A
Druk : 2e druk
1e druk : 1998
Uitgever : Contact
Datum : 31-01-2001
2
Opdracht : voor Hilde
Motto : noem mij, noem mij, spreek mij aan, o, noem mij bij mijn die diepste naam. NEELTJE MARIA MIN ‘ Mijn moeder is mijn naam vergeten ‘ 3
Verklaring van de titel: De titels slaat op de grafsteen die op het graf van haar ouders en broer en zussen staat dit is een stenen hart. 4
Genre: Psychologisch roman omdat wordt beschreven hoe Ellen omgaat met het feit dat haar ouders haar broer, zus en zusje hebben vermoord en haar eigenlijk ook wilde vermoorden. 5
Structuur: Het boek is verdeeld in 3 delen waarvan de eerste 2 delen zijn onderverdeeld in 3 hoofdstukken. Deel 1 Studietijd Frits, najaar 1956 of 1957 Sybilles eerste dagje op het strand, augustus 1957 Ida’s doopplechtigheid, 4 september 1972

Deel 2 Kester, Ellen en Bas, thanksgiving, 28 november 1972
Ida (door kesters telelens), winter 1972-1973 Michiel en zijn Lego-kasteel, 31 maart 1973
Epiloog
Samenvatting: Deel 1 Studietijd Frits, najaar 1956 of 1957
Flashback:Ellen is met haar broer Kester, broertjes Carlos (=Michiel) en haar zus Billy (=Sybille) Boven op zolder waar hun gezamenlijke slaapkamer is. Met Pasen hadden hun ouders hun verteld dat gezinsuitbreiding kregen. Billie die kwaad was op haar ouders omdat ze al met vieren op een kamer sliepen en er nergens anders vanwege het knipselbureau dat hun vader en moeder hadden geen plaats was. Bouwde Billie die vochtige kelder om d.m.v. hout en vlonders om tot een kamer voor zichzelf. Ellen wil voor haar verjaardag graag een hond, en op de dag van haar verjaardag kleedt ze Carlos aan en gaat met hem naar beneden. Als ze in de keuken de tafel aan het dekken is komt Kester binnen die zachtjes lang zal ze leven fluit maar haar verder niet aankijkt. Wanneer Billie binnenkomt vraagt ze of Ellen nog niet stiekem in de bijkeuken heeft gekeken. Als de ouders de keuken inkomen en haar moeder Ellen feliciteert voelt ze Ida(=ongeboren baby) bewegen. Ze vraagt of Ellen ook aan haar buik wil voelen. Carlos die in de haast om bij zijn moeders buik te komen tegen het fornuis aanloopt krijgt de ketel kokend water over zijn hals en borst. Billie rent met hem naar de douche terwijl Kester en Ellen een ambulance bellen. Voor haar verjaardag kreeg Ellen toch een hond alleen weet ze niet hoe ze hem moet noemen. Flashback: Wanneer Carlos in Juni eindelijk weer naar huis zou komen is Ellen hier niet blij mee omdat ze hem dan opnieuw kan verliezen als ze dit tegen Kester zegt, zegt haar dat ze op weg is om een boeddhist te worden en omdat Billie haar maar een negatieve engerd vind draait ze Ellen haar arm om, om haar op andere gedachten te brengen. Hun ouders waren Carlos met de taxi ophalen en zouden halverwege de ochtend aankomen. Billie vertelde hun dat als ze van Carlos zouden schrikken ze dit niet mochten laten merken. Ellen geeft de ongeboren Ida de schuld van het ongeluk en ze vraagt zich af waarom het achterlaten van baby's alleen in Griekenland, Spartaan en Tygefos mag. 25 jaar later tijdens een documentaire over brandwonden vraagt ze zich af of het nog ooit goed gekomen is met haar broertje. De laatste keer dat ze hem had gezien was toen hij vijf werd bij zijn nieuwe pleegouders. Ellen die toen 14 was is nooit geadopteerd. Flashback: Omdat het knipselbureau van hun ouders maar klein was waren ze als een van de enige gespecialiseerd in americana. Elke ochtend als ze naar school gingen kwamen ze werkstudenten tegen die voor het bureau krantenberichten uitknipten. Ellen gaat in haar ouderlijk huis wonen nadat ze toevallig had gezien in de krant dat het huis aan de lijsterlaan te koop stond. Tijdens de rondleiding bedacht ze zich dat ze eigenlijk toch ook nog een heleboel goeds had om op terug te kijken ook omdat andere mensen dachten dat het alleen maar tragedie was dat zich in het huis had afgespeeld. De politie had haar en Carlos in een donkere hoek van Billies oude kelder gevonden allebei huilend van angst. Billie, Kester en Ida waren toen al dood net als hun ouders. Flashback: Haar vader Frits van Bemmel was twintig leerde voor documentalist en werkte bij een fietsenmaker toen hij Margje de Groot leerde kennel, zij typte pleidooien uit op een advocatenkantoor. Als Margje een lekke band krijgt en Frits hem plakt vraagt hij haar of ze die zondag mee naar Spaarndam fietst. Toen ze voor het altaar stonden was de zwangerschap niet echt meer te verbergen. Deel 1 Sybilles eerste dagje op het strand, augustus 1957
