Een hart van steen - Renate Dorrestein, 1998, 238 p. Contact Het nieuwste boek van Renate Dorrestein is een psychologische roman. De titel slaat op het hart van bepaalde personen in het boek, die als het ware steen zijn geworden door alles wat ze hebben meegemaakt en gezien. Het boek is uitgegeven in 1998 en opgedragen aan Hilde. het motto luidt: noem mij, noem mij, spreek mij aan, o, noem mij bij mij diepste naam. Neeltje Maria Min `Mijn moeder is mij naam vergeten' Het boek is opgedeeld in twee delen en een epiloog. De twee delen bestaan ieder weer uit drie hoofdstukken. Op de omslag van het boek staat een foto van een angstig meisje, die ge-troost wordt dor een vrouw. Renate Dorrestein is een uitzonderlijk feministische schrijf-ster. In 1983 debuteerde zijn met de roman `Buitenstaanders' Daarna ging het erg snel en schreef ze het ene boek na het andere. In 1993 won zij de Annie Romein Prijs. Haar boeken zijn vrolijk van toon en vaak boeiend van het eerste tot het laatste woord. Renate Dorrestein begon met bijzonder bizarre boeken, maar dat werd in e loop der jaren steeds minder. In 1995 was zij genomineerd voor de Libris Prijs en in 1996 was zij de op een na populairste auteur bij de Publieksprijs, waar zij in 1998 opnieuw voor genomineerd was. Het boekenweekge-schenk mocht zij schrijven in 1997, dat werd `Want dit is mijn lichaam' Een hart van steen gaat over de 37-jarige Ellen, die geschei-den is en zwanger van een onbekende man. Door een ongelukje raakte ze haar kind bijna kwijt en moet ze nu rust hebben. Ze ligt weken in bed verzorgd door een vrouw die met haar kinde-ren bij Ellen is ingetrokken om onder te duiken. In het boek wordt Ellens levensverhaal verteld. Ze ligt in het huis waar zij geboren en getogen is. nadat haar ouders , broer en zussen overleden waren, moesten haar broertje en zij naar een tehuis en was ze nooit meer in het huis teruggekeerd. Totdat het huis te koop aangeboden werd en Ellen het huis ook kocht. Liggend in dat huis en kijkend naar de foto's van vroeger komt er een hoop boven. Nadat haar moeder bevallen was van haar vijfde kind, die Ellen Ida genoemd had, omdat ze het een lelijke naam vind en een vloek over de nieuwe baby heeft uitgesproken, want ze wilde de baby niet, krijgt ze een kraamvrouwenpsychose. het hele gezin raakt ontregeld en uiteindelijk vermoordt ellens moeder haar man en kinderen. Alleen Ellen, die op het strand was, en haar broertje Michiel overleven het. Haar moeder is haar vergeten, zij is vergeten dat Ellen ook nog bestaat. Ellen en Michiel worden naar een kindertehuis gebracht en Michiel wordt uiteindelijk geadop-teerd. Ellen blijft alleen over en blijft worste-len met haar verleden een aantal zeer belang-rijk vragen over het waar-om. Later komt ze achter de ziekte van haar moeder en schuift ze alles af op haar vader, aan het eind van het boek krijgt ze ook een antwoord op haar laatste vraag en maakt ze een begin met het afsluiten van haar verleden en het verder leven met de mensen die nu nog leven. Het boek is verteld vanuit de ik-vertelller, namelijk ellen. Af en toe gaat het over naar het gezichtsput van een ander persoon en verandert de verteller in een verborgen-verteller. Het verhaal is chronologisch verteld, met voortdurend allerlei flashbacks, eigenlijk bestaat het verhaal uit flashbacks. Die elkaar wel chronologisch opvolgen. Het verhaal begint als Ellen ongeveer twaalf jaar is en eindigt als ze haar kind bijna gaat krijgen en ze ongeveer 37 jaar is. Het boek speelt zich af in het huis waar Ellen is opge-groeid en nu, als ze 37 jaar is, aan het herstellen is. Ook speelt het kindertehuis een grote rol. Het boek is wanhopig en vol pijn en verdriet, die sfeer spreekt er duidelijk uit. Ellen draagt haar hele leven al een grote pijn en onzekerheid met zich mee. Ze luistert naar `de geesten' van haar broer en zus; Kester en Billie. Zij spoken rond in haar geest en geven haar de schuld van hun dood. Ellen mag alleen doen wat zij hen zeggen en niet voor zichzelf leven, omdat dan Kester en Billie echt zullen sterven. Uiteindelijk laat Ellen deze familieleden wel los, om weer echt verder te kunnen leven. Het thema is rouwverwerking en de vraag of iemand die haar hele familie heeft zien sterven überhaupt wel verder kan met het leven en haar verdriet kan verwerken. Angst, eenzaamheid, vragen, schuld en onzekerheid zijn motieven die een belangrij-ke rol spelen. Ellen als twaalfjarige vindt het erg belangrijk hoe iemand heet. Je geeft iemand niet een naam, maar die naam heeft iemand allang en je noemt iemand alleen maar bij die naam. De naam bepaalt hoe