Dubbelliefde door Adriaan van Dis

Dubbelliefde Zakelijke gegevens Titel: Dubbelliefde
Auteur: Adriaan van Dis
Uitgeverij en druk: Meulenhoff Amsterdam ~ 1e druk
Jaar van verschijnen: 1999 De motivatie van mijn boekkeuze Ik heb voor het boek 'Dubbelliefde' gekozen omdat het onderwerp mij erg aansprak. Ik wilde ook een keer iets anders lezen dan verhalen over de oorlog. Ik had al een keer eerder een boek van Adriaan van Dis gelezen, namelijk 'Indische duinen'. Dit boek was me goed bevallen, dus ik had hoge verwachtingen van het boek 'Dubbelliefde'. Ook is het boek vrij dik en dat vind ik altijd erg prettig. Voorwerk Eerste reactie Mijn eerste gedachte was, nadat ik het boek gelezen had, dat ik blij was dat ik het boek eindelijk uit had. Er leek geen einde aan te komen en een spannende opbouw zat er ook niet in. Er zat eigenlijk niet echt een verhaal in. Er worden steeds van elkaar losstaande gebeurtenissen beschreven, het is heel onsamenhangend. Ik vond dat dit op den duur een beetje saai werd. Wel vond ik dat Adriaan van Dis erg goed schrijft. Hij schrijft heel dichterlijk, en gebruikt in zijn verhaal ontzettend veel citaten. Hij maakt gebruik van zeer stilistisch taalgebruik en maakt gebruik van mooie woorden. Ik vond dit af en toe wel best moeilijk, omdat ik de citaten niet altijd begreep en veel dingen waren erg ver gezocht. Ik ben dan ook niet echt aan het denken gezet door de tekst. Het kon me niet echt boeien. Ik geef het boek daarom een zes.
Omslagpunt In het boek 'Dubbelliefde' is heel duidelijk een omslagpunt aanwezig. Het hele boek draait om een jongeman die op zoek is naar zijn ware 'ik'. Hij probeert uit te vinden wie hij is door middel van het spelen van rollen. Wanneer de ikpersoon naar de begrafenis van Werners vader gaat, besluit hij dat het spel uit is. Hij stopt met het spelen van rollen en erkent zijn identiteit. Dit is het omslagpunt in het verhaal. Hij besluit te schrijven, en speelt de rollen nu alleen nog op papier. Vanaf dat moment neemt hij zich voor heel gelukkig te worden. De identiteitsworsteling is ten einde. Mogelijke bedoeling van de auteur Ik denk dat de auteur het boek heeft geschreven om een onderwerp weer te geven waar erg veel mensen mee worstelen. Namelijk ‘Wie ben ik?’. Dit is een vraag die ontzettend veel mensen bezighoudt. De auteur beschrijft hoe een jongeman probeert achter zijn identiteit te komen door middel van het spelen van rollen. Dit wel in extreme vorm. Eigenlijk geeft het verhaal aan, hoe onzeker mensen kunnen zijn in bepaalde perioden van het leven. Het is een onderwerp wat iedereen bezighoudt, hetzij in mindere mate. Het boek is heel tweeslachtig. Hiermee heeft hij denk ik steeds willen aangeven wat voor een impact een identiteitsworsteling eigenlijk heeft om het leven. Daarmee bedoel ik dat hij twijfelt tussen homo- en heteroseksualiteit. Hij heeft veel lef, maar is eigenlijk ook weer heel laf. Ook de kleding van de jongeman is enorm tegengesteld. Hij past zich continu aan, aan bepaalde situaties. Ik denk dat de auteur de bedoeling heeft gehad om hierdoor nog meer de te benadrukken dat de ikpersoon niet weet wie hij nu eigenlijk