Sinds haar verhuizing naar de Lijsterlaan leeft ze in het souterrain omdat daar plaats genoeg is voor haar bed en tafel waarom ze de plattegronden uitwerkt. Maar omdat ze 's nachts niet kan slapen van het gezoem van haar koelkast begint ze te twijfelen. Om de twijfels van zich af te zetten richt ze het hok van de vroeger conciërge Bas in tot slaapkamer. Als ze telefoon gaat schrikt ze hiervan omdat alleen haar dokter haar telefoonnummer heeft in het geval dat de weeën beginnen. Ze smijt de dweil waarmee ze het oude hok van Bas aan het schoonmaken is terug in de emmer en pakt de telefoon op. Het is haar ex-man Thijs die belt dat er een oproep is voor haar uitstrijkje is. Ook is hij kwaad omdat hij niet wist waar ze was. Hij is kwaad en vraagt waarom ze alleen in dat grote huis zit. Ellen die op haar 21e beschikking had gekregen over haar erfenis die al die jaren goed belegd was geweest redelijk veel geld geworden en hiervan had ze het huis terug gekocht. Met Thijs had Ellen 13 jaar samengeleefd maar ze had hem regelmatig bedrogen omdat ze een kick kreeg van het ogenblik waarop je besluit wel of niet met iemand mee te gaan die ook wel een gevaarlijke gek kan zijn. Thijs leed van hun tweeën het meest onder hun relatie en tegen het einde zat hij het meeste op kantoor waar architect was. Flashback: Ida was een spuugbaby en dat begon ongeveer tien dagen na haar geboorte. Kester was helemaal gek op Ida net als hij op Carlos was toen die zo klein wan. Ellen schrijft om hem te helpen de tafels van één tot en met dertien op een grootkarton en hangt dit aan zijn bed. Dit doet ze omdat hij volgens haar toch eens het verschil tussen nul en honderd moet kennel. Hun moeder staat niet zo snel op van het kraambed na de geboorte van Ida en is zelfs te moe om Ida eten te geven. Vanaf het moment dat Ida was gaan spugen was ook ze ook begonnen met huilen en krijsen de hele dag door. Toen Ida naar het ziekenhuis werd gebracht waar ze moest geholpen worden aan een maagvernauwing werd Margje net wakker en vraagt ze Ellen waar Ida is. Als Ellen zegt dat Ida naar het ziekenhuis is staat Margje op en trekt haar kleren over haar pyjama aan en wil Ida gaan halen. Als Ellen haar iets vraagt draait Margje zich om en vraat ze Ellen terwijl de troebele blik langzaam uit haar ogen verschijnt vraagt ze aan Ellen waarom ze haar baby hebben gestolen. Ellen vertelt haar dat ze Ida naar het ziekenhuis zijn brengen. Margje reageert hierop door te roepen dat ze Billie moet halen omdat die ook zeker in het complot zit. Als Ellen bij Billie en Carlos in de keuken komt vraagt ze zich af of Billie haar wel zal geloven. Op hetzelfde moment vliegt de deur open en komt hun moeder binnen Ze is erg kwaad en terwijl ze Carlos op de arm pakt sist ze dat ze wel door heeft wat hun van plan zijn. Als Billie langzaam opstaat pakt Margje het aardappelschilmes en steekt ze haar arm voor haar uit en zegt ze Billie dat die het niet moet wagen dichter bij te komen. Billie zegt tegen haar moeder dat ze het mes weg moet leggen omdat ze Carlos bang maakt. Toen Margje het mes neer had gelegd pakte Billie een doek maakte die nat en gaf die aan haar moeder waarna ze samen met Ellen eten klaar ging maken. Op dat moment kwamen Kester en Frits binnen, en vertelde Frits in 5 minuten het hele verhaal van diagnose tot operatie. Margje vroeg hem of het dus niet haar schuld was, en Frits vertelt haar dat het een aangeboren afwijking is en dat ze er dus niks aan kan doen. Margje zegt daarom dat het tijd is voor haar om alles goed onderhanden te nemen en niet meer de hele dag in bed te gaan liggen zoals eerst. Als Ellen naar het tuincentrum gaat om tuingereedschap te halen voor het aanleen van de tuin, terwijl ze ernaar toe loopt vraagt ze zich af hoe haar moeder hun zwangerschap zou hebben ervaren en waarom ze de laatste tijd zoveel aan haar moeder denkt. Als ze bij de infobalie komt verschijnt er een grote vent achter de balie. Ze vraagt hem of haar spullen thuis bezorgd kunnen worden. Zonder haar aan te kijken pakt hij een formulier en zegt dat als ze het vandaag wil het na vieren wordt. Ze noemt haar naam en adres Van Bemmel Lijsterlaan 11 en zijn pen schiet uit hij kijkt op en dan ziet ze pas dat het Bas is de oude conciërge. Ze schrikt ervan en op een neutrale toon vraagt ze snel of alles goed met hem gaat. Hij lacht en zegt dat hij vaak aan haar gedacht heeft. Ellen zegt dat ze weg moet en draait zich om en loopt het tuincentrum uit. Flashback: Ellen zat