Leesverslag Nederlands Titel: Een hart van steen. Schrijfster: Renate Dorrestein
Aantal bladzijdes: 235 Beschrijving van de hoofdpersoon: Het boek is voor een gedeelte in de ik-vorm geschreven, de ik-persoon is Ellen van Bemmel. Het gezin van Bemmel bestaat uit: vader Frits, moeder Margje, Sybille (Billie), Kester (Kes), Ellen, Michiel (Carlos) en Ida (die Ellen later Sophie noemt). In het boek wordt over het leven van Ellen verteld van toen ze 12 jaar was op 37-jarige leeftijd. Ze was op jongere leeftijd slim, ze deed het gymnasium. Ze was een erg dun meisje. Ze was ook altijd zeer behulpzaam, toen zij en haar broertje als enige nog leefden zorgden ze ook goed voor hem, en ze was erg gehecht aan haar familie, haar oudere zus Sybille was haar grote voorbeeld. Ze hield ervan om op zichzelf te zijn. Op de voorkant van het boek staat een foto van een kindje en een vrouw, ik denk dat dat Ellen en haar moeder voor moeten stellen. Op 37-jarige leeftijd heeft ze sluiks haar en ze heeft medicijnen gestudeerd, ze werkt op het gerechtelijk laboratorium. Verder wordt er over haar in het boek niets verteld. Beschrijving van de plaats: Het speelt zich af in Nederland, in en rond de stad Haarlem. Ze wonen in een oud herenhuis waar haar vader een archief heeft, waardoor het hele huis vol staat met archiefkasten. Ze hebben een serre aan het huis, en een vrij grote tuin. Ze wonen in de buurt van een natuurgebied waar ze iedere zondag gingen wandelen. De welvaart in Nederland was en is goed dus daar valt verder niets meer over te vertellen.
Karakteristiek van de tijd: Het verhaal speelt zich niet af in een historische tijd maar zo rond de jaren ’70. Je ziet wel verschillen tussen de tijd dat ze 12 was en de tijd dat ze 37 was. Dat zie je bijvoorbeeld als ze haar ouderlijk huis op een gegeven moment weer koopt, ze wil alles weer in de oude staat terugbrengen omdat ze alles gemoderniseerd. Het krakende eikenhouten trappenhuis: vervangen door een hightech stalen wenteltrap, de gaskachels: verdwenen, cv-installatie geworden. Ze hebben in de tijd dat Ellen 12 is wel televisie en openbaar vervoer maar dat was natuurlijk nog niet zo goed als nu. Samenvatting van de tekst: Ellen is bijna 12 als haar ouders bekend maken dat ze nog een 5e kind krijgen. Ellen vindt dat niet zo leuk. Ze wil dat ze haar Ida noemen want dat vindt ze een lelijke naam haar ouders vinden de naam wel mooi daarom gaat haar zusje ook Ida heetten. Nadat ze de komst van de baby te horen hebben gekregen gebeuren er allemaal nare dingen. Op Ellen’s 12de verjaardag is het hele gezin in de keuken en moeder zegt opeens dat ze Ida voelt (voor het eerst). Carlos moet dat natuurlijk ook voelen dus rent naar zijn moeder hij raakt daarbij de fluitketel en krijgt al het heette water over zich heen, hij wordt meteen naar het ziekenhuis gebracht. De kinderen sliepen allemaal op de zolder maar Kester gaat van de zolderkamer naar de boomhut in de tuin en Sybille gaat in de kelder slapen. Na de geboorte van Ida verandert haar moeder, Margje heel erg. Ze wordt helemaal gek. Ze wil al haar tijd aan Ida besteden. Toen Ida net geboren was kon Margje nog niet voor haar zorgen omdat ze te moe was, Ida at helemaal niets waardoor ze naar het ziekenhuis moest en geopereerd moest worden. Als Ellen dit verteld aan haar moeder krijgt ze een klap in haar gezicht en geeft haar moeder haar de schuld. Ellen voelt zich daardoor ook schuldig, ze vindt het erg dat ze heeft gezegd dat ze wilde dat de baby Ida heette daarom noemt ze haar