Dubbelspel door Frank Martinus Arion

1. Praktische gegevens
1.1 Titel en auteur
Het boek heet 'Dubbelspel' en is geschreven door Frank Martinus Arion, pseudoniem voor Frank Efraim Martinus. 1.2 Jaar van uitgave
Het boek is uitgegeven in 1973 bij De Bezige Bij, in Amsterdam. 1.3 Bladzijden
Het boek heeft 296 bladzijden. 1.4 Datum
Dit verslag is gemaakt op 9 januari 2000. 2. Inhoud en opbouw
2.1 Typering 'Dubbelspel' is een psychologische en sociale roman. 2.2 Samenvatting
Het begint met de zondagochtend. Boeboe Fiel komt thuis na een nacht

doorzakken in een hoerenkamp. Hij had al zijn geld daar verspild. Nora is
boos, maar vooral bezorgd, omdat ze nu geen schoenen voor haar oudste
zoon kan kopen. Manchi's vrouw Solema maakt de zondagssoep klaar en
gaat daarna naar de kerk. Als ze rond 8 uur 's morgens uit de dorpskerk
komt, gaat ze eerst naar Janchi. Janchi ligt nog te slapen. Solema wekt
hem en dan gaan ze met elkaar naar bed. Manchi wist niet dat Solema
vreemdging, hoewel dat al eerder voor was gekomen. Nora gaat op
hetzelfde moment ook naar de kerk, maar dan komt ze de doodgraver
tegen en omdat ze het geld heel hard nodig heeft, gaat ze voor f.10, -- met hem naar bed. De schoenen voor haar zoon kosten f.15, -- en omdat
haar zoon nog f5, -- nodig heeft, zit ze nogal te tobben. Die middag spelen Boeboe, Manchi, Janchi en Chamon met zijn vieren
Domino onder de tamarinde boom bij Boeloe. Normaal praten de mannen
niet over politiek, maar nu opeens wel. Er komt even bijna ruzie. De score

van het dominospel wordt bijgehouden met schoenen. Als de ene partij 10
potjes (spelletjes) gewonnen heeft en de ander minder dan 5 dan hangt
de partij die gewonnen heeft een paar schoenen in de boom boven het
hoofd van de tegenpartij. Vandaag is een bijzondere dag. Boeboe Fiel is
zeer duf en vermoeid en moet de hele tijd aan de hoer denken met wie hij
vannacht gelegen had. Manchi is nogal verward over Solema. Janchi denkt
alleen maar aan Solema omdat Solema hem beloofd heeft bij hem te
komen wonen als hij zijn huis af heeft. Chamon heeft zijn gedachten bij
Nora, omdat hij een einde aan hun seksrelatie wil maken. Door Boeboe's
onoplettendheid en vermoeidheid, staan Janchi en Chamon flink op winnen. Door het spel heen komt Nora steeds rum brengen en probeert daarbij
Chamons aandacht te trekken. Ondertussen loopt de score van Chamon
en Janchi op tot 4 schoenen boven de hoofden van Boeboe en Manchi en
0 boven de hunne. Manchi wordt steeds pissiger en Boeboe steeds

slaperiger. Op een gegeven moment stoot Nora expres Chamon aan, om
hem te vertellen dat hij naar de keuken moet komen, maar Chamon
begrijpt het niet. Boeboe ziet het echter en gaat het een beetje verdacht
vinden. Als de score 8 tegen 0 in het voordeel van Janchi en Chamon is, komen er 3 mannen langs die het tafereeltje zien en het zeer bijzonder
vinden dat Manchi, die in het dorp in hoog aanzien staat, zo erg verliest, dus roepen die er meer mensen bij. Als het 9-0 is spreken de mensen van
een wereldrecord en roepen ze de pers er bij. Boeboe's hele tuin staat vol
met camera's en mensen. Nora is ondertussen met een smoes op zoek gegaan naar geld, want Chamon wil haar blijkbaar niet helpen. Ze komt bij Solema terecht, die aan het pakken is om weg te gaan bij Manchi. Solema geeft haar het geld en zij gaan samen naar Nora's huis als zij de menigte zien. Nora loopt af en aan met rum voor de 'gasten'. Op een gegeven moment
raakt de rum bijna op, maar heeft ze eigenlijk geen geld voor nieuwe rum. Ze laat nog, na lang tobben, haar oudste zoon rum kopen met het geld
van de schoenen. (Haar trots wint het van haar zorg). Haar oudste zoon
kan het niet over zijn hart verkrijgen om een hele fles rum te kopen van
het geld dat eigenlijk voor zijn schoenen bedoeld was, dus koopt hij een
halve fles. Nora, die achteraf toch spijt heeft dat ze haar geld heeft
verspild aan rum, laat haar kind Chamon roepen. Chamon, die op dat