samen met Carlos in De Eenhoorn er waren nog vijf andere gebouwen. Een paar keer er week moesten zij en Carlos samen bij Marti op kantoor komen om tekeningen te maken meestal tekende ze Orson(=hond). Als Ellen bij Marti zit en zegt dat ze geen kinderen wil krijgen vraagt Marti haar waarom dan niet en snel antwoord Ellen dat Orson niet van kinderen houdt. Marti stelt voor om Orson op te gaan zoeken in het asiel. Toen ze in het asiel bij zijn hok aankwamen sprong de hond op en liep naar het hek. Als ze met Orson aan het spelen is vraagt Marti wanneer ze hem gekregen heeft en van wie. Omdat Ellen hier geen antwoord op wil geven zegt ze dat ze terug naar huis wil. Als Ellen zich aan het opmaken is gaat de bel, ze vraagt zich af of dat Thijs al is. Als ze open doet ziet ze dat het Bas is. Hij verontschuldigt zich omdat hij haar die ochtend van streek had gemaakt. Dan bedenkt ze zich dat hij de laatste is die haar als kind heeft gekend. Als Thijs de bocht omkomt ziet ze dat hij er weer beter uitziet. Als ze hem vraagt of hij binnenkomt weigert hij omdat hij nog ergens anders heen moet. Deel 1 Ida’s doopplechtigheid, 4 september 1972
Flashback: Op de ochtend van Ida's thuiskomst roept Margje Ellen om even naar het de vorm van Ida's hoofd te komen kijken omdat ze denkt dat de vorm niet goed is. Daarna loopt Ellen naar beneden om de tafel te gaan dekken als Carlos klagelijk komt melden dat ze hem nog niet heeft aangekleed. Flashback: Tijdens de doop van Ida heeft Ellen het benauwd omdat nu de naam van Ida officieel vast komt te liggen en dat terwijl het een ongeluksnaam is die zij heeft bedacht. Omdat Ida een geluidje maakt trekt Margje haar uit Kester zijn armen en rent met haar de kerk uit omdat het tijd is voor haar voeding. Ze stapt een taxi in en noemt haar adres. Ze denkt dat Ida blauw ziet en dat haar ogen dof staan ze kijkt naar de achterkant van de taxichauffeur en ze beeld zich in dat het een kinderhater in, ze laat de taxi stoppen en stapt uit. Ze loopt via een omweg naar huis om de taxichauffeur kwijt te raken. Als Marge met Ida thuis komt is Ellen daar al, die vraagt haar waar ze heen is geweest. Flashback: Marti en Sjaak de groepsleiders vonden het beter dat Ellen naar een andere school ging. Als ze in de kerstvakantie de huiskamer in loopt zitten Carlos en Sjaak daar met twee vreemden mensen. Ellen gaat daarna na haar kamer omdat ze kwaad is dat haar broertje wordt weggeven. Hierna ziet Ellen in gedachteregelmatig Kester en Billie voor zich die tegen haar praten en haar een schuldgevoel aanpraten omdat zij nog wel leeft en hun niet meer. Als ze naar haar kamer gaat pakt ze eerst een broek en een trui uit Carlos kamer en als hij terug is zegt ze hem dat ze nog ff weg moeten en daarna lopen ze weg. Omdar ze de verkeerde kant op zijn gelopen. Daarna loopt ze naar het huis van haar rector. Als hij open doet vraagt Ellen hem of Carlos bij hem mag onderduiken. Ellen en haar rector schaken terwijl Carlos in slaap is gevallen. Als Ellen in slaap is gevallen belt haar rector het internaat. Als Ellen haar bed uit stapt omdat ze dorst heeft bedenkt ze zich dat ze niks liever wil dan die baby. Dan voelt ze opeens een scheurende pijn in haar buik en bloed dat langs haar benen loopt. Deel 2 Kester, Ellen en Bas, thanksgiving, 28 november 1972
Omdat Ellen zich rustig moet houden heeft dokter Bramaan geregeld dat Lucia haar komt verplegen. En omdat Lucia met haar drie dochtertjes onderdak nodig had en het enige alternatief een bomvol blijf-van-mijn-lijfhuis in Haarlem was. Flashback: In De Eenhoorn begon Ellen met een glasscherf in haar armen en benen te krassen. Dit kwam volgens haar begeleiders omdat haar geheugen terug begon te komen. En daarom moest ze een paar weken na kerstmis mee naar het kerkhof, Marti knielde op haar hurken en veegde de sneeuw van de inscriptie. Er stonden de vijf namen van haar vader, moeder, zus, broer en zusje. Wanneer ze ziet dat er voor haar en Carlos ook plaats opengelaten is laat ze de bloemen vallen en rent terug naar De Eenhoorn. Waar ze zich bedenkt dat ze eigenlijk geen recht op leven heeft omdat ze dood had moeten zijn. Flashback: Wanneer ze bij har moeder en Ida in de serre gaat zitten vraagt haar moeder of ze jaloers is op Ida omdat ze volgens haar moeder minder aardig is tegen Ida dan tegen Carlos toen die zo klein was. Ellen vraagt of ze Ida niet anders kunnen noemen en haar moeder vraagt welke naam ze dan wat vindt. Ellen zegt dat ze Sophie een mooie naam vindt