voortaan Sophie. Toen ze Ida aan het dopen waren werd de baby helemaal groen, Margje dacht er opeens weer aan dat Ida nog niet gegeten had dus rende ze met de baby de kerk uit, ze nam de taxi naar huis maar ze dacht dat de taxichauffeur een kindermoordenaar was dus stapte ze vrij snel alweer uit en heeft het verdere stuk naar huis gerend. Margje denkt dat er allemaal zonden in haar baby zitten die ze er op de een of andere manier uit wil krijgen daardoor had ze Ida bijna vermoord om haar als offer te gebruiken, maar als ze een mes heeft gepakt begint Ida te huilen waardoor ze stopt. Dan bedenkt ze dat ze beter het hele gezin kan vermoorden. Als iedereen thuis is zet ze voor iedereen een bakje met 4 “vitaminepillen”(verdovingspillen) op tafel. Ellen gaat eerst met haar hond wandelen omdat die onrustig is. Als Ellen weer thuis komt treft ze haar zus, broer en broertje aan met een plasticzak over hun hoofd aan. Uit de prullenbak steken de voetjes van Ida. Margje was Ellen gewoon vergeten. Dan begint haar broertje te hoesten ze pakt hem vlug op en gaat samen met hem in een hoekje van de kelder zitten. De rest van het gezin is gestorven, Ellen en Michiel worden naar een kindertehuis gebracht. Michiel wordt al snel geadopteerd, dat is nodig door zijn brandwonden, door de familie Kamphuis. Voor Ellen breekt dan een moeilijke tijd aan zonder haar broertje, ze gaat er na ongeveer 4 jaar nog een keer langs maar dan is hij haar al bijna vergeten. Ellen wordt niet geadopteerd omdat ze al te oud is zo blijft ze tot haar 18e in het weeshuis. Dan ontmoet ze Thijs waar ze mee gaat trouwen maar ze gaan al snel weer scheiden. Op een dag ziet Ellen een advertentie dat haar ouderlijk huis te koop is, ze koopt het meteen. Ze wil het hele huis weer in oude staat terugbrengen en ze wil iedereen een kamer geven, Sybille, Kester en Carlos. Ze gaat op een dag naar Intratuin en dan ziet ze Bas achter de kassa staan, hij heeft altijd voor het bedrijf van haar vader gewerkt, hij helpt haar met haar tuin. Toen ze het huis kocht was ze net zwanger van een onbekende vader, als ze bijna een miskraam krijgt moet ze een hele tijd plat in bed blijven liggen van de dokter. Er komt dan iemand in huis om haar te verzorgen(Lucia), Ellen mag geen contact met de buitenwereld hebben door Lucia omdat ze anders Lucia en haar kinderen in gevaar kan brengen. Ellen ligt veel na te denken en al haar herinneringen van vroeger komen weer boven, ze hoort stemmen van Sybille en Kester in haar hoofd. Als ze weer kan lopen gaat ze naar de kelder waar ze met Michiel heeft gezeten, dan ziet ze Sybille en Kester ook voor zich dan beseft ze dat ze zichzelf van hun moet afsluiten en met haar eigen leven verder gaan dat doet ze. Uiteindelijk gaan Bas en Ellen samenwonen in het ouderlijk huis aan de Lijsterlaan. Bron: www.internetcollege.nl
Ik heb wat informatie van de bovenstaande site gehaald voor mijn samenvatting. Verwerkingsopdrachten: Categorie 1: 2. Wat vindt je het mooiste, leukste, interessantste, engste, opvallendste deel van het boek? Geef aan waarom je dat deel gekozen hebt. Wat vind je het minst goede aan het boek? Leg duidelijk uit. Ik vind het deel waarin Margje denkt dat er allemaal zonden in Ida zitten, en waarin ze besluit dat haar hele gezin dan maar dood moet het opvallendste, daarin word het boek veel duidelijker en makkelijker te begrijpen. Als je bij dat deel bent heb je wel al allemaal hints gekregen over dat haar familie dood is maar er is verder nog niets over gezegd, je weet