iemand is, vandaar dat ze haar broertje, die Michiel heet, Carlos noemt en haar zusje de, volgens haar, lelijke naam Ida geeft. Haar eigen kind wil ze Ida noemen, omdat ze haar kind als een soort inruilbaby ziet, waarmee ze haar kleine zusje als het ware weer kan laten leven. Het verhaal heeft een gesloten einde, omdat duidelijk wordt dat Ellen nu heeft gekozen voor het leven en de rouwver-werking of dat verder goed gaat in haar leven is echter niet duidelijk. De hoofdpersoon is Ellen en natuurlijk haar familie. Zij worden allen round gekarakteriseerd. Een belangrijke bijrol is die van Bas. Een vroegere werknemer van haar vader, die als persoon uit het verleden ineens opduikt en haar ongevraagd antwoorden geeft op vragen over het verleden. Hij steunt haar, zonder dat ze het doorheeft. De stijl van dit boek is heel pakkend. De wanhoop en het verdriet komen duidelijk naar voren. Het boeit van begin tot eind en raakte me wel degelijk. Het is een duidelijke, meesle-pende stijl zonder onnodige ingewikkelde woorden, maar ook niet te simpel. Er staan prachtige beschrijvingen in. Ik vond `Een hart van steen' een heel erg mooi boek. Het greep mij echt aan. Ik vind het ook heel erg knap geschreven. Het is geen sensatieverhaal geworden of juist een te slap gevoelens-romannetje. De stijl vin ik ook erg fijn, omdat er wel van alles achter zit, maar als je dat even niet door hebt wordt het boek niet meteen onbegrijpelijk. Ik vond het ook heel goed om te zien hoe vaak zij niet begrepen werd en mensen zomaar onbewust over haar heen liepen. Ik vind het belangrijk dat dat gezien wordt, omdat mensen vaak denken dat zij wel weten hoe het zit en hoe het moet, terwijl dat in de praktijk ook vaak fout gaat. De enige kritiek die ik heb op dit boek, is dat het lijkt of alles ineens weer goed is. Zoals Odile Jansen in een recensie over dit boek schrijft: " Dorrestein zou Dorrestein echter niet zijn, als ze haar hoofdpersoon geen vleugels zou geven om de ellende te ontstijgen." Ik ben het er overigens niet mee eens dat Dorrestein dat in al haar boeken doet, want in Ontaarde Moeders is dat juist weer helemaal niet zo. Toch vind ik dat in dit boek aan de ene kant ook wel heel mooi, maar aan de andere kant iets te rooskleurig.
Creatieve opdracht In hoeverre heeft het lezen van dit boek invloed gehad op: * mijn kennis * mijn mening * mijn gedrag * mijn toekomst Ik heb de vraag iets aangepast om dat ik de vraag hoe die gesteld werd in de opdracht mijns inziens iets te onduidelijk was. Het lezen van een boek heeft meestal we invloed op mij, al is het maar voor een paar dagen. De meningen en gebeurtenissen van een schrijver of hoofdpersoon blijven mij bij en ik pro-beer er een mening over te vormen. Soms duurt dat maar even, omdat ik het onderwerp niet boeiend genoeg vind, of het ver-haal mij niet zo heeft geraakt als andere boeken. Ik kan mij bijvoorbeeld herinneren dat ik, na het lezen van Giph van Ronald Giphart ik het ineens heel erg leuk vond om over seks te praten, terwijl ik er normaal een beetje voor afschrik als mensen zomaar open en bloot ervaringen gaan uitwisselin-gen. Na een paar dagen was die drang ook verdwenen en dacht ik er weer net zo over als daarvoor. Dat komt denk ik omdat het een beetje een oppervlakkig onderwerp was uit dat boek en mijn eigen overtuiging of gevoel toch sterker was, maar het lezen daarvan heeft dus wel degelijk invloed op mij gehad. Bij `Een hart van steen' was dat ook zo. Dit boek heeft wel een grote invloed op mij gehad, vandaar dat ik deze opdracht ook gekozen heb. Ik werd heel erg aan het denken gezet over `rouwverwerking' Ik heb meer inzicht gekregen in de wijze waarop dat gebeurt en ook gemerkt dat dat nogal eens fout gaat, bijv. begeleiding. Voorheen dacht ik altijd dat als mensen eenmaal hulp kregen, het wel goed zou komen verder. Eigenlijk is het natuurlijk ook logisch dat dat niet altijd het geval is, maar ik had er verder ook nog niet echt goed over nagedacht. Het is goed om te lezen en `mee te leven' met een slachtoffer van een persoonlijke ramp waar zij zelf geen hand in had, omdat ik dan voorzover mogelijk ook beter kan meeleven met mensen in mijn omgeving die bijvoorbeeld een vader hebben verloren. Ik weet dat iedereen zo'n ervaring anders beleefd, maar er zullen denk ik vaak elementen zijn die andere mensen zullen herkennen. In mijn gedrag zal ik proberen anders met mensen omgaan ik denk wat voorzichtiger, maar ook weer niet ontlopend. Al is dat wel erg moeilijk. Ik denk niet echt dat dit boek verder nog invloed heeft gehad op mijn toekomst, behalve dan de dingen die ik al genoemd heb.