en bedenkt zich dat, dat geen naam is om bang voor te zijn en dat het een lieve zusjes naam is. Omdat Ellen zo blij was dat de ongeluksnaam Ida die zei had bedacht nog veranderd kan worden omdat Ida niet officieel was gedoopt zei dit tegen haar moeder waarop die verschrikt opstond om dit te gaan regelen. Ellen die bang was dat haar vader boos zou worden op haar omdat ze had gezegd dat Ida eigenlijk nog gedoopt moest worden zei tegen haar moeder dat het in noodgevallen ook zelf mocht. Margje dacht dat als Ellen ook in zich dat Ida een noodgeval was dat er echt iets aan de hand moest zijn met Ida. Daarna doopt Margje de baby tot Sophie van Bemmel. Als Lucia de post komt brengen ziet Ellen dat er een ansichtkaart bij zit van Bas die schrijft dat hij haar dringend moet spreken. Lucia wil niet dat Ellen hem belt omdat ze bang is dat haar ex-man dan achter haar adres komt. Ellen zegt dat hij dan binnenkort wel aan de deur zal komen. Lucia zegt als hij aan de deur komt ze niet opendoet. Flashback: Margje is er van overtuigd dat Ida is bezeten door de duivel en dat, dat de schuld is van haar en Frits en daarom besluit ze geen seks meer te willen. Frits denkt hierdoor dat Ida niet van hem is en dat Margje zich verraad door zo zenuwachtig te doen over de vorm van het hoofd van Ida en als Frits de vergelijking van het hoofd van Ida maakt met dat van Billy toen die zo oud was valt hem op dat Billy haar hoofd perfect ovaal was. Als Margje nadat ze met Ida naar de keuken is geweest terug in de slaapkamer komt verkracht Frits haar. Hierna staat Margje zonder iets te zeggen op en loopt de kamer uit. Frits die walgt van zichzelf staat op als Ida huilt en gaat haar verschonen als hij haar luier af heeft gedaan ziet hij dat haar onderlichaam vol zit met paarse bloeduitstortingen. Hij rent naar de telefoon omdat hij denkt dat de voor hem spontane bloeduitstorting komen door leukemie. Hij belt de dokter en vraagt of Ida wel gecontroleerd is op leukemie. Deel 2 Ida (door kesters telelens), winter 1972-1973
Flashback: Omdat hun moeder dacht dat Sophie "het eruit moest zweten" stond de verwarming op 25° in maart. En ieder keer als Ellen bijna flauwviel van de warmte ging ze even op kantoor zitten omdat daar de verwarming wel normaal stond. Kester had een ventilator gemaakt om Sophie wat frisse lucht te bezorgen. Ellen die dacht dat hun moeder het niet met de ventilator eens was omdat het volgens haar beter was als Sophie het warm had zei dit tegen Kester waarop die kwaad werd en zijn ventilator kapot trapte. Als ze na een fietstocht met Orson naar het strand terugkomt en Orson in zijn hok heeft gedaan ziet ze haar vader achter zijn bureau zitten en wordt ze kwaad op hem omdat hij zich met hun moest bemoeien niet de hele dag achter zijn bureau moet zitten. Voordat ze gaan eten moeten ze tot God bidden of hij hun zusje beter wil maken. Margje bedenkt zich en zegt dat ze tot haar moeten bidden zodat zij Ida weer beter kan maken. Flashback: In de tijd dat ze studeerde kwam ze er bij een college gynaecologie erachter dat haar moeder waarschijnlijk aan kraamvrouwenpsychose had geleden en dat de tragedie voorkomen had kunnen worden als de diagnose op tijd was gesteld en de juiste medicijnen waren voorgeschreven. De dag dat ze Thijs ontmoet doordat hij haar mee naar de MacDonalds neemt omdat ze verdwaasd op straat staat en hij haar vraagt wat ze studeert, antwoordt ze medicijnen en besluit om de kant van de doodden te kiezen en patholoog-anatoom te worden. Het was al warm en Ellen was blij dat ze van dokter Bramaan vier uur per dag mocht zitten zodat ze wat frisse lucht krijgt bij het openraam. Als ze voor het raam zit, ziet ze Bas zijn fiets tegen het tuinhek staan en ziet ze hem naar binnen kijken. Lucia komt verschrikt binnen en verteld haar dat er een man in de tuin staat. Ellen gaat rechtop zitten en zegt dat ze toch had gezegd dat hij binnenkort zou komen als ze niet zou antwoorden op zijn brief. Deel 2 Michiel en zijn Lego-kasteel, 31 maart 1973