is. Inhoud Samenvatting Dubbelliefde is de ‘geschiedenis van een jongeman’, die op zoek is naar zijn ware aard, zijn (seksuele) identiteit tegen de woelige achtergrond van de jaren zestig en zeventig. Direct na zijn eindexamen ontvlucht hij het verstikkende klimaat van Halfstad (Hilversum) om naar Amsterdam te vertrekken. Hij heeft het voornemen toneelspeler te worden, overtuigd dat hij is dat hij elke rol kan spelen. Hij wordt echter niet toegelaten. Vervolgens gaat hij Nederlands studeren op zoek naar de schoonheid in de literatuur. Hij zoekt heil in de protestbeweging tegen het Griekse kolonelsregime en leeft aan de zelfkant van de samenleving: bezoeken aan hoeren en darkrooms van homobars wisselen elkaar in snel tempo af. Hij schrikt niet terug om zelf hoer te spelen, zowel met mannen als vrouwen. Het is één groot rollenspel van een man die zichzelf in het middelpunt van de belangstelling plaatst, een man die geen afstand van zichzelf kan nemen, geen anderen tot zichzelf kan toelaten, een man die fundamenteel onzeker is en daarom een beeld van zichzelf construeert waaraan hij denkt te moeten voldoen in de ogen van zijn omgeving. De verlossing dient zich pas later aan, wanneer hij besluit zijn leven toe te vertrouwen aan het papier. Dat blijkt zijn ware aard te zijn: schrijver. Als schrijver kan hij trouw zijn aan zijn ware zelf. Personages De hoofdpersoon: De hoofdpersoon is de ikfiguur. Hij noemt zichzelf ook wel Nachtman wanneer hij ‘s nachts in Amsterdam op de versiertoer is. Hij draagt het liefst een ketting, goed verborgen onder zijn kleding want hij schaamt zich er voor, daarmee voelt hij zich zekerder en durft hij alles. Af en toe komt de ikvorm terug in de hijvorm. Dit geeft het effect dat de eigenlijke ik ver weg staat van het personage dat hij op dat moment speelt. De ikpersoon wil zich onderscheiden van andere mensen. Hij speelt verschillende rollen zodat hij steeds weer anders is. De hoofdpersoon weet niet op wie hij precies valt, de ene keer slaapt hij met een vrouw, een andere keer speelt hij de geliefde van een man en weer een andere keer gaat zijn voorkeur uit naar een travestiet. De ikfiguur verwijt zijn vader voor zijn rotjeugd en wil graag loskomen van hem, dit lijkt echter steeds weer te mislukken daar hij kleren van zijn vader heeft die herinneringen oproepen. Aan het eind van het boek weet de ikfiguur eindelijk wat hij wil; alleen maar gelukkig worden. Andere personages: • Werner Trip. Hij is heel anders dan de ikfiguur. Zijn lichaam is slank. Bij het toneel krijgt Werner de betere rollen te pakken. Meisjes lopen achter Werner aan en zien de ikfiguur niet staan. Het lijkt alsof bij Werner alles altijd mee heeft gezeten, dit is echter niet waar. Zijn vader verwaarloosde het gezin. Als vrienden helpen Werner en de ikfiguur elkaar aan woonruimte, bij acties en bij het verwerken van vroegere problemen. • Maud Fannisch ten Cate. Journaliste bij de Telegraaf. Ze is een tijd lang de verhuurster van woonruimte in Amsterdam voor de ikfiguur en Werner. Tijdens die periode heeft ze ook nog een affaire met de ikfiguur, al lijken ze hier beiden niet helemaal gelukkig in te zijn.
