voelt ze pijn, ongeloof en woede tegenover haar ouders (haar moeder in het bijzonder). Bovendien begrijpt ze niet waarom. Waarom alles zo is gelopen en waarom zij nog in leven is. Ze kan haar verleden niet loslaten, alle gebeurtenissen niet verwerken. Maar dat moet op een gegeven moment wel. Motto: Het gedicht Voor wie ik liefheb wil ik heten van Neeltje Maria Min heeft zeker met dit verhaal te maken. De enige reden waarom Ellen nog leeft is omdat haar moeder haar is vergeten (“mijn moeder is mijn naam vergeten”). Het fragment gaat over erkenning, wat Ellen ook zoekt. Bovendien zijn namen in het boek belangrijk (Carlos/Michiel, Ida/Sophie, Margje/Beddy). Titelverklaring: De titel Hart van steen heeft een letterlijke en figuurlijke betekenis. Het slaat op het werkelijk stenen hart waaronder haar familie begraven ligt, maar ook op Margje, Ellens moeder, die volgens haar een hart van steen heeft. Ook zou je kunnen zeggen dat het op Ellen zelf slaat, die na de gebeurtenissen een hart van steen heeft gekregen (elke gedachte aan haar familie uitbande). Er is geen ondertitel. Noteer in hoeverre de info van het uittreksel verschilt met jou info. De thematiek verschilt, ik vind dat schuldgevoel de thematiek is, maar in het uittreksel hebben ze het over de naamgeving. Qua motieven hebben we dezelfde mening en ook de titelverklaring komt sterk met elkaar overeen. Op welke punten heeft het uittreksel jou overtuigd? De thematiek. ik dacht eerst dat het schuldgevoel was omdat het daar toch veel overgaat. Eerst heeft Ellen een schuldgevoel dat ze haar broer en zus niet had kunnen redden, later omdat ze dacht dat ze haar ouders in de steek had gelaten door te blijven leven en toen ze groter was omdat ze vindt dat ze eerder had moeten zien dat haar moeder ziek was. Maar de naamgeving is, als je erop terugkijkt, de echte thematiek omdat door die verkeerde naamgeving al die vreselijke dingen zijn gebeurd in haar leven.