niet hoe, waarom, waar, wanneer of door wie. Het boek lijkt dan opeens heel anders geschreven, alles wordt dan gewoon duidelijk op papier gezet terwijl je eerst alleen maar hints kreeg, over de dingen die er in haar verleden gebeurd waren. Het minst goede aan het boek vind ik, dat het af en toe moeilijk te begrijpen is. Er staan ten 1e soms hele rare zinnen in die je wel een paar keer moet lezen om ze goed te begrijpen. Ten 2e vind ik dat het soms moeilijk te volgen is omdat er niet duidelijk word gemaakt of het over Ellen in haar kindertijd gaat of de tijd dat ze volwassen is, en af en toe komen er ook nog eens stukjes tussendoor over dingen die ze denkt of droomt als ze volwassen die over haar kindertijd gaan dat is dan dus moeilijk te volgen. Ten 3e komt er dan ook nog bij dat Ellen en haar moeder al hele rare mensen opzich zijn, zodat je jezelf er soms moeilijk iets bij voor kan stellen hoe hun zichzelf voelden of hoe ze dachten, je kunt jezelf niet echt verplaatsen in de persoon. Terwijl dat meestal wel kan en dat is makkelijker om het boek te lezen en te begrijpen. Categorie 2: 1. Houd een interview met de hoofdpersoon of de schrijver van het boek. Bedenk zelf vragen en antwoorden; verwerk in het interview zoveel mogelijk informatie over het boek. Maak geen ja/nee-vragen maar wat, waarom, hoe…. I= Interviewer

R= Renate Dorrestein
I: Hoe ben je op het idee gekomen om een boek te schrijven over een moeder die haar gezin vermoord? R: Ik heb een kennis die ook heel lang haar verleden verzweeg voor zoveel mogelijk mensen, omdat ik haar al jaren kende heeft ze haar verleden wel aan mij verteld. Haar moeder had haar zus vermoord, ze had dat gedaan omdat ze vond dat haar dochter niet intelligent, knap, aardig, sociaal genoeg was en een schande voor haar gezin. Ik vond dat zo’n indrukwekkend verhaal dat ik er een boek over ben gaan schrijven, mijn boek is dan wel anders, maar het gaat ook over een moeder die haar eigen kind(eren) vermoord heeft. I: Vond die kennis van U het niet erg dat U haar verhaal verwerkte in een boek? R: Ik heb het haar pas verteld toen ik al aan mijn boek begonnen was, ze vond het in het begin niet zo prettig maar doordat ik veel met haar over dat onderwerp praatte vond ze het wel fijn. Ze was blij dat ze er met iemand over kon praten dat ik sommige dingen uiteindelijk in mijn boek zou verwerken vond ze toen niet erg meer. I: Bedenkt U het verhaal eerst, voordat U het op papier gaat zetten? R: Ik maak in mijn hoofd wel eerst een verhaallijn, maar nog geen details enzo. Als ik het boek aan het schrijven ben dan krijg ik toch genoeg inspiratie om mijn verhaallijn door te zetten, als ik andere ingevingen krijg waardoor mijn eerder verzonnen verhaallijn aangepast moet worden zet ik ze meestal niet door. Bij dit boek had ik al een verhaallijn van mijn kennis die heb ik aangepast en veranderd, het was dus eigenlijk niet mijn eigen verzinsel maar voor een gedeelte gebaseerd op een waar gebeurd verhaal. Dus eigenlijk is dit boek op een andere manier tot stand gebracht. I: Toen U het boek aan het schrijven was, beeldde U zich dan dat U ieder van de personen uit het boek was of alleen Ellen? R: Ik beeldde me vooral in dat ik Ellen van Bemmel was, omdat ik het boek voor een groot gedeelte ook in de ik-vorm geschreven heb. Maar af en toe moest ik mezelf ook verplaatsen in de moeder van Ellen, wat ze allemaal van plan was, hoe ze op de gedachte kwam dat ze heel haar gezin moest vermoorden en zo nog wel vaker. I: Waarom denkt U dat Margje