Analyse leeservaring Onderwerp Het onderwerp van het verhaal is het identiteitsprobleem waarmee de hoofdpersoon worstelt. Dit blijkt uit een aantal zaken; zijn neiging constant rollen te spelen, zijn twijfels over zijn geaardheid en zijn belangstelling voor uiteenlopende literatuur. De hoofdpersoon zit midden in de zoektocht naar zichzelf terwijl hij worstelt met zijn vader. Deze man maakt enorme woede los vanwege zijn harde opvoeding. Tegenover zijn vader voelt hij ook een soort schuldgevoel omdat hij nooit is geweest zoals zijn vader wilde dat hij was en hij ook nooit zal worden zoals zijn vader wilde dat hij zou worden. Dat schuldgevoel in combinatie met de woede is er de oorzaak van dat de hoofdpersoon hem niet kan loslaten en daar is hij kwaad over. Hij voelt woede omdat hij niet gelukkig is en hij woedend over zijn ware aard. Zijn geweten kwelt hem ook; hij vindt zichzelf slecht en vies terwijl hij op zoek is naar zuiverheid en de ware schoonheid. In zijn verschillende rollen is en voelt hij zich nog slechter en viezer. Dit leidt uiteindelijk tot een enorme schaamte, die zich uiten tijdens de familiebijeenkomst aan het einde van het boek. Ik vind dit onderwerp niet echt boeiend. Het hele verhaal draait om alles wat er iemands hoofd omgaat. Dit vind ik nogal langdradig en saai. Ik wist eigenlijk niet echt goed wat ik moest verwachten van het boek. Uit de titel kon ik niet ophalen waar het verhaal over zou gaan. Ik had niet verwacht dat het allemaal zo psychologisch zou zijn. Ik had verwacht dat het een lekker romannetje zou zijn, waar je uren achtereen in leest zonder al te diep te hoeven graven. In plaats daarvan moest ik ontzettend geconcentreerd lezen om het te begrijpen. Het onderwerp heeft ergens wel iets te maken met mijn belevingswereld. Het gaat over iemand die worstelt met zijn identiteit. De leeftijd waarop de hoofdpersoon deze zoektocht begint, is ongeveer mijn leeftijd. Ook de situatie is hetzelfde, men begint aan een nieuwe toekomst. Het verhaal is te vergelijken met de puberteit. De overstap van kind zijn naar volwassenheid wordt gemaakt. Ik ben door het boek niet anders gaan denken. Naar mijn idee vindt iedereen zijn weg automatisch wel. Ik vind dat de schrijver het onderwerp niet goed uitwerkt. Het is totaal niet boeiend en het wordt zonder diepgang beschreven. Je wordt niet echt geraakt door het verhaal, wat eigenlijk wel de bedoeling is. Er wordt een dramatische visie op het onderwerp gegeven. Ik denk dat het in werkelijkheid toch vaak wel anders is, minder dramatisch. Gebeurtenissen Er zijn ontzettend veel gebeurtenissen in het boek dat het moeilijk is de belangrijkste aan te geven. Maar ik denk toch dat, dat in de in de epiloog zit, als de hoofdpersoon besluit te stoppen met het spelen van rollen en zijn vader achter zich te laten. Dit is namelijk waarop hij zichzelf gevonden lijkt te hebben. De andere gebeurtenissen zijn vaak experimenten, zoals de eerste keer dat hij seks heeft met een man, de eerste keer dat hij hoer speelt, de eerste keer dat hij seks met een vrouw heeft, de eerste keer dat hij de held uithangt en ga zo maar door. Het zijn allemaal verschillende rollen, waarvan de één meer indruk maakt dan de ander, maar ze beschadigen hem ook. De gedachten en gevoelens zijn het belangrijkste aspect in het verhaal. Deze zijn er de oorzaak van dat bepaalde gebeurtenissen plaats vinden. De gebeurtenissen zijn staan niet echt logisch met elkaar in verband. Het zijn allemaal onsamenhangende zaken die uiteindelijk leiden tot identiteitserkenning. Ik vond het over het algemeen een somber, bitter en depressief boek. Er hangt een hele duistere sfeer