Dubbelspel door Frank Martinus Arion

Gegevens van het boek

Auteur: Frank Martinus Arion (geboren in 1936)

Titel: Dubbelspel

Voor het eerst gepubliceerd in: 1973

Omslagillustratie: Anthon Beeke

Uitgever: Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek, Amsterdam, 2006, 21e druk

Aantal pagina’s: 320

Genre: roman

Samenvatting van het boek

Vier mannen spelen iedere zondag een potje domino met elkaar. Het zijn Boeboe Fiel, Manchi Sanantonio, Chamon Nicolas en Janchi Pau. De vier vrienden komen altijd samen in het huis van Boeboe. Boeboe is taxichauffeur en getrouwd met Nora. Hij is lui en onbetrouwbaar. Enigszins tot zijn verbazing staat hij op het punt gekozen te worden tot voorzitter van de vakbond van taxichauffeurs op Curaçao. Hij heeft verder een zwak voor het kaartspel en voor prostituees. Hij heeft recent een hoop geld met pokeren verloren. Daardoor kan Nora geen schoenen kopen voor hun zoontje Ostrik en dat vindt ze heel erg. Ze zal nu geld moeten lenen van Chamon met wie ze een verhouding heeft. Nora vrijt ook regelmatig met de locale doodgraver van wie ze dan ook wat geld krijgt. Boeboe is de avond voor het dominospel weer eens vreemdgegaan met een prostituee uit het nabijgelegen Campo Alegre.

Manchi is deurwaarder en erg met zichzelf ingenomen. Hij heeft het grootste huis van allemaal en is ervan overtuigd, dat kleurlingen net zo veel kunnen als blanken. Hij wil graag vrijmetselaar worden en is getrouwd met Solema. Manchi heeft Solema een aantal jaren geleden betrapt op overspel met een jonge rechter en hij liet de rechter hem toen het bedrag voor een inlandse prostituee betalen. Sindsdien houdt hij Solema ook klein. Solema heeft intussen een verhouding met Janchi gekregen en deze wil graag, dat ze bij hem intrekt.

Chamon komt oorspronkelijk van het eiland Saba en woont inmiddels twintig jaar op Curaçao. Hij is een dief en een lafaard. Hij leeft van de opbrengst van twee huisjes die hij verhuurt. Hij heeft een verhouding met Nora.

Janchi is van oorsprong zeeman en werkt nu voor een oliemaatschappij. Daarnaast maakt hij in zijn vrije tijd meubels. Hij is een positieve figuur en wil met Solema een nieuwe toekomst opbouwen. Hij heeft, in tegenstelling tot Manchi, wel respect voor haar.

Het dominospel wordt in paren gespeeld. Boeboe en Manchi spelen als duo tegen Chamon en Janchi. Op deze zondag winnen Chamon en Janchi echter achter elkaar. Een van de redenen hiervoor is, dat Boeboe nog moe is van zijn nachtelijke avontuur met de prostituee. Ondertussen wordt uitgebreid gepraat over de politiek en over vrouwen. Janchi staat lijnrecht tegenover Manchi, omdat hij denkt, dat kleurlingen nooit belangrijke posities zullen krijgen op Curaçao. Nora probeert intussen de aandacht te trekken van Chamon in verband met het geld voor de schoenen van Ostrik. Boeboe valt het gedrag van Nora op. Chamon heeft overigens al besloten om zijn verhouding met Nora te beëindigen, omdat hij bang is, dat Boeboe er achter zal komen.

Nora besluit om naar Solema te gaan om haar geld voor de schoenen te vragen. Solema geeft haar het geld. Solema op haar beurt besluit om bij Janchi in te trekken. Ze is de vernederingen van haar echtgenoot zat en kan als onderwijzeres ook zelf wel geld verdienen. Als Nora weer terugkeert naar huis, ziet ze daar een oploopje. Omdat de mannen zo fanatiek en lang spelen en er ook heel veel dubbelspel gemaakt wordt, is er zelfs een verslaggever van de radio komen opdraven. Nora ziet zich genoodzaakt om van het schoenengeld de nodige rum te gaan kopen om iedereen van drank te kunnen voorzien. Uiteindelijk eindigt het dominospel in een totale overwinning van het duo Chamon en Janchi.

Nora krijgt eindelijk de kans om op het toilet Chamon te spreken. Doordat het schoenengeld deels opgegaan is aan rum, heeft ze weer geld nodig en ze vraagt Chamon haar te helpen. Chamon weigert echter en maakt gelijk een einde aan hun verhouding. Boeboe, die het gesprek heeft afgeluisterd, vindt dat Chamon Nora op een stijlloze manier afdankt en wordt zo boos op Chamon, dat hij hem met een ijzeren staaf te lijf gaat. Chamon grijpt uit zelfverdediging zijn mes en steekt Boeboe dood. Manchi vindt intussen thuis de afscheidsbrief van Solema, waarin ze hem uitlegt waarom ze bij Janchi intrekt. Enerzijds hierdoor en anderzijds door de schande van het totale verlies van het dominospel besluit Manchi zelfmoord te plegen. Hij schiet zich een kogel door het hoofd.

En zo eindigt het boek in een tragedie. Boeboe en Manchi zijn dood. Nora blijft als weduwe achter. Chamon, die in het verleden al eens eerder iemand vermoord heeft en daarvoor ook in de gevangenis gezeten heeft, zal opnieuw naar de gevangenis moeten. Solema is ook weduwe geworden, maar zij maakt een nieuwe start met Janchi. Samen maken ze plannen voor een betere toekomst voor henzelf en voor Curaçao. Als voorschot daarop beginnen ze samen een eigen meubelfabriek.

Beoordeling van het boek

Arion, wiens werkelijke naam Frank Efraim Martinus is, is een Nederlands-Antilliaanse schrijver en dichter. Hij werd geboren op Curaçao en verhuisde in 1955 naar Nederland, waar hij taalwetenschap studeerde. In 1981 keerde hij terug naar Curaçao. In 1996 promoveerde hij op een proefschrift over het Papiamento.

Dit boek is de debuutroman van de auteur. Het boek speelt geheel op Curaçao en kan gekarakteriseerd worden als een sociaal-politieke roman. Er wordt tijdens het dominospel namelijk uitvoerig gesproken over de problemen die op het eiland spelen, de positie van de kleurling en die van de vrouw.

Ik vind het een prima verhaal, heel eenvoudig en menselijk. Alle menselijke zwakheden van de personages in het boek komen uitgebreid aan de orde. In zoverre is het een boek dat dicht bij de mensen staat en dus heel herkenbaar is. Ik denk, dat het daarom ook zo veel mensen aanspreekt.

De titel vind ik meesterlijk gekozen. Deze verwijst niet alleen naar het dominospel zelf - winnen van het spel door een steen aan te leggen die aansluit aan beide kanten van de rij stenen -, maar ook naar de diverse buitenechtelijke verhoudingen van de hoofdpersonen.