moment een t.v.-interview aan het geven is, komt meteen mee. Dat trekt
de aandacht van Boeboe. Nora vraagt Chamon mee te komen achter het
toilethok. Chamon komt. Boeboe, die zeer achterdochtig begint te
worden, gaat het toilethok in om ze af te luisteren. Nora probeert geld los
te krijgen van Chamon. Intussen gaat Janchi naar huis, waar hij Solema
aantreft, die besloten heeft nu al bij Janchi in te trekken. Chamon en Nora
krijgen ruzie over het geld. Op dat moment wordt het Boeboe te veel en
valt Boeboe met een ijzeren staaf Chamon aan. Chamon, bang om
vermoord te worden, trekt zijn mes en steekt Boeboe dood. Chaos alom. Manchi is dan al naar huis. Nora is in paniek en denkt vooral aan hoe ze dit nu weer moet trekken. Thuis gekomen ontdekt Manchi dat Solema weg is. Depressief van de grote verliezen, schiet Manchi zichzelf door het hoofd op het moment dat de politie aankomt. Chamon wordt veroordeeld en Janchi is de enige die het dominospel succesvol heeft overleefd. Hij start een meubel fabriek en zorgt samen met Solema voor het ontstaan van coöperaties. 2.3 Tijd
a. De gebeurtenissen spelen zich zo'n 30 jaar geleden af. b. De verhaaltijd van het boek is een ochtend en middag tot de schemering is gevallen en de leestijd is ong. 15 uur. c. Op blz. 80-83 staat een belangrijke vertraging, daarin wordt verteld hoe domino gespeeld wordt, de geschreven en ongeschreven wetten worden uitgelegd, ook staat er hoe zwaar de mannen dit spel opvatten. Dit is erg belangrijk om te weten als je de emoties die de mannen later drijven goed wilt begrijpen, want een heleboel dingen die gedaan worden zijn gebaseerd op de dingen die hier beschreven worden en ik denk dat als je dit stuk hebt gemist, je een groot gedeelte totaal niet begrijpt. Het dominospel is tenslotte de basis voor het verhaal, de basis voor de mannen om hun emoties te uiten. d. 'De rest van de tijd bleef zij heen en weer lopen, ja, zelfs toen de schemering kwam, stond zij nog in de tuin' e. Op blz. 65-76 staat een flashback van Manchi, verspreid, want hij is aan het eten en denkt steeds terug aan de gebeurtenis van een paar weken geleden. Hij vertelde toen aan zijn dominovrienden bedekt het verhaal over het overspel van Solema en kreeg hierdoor, dacht hij, veel aanzien van hen. Deze vertraging is belangrijk omdat Manchi's aard erg duidelijk naar voren komt en je aan de reacties van de mannen hun karakter kan zien en inzicht krijgt in het mannenwereldje. Verder is dit het begin van Janchi's liefde voor Solema. 2.4 Ruimte