van een nachtleven vol hoeren, homobars, drugs, drank, vunzigheid en viezigheid. Een troosteloze bende vol kansloze mensen, dat vind ik erg deprimerend. Ik vind de hoofdpersoon echt ontzettend dom bezig is. Hij wordt steeds naar de verkeerde plekken getrokken, omdat zijn rollen hem erheen brengen, omdat die hem ertoe dwingen een manier van doen, denken en leven te volgen die hem uiteindelijk naar zichzelf zullen leiden. Dat brengt mij tot de conclusie dat hij een zeer complexe persoonlijkheid is, met de drang zich van alles en iedereen af te sluiten, zijn rollen te spelen en op te gaan in het leven waarvan zijn rollen zeggen dat hij zich er goed bij voelt, ook al is dat niet zo. Dit vind ik erg schokkend. Vooral het feit dat hij zichzelf verkoopt en tegen betaling een vieze, oude getrouwde man bevredigd vond ik erg afschrikwekkend. Op dat moment was de hoofdpersoon wel heel diep gezonken. Ik kan me niet voorstellen dat iemand daartoe in staat is, dus ik vond het erg ongeloofwaardig. De gebeurtenis die de meeste indruk op mij heeft gemaakt is dat hij zijn identiteit vindt. Eindelijk naar een immens lange zoektocht, vol schokkende feiten, erkent hij zijn identiteit. Personages Ik vind de hoofdpersoon absoluut geen held. Hij laat zich steeds verleiden rollen te spelen, ook al heb ik vaak het idee dat hij dat helemaal niet wil. Hij lijkt wel wat dwangneurotisch. Hij heeft weinig zelfdiscipline en is te hard met zijn identiteit bezig om zich druk te maken om zijn toekomst. Een zeer verward persoon is hij, in de knoop met zichzelf. De persoon is zeer levensecht doordat al zijn gedachten en gevoelens zeer goed zijn uitgedacht en opgeschreven. Ik kan me toch niet in de hoofdpersoon verplaatsen, het ligt te ver van mijn belevingswereld af. In de sfeer kan ik me wel verplaatsen, tijdens het lezen van het boek ging ik helemaal op in de sfeer van Amsterdam tijdens de jaren zestig en zeventig. Ik kan niet goed zeggen of ik de hoofdpersoon sympathiek vind. Ik vind heel veel dingen die hij doet en denkt vreselijk maar ik heb ook medelijden met hem. Dat hij zo'n lange weg moet gaan voordat hij zichzelf heeft gevonden en de rust wederkeert. En dat hij op zoveel taboes en afwijzingen moet stuiten terwijl hij het al zo moeilijk met zichzelf heeft. Zijn beslissingen zijn voor mij volslagen onbegrijpelijk. Ik zou dan ook heel anders reageren, maar ik zit dan ook in een hele andere positie dan hij. De hoofdpersoon is niet bepaald voorspelbaar. Ik vind dit positief. Hierdoor bleef ik toch verder lezen. Opbouw Het verhaal is niet ingewikkeld van opbouw, de proloog en epiloog zijn chronologisch en de rest van het boek is een chronologische flashback. Ik vind het verhaal totaal niet spannend, eerder saai. Het af en toe wisselen van vertelstructuur is soms wel lastig, ineens lees je weer 'hij' in plaats van 'ik'. Nu past dat wel bij de momenten. Het grootste gedeelte van het boek is in de ikvorm geschreven. Dit zorgt ervoor dat de hoofdpersoon dicht bij je staat. Alles word me goed duidelijk, ik blijf niet met onduidelijkheden zitten aan het eind van het boek. Het boek begint me ongeveer halverwege te boeien. Hier worden een aantal onduidelijkheden opgehelderd. Taalgebruik Ik vind het taalgebruik erg moeilijk en vergezocht. Er wordt ontzettend veel gebruik gemaakt van beeldspraak en citaten, die ik niet altijd even goed snapte. Toch kon ik na veel nadenken de betekenis achterhalen. Ik vind het taalgebruik goed passen bij de hoofdpersoon. Hij speelt continu rollen en gebruikt hierbij veel beeldspraak en citaten. Hij is een zeer gecompliceerd persoon, en het taalgebruik is ook erg gecompliceerd.