Flashback: Ellen is een keer bij Carlos op bezoek geweest nadat hij was geadopteerd en voortaan Michiel Kamphuis genoemd. Dit was toen hij vijf werd. De tweede keer dat ze post kreeg in De Eenhoorn was van de pleegmoeder van Carlos met een uitnodiging voor zijn vijfde verjaardag. Marti zei dat ze erheen moest en gaf haar geld voor de trein en een cadeautje. Nadat ze taart hadden gegeten gingen ze naar boven waar Ellen erachter kwam dat haar broertje haar niet meer nodig had. Ze ging haar jas halen en daarna naar huis zonder iets tegen Carlos gezegd te hebben. Flashback: Op een dag ging alles weer goed hun moeder gedroeg zich normaal en ging weer gewoon met hun vader om. Ze was niet meer overbezorgd om Sophie en liet haar soms langer alleen. Het was goed weer en alles was weer goed. Tot op een dag het weer kouder werd en iedereen zijn truien weer aan moest. Op Bureau Van Bemmel was iedereen verkouden en op een middag zei Margje dat het tijd was voor hun vitamines terwijl Ellen haar aankeek zei ze nog we houden zo vreselijk veel van jullie. Ellen zei hierop dat ze niet ziek zouden worden en dat haar moeder niet bezorgd moest zijn. Haar moeder keek haar aan en zei dat ze ervoor zou zorgen dat ze niet zouden lijden, haar moeder ging de potjes halen. Samen maakte Ellen en Margje een schoteltje met de pillen die Billy nog ooit had opgehaald op recept van de huisarts. Lucia staat al klaar met haar bagage als Bramaan aanbelt. Ellen is aan de ene kant blij met het vertrek van Lucia en haar drie dochtertjes zodat ze het huis weer voor alleen zal hebben. Na het afscheid waar Lucia en Ellen het allebei redelijk moeilijk mee hebben ook al was hun verhouding niet zo goed vertrekt Lucia naar een flat in Hoofddorp. Als ze terug binnen is pakt ze het telefoon boek en belt ze Bas op bij intratuin. Hij vraagt haar naar haar vakantie en zegt na zijn werk langs te komen om de tuin te zaaien. Flashback: In de keuken vond ze Kester en Billy die avond met een plastic zak over hun hoofd die met een elastiek om hun nek was dichtgesnoerd. Ze zaten scheefgezakt op hun stoel aan de keukentafel bij de lege schaaltjes die Ellen voor hen had klaar gezet. Op die avond was Ellen met tijdens het toetje van tafel op gestaan omdat Orson in zijn hok aan het blaffen was. Omdat hij tegen haar op bleef springen ging ze even met hem wandelen. Een uur later kwam ze pas weer terug en voordat ze binnen liep zag ze de silhouetten van haar vader en moeder in de serre. Toen ze de keuken in kwam wist ze niet wat ze zag toen ze Billy en Kester zag zitten. Ze dacht dat het een spelletje was. Toen zag ze Sophie op de aanrecht liggen met haar voetjes uit een vuilniszak. Omdat Orson buiten begon te blaffen hoorde ze pas later een ander geluid onder de tafel waar nog een schoteltje met pillen stond vandaan komen. Carlos lag in zijn plastic zak te hoesten. Als Bas aan is gekomen en ze samen op het terras zitten vraagt hij haar of ze zijn kaartje heeft gehad en dat hij haar nog iets moet vertellen. Hij buigt zich voorover en geeft haar een briefje waarop staat dat hij voor Frits een reis naar Florida voor twee personen moest boeken dit was op 6 april 1973. Op 7 april werden de 5 lichamen door Bas die altijd als eerste op kantoor was gevonden. Op dit briefje stond dat Margje het niet mocht weten omdat het een verrassing was bedoeld als tweede huwelijksreis. Bas vertelde dat hij ermee naar de politie was geweest en dat die het ook raar vonden. Hij zegt haar dar hij denkt dat haar vader het nooit van plan is geweest. Ellen wordt kwaad en bedenkt zich dat haar vader op het laatste moment voor haar moeder heeft gekozen. En dat hij zich door haar liet meesleuren in plaats van haar tegen te houden koos hij voor een gezamenlijke de dood. Terwijl Kester Billy en Sophie dood gingen. Flashback: Margje dacht dat zei haar kinderen moest beschermen en nu ze nog rein waren moest redden. En voor haar viel plotseling alles in elkaar en was Ida naar hen toegezonden met als opdracht de wereld eraan te herinneren aan het bestaan van het kwaad en dart via kwetsbare, menselijke lichaam moest bevechten. Ook dacht ze dat het leiden van Ida daardoor niet voor niks was geweest. Ze pakte een vleesmes uit het blok en hief haar hand op ze ziet zichzelf in de raam weerspiegelen en laat van schrik haar hand zakken want wie zegt dat de alleen de dood van Ida volstaat om het kwaad te keren. Pas als Frits en de andere kinderen ook stierven zou het volstaan. Opstandig dacht zij dat zij dan nooit de toekomst van haar kinderen zou zien. Dit vond ze egoïstische van zichzelf en besloot zij om de kinderen, Frits en zijzelf te laten sterven. Pas later snapt Ellen dat haar moeder haar gewoon is vergeten. Want hoe breng je tegelijkertijd een heel gezin om het leven. Terwijl zij zelf met Orson op het strand stokken aan het gooien was. Epiloog