op het idee kwam dat heel haar gezin dood moest? R: Ze wilde eerst alleen Ida vermoorden omdat ze dacht dat die zonden in haar lichaam had, maar ik denk dat Margje dacht dat Ida haar zonden wel eens over gedragen kon hebben op 1 van de mensen waar ze vaak bij in de buurt was. En dat waren dus alleen de mensen uit hun gezin, zijzelf dus ook. I: Waarom heeft Margje haar gezinsleden en zichzelf op deze wijze vermoord? R: Ze wilden iedereen tegelijk doden, dat moet dus snel en makkelijk gebeuren. Daarvoor heeft ze de verdovingspillen gebruikt zodat niemand haar kon storen tijdens haar “klus”. En niemand kon zien hoe 1 van zijn familieleden stierf. Plasticzakken om hun hooft is snel en makkelijk te doen. Ik denk dat iemand een plasticzak om het hoofd binden ook makkelijker gaat als bijvoorbeeld bij iemand de keel doorsnijden ofzo. I: Hoe komt U erbij om Ellen een kind te laten krijgen van een man die ze niet kent en waarom moest ze bijna een miskraam krijgen? R: Ellen was altijd zeer zelfstandig en daarom vond ik dat ze als ze een kind kreeg ook geen man nodig had, daarom was dat het makkelijkst van een man die ze niet kende. De miskraam heb ik in het verhaal voor laten komen om een gedeelte te creëren waarin Ellen rust had en tijd om na te denken, zodat ze ook kon na gaan denken over haar verleden. De stemmen in haar hoofd heb ik er naderhand nog bij bedacht eigenlijk het was niet de bedoeling om ze er in voor te laten komen maar daardoor kon ze wel goed afscheid nemen van haar broer en zus, zodat ze ook normaal en zonder schuldgevoelens verder kon leven. Categorie 3: 4. Zoek een songtekst die op het boek of de hoofdpersoon zou kunnen slaan. Kopieer het of schrijf het over. Licht je keuze toe. Er is altijd een weg
Lange dagen, moederziel alleen
Het lijkt alsof echt niemand om je geeft
Onbewogen, starend naar de klok
Vragend aan jezelf waarvoor je leeft
Iedereen kan soms het leven niet meer aan
Iedereen heeft pijn soms, dus laat jezelf niet gaan
Er is altijd een weg, altijd een licht
Veeg de tranen nu uit je gezicht
Want er komt een moment dat het geluk voor je staat
Dus hou nog even vol als het niet gaat
Het komt eraan
Niet geslapen, weer een lange nacht
Waar is alles toch zo mis gegaan? Duizend vragen, tollend in je hoofd
Zoekend naar de zin van het bestaan

Iedereen kan soms het leven niet meer aan
Iedereen heeft pijn soms, dus laat jezelf niet gaan
Er is altijd een weg, altijd een licht
Veeg de tranen nu uit je gezicht
Want er komt een moment dat het geluk voor je staat
Dus hou nog even vol als het niet gaat
Als het geluk je plots verrast
Denk dan niet na maar grijp het vast
Er is altijd een weg, altijd een licht
Veeg de tranen nu uit je gezicht
Want er komt een moment dat het geluk voor je staat
Dus hou nog even vol als het niet gaat
Het komt eraan
Ik vond deze tekst goed bij de hoofdpersoon passen omdat ze op een gegeven moment ook alleen overblijft. Haar moeder heeft haar zus, zusje en broer vermoord en haar vader en zichzelf ook. Dan is ze alleen nog met haar broertje over, ze komen in een kindertehuis terecht. Haar broertje wordt al vrij snel geadopteerd, maar zij blijft alleen over. Dan heeft ze een hele tijd dat ze zich heel alleen voelt, ze vindt haar vriendinnen niet meer aardig en een familie heeft ze ook niet. Er staat dat er een moment van geluk komt dat is ook zo want ze komt Bas een oude bekende van vroeger tegen, ze krijgt een kind en ze koopt haar ouderlijk huis. Dat alles vindt ze helemaal geweldig, dan is ze helemaal gelukkig.