Verdieping ruimte Het verhaal speelt zich eerst af in Halfstad. Hier woont de ikfiguur met zijn ouders. Hij ziet het als een beschaafd dorp waar iedereen elkaar kent en in de gaten houdt. Amsterdam trekt hem erg aan daar de grootte hem anonimiteit geeft. De ikpersoon is veelal te vinden in het uitgaansleven van Amsterdam. Ook is de hoofdpersoon het grootste gedeelte van het boek te vinden in het huis van Maud, vlakbij Artis, in de buurt van de hoeren en in de kroegen. Hier is hij ingetrokken en dit is zijn thuis. De ruimte heeft een belangrijke functie in het verhaal. Door de ruimte te beschrijven wordt er een bepaalde sfeer opgeroepen. Er wordt een sfeer aangeduid waar men zich waarschijnlijk niet zou gauw thuis zou voelen. De sfeer is niet echt prettig. Doordat de sfeer niet aangenaam is, wordt weer benadrukt dat het leven dat de ikpersoon leidt ook niet erg aangenaam is. Het versterkt de gebeurtenissen in het verhaal, en de beschreven gevoelens van de hoofdpersoon. Vergelijking beroepsrecensent Schrijver: Dis, Adriaan van
Titel: Dubbelliefde: geschiedenis van een jongeman: roman
Jaar van uitgave: 1999
Bron: De Telegraaf
Publicatiedatum: 15-09-1999
Recensent: Ingrid Hoogervorst
Recensietitel: Tweeslachtige nieuwe roman van Adriaan van Dis
De vandaag verschenen roman 'Dubbelliefde, Geschiedenis van een jongeman' van Adriaan van Dis is een nogal tweeslachtige roman: het gaat over een tweezijdig seksuele belangstelling, maar hoe de hoofdpersoon op zijn openhartig beschreven seksuele escapades reageert is ook zeer ambivalent. Dat is op zich niet erg. Als het hele verhaal tenminste niet in de lucht komt te hangen, en dat is bij Van Dis nieuwste roman helaas het geval. Adriaan van Dis heeft zich tot nog toe een hoogst bekwaam, meeslepend en inspirerend auteur getoond. Poëtisch soms, zoals in zijn literaire juweeltje 'Zilver' (1988), waarin hij een enorme, literaire verbeeldingskracht aan de dag legde. Ook in 'Indische duinen' (1994) was er duidelijk een schrijver aan het woord, die zijn enorme verkoopcijfers rechtvaardigde. Het lijkt echter alsof in 'Dubbelliefde' een andere auteur aan het werk is, een schrijver die niet weet wat hij wil. Natuurlijk gaat het tegelijkertijd over een jongeman die niet weet wat hij wil, maar zo gemakkelijk komt Van Dis er natuurlijk niet af. Wat het onderwerp van een roman ook is, het gaat er uiteindelijk om of de schrijver weet te overtuigen en dat doet Van Dis niet. Meteen aan het begin van 'Dubbelliefde' belandt de lezer in een ruw geschilderde verleidingsscène, waarin de jongen op de Gooise heide tussen de omvangrijke boezem van de moeder van een klasgenoot terechtkomt. "Ik ben geen vrij-jongen maar een praat-jongen", heeft hij ons dan al bekend. En als de tepels van de grote witte moederborsten ook nog van drie lange, rode haren voorzien blijken slaat hij op de vlucht. Een nogal stuitende openingsscène. Niet om wát er verteld wordt, maar door de platte manier waarop Van Dis het heeft opgeschreven. Als een balorig puberverhaal, waaraan in literair opzicht weinig aan te beleven is. Helaas houdt die indruk stand bij de volgende vier hoofdstukken, waarin literaire hoogte noch dieptepunten te vinden zijn. Alle lotgevallen van deze dichterlijke jongeman die met zijn seksuele geaardheid geen raad weet, worden op dezelfde wijze verteld. Hij is geen uitgesproken homoseksueel, maar