In oktober is de makelaar al drie keer langs geweest met mogelijke kopers. Ellen bemoeit zich er verder niet mee. Ze is te zwaar om nog de op trap te lopen en ze denkt aan de naderende bevallig. Als de makelaar belt dat het huis is verkocht en een toekomstig reclame bureau is. Baalt ze alleen even van de tuin die ze zal moeten missen. Ze belt Bas op en vraagt hem of hij komt eten zuurkool met worst. Die avond als hij de tafel aan het dekken is en ze gaan zitten. Vraagt Bas of ze het al weet. Ze zegt dat ze een hele waslijst heeft en geeft hem het vel. Ze zegt hem dat hij mag zeggen hoe ze het kindje noemt. 7
Verteltijd : 238 blz. ± 4 dagen. Verteldetijd : Het verhaal begint ongeveer als Ellen 12 is en eindigt als ze haar kind bijna gaat krijgen en dan is ze ongeveer 37 jaar. Maar in 2 delen het verleden en het heden. Ellen probeert achter de waarheid te komen door veel flashbacks die wel in chronologische volgorde komen. 8
Plaats : De woning, dit is haar ouderlijk huis en dit huis heeft ze opnieuw gekocht het verhaal vindt plaats in de verschillende ruimtes van het huis. In het huis spelen de meeste flashbacks zich af en wordt het verhaal verteld. De Eenhoorn: Hier brengt Ellen haar jeugd door in het begin met Carlos maar die wordt geadopteerd. 9
Karakters : Ellen van Bemmel: Is de hoofdpersoon van het verhaal. Ze is van beroep patholoog-anatoom, hier heeft ze voor gekozen toen ze medicijnen studeerde ze besloot de kant van de doodden te kiezen. Ze koopt het ouderlijk huis opnieuw omdat ze zich aangetrokken voelde tot de advertentie die ze in de krant zag staan. In het huis komt ze langzaam via flashbacks erachter wat zich vroeger allemaal heeft afgespeeld. De ongeboren baby noemt ze in gedachte Ida-Sophie om haar zusje dat geen leven heeft gehad toch een leven te geven. Margje van Bemmel: De moeder van het gezin. Ze draait na de geboorte van Ida door en denkt dat Ida door de duivel bezeten wordt. Ze probeert er van alles aan te doen om de duivel uit te drijven. Voorbeelden daarvan zijn: het onderhouden van Ida tijdens haar bad. Bij haar blauwe plekken en bloeduitstortingen veroorzaken en met een appelboor in Ida's vagina drijven. Na deze bescherming moet zij haar kinderen redden en vermoordt ze om die reden. Types: Frits van Bemmel: De vader van het gezin. Hij vindt dat zijn vrouw anders reageert op de geboorte van Ida dan die op haar vier andere kinderen. Hij vindt het ook raar dat ze zo overbezorgd reageert en dat ze nooit meer op kantoor komt. Uiteindelijk kiest hij voor de kant van zijn vrouw. Sybille van Bemmel: Ook wel Billie genoemd binnen het gezin is de oudste en veel opstandiger en dwarser dan Ellen. Kester van Bemmel: De oudste broer van Ellen en houdt erg van kleine kinderen. Hij kan veel met zijn handen maken maar is niet erg goed op school. Ellen probeert hem hierbij te helpen. Michiel van Bemmel: Wordt door iedereen Carlos genoemd. Hij is nog erg klein en de enige die het samen met Ellen overleefd en met haar naar het tehuis gaat. Hij wordt later geadopteerd en Ellen heeft er na zijn vijfde verjaardag nooit meer contact mee gehad. Ida van Bemmel: Een baby door de geboorte van Ida beginnen de problemen in het gezin van Bemmel. Zij kreeg haar naam van Ellen die het een ongeluksnaam vond. Bas Veerman: De vroegere conciërge van het knipselbureau hij helpt Ellen na hun ontmoeting in de tuin en helpt haar met het beantwoorden van vragen over haar ouders. Lucia: Verzorgt Ellen in de tijd dat ze niet uit bed mag komen omdat ze bijna een miskraam heeft gehad. Lucia is bang dat haar ex-man achter haar verblijfplaats komt en is een beetje een schichtig persoon. Ze zijn erg afstandelijk tegen elkaar. Marti en Sjaak: De begeleiders in De Eenhoorn die proberen om Ellen te helpen. 10
Vertelwijze : Het verhaal is geschreven in het Ik-perspectief. Dit verandert in sommige delen van het hoofdstuk naar een ander persoon maar ligt het meest bij Ellen. 11
Stijl : Het waren geen moeilijke zinnen, de zinnen waren ook niet te lang. Er werden geen moeilijke woorden gebruikt. 12
Thema : Een meisje vindt als ze terug komt van een wandeling met haar hond de doodde lichamen van haar broer en zus en zusje ze kan haar jongste broertje nog redden en ze heeft haar hele leven moeite met het verwerken van wat er is gebeurd. 13
Motieven : Relaties : Ellen gaat in haar relatie meerdere keren vreemd vanwege de kick die ze ervan krijgt. Vragen : Ellen vraagt zich af wat er vroeger precies is gebeurd en komt hier d.m.v. flashbacks achter. De doodden : Ellen kan niet goed omgaan met het feit dat iemand dood is. Als een van haar begeleider haar zegt dat de doodden voort leven via haar gaat ze stemmen horen en krijgt ze regelmatig commentaar van Billie en Kester die haar dingen verwijten. Schuld :Ellen voelt zich schuldig tegenover haar oudere broer en zus omdat zij nog en alleen Carlos heeft kunnen redden. 14