b. Het verhaal speelt zich af in Wakota, een buitenwijk van Prinsessedorp op Curaçao; in Manchi's huis, Janchi's huis en beoosten Boeboe's huis, onder de tamarindeboom. b. Het slaan met de dominostenen is een belangrijke belangenruimte, omdat het staat voor de staat waarin de mannen zijn; triomfantelijk, geestdriftig of gefrustreerd. Ook de reactie op het slaan, zoals die van Manchi (als hij waanbeelden krijgt, trekt hij de klappen niet meer en voelt zich erdoor bedreigt) is belangrijk in het verhaal. Dit staat o.a. op blz. 236. 2.5 Personen
a. Boeboe Fiel ; is getrouwd met Nora, van wie hij houdt en is taxichauffeur in Wakota, hij is arm en nogal opvliegend door zijn trots. Manchi Sanantonio; is getrouwd met Solema, die hij bewonderde, maar zich nu bedreigd voelt door haar en hij is deurwaarder en heeft een groot huis. Hij is de vaste dominopartner van Boeboe en is kickt erop de macht te hebben, waar hij dan ook veel voor over heeft. Hij laat zijn trots niet schenden, dan straft hij degene hoe dan ook. Janchi Pau heeft een verhouding met Solema. Hij woont in een
onafgebouwd huis en heeft, sinds hij samen is met Solema, grote toekomstplannen. Hij is een serieuze rokkenjager en een uitstekende dominospeler. Chamon Nicholas is rijk, alleen weet niemand dat van hem. Hij vindt zichzelf een aardig en vredelievend mens, maar als het er op aan komt is hij opvliegend en agressief. Hij is de dominopartner van Janchi en heeft een verhouding met Nora. Chamon is meestal erg bang voor dingen en houdt bijna nooit voet bij stuk. b. 2.6 Vertelwijze
Het verhaal wordt verteld vanuit auctoriaal perspectief, dit is erg opvallend en ik vind het behoorlijk bepalend voor het lezen van het verhaal en het verhaal zelf. 2.7 Structuur
a. Het boek is ingedeeld in 3 delen; De morgen en de ochtend, De middag en de schemering en De schemering en een epiloog; De naspelen. Verder is het verhaal opgedeeld in hoofdstukken. b. Het boek begint met een beschrijving en houdt dat even vol, eerst worden de personen beschreven, dus volgens mij is het een informatieve opening. c. Het einde is gesloten, het is luid en duidelijk, 2 verhaalfiguren zijn dood, een in de gevangenis en een leeft nog lang en gelukkig. 3. Motieven en thema
3.1 Motieven * uitzonderlijk spel: -(blz. 175) " Ze kregen niet alleen het eerste paar schoenen; ze kregen het niet alleen van nul: ze kregen het ook van elf/ nul. Iets, dat heel zelden aan de dominotafel voorkomt, waar dan ook." -(blz. 202) " Zodra de mannen de bijzondere score van zes/ nul vernomen hadden, met de op handen zijnde mogelijkheid van zeven/ nul, wilden ze er eigenlijk meteen vandoor." -(blz. 240) " Tussen de taxi's mengde zich nu ook auto's van krante- en radiomensen, die allemaal het nieuws van de slachting hadden opgevangen en getuige wilde zijn van deze bijzondere gebeurtenis." *Curaçao: -(blz. 9) " So, pack up your things and visit Curaçao! De zee is mooi, de lucht is blauw en de
vrouwen in het kamp zijn gezond omdat ze elke dag daar de hoteldokter worden
ingespoten." -(blz. 147) " Dit was misschien niet eens een onderwerp voor Curaçao, waar de dingen toch
altijd volgens een ander patroon liepen altijd, ordelijker dan elders, gedisciplineerder en
fatsoenlijker, nietwaar? -(blz.138) "De hotels komen, dat is goed, dan krijgen onze jongens en meisjes werk. Maar wie
zitten er aan de top? Denk je dat een Curaçaoënaar of zelfs een Antilliaan ooit manager van
het Hilton kan worden?" *tegenstellingen: -(blz.22) "Wat zou het nut zijn van een meidenkamer bouwen als hij bleef omgaan met

mensen als Pau, Fiel en Nicolas?" -(blz.22/23) " En Janchi Pau, hoewel de man vrij licht van kleur is, is hij toch maar arbeider
bij Shell en niets meer. En Boeboe Fiel! Op zich een aardige kerel, maar zijn leefgewoonten! -(blz.173) " Manchi zou vinden dat het beneden alle niveau's is, de details te vertellen, maar
wat zou dat lekker voelen!" *dramatische botsing: -(blz.249) " Ze kon het zich zo goed voorstellen; Manchi die zich om een of andere reden niet
meer had kunnen bedwingen en het hele verhaal van haar overspel en straf had verteld en
dat Janchi dan haar eer verdedigend… oh, nee toch!" -(blz.283) " De mensen aan de borreltafel begonnen te schreeuwen 'Doodt hem niet Boeboe
doodt hem niet!' , maar ze durfden er niet tussen te komen." -(blz.291) "Hij drukte zijn revolver tegen zijn hersenen en schoot. Zijn hoofd gaf zo'n knal op
de piano dat de twee jonge agenten pas naar binnen durfden te gaan toen er versterking was." 3.2 Thema
Tijdens een uitzonderlijk dominospel op Curaçao komen de tegenstellingen tussen de spelers tot een dramatische botsing. 3.3 Titel
De titel 'Dubbelspel' is, vind ik, allesomvattend. Het boek gaat namelijk over vier mannen die domino spelen en bij domino is dubbelspel een term die, als het gespeeld wordt, staat voor een goed gewonnen partij, ook is het uitzonderlijk. Daarnaast is het zo dat alle spelers 'hidden agenda's' hebben, dus er zit veel meer achter dat 'spelletje' domino dan wat lijkt. Ik kan er niet zoveel over filosoferen, maar ik vind het een goede, passende titel. 4. Persoonlijke mening
4.1 Mooiste gedeelte

Het mooiste en treffendste gedeelte van het verhaal vind ik het stukje waarin Nora Chamon smeekt om geld en Boeboe hoort hoe Chamon haar afwijst en dat Boeboe dan boos wordt omdat Chamon Nora's eer kwetst en dat zij tegen Chamon zegt dat Boeboe toch altijd de enige is geweest van wie zij echt hield en naar wie zij verlangde. Dat stuk vind ik erg treffend omdat het zo menselijk is, misschien wel omdat het zo simpel is, temidden van al die intriges is er daar nog die simpele liefde die twee mensen voor elkaar hebben, ondanks al hun ontrouwe acties, dan verdedigt Boeboe toch, tegen beter weten in, haar eer. 4.2 Andere boeken
Dit is in vele opzichten een nieuw boek voor mij, zowel qua vertelwijze als het thema en de Curaçaose cultuur. Ik ken geen andere boeken met hetzelfde thema en ik denk dat er ook niet veel zullen zijn. 4.3 Persoonlijke mening
Eerlijk gezegd, dacht ik toen ik net in dit boek begonnen was 'Waar gaat dit nou helemaal over?!' Maar toen ik eenmaal bezig was, vond ik het zo intrigerend dat ik niet meer wilde stoppen. Wel zag ik er meteen al tegenop om dit te 'ontleden' in mijn boekverslag en dan vooral mijn mening, omdat het een boek is met veel verschillende, opvallende kanten. Een van die opvallende dingen is de traditionele verteller die aanwezig is, dat creëert een hele aparte sfeer die heel bepalend is voor de manier waarop dit verhaal bij je binnenkomt. Eerst lijkt het een beetje dommig, maar later merk je dat door het commentaar een heleboel informatie gegeven wordt, niet alleen over het verhaal zelf, maar ook over de problemen van minderheden, de tegenstellingen in de maatschappij en ook nog over het Curaçaose leven en cultuur. Ook opvallend hieraan vind ik dat het in plaats van afstand te creëren juist betrokkenheid bij de verhaalfiguur teweegbrengt. Verder is er natuurlijk nog de ontzettend opvallende manier waarop het verhaal in elkaar zit, waardoor alle intriges en karakters heel goed naar buiten komen. Het feit dat je in 1 dag verhaaltijd alle achtergronden van de personen, hun karakters, hun relaties naar elkaar en de ontwikkelingen daarvan goed over kan brengen, zodanig dat je alle eigenlijke nergens op slaande gebeurtenissen kan volgen, vind echt heel bewonderenswaardig. Je zou kunnen zeggen dat de structuur van het verhaal een beetje 'overdone' is, maar dat vind ik niet en volgens mij is dat verder een kwestie van smaak.