wil toch met mannen vrijen. Hetero is hij evenmin, maar hij belandt intussen wel met vrouwen in bed. De tegenstellingen zijn in 'Dubbelliefde' niet van de lucht. Een laf iemand met lef, een ordinaire maar chique Gooise jongen, een leernozem die gedichten van Baudelaire leest, een romanticus die zich 's nachts op straat prostitueert. In het eerste deel is hij een middelbare scholier die zoenen vies vindt, zich niet zoals de andere jongens, tot meisjes voelt aangetrokken en naar Amsterdam gaat om zich in een kroeg op de Zeedijk te laten oppikken door een oudere homoseksueel. De andere vier hoofdstukken beschrijven zijn gang naar de toneelschool waar hij als acteur mislukt, zijn studie Nederlands aan de universiteit van Amsterdam, waar de ideeën van Marx en Marcuse het academische gedachtegoed bepalen. Zoals zoveel jongens in de jaren zeventig is hij zowel op zoek naar zijn seksuele, als zijn politieke identiteit. Hij leeft in twee werelden. Het probleem van de verteller in 'Dubbelliefde' zit hem niet zozeer in zijn hang naar nachtelijke seksuele avontuurtjes in morsige achterruimten van dubieuze cafés. Het gaat er vooral om dat hij niets liever wil dan een vaste relatie met een vrouw. Als hij eindelijk een liefdesrelatie krijgt met jeugdvriendin Maud is hij dolgelukkig, maar trouw blijven lukt niet, want de man blijft trekken. In die zin gaat 'Dubbelliefde' niet over een man die uit meerdere mannen bestaat. Zo formuleert de verteller het ook aan het eind tegen zijn vriend als hij zegt: "Gewoon rechttoe rechtaan homo zijn; ik zou ervoor tekenen. Maar het is niet gelukt." Waarom eigenlijk niet? Van Dis maakt het niet duidelijk. Uit de scène met de behaarde moederborsten spreekt al zoveel afschuw voor vrouwen, dat je als lezer niet snapt wat hij nog bij ze zoekt. De bordeelbezoeken zijn zo summier opgeschreven dat je geen beeld krijgt van wat hier nou echt gebeurt. 'Dubbelliefde' is zo helemaal geen openhartig boek geworden, ook al voel je dat het wel de bedoeling van Van Dis is geweest. De schrijver lijkt te weinig greep op zijn onderwerp te hebben, te weinig afstand om accenten te kunnen aanbrengen die verduidelijken waarom je al die bekentenissen moet lezen. De kunst van literatuur is nu net om het platte leven zo voor te stellen dat het diepte krijgt en dat is wat hier ontbreekt. Dat gebrek aan literaire spanning begint halverwege 'Dubbelliefde' op te breken, na drie bordeelbezoeken en de nodige vrijscènes wordt het wel een beetje veel van hetzelfde. "Ergens onder al die mannen die ik speelde, zit de man die ik werkelijk ben. Mezelf", zegt de verteller aan het eind zonder zelf te weten wie dat is. De lezer is na 363 bladzijden niet veel verder. Voortaan wil hij zijn 'schunnigste verlangens' uitsluitend nog uitleven op papier, in zijn fantasie. Dat brengt ons terug naar dit boek en daarmee is het cirkeltje weliswaar rond maar blijf je als lezer met de vraag zitten waarom het mooie, zuivere en schone van de liefde waar hij naar op zoek is niet te vinden is bij een man. Commentaar Ik ben het helemaal eens met deze recensie. Er wordt aangegeven dat het boek gebrek heeft aan literaire spanning. Het hele verhaal draait om een jongeman die op zoek is naar zijn ware 'ik'. Om uit te vinden wie hij nou werkelijk is stort hij zich op het uitgaansleven van Amsterdam. Dit wordt eigenlijk continu herhaald, waardoor