Biografie : Leven

Renate Dorrestein wordt geboren in Amsterdam in 1954. Ze groeit op in een rooms-katholiek gezin. Haar vader is advocaat en haar moeder is voor haar trouwen onderwijzeres. Meteen na het behalen van haar gymnasiumdiploma in 1972 aan het Keizer Karel College in Amstelveen stort Dorrestein zich in de journalistiek. Ze volgt een stoomcursus tijdschriftjournalistiek bij uitgeverij Spaarnestad. Als achttienjarig meisje krijgt ze een aanstelling bij het weekblad Panorama. Ze werkt hier vier jaar in vaste dienst en daarna nog enkele jaren als freelance medewerkster. Met een vriendin richt ze daarna een productiebureau op waar ze bijlagen voor tijdschriften, mailings, interviews en reportages voor schrijft. Vanaf 1982 zit ze in de redactie van het feministische tijdschrift Opzij. Voor dit blad schrijft ze talloze columns. In deze jaren is ze ook hoofdredactrice van het inmiddels opgeheven tijdschrift Mensen van nu. Ook in de tijdschriften De Tijd en Bzzlletin manifesteert Dorrestein zich als columniste. Ze probeert in haar columns bewust te provoceren om de wereld wakker te schudden. In 1983 debuteert ze als romanschrijfster met Buitenstaanders, na jarenlang vergeefse pogingen haar boeken gepubliceerd te krijgen. Haar reputatie als een van de meest fantasierijke Nederlandse schrijfsters van deze tijd is met deze roman gevestigd. Nadien verschijnen er verschillende romans van haar hand, zoals Noorderzon (1986) en Een sterke man (1994). In 1986 en 1987 is ze verbonden aan de University of Michigan als 'writer in residence'. Ze baart veel opzien in de Verenigde Staten met haar lezing Who wants to write like a woman? . In 1986 richt ze de Anna Bijns stichting op. Deze stichting reikt ieder jaar een prijs uit aan invloedrijke vrouwelijke auteurs. In de Keefmanlezing in Den Bosch in 1987 maakt zij heel duidelijk wat haar wereldbeeld is: 'mannen zijn laffe, bekrompen, egoïstische, kinderachtige orgasmenjagers (…) mensen van mijn geslacht worden gekleineerd, onderbetaald, uitgelachen, misbruikt en weggemoffeld, óf als wezenloze prinsessen op de erwt geromantiseerd en geïdealiseerd'. In zowel haar columns als in haar romans komt ze hier vaak op terug. Dorrestein voelt zich een eenling de Nederlandse literatuur. Met hedendaagse Nederlandse schrijvers voelt ze zich, naar eigen zeggen, niet verwant. Ze is volstrekt niet geïnteresseerd in moderne literatuur, verklaart ze in een interview in Vrij Nederland:"Ik hoor niet bij een traditie, een 'school' heet dat. Ik val overal buiten". Verwantschap voelt zij alleen met 18e en 19e eeuwse Engelstalige schrijvers en auteurs als Fay Weldon en Beryl Bainbridge die net als zij het wonderbaarlijke in hun werk samenvoegen met maatschappelijke betrokkenheid. Door hen is haar werk beïnvloed. Een andere invloed op het werk van Dorrestein is de zelfmoord van haar zus. Deze leed jarenlang aan eetstoornissen en heeft uiteindelijk een einde aan haar leven gemaakt. Pas in de roman Het perpetuum mobile van de liefde (1988) schrijft ze over dit onderwerp. In de eerder genoemde Keefmanlezing spreekt ze voor het eerst in het openbaar over de gebeurtenis en de impact die het op haar leven heeft. Vanaf het moment waarop is vastgesteld dat ze aan de chronische vermoeidheidsziekte ME lijdt, is ook deze ziekte en het sociaal isolement waar patiënten in terecht kunnen komen een belangrijk thema in haar boeken. Werk
In haar columns geeft zij op een felle manier uiting aan haar feministische ideeën. Hierbij spaart zij niemand. Vooral mannen moeten het ontgelden, maar ook vrouwen en hun zwakheden worden aangepakt. Geërgerde reacties van de lezers deren haar niet. Ze is er juist op uit het publiek tegen zich in het harnas te jagen. Ze wíl discussie oproepen. Hoewel minder uitgesproken dan haar columns, vertonen ook haar romans feministisch trekken. Zij stelt daarbij stigmatiserende opvattingen over de vrouw aan de kaak, bijvoorbeeld dat de vrouw pas voor vol wordt aangezien als ze getrouwd is en kinderen heeft. Bovendien spelen mannen in haar romans over het algemeen slechts bijrollen. Een veelvuldig terugkomend thema in haar werk is de scheidslijn tussen waan en werkelijkheid. Deze grens lijkt erg onzeker en wat voor normaal moet doorgaan blijkt dat vaak niet te zijn. Met haar grillige verbeeldingen wil ze vanzelfsprekendheden ontkrachten. Een favoriet genre van Dorrestein is de thriller, die ze schrijft op een huiveringwekkende, humorvolle manier, zoals bijvoorbeeld Het hemelse gerecht. De zelfmoord van haar zus staat centraal in het werk Het perpetuum mobile van de liefde. Ze beschrijft hierin de jarenlange lijdensweg van een aan een eetstoornis lijdende vrouw. In een interview zei ze eens: 'Al mijn boeken hebben in feite maar één thema: de dood van mijn zusje en mijn schuldgevoel daarover.' Ze noemt haar 'het spook dat door mijn boeken waart en mijn handen bindt, een boosaardige muze die in mijn onderbewustzijn aan de touwtjes trekt'. Vóór de publicatie van Het perpetuum mobile van de liefde is het thema zelfmoord te ontdekken in hoofdpersonen die van daken of rotsen springen of geduwd worden zonder dat ze daarbij om het leven komen. Vaak weten de vrouwen in haar boeken zich geen raad met hun lichaam en ontlenen zij de zin van hun bestaan aan het zorgvuldig voorbereiden van hun zelfmoord. Dit wordt het Pilatusmotief genoemd. Het plot van Dorresteins romans wordt ingewikkelder naarmate het verhaal vordert. Ze doet dit expres omdat ze het soort boeken wil schrijven dat ze zelf ook graag leest, 'boeken waarin wat te puzzelen valt, waarin nèt voldoende geïmpliceerd wordt zodat de lezer genoeg houvast krijgt om het raadsel te kunnen oplossen'. Vanaf het moment dat ontdekt is dat ze ME heeft, speelt ook dit thema door haar werk; het thema van ziekte en het sociale isolement waar zieke mensen zich vaak in bevinden. Dorrestein wil hiermee de kloof tussen zieke en gezonde mensen verkleinen. (BRON: www.schrijversnet.nl) Chronologie
1954 Renate Dorrestein wordt geboren in Amsterdam. 1972 Begint haar loopbaan in de journalistiek. Verhuist naar Amsterdam. 1976 Gaat weg bij Panorama en wordt redactrice van het feministische tijdschrift Opzij. 1983 Publicatie debuutroman Buitenstaanders. 1986 Richt de Anna Bijns stichting op. 1987 Is een jaar 'writer in residence' aan de University of Michigan. 1988 Uitgave van een bundeling van haar columns die ze schreef voor De Tijd, Bzzlletin en Opzij. 1993 Schrijft in Heden ik over haar ziekte ME. 1998 Nominatie Trouw Publieksprijs voor de roman Een hart van steen. Een rel met o.a. Arnon Grunberg over een artikel dat ze schreef over Paul de Leeuw en Meindert Tjoelker. (BRON: www.schrijversnet.nl) Bibliografie : 1983 Buitenstaanders roman
1985 Vreemde streken roman
1986 Noorderzon roman
1987 Een nacht om te vliegeren roman
1988 1988 1998, columns
1988 Het perpetuum mobile van de liefde roman
1989 Vóór alles een dame kalenderboek
1991 Het hemelse gerecht roman
1992 Ontaarde moeders roman
1993 Heden ik documentaire
1994 Een sterke man roman
1996 Verborgen gebreken roman
1997 Want dit is mijn lichaam Boekenweekgeschenk
1998 Een hart van steen roman
2000 Het geheim van de schrijver, roman (BRON:
www.schrijversnet.nl) 15
Symboliek : Ik denk dat de symboliek in het boek is dat de schrijfster wil laten zien hou iemand met zo0n soort gebeurtenis om kan gaan en hoe lang het kan duren voordat het duidelijk is voor iemand wat er precies is gebeurt en voordat de gebeurtenis verwerkt is. Ook hoe iemand de hulp van anderen kan opvatten als sensatiebelust in plaats van interesse steun of medeleven. B
Emotieve argumenten: ik vond dat het een treurig verhaal was om de dood van 3 kinderen door een doorgedraaide moeder en hoe dat iemand de rest van leven achtervolgt. Esthetische argumenten: Ik vond het een mooi boek omdat het blijft boeien en tot je wilt weten wat er nou eigenlijk gebeurd is maar omdat je iedere keer maar kleine stukjes informatie krijgt wil je doorlezen zodat je erachter komt wat er nou eigenlijk is gebeurt. Morele argumenten: Ik vind niet dat de schrijver echt een standpunt inneemt over een bepaald onderwerp. Ze deelt eigenlijk alleen maar mee wat er gebeurt en hoe de hoofdpersoon daar mee omgaat. Realistisch argument: Ik vind het verhaal erg realistisch geschreven. Maar toch is het onwaarschijnlijk voor mij en kan ik het me moeilijk voorstellen dat zoiets in het echt gebeurd. Structurele argumenten: De opbouw van het verhaal vond ik wel goed. De flashbacks waren ook goed te volgen. Intentionele argumenten: De bedoeling van het verhaal is denk laten zien hoe iemand zo'n gebeurtenis verwerkt en wat voor gevolgen het kan hebben voor iemand zijn leven.