het verhaal heel eentonig en saai wordt. Er zijn volgens de recensent hoogte noch dieptepunten aanwezig in het verhaal. Ik denk dat dit nodig is om een verhaal spannend en aantrekkelijk te maken voor de lezer. Ik was nu steeds aan het wachten, tot het boek een onverwachte wending kreeg. Dit vond pas helemaal op het eind plaats, waardoor ik de rest van het verhaal niet echt de moeite vond. Opvallend is dat de recensent aangeeft dat hij het jammer vindt dat de lezer met de vraag blijft zitten, waarom het mooie, zuivere en schone van de liefde waar hij naar op zoek is niet te vinden is bij een man. Ik had hier zelf niet zo bij stil gestaan, maar ik geef hem wel gelijk. Het verhaal zou hierdoor veel aangenamer worden om te lezen. Tot slot gaf de recensent aan dat Adriaan van Dis bekend stond als een meeslepend en inspirerend auteur. Zijn boek 'Dubbelliefde' wekte de indruk dat het het werk was van een andere auteur. Ik heb zijn boek 'Indische Duinen' gelezen, en dit verhaal vond ik vele malen beter dan 'Dubbelliefde'. Ik had hoge verwachtingen van dit verhaal, en het is me uiteindelijk echt tegengevallen. Kortom, ik vind dat het verhaal echt wel wat meer spanning en afwisselende gebeurtenissen mag bevatten. Het onderwerp had veel beter uitgewerkt kunnen worden.
Persoonlijke verwerkingsopdracht Toelichting De opdracht was om een kaft, zijkant en achterkant voor het boek te ontwerpen. Ik heb ervoor gekozen om op de voorkant een jongeman, de ikpersoon, uit te beelden die met zijn handen in zijn haren staat voor een toilet. Er zit een symbolisch idee achter. Het boek ging voornamelijk over biseksualiteit. Ik heb een toilet getekend, met een aparte ruimte voor de mannen en een aparte ruimte voor de vrouwen. Hiermee wil ik aangeven dat de ikfiguur hopeloos is, over het feit dat hij niet weet of hij homoseksueel of heteroseksueel is. Alsof hij niet weet welke deur, oftewel welke weg hij moet kiezen in het leven. Welke weg zal de juiste zijn…? Dit is één van de vele zaken waar hij mee worstelt. Evaluatie Het boek heeft niet aan mijn verwachtingen voldaan. Ik had een lekker romannetje verwacht dat ik in één ruk uit zou lezen. Iets dat je echt boeit en waar je in meegesleept wordt. Dit was echter niet het geval. Het was echt een boek waar je geconcentreerd in moet lezen. Het boeide me niet echt, en het bevatte totaal geen spanning. Spanning vind ik iets dat onmisbaar is in een verhaal. Doordat het boek niet spannend was, werd ik er ook niet echt in meegesleept. Ik had besloten een keer een ander thema te kiezen dan de Tweede Wereldoorlog, iets wat ik normaal altijd met enorm veel plezier lees. Dit is me niet goed bevallen. Ik miste iets van de spanning en ellende die een oorlog met zich meebrengt. Ik moet bij een boek bij wijze van spreke spontane huilbuien krijgen, wil ik het echt de moeite waard vinden. Dit was absoluut niet het geval bij deze psychologische roman. Ik vond de bijbehorende verwerkingsopdracht erg goed, omdat je nu eens moest nadenken over hoe je een enorm veelomvattend verhaal samen kunt vatten in één beeld. Ofwel wat is de kern van het verhaal. Ik vond het wel vervelend om dit uit te beelden. Ik ben niet zo gek op beeldende vorming, dus vond ik de opdracht vrij moeilijk. Op de achterkant heb ik een fragment uit het boek geplaatst, wat ik erg indrukwekkend vond. Dit om de lezer